Khởi
động chiến tranh nhưng không thắng nổi Ukraina, Nga xuống dốc trên trường quốc
tế
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 01/10/2025 - 11:36
.
Theo Le Figaro ngày 30/09/2025, Vladimir
Putin đã sai lầm khủng khiếp khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng thay vì
quyền lực mềm. Trước cuộc xâm lăng Ukraina, Nga vẫn còn được tôn trọng tại châu
Âu, kinh doanh phát đạt, và không phải quỵ lụy Trung Quốc.
HÌNH :
Một người đứng trên nóc một tòa nhà dân cư bị
phá hủy trong đợt Nga oanh tạc bằng drone và hỏa tiễn vào Kiev ngày 28/09/2025.
REUTERS - Thomas Peter
Bên cạnh vấn đề nội bộ nước Pháp như tiền tiết
kiệm trong dân, số tử vong vì tai nạn giao thông, thời sự quốc tế hôm nay khá
sôi động. Le Figaro chạy tít trang nhất « Kỹ nghệ : Châu Âu yếu thế
trước sự đổ bộ của hàng Trung Quốc », Le Monde nhận định « Châu Á chấn
động vì các cuộc nổi dậy của thế hệ Z », Libération đặt vấn đề « Thỏa
thuận Gaza : Một sự đánh lạc hướng hòa bình ? ». Ở các
trang trong, bầu cử Moldova, chiến tranh Ukraina, hòa bình Trung Đông được bàn
đến nhiều nhất.
Moldova : Đảng của bà Sandu thắng cử,
châu Âu thở phào
Sự kiện phe thân châu Âu thắng cử ở Moldova
được tất cả các báo chú ý. La Croix cho biết trong cuộc bầu cử
căng thẳng mang tính quyết định cho tương lai đất nước, người dân Moldova rốt
cuộc đã dồn phiếu cho đảng của tổng thống Maia Sandu. Nhiều nước châu Âu hôm
qua thở phào nhẹ nhõm. Đảng Hành động và Đoàn kết (PAS) tiếp tục chiếm đa số
tuyệt đối tại Quốc hội, chỉ mất một ít ghế, tuy Matxcơva ra tay can thiệp chưa
từng thấy.
Tháng 6/2022, sau khi Nga xâm lăng Ukraina,
Bruxelles đã bảo đảm tư cách ứng cử viên Liên hiệp châu Âu cho Kiev và
Chisinau. Năm ngoái, mục tiêu gia nhập EU đã được ghi vào Hiến pháp Moldova, bước
ngoặt hướng về phương Tây khiến Nga bực tức. Matxcơva hỗ trợ đối lập thân Nga,
tài trợ cho các chiến dịch bóp méo thông tin quy mô trên mạng xã hội và mưu
toan mua chuộc cử tri, chủ yếu từ vùng ly khai thân Nga Transnistria nằm sát
Ukraina.
Để đáp trả, các nhà lãnh đạo « tam giác
Weimar » (Pháp, Đức, Ba Lan) hồi tháng Tám đã sang ủng hộ bà Maia Sandu,
trước đó bà Ursula von der Leyen hứa viện trợ 1,8 tỉ euro. Một tuần trước bầu cử,
đảng PAS vẫn bị các đối thủ bám sát trong các cuộc thăm dò, và cứ ba cử tri thì
có một người do dự chưa quyết định.
Lá phiếu của cộng đồng hải ngoại đánh bại các
trò lũng đoạn
Cầm quyền từ 2021, đảng thân châu Âu bị yếu
đi vì tình hình kinh tế sa sút, phần lớn liên quan đến cuộc xâm lăng nước láng
giềng Ukraina. Moldova bị lạm phát trầm trọng, bị khủng hoảng năng lượng liên tục
trong khi cố gắng thoát khỏi sự lệ thuộc khí đốt Nga, kết nối vào mạng điện
châu Âu. Tháng Giêng, Matxcơva ngưng cung cấp khí đốt cho nhà máy điện trung
ương Moldova, khiến hệ thống sưởi nhiều lần ngưng hoạt động ngay trong mùa
đông.
Việc cộng đồng hải ngoại tham gia bầu cử đông
đảo đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của PAS : 4/5 cử tri sống ở nước ngoài
bỏ phiếu cho đảng của bà Maidu. Dù vậy cựu thủ tướng Natalia Gavrilita cảnh
báo « Cuộc chiến chưa kết thúc ». Thủ lãnh đảng Khối Ái quốc
thân Nga về nhì, Igor Dodon kêu gọi biểu tình phản đối trước Quốc hội, nhưng
hôm qua chỉ có 200 người tham gia. Điều bất ngờ là đảng Dân chủ tại gia đạt 5 %
để bước vào Quốc hội. Thân châu Âu và bảo thủ, gần gũi với cực hữu Rumani, đảng
này chủ trương sáp nhập Moldova với Rumani, và đã tỏ ra chống đối các hoạt động
của Maia Sandu.
Không thắng được trên chiến trường, Kremlin
khủng bố thường dân Ukraina
Về cuộc chiến tranh ở Ukraina, tác giả Renaud
Girard trên Le Figaro nhận định, không có gì chắc chắn rằng cuộc
oanh tạc đại quy mô đêm 27 rạng 28/09 có thể mang lại thắng lợi quân sự cho
Kremlin - một cuộc xâm lăng không phận với 600 drone. Đó chỉ là công cụ chiến
tranh tiêu hao của Vladimir Putin, nhằm làm mất tinh thần người dân nước láng
giềng. Nhưng chiến lược này có vẻ không thành công, đại đa số người Ukraina
không chấp nhận từ bỏ tự do độc lập, và vẫn tin tưởng vào tổng thống Volodymyr
Zelensky.
Bên ngoài biên giới, quân Nga tiến vô cùng chậm,
trong nước, Nga không thể ngăn được các drone Ukraina phá hủy lần lượt các cơ sở
năng lượng, từ nhà máy lọc dầu đến trạm bơm của các đường ống dẫn. Trên Hắc Hải,
các chiến hạm Nga phải rời cảng Sébastopol để ẩn náu tận Abkhazie vì sợ drone hải
chiến của Kiev. Tóm lại, nước Nga của Putin còn quá xa giấc mơ chinh phục
Odessa, cắt đứt lối ra biển của Ukraina.
Về chính trị, ảnh hưởng quốc tế của Nga lại
càng thụt lùi rõ rệt. Ở phía bắc, biển Baltic trở thành ao nhà của NATO, sau
khi Thụy Điển và Phần Lan gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Khi chấp nhận
đưa lực lượng đến các nước Baltic, đồng minh Anh, Pháp, Đức, Ý bắt đầu thiết lập
răn đe quy ước ở vùng đất thuộc Liên Xô cũ. Ở phía nam, Moldova vừa khẳng định
quyết tâm hướng về Bruxelles thay vì Matxcơva.
Chọn vũ lực thay cho quyền lực mềm, Putin làm
Nga suy sụp
Quốc gia nhỏ bé 2.400.000 dân trên diện tích
33.000 km2 lâu nay vẫn có một số đáng kể cư dân mang tâm trạng hoài nhớ Liên Xô
cũ, nhất là ở Transnistria, nhưng cuộc xâm lăng tàn bạo vào nước láng giềng
Ukraina đã khiến nhiều công dân Moldova thay đổi ý kiến. Liệu Moldova có nguy
cơ bị « quái vật » Nga nuốt chửng hay không ? Tác giả cho rằng không,
vì nước này may mắn không có biên giới trực tiếp với Nga.
Trên lý thuyết thì Moldova nhiều rủi ro hơn
các nước Baltic vì không phải là thành viên NATO hay EU, nhưng về địa lý, một
khi Ukraina còn kháng cự được Nga thì Moldova vẫn an toàn. Cuộc bầu cử Moldova
cho thấy sai lầm khủng khiếp của Putin, khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng
thay vì quyền lực mềm. Nếu tổng thống Nga không dùng vũ lực với nước láng giềng
anh em, ảnh hưởng Kremlin nay sẽ lớn gấp trăm lần ở hai bên bờ sông Dniepr,
Dniestr, và thậm chí Danube. So sánh với mùa hè 2021, Nga đã yếu hẳn đi.
Le Figaro nhắc
lại, ngày 20/08/2021, bà Angela Merkel chuẩn bị rời chức thủ tướng sau 16 năm cầm
quyền, nhất định đến Matxcơva để chào từ biệt Putin. Hai tháng trước đó, tổng
thống Mỹ Joe Biden trao đổi với Putin ở Genève, và còn đồng ý rút lại lệnh phủ
quyết dự án Nord Stream đưa khí đốt Nga sang Đức. Đó là thời kỳ mà Nga vẫn còn
được tôn trọng tại châu Âu, tiến hành những vụ làm ăn béo bở, và không phải quỵ
lụy Trung Quốc. Khi một quốc gia khởi động chiến tranh mà không có khả năng chiến
thắng, thì ảnh hưởng quốc tế luôn bị suy sụp nặng nề.
Matxcơva cắt giảm phúc lợi xã hội để cứu ngân
sách quân sự
Về kinh tế, Les Echos cho biết « Nga
cắt giảm các chi tiêu không thiết yếu để cứu vãn ngân sách quân sự ». Hôm
thứ Hai thủ tướng Mikhail Michoustine đã trình ra trước Douma tức Quốc Hội Nga,
thực ra chỉ là bù nhìn, các biện pháp chính cho kế hoạch 2026. Tỉ lệ lạm phát
đã lên đến 8,2 %, gấp đôi so với mục tiêu 4 %.
Thâm hụt ngân sách dự báo 2 % GDP trong năm tới,
tuy không nhiều so với phương Tây, nhưng rất lớn đối với một Nhà nước không còn
khả năng nhận được nguồn tài chính từ phương Tây, trong khi giai cấp trung lưu
Nga chừng như không có ý định đầu tư vào trái phiếu quốc gia. Thâm thủng của
liên bang lên đến 4.880 tỉ rúp (61,1 tỉ đô la). Giá dầu giảm, doanh thu dầu khí
sụt mất 21 %, đồng rúp tăng, lãi suất quá cao ảnh hưởng tăng trưởng. Chính quyền
đành phải cắt giảm chi tiêu cho giáo dục, y tế, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường.
Trump sẽ cung cấp hỏa tiễn Tomahawk cho
Ukraina ?
Cũng liên quan đến chiến tranh Ukraina, Le
Figaro nhận xét « Ukraina hy vọng nhận được các hỏa tiễn
Tomahawk để gia tăng sức ép lên Nga ». Tuy năm ngoái chỉ trích
người tiền nhiệm Joe Biden đã cho phép Ukraina tấn công vào lãnh thổ Nga, tổng
thống Donald Trump có thể sẽ chấp nhận cung ứng cho Kiev các hỏa tiễn tầm xa, với
điều kiện do châu Âu mua. Hơn ba năm rưỡi sau khi khởi động, lối thoát cho cuộc
chiến không phải ngoài tiền tuyến, nơi các chiến binh xáp trận để giành vài cây
số vuông.
Để làm kiệt lực đối thủ, Nga dựa vào các đợt
oanh tạc rầm rộ trên toàn lãnh thổ Ukraina, trộn lẫn giữa hàng trăm drone và
các hỏa tiễn hành trình hay đạn đạo. Về phía Kiev tìm cách đánh vào các cơ sở hạ
tầng dầu khí Nga, tuy nhiên thiếu phương tiện phá hủy mục tiêu mạnh mẽ và chính
xác, nên Volodymyr Zelensky đề nghị Mỹ cung ứng hỏa tiễn Tomahawk, có tầm bắn
1.000 đến 2.500 kilomet. Hiện Kiev chỉ có một số ít Scalp và Storm Shadow,
ATACMS chỉ đạt 300-450 kilomet. Khi hàm ý chuyển giao các hỏa tiễn này, Hoa Kỳ
muốn gởi thông điệp đến Kremlin, do Vladimir Putin cứ tìm cách câu giờ sau hội
nghị thượng đỉnh Alaska.
Le Monde trong
bài xã luận nhấn mạnh NATO nhất thiết phải trả đũa các vụ xâm nhập không phận
Ba Lan, Rumani, Estonia, Đan Mạch gần đây, khiến Copenhague đành phải cấm các vật
thể bay trong dịp hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp Châu Âu ngày 01 và 02/10. Trước
mối đe dọa « low cost » trong khuôn khổ chiến tranh đa diện của Nga,
các quốc gia trong Liên minh cần phải nói cùng một tiếng nói.
Bắc Kinh ve vãn các nước phương Nam
Trên bình diện địa chính trị, trong khi Nga mất
đi ảnh hưởng, « Trung Quốc ve vuốt phương Nam để chống lại Trump
và vượt xa Ấn Độ », trở thành lãnh đạo các nước mới trỗi dậy. Tại
New York, cường quốc thứ nhì thế giới tung ra lá bài mới : đơn phương từ bỏ quy
chế tối huệ quốc dành cho các nước đang phát triển trong các thỏa thuận tương
lai. Thủ tướng Lý Cường khoe khoang Trung Quốc là « quốc gia
đang phát triển có trách nhiệm », với tràng pháo tay của tổng thư
ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres.
Nhưng theo Le Figaro, đó chỉ là động
thái hoàn toàn mang tính tượng trưng vì đã từ lâu cường quốc kinh tế số một thế
giới không còn được hưởng lợi ích này đối với các đối tác phương Bắc từ châu Âu
đến Hoa Kỳ, vốn thường xuyên tố cáo cạnh tranh bất chính. Tuy vậy các nước đang
phát triển cũng coi nhượng bộ này là tốt, vào lúc hàng sản xuất thừa của Trung
Quốc tràn ngập thị trường quốc tế, lại phải chịu đựng thuế quan của Trump.
Ba tuần trước, Tập Cận Bình ghi điểm khi tập
hợp được nhiều khuôn mặt lãnh đạo các nước mới nổi tại cuộc họp Tổ chức Hợp tác
Thượng Hải và lễ duyệt binh ở Bắc Kinh. Nhà nghiên cứu Marc Julien cho rằng đó
là thành công về mặt hình ảnh, nhưng không xáo lại trật tự quốc tế.
Tuần này một cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng
diễn ra trong hậu trường Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc giữa New Delhi và Bắc Kinh
để thu hút các phái đoàn châu Phi, châu Á và Mỹ la-tinh. Ngoại trưởng Ấn tập hợp
khoảng 20 nước bạn bè để cảnh báo về các chuỗi cung ứng chỉ do một nhân tố thống
trị, rõ ràng muốn nói đến công xưởng thế giới. Brazil và Indonesia đã áp đặt
các biện pháp bảo hộ chống hàng « made in China » từ 2024. Khác xa
hình ảnh xếp hàng bên ông Tập ở Thiên An Môn !
No comments:
Post a Comment