Cái sảy nảy cái ung
Đông A’s blog
12/30/2009 10:05:00 PM
http://donga01.blogspot.com/2009/12/cai-say-nay-cai-ung.html
Tôi đọc thấy tin NXB Văn học tái bản lại cuốn Thành ngữ - Điển tích - Danh nhân Từ điển của Trịnh Thanh Vân vốn xuất bản trước đây ở Việt Nam Cộng hòa. Việc tái bản lại sách cũ của một chế độ đã qua cũng không có gì đặc biệt hay đáng phải để ý. Điểm đáng nói ở đây, trong cuốn từ điển này, ở mục từ Phan Bội Châu có viết tới thông tin Lý Thụy đã lập mưu bắt Phan Bội Châu nộp cho Pháp. Lý Thụy được biết là một bí danh của Nguyễn Ái Quốc, tức Hồ Chí Minh, trong thời gian hoạt động ở Trung Quốc. Xuất bản một cuốn sách như vậy trong thực tế hiện nay ở Việt Nam quả thật là một chuyện động trời. Cuốn sách được xuất bản từ năm 2008, tức là đã hơn một năm qua, mà không một cơ quan có liên quan nào ở Việt Nam phát hiện ra điều này. Tôi thấy chuyện kỷ luật giám đốc NXB Văn học và Cục trưởng Cục Xuất bản, đồng thời kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu của Bộ trưởng Bộ Thông tin truyền thông và Trưởng ban Tuyên giáo TW chỉ là chuyện nhỏ, không đáng kể. Chuyện quan trọng hơn, phức tạp hơn và khó giải quyết hơn là những hệ lụy của vấn đề này. Đúng là cái sảy nảy cái ung.
1.
Vấn đề thứ nhất là sách không còn có khả năng thu hồi triệt để. Khả năng rất lớn là các bản điện tử sẽ nhanh chóng xuất hiện. Ngay kho sách điện tử của Google đã có bản điện tử rồi, tuy chưa cho đọc tự do. Chuyện phổ biến cuốn sách này không phải là điều quan trọng, mà điều quan trọng ở đây là việc phổ biến ấn bản của NXB Văn học, một nhà xuất bản chính thống của Việt Nam. Điều này cũng có nghĩa rằng sẽ có nhiều người Việt Nam sẽ cho rằng thông tin trong một cuốn từ điển như vậy của một NXB uy tín và chính thống như NXB Văn học là thông tin đáng tin cậy, đã được các chuyên gia bình duyệt và được nhà nước chấp thuận. Từ nay về sau sẽ buộc phải giải quyết các tình huống như học sinh, sinh viên hay người dân có thể dẫn nguồn từ cuốn sách này để phát biểu rằng Hồ Chí Minh đã bán đứng Phan Bội Châu.
2.
Vấn đề thứ hai là giải quyết vụ việc này ra sao? Âm thầm thu hồi và âm thầm kỷ luật? Hay là phải thông tin rộng rãi quyết định thu hồi, kỷ luật những người có liên quan? Nếu giải quyết âm thầm thì rõ ràng người dân sẽ cho rằng nhà nước đã thừa nhận thông tin trong cuốn từ điển là sự thật. Nếu thông tin quyết định thu hồi, kỷ luật rộng rãi thì phải giải quyết vấn đề chứng minh thông tin trong cuốn từ điển là sai sự thật. Nếu chỉ thông tin thu hồi cuốn sách một cách chung chung, kiểu như "cuốn sách có một số thông tin sai sự thật" mà không nói rõ là thông tin nào thì người dân vẫn có thể cho rằng nhà nước đã thừa nhận thông tin Hồ Chí Minh bán đứng Phan Bội Châu là sự thật lịch sử, bởi vì người dân không thấy có thông tin bác bỏ chính thức.
3.
Vấn đề thứ ba, từ trước đến nay trong nước không bao giờ đề cập tới vấn đề Hồ Chí Minh có bán đứng Phan Bội Châu hay không ra công chúng. Bây giờ mặc nhiên vấn đề này được nhiều người biết tới. Một khi đã có thông tin như vậy thì bắt buộc phải có thông tin đối sách. Im lặng, lờ đi không phải là cách giải quyết tốt nhất, và càng làm người dân bán tín bán nghi. Rất có khả năng người ta sẽ tung tin đồn rằng xuất bản một cuốn từ điển như vậy là dấu hiệu nhà nước muốn xét lại lịch sử. Tin đồn sẽ có sức công phá nhất định và khó có thể lường hết tác hại của chúng.
4.
Vấn đề thứ tư, qua chuyện này có thể thấy rằng một hệ thống kiểm tra dầy đặc về xuất bản và tuyên giáo không có khả năng phát hiện và ngăn chặn kịp thời những thông tin bất lợi hay sai sự thật. Vậy vấn đề ở đây là liệu có khả năng nâng cao, củng cố hệ thống kiểm soát được không hay những việc như vậy là mission impossible, chỉ tự dối mình mà thôi? Ở nhiều quốc gia khác, xuất bản những cuốn sách có thông tin sai sự thật không phải là việc chính quyền phải quan tâm, và cũng không gây ra hệ quả gì bởi vì tự người đọc phải biết lựa chọn sách cho mình và tin tưởng hay không tin tưởng về thông tin trong sách. Ở Việt Nam đã hình thành một tâm lý chung, phó mặc việc kiểm định chất lượng sách cho nhà nước và tin tưởng thông tin trong sách do các NXB chính thống phát hành. Đây đúng là con dao hai lưỡi của chính sách kiểm soát xuất bản.
--------------------------------------------
Phụ lục: Hình chụp cuốn "Thành ngữ - Điển tích - Danh nhân Từ điển (Nxb Văn Học)" từ X-cafevn.org
http://www.x-cafevn.org/forum/files/imagehosting/37874b394ebf448b5.jpg
http://www.x-cafevn.org/forum/files/imagehosting/37874b394ebf7c8c0.jpg
http://www.x-cafevn.org/forum/files/imagehosting/37874b394ebf9923d.jpg
http://www.x-cafevn.org/forum/files/imagehosting/37874b3952df43378.jpg
http://www.x-cafevn.org/forum/files/imagehosting/37874b394ebfb357c.jpg
No comments:
Post a Comment