CHÍNH PHỦ ĐẢNG LAO ĐỘNG LẦN ĐẦU TIÊN CAM KẾT HẠN CHẾ QUYỀN CỦA NGƯỜI TỊ NẠN TỚI ANH (Nguyễn Giang / RFI)

 

Chính phủ đảng Lao động lần đầu tiên cam kết hạn chế quyền của người tị nạn tới Anh.

Nguyễn Giang  -  RFI

Đăng ngày: 02/10/2025 - 13:21

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20251002-ch%C3%ADnh-ph%E1%BB%A7-%C4%91%E1%BA%A3ng-lao-%C4%91%E1%BB%99ng-l%E1%BA%A7n-%C4%91%E1%BA%A7u-ti%C3%AAn-cam-k%E1%BA%BFt-h%E1%BA%A1n-ch%E1%BA%BF-quy%E1%BB%81n-c%E1%BB%A7a-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-t%E1%BB%8B-n%E1%BA%A1n-t%E1%BB%9Bi-anh

 

Trước sức ép ngày càng mạnh của cánh hữu-dân túy, chính phủ của thủ tướng Kier Starmer nay chính thức xem việc “người tị nạn bằng thuyền từ châu Âu tới Anh” được định cư sau 5 năm và được đón thân nhân đoàn tụ gia đình là “lạm dụng tấm vé vàng” vào Anh

 

HÌNH :

Thủ tướng Anh Keir Starmer. Ảnh chụp tại Luân Đôn ngày 15/09/2025. Via REUTERS – Alberto Pezzali

 

Thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn:

 

Thời điểm thủ tướng Kier Starmer nêu ra các chính sách cứng rắn để hạn chế di dân là rất quan trọng. Ông Starmer vừa khép lại Hội nghị Thường niên của đảng Lao động cầm quyền với khẩu hiệu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cắt giảm số người nhập cư. Thủ tướng Anh cũng sắp họp với các lãnh đạo châu Âu ở Đan Mạch để tìm giải pháp hạn chế luồng người di cư từ bên ngoài Liên Hiệp Châu Âu sang Anh, với tuyến đi chính là bằng thuyền nhỏ từ Pháp sang. 

 

Đây là vấn đề gây nhức nhối cho dư luận Anh những năm qua và “tiếp lửa” cho các công kích của phe dân túy ở Anh nhắm vào chính phủ Starmer. Ngay đầu tuần, hai cuộc thăm dò dư luận cho thấy phần lớn cử tri sẵn sàng bỏ phiếu cho lãnh đạo đảng dân túy Reform UK, ông Nigel Farage, để thay ông Starmer ở ghế thủ tướng, vì vấn đề di dân. Tất nhiên, phải tới năm 2029 Anh mới có tổng tuyển cử, nhưng chủ đề người nhập cư trái phép bị chính trị hóa tối đa, khiến chính phủ phải tỏ ra ngày càng cứng rắn.

 

Điều đáng chú ý là ông Starmer cam kết chắc nịch về một chính sách mới, buộc người xin tị nạn vào Anh phải đóng góp cho kinh tế đất nước và mọi người nhập cư phải thi đỗ tiếng Anh trình độ cao hơn (hiện là bậc B1), và thậm chí phải tham gia các hoạt động xã hội, cộng đồng gắn kết với nước Anh, thì mới được xin định cư, thức loại giấy phép cư trú vĩnh viễn (indefinite leave to remain-ILR).

 

Biến đổi mạnh trong tâm lý dư luận, ngôn từ và chính sách

 

Không phải ngẫu nhiên mà trước thềm hội nghị Thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Châu Âu (European Political Community -EPC) vào thứ Năm (02/10/2025) ở Copenhagen, Đan Mạch, thủ tướng Anh cũng muốn tỏ ra kiên quyết với các đối tác châu Âu trong hồ sơ di dân : Nếu EU không giúp thì Luân Đôn cũng sẽ đơn phương ra chính sách thay đổi căn bản quy chế về quyền lợi mà những người xin tị nạn (asylum seekers) được hưởng ở Vương quốc Anh.

Bước chuyển biến rõ rệt của chính phủ trong hồ sơ di cư chưa rõ có sẽ khiến Anh khóa luôn cả một số điều khoản của Công ước Nhân quyền châu Âu (ECHR) mà Anh là thành viên từ 1951 hay không, nhưng chắc chắn là việc vào Anh bằng thuyền và xin ở lại sẽ ngày càng khó khăn.

 

Nhắc lại lời của tân Bộ trưởng Nội vụ Shabana Mahmood tại Hội nghị Thường niên của đảng Lao động vừa kết thúc ở Liverpool, ông Starmer xác nhận chính sách mới sẽ vẫn cho người vào Anh tìm kiếm sự bảo vệ nhân đạo và xin tị nạn, nhưng đó là những người thực sự bị nguy hiểm ở nước họ. Ví dụ, trong nửa đầu năm 2025, Anh nhận hơn 33 nghìn người Afghanistan và thân nhân thuộc nhóm có liên quan tới quân đội Anh khi nước này cùng Hoa Kỳ đem quân vào Afghanistan. Họ bị chính quyền Taliban đe dọa trả thù nếu ở lại quê hương.

 

Nhưng tại hội nghị Liverpool, các lãnh đạo và đảng viên Lao động đã cùng phất cờ Vương quốc Anh (Union Jack) và cờ xứ Anh (England flag) để “giành lại tính chủ thể” của lá cờ vốn gần đây bị các nhóm cực hữu đem đi treo khắp các nơi công cộng với thông điệp xác lập ‘nước Anh là của người Anh gốc”.

 

Việc bỏ quy chế cho người xin tị nạn hưởng ngay lập tức các quyền lợi xã hội được nhiều người Anh ủng hộ, vì quy chế này quả là bất công với các công dân Anh. Ví dụ một công dân Anh kết hôn với người nước ngoài phải chứng minh có thu nhập mức trung bình trở lên thì mới được đón vợ/chồng hoặc bạn đời sang cùng sinh sống ở Anh. Còn luật hiện nay cho người xin tị  nạn quyền đoàn tụ gia đình ngay lập tức, miễn phí.

 

Thế nhưng ngôn từ của ông Starmer cũng ngày càng thiên hữu, theo các nhóm nhân quyền. Thủ tướng Anh ám chỉ các khoản tiền nhóm người này “cần được đem vào đóng góp cho nước Anh"  chứ không phải trả cho những kẻ buôn người để vượt qua biển Manche bằng thuyền.“Họ sẽ không còn nhận “tấm vé vàng” (golden ticket) để tới Anh," ông nói. 

 

Các nhóm đấu tranh cho quyền của người di cư và tị nạn đã bác bỏ tuyên bố của ông Starmer, “dùng luôn cẩm nang của phe dân túy” (populist playbook) và phê phán cách đảng Lao động tiếp tục nặng tay với nhóm người mà theo các tổ chức nhân đạo và từ thiện không chiếm một con số lớn như phe cực hữu thổi lên.

 

Ví dụ, chính phủ Anh đã chấm dứt cách đoàn tụ gia đình, chấp nhận cho vợ/chồng hoặc bạn đời và các con phụ thuộc dưới 18 tuổi, của người tị nạn chính trị và nhân đạo vào tháng 6/2025, theo trang The Guardian.

 

Nhưng trên thực tế, chính quyền chỉ cấp có cấp 4.671 thị thực đoàn tụ gia đình cho những người thuộc diện này từ sáu tháng đầu năm nay, một con số không lớn.

 

Con số toàn bộ những người vào Anh xin tị nạn cũng chỉ hơn 130 nghìn trong một năm qua. Chính các luật của Anh cấm họ không được làm việc, và chi tiêu sinh hoạt của họ chỉ có 9 bảng/ngày nhưng gây ra cảm giác đây là nhóm người “chỉ tới Anh xin trợ cấp”.

 

Nhưng đảng cánh hữu dân túy Reform thì nêu ra những con số không ai kiểm chứng nổi là “1,2 triệu kẻ bất hợp pháp đang sống thoải mái ở Anh” và đe dọa trục xuất ngay lập tức 600 nghìn trong số này nếu họ thắng cử.

 

Khi kinh tế Anh không tăng trưởng, lạm phát cao, tâm lý người ở Anh, gồm không ít thành viên các cộng đồng nhập cư, ngày càng phản đối di cư trái phép. Một điều tra dư luận của YouGov công bố ngày 05/08/2025 cho thấy 84% người được hỏi “có quan điểm tiêu cực” về hiện tượng này và không ủng hộ “người di cư trái  phép vào xin trợ cấp xã hội”.  Có tới 94% “ủng hộ việc trục xuất ồ ạt” người nhập cư phi pháp.

 

Hiện chưa rõ vào thời điểm nào thì các chính sách mới, cứng rắn hơn sẽ được chính phủ Anh áp dụng với người xin tị nạn. Nếu chỉ là điều chỉnh về quy chế sinh hoạt, xử lý hồ sơ, thì Bộ Nội vụ Anh có thể toàn quyền quyết định. Nhưng  nếu các chinh sách này có sức nặng pháp lý ở cấp dự luật thì sẽ cần được Nghị viện thông qua và có thể tới đầu 2026 mới thành văn bản pháp lý.