NOBEL VẬT LÝ ĐƯỢC TRAO CHO BA NHÀ KHOA HỌC ANH, PHÁP, MỸ (Minh Anh / RFI)

 

Ba giáo sư Anh, Pháp, Mỹ chia nhau giải Nobel Vật Lý 2025

Người Việt

October 7, 2025 : 6:44 PM

https://www.nguoi-viet.com/hoa-ky/ba-giao-su-anh-phap-my-chia-nhau-giai-nobel-vat-ly-2025/

 

STOCKHOLM, Thụy Điển (NV) – Ba nhà khoa học sống tại Mỹ là các ông John Clarke, Michel Devoret, và John Martinis vừa giành giải Nobel Vật Lý năm 2025 cho công trình nghiên cứu về vật lý lượng tử, Reuters đưa tin hôm Thứ Ba, 7 Tháng Mười.

 

Các nghiên cứu này được cho là cho thấy vật lý lượng tử vận động ra sao và mở đường cho sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số thế hệ kế tiếp.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/10/GettyImages-2239287686-768x432.jpg

Ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật Lý, từ trái, John Clarke, Michel H Devoret, và John M Martinis. (Hình: Jonathan Nackstrand/AFP via Getty Images).

 

Ông John Clarke sinh ra ở Anh là giáo sư đại học UC Berkeley, trong khi ông Michel Devoret sinh ra ở Pháp và là giáo sư đại học Yale University và đại học UC Santa Barbara. Ông John Martinis là người Mỹ và cũng giảng dạy đại học UC Santa Barbara. Ông Martinis từng là người đứng đầu phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo lượng tử của Google cho đến năm 2020.

 

Trên X, Tổng Thống Emmanuel Macron của Pháp đã gửi lời chúc mừng đến Giáo Sư Devoret.

 

Tại Google, ông Martinis nằm trong nhóm nghiên cứu mà hồi năm 2019 cho biết họ đã đạt được “sự ưu việt lượng tử’ “tức là máy tính khai thác đặc tính của hạt hạ nguyên tử xử lý các công việc tốt hơn nhiều so với siêu máy tính mạnh nhất thế giới.

 

Các hành vi cơ học lượng tử được nghiên cứu ở cấp độ các hạt cực kỳ nhỏ – bao gồm nguyên tử và các hạt hạ nguyên tử.

 

Các nhà khoa học đoạt giải Nobel này đã thực hiện các thí nghiệm vào giữa những năm 1980 với một mạch điện tử được làm bằng các chất siêu dẫn và họ đã chứng minh rằng cơ học lượng tử cũng có thể ảnh hưởng đến các vật thể hàng ngày trong những điều kiện nhất định.

 

“Có thể tôn vinh việc cơ học lượng tử vốn đã có mặt từ hàng thế kỷ liên tục đem đến những bất ngờ mới là điều tuyệt vời. Nó cũng cực kỳ hữu ích, vì cơ học lượng tử là nền tảng của tất cả các công nghệ kỹ thuật số,” ông Olle Eriksson, chủ tịch Ủy Ban Nobel Vật Lý, cho biết.

 

Công nghệ lượng tử đã có mặt ở khắp mọi nơi, với một ví dụ hàng ngày là bóng bán dẫn trong vi mạch máy tính.

 

“Giải Nobel Vật Lý năm nay tạo cơ hội để phát triển thế hệ tiếp theo của công nghệ lượng tử, bao gồm mật mã lượng tử, máy tính lượng tử, và cảm biến lượng tử,” Viện Hàn Lâm Khoa Học Hoàng Gia Thụy Điển, nơi trao giải thưởng, viết trong thông cáo báo chí.

 

Máy tính lượng tử sử dụng các nguyên tắc của cơ học lượng tử để thực hiện các tính toán phức tạp, dự đoán kết quả và thực hiện phân tích mà trong một số trường hợp có thể mất hàng triệu năm, nếu làm trên máy tính truyền thống.

 

Lĩnh vực này được coi là có khả năng giúp giải quyết một số mối quan tâm cấp bách nhất của nhân loại, chẳng hạn như ứng phó biến đổi khí hậu. Nhưng nó cũng phải đối mặt với những thách thức, bao gồm cải thiện độ chính xác của chip và các mốc thời gian, để điện toán lượng tử trở nên khả thi về mặt thương mại vẫn còn gây tranh cãi. (NNL) [đ.d.]

 

 

==================

Nobel Vật Lý 2025 được trao cho ba nhà khoa học Anh, Pháp và Mỹ

Minh Anh  -  RFI

Đăng ngày: 07/10/2025 - 13:55

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20251007-nobel-v%E1%BA%ADt-l%C3%BD-2025-%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c-trao-cho-ba-nh%C3%A0-khoa-h%E1%BB%8Dc-anh-ph%C3%A1p-v%C3%A0-m%E1%BB%B9

.

Ủy ban Nobel hôm nay, 07/10/2025 cho biết Nobel Vật lý 2025 vinh danh ba nhà khoa học là John Clarke người Anh, nhà khoa học Michel H. Devoret người Pháp và John M. Martinis người Mỹ, vì những công trình nghiên cứu về cơ học lượng tử.

 

HÌNH :

Giải Nobel Vật Lý 2025 được trao cho ba nhà khoa học người Anh John Clarke (T), người Pháp Michel H.Devoret (G) và người Mỹ John M.Martinis. AP - Christine Olsson

 

Theo giải thích của Ủy ban Nobel, bộ ba nhà khoa học này đã có những « khám phá về hiệu ứng đường hầm lượng tử vĩ mô và sự lượng tử hóa năng lượng trong mạch điện ». Trong các năm 1984 và 1985, ba nhà khoa học Anh, Pháp và Mỹ đã thực hiện một loạt các thí nghiệm với một mạch điện tử được chế tạo từ các chất siêu dẫn, các linh kiện có thể dẫn điện mà không có điện trở.

 

Các nghiên cứu của ba nhà vật lý cho thấy một hạt ở quy mô lượng tử, có thể đi xuyên qua một vách ngăn tương đương – một hiện tượng được gọi là « hiệu ứng đường hầm ». Theo ban giám khảo, công trình khoa học này đã « mở đường cho sự phát triển của thế hệ công nghệ lượng tử tiếp theo, bao gồm mật mã lượng tử, máy tính lượng tử và cảm biến lượng tử ».

 

AFP nhắc lại, giải Nobel Vật lý 2024 đã được trao cho hai nhà khoa học, một người Canada gốc Anh, Geoffrey Hinton và một người Mỹ John Hopfield vì những nghiên cứu của họ trong những năm 1980 về mạng nơ-ron nhân tạo, góp phần phát triển ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo đương đại.

 

Phần thưởng của giải Nobel bao gồm một bằng khen, một huy chương vàng và một tấm séc trị giá 11 triệu cua-ron Thụy Điển, tương đương với gần một triệu euro.