NĂM MỚI và ... 'TRẬT TỰ MỚI' (Trân Văn / Thiên Hạ Luận)

Tuesday, January 14, 2025

NĂM MỚI và ... 'TRẬT TỰ MỚI' (Trân Văn / Thiên Hạ Luận)

14/01/2025

https://www.voatiengviet.com/a/nam-moi-va-trat-tu-moi-/7935140.html

2025 khởi đầu với “trật tự mới” trong giao thông tại Việt Nam. “Trật tự mới” được thiết lập bằng Nghị định 168/2024 [1] tăng mức phạt vi phạm giao thông từ vài lần đến vài chục lần, trong đó có một số lỗi như lạng lách, chạy quá tốc độ, rượt đuổi nhau trên đường,... sẽ bị phạt từ 40 triệu đồng đến 50 triệu đồng.

https://gdb.voanews.com/7EBE8677-767B-4BFA-A467-CC572840F392_w1023_r1_s.jpg

Hình minh hoạ: Một cảnh sát giao thông Việt Nam đeo camera trên người. Nghị định 168, liên quan đến "trật tự mới" trong giao thông Việt Nam, bị nhiều người lên án là bất cập và thiếu chuẩn bị.

Nghị định 168/2024 được quảng bá như một nỗ lực tái lập trật tự trong giao thông, đưa giao thông tại Việt Nam trở lại với “văn minh” [2] song vì nhiều lý do, chỉ ít ngày sau khi có hiệu lực thực thi, Nghị định 168/2024 đã tạo ra ác mộng cho cư dân nhiều đô thị, đặc biệt là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) và được “báo chí cách mạng” khái quát là “giao thông không lối thoát” [3].

Suốt tuần vừa qua, “báo chí cách mạng” và người sử dụng mạng xã hội liên tục chia sẻ thông tin, hình ảnh, cảm xúc về “trật tự mới” do Nghị định 168/2024 tạo ra. Không ít người mô tả gánh nặng của vấn nạn giao thông như Bút Thép: Trải nghiệm thực tế một đoạn kẹt xe trên đại lộ Đông Tây chiều nay - từ hầm Thủ Thiêm ra Cát Lái (khoảng 10 cây số) mất một tiếng rưỡi [4]. Hoặc có một số người cố gắng khái quát như Lang Thang Sai Gon: Từ ngày có luật mới thấy đường xá khác hẳn. Xưa chỉ kẹt xe giờ tan làm buổi chiều, nay kẹt xe nguyên ngày [5]. Hay Mai Thanh Tú: Dựa theo chỉ dẫn và lời khuyên của anh chị em Saigon thì đây là các khu vực và các khung giờ tránh lưu thông để không gặp kẹt xe. Các quận/huyện là quận 1, quận 3, quận 4, quận 5, quận 6, quận 7, quận 8, quận 10, quận 11, quận 12, quận Tân Bình, quận Bình Tân, quận Bình Thạnh, quận Tân Phú, quận Gò Vấp, quận Phú Nhuận, thành phố Thủ Đức, huyện Bình Chánh, huyện Hóc Môn, huyện Cần Giờ, huyện Củ Chi, huyện Nhà Bè. Với khung giờ từ sáu giờ sáng ngày hôm nay tới 5 giờ sáng ngày hôm sau [6].

Bất lực nên một số người nửa đùa, nửa thật như Dac Du Vo: Đề nghị cơ quan chức năng cử lực lượng theo dõi ghi âm, ghi hình làm bằng chứng quả tang để phạt nặng, khởi tố,... bọn người vừa kẹt xe vừa chửi cái nghị định chi chi đó... Hôm qua tui ngồi sau lưng thằng xe máy công nghệ từ quận 1 về nhà, xe kẹt như nêm mà nó chửi miết làm sao chịu nổi [7]... Hay cải biên một nhận định nổi tiếng là... bí hiểm của Karl Marx về tư bản thành hiện tình giao thông tại Việt Nam như Hà Phan: Kẹt xe không thể xuất hiện từ giao thông và cũng không thể xuất hiện ở bên ngoài giao thông. Nó phải xuất hiện trong giao thông và đồng thời không phải trong giao thông [8]!

“Trật tự mới” đã tạo ra những chuyện mà dân chúng các quốc gia văn minh không thể tin được như vượt đèn đỏ để mở đường cho xe cứu thương vận chuyển người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng bị... phạt [9] hay khi băng qua đường khách bộ hành phải dùng tay ra tín hiệu nếu không sẽ bị phạt từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng. Kiem Mai Ba đã xem ý tưởng này là... “vi diệu” vì “trước đây người đi bộ được xem là NGƯỜI THAM GIA GIAO THÔNG, nay Nghị định 168/2024 coi người đi bộ như PHƯƠNG TIỆN GIAO THÔNG mà hai chân là hai bánh xe, hai tay là hai đèn xi nhan. Sự sáng tạo ấy là lý do Kiem Ba Mai dự đoán: Sắp tới nếu có kiểm định xe máy thì phải kiểm định cả người đi bộ vì họ cũng là phương tiện tham gia giao thông. Ai cụt chân là thiếu bánh, cụt tay là thiếu xi nhan sẽ bị cấm tham gia giao thông. Có thể sẽ phát sinh dịch vụ ‘Grab walk’ - người lành lặn dắt người cụt tay, chân qua đường để kiếm tiền cước bởi... nhường đường cho xe cứu thương mà còn bị phạt thì thương binh và người tàn tật có thể hoàn toàn bị phạt do... ‘không vẫy tay’ [10].

***

Sau phát giác “kẹt xe dường như thành đặc sản của Hà Nội, TP.HCM” ông Lý Xuân Hải tự nhủ đó là may vì được “thực hành sống chậm”, nhờ vậy mới phát giác “bản đồ xịn” vì thông báo tốc độ trung bình là 5km/h – ngang tốc độ đi bộ và đúng là lái xe 6 km mất 1 giờ 15 phút và đã qua thời đi làm phải đúng giờ nên không bị đuổi việc! Phải “sống chậm” nên ông Hải có thời gian suy nghĩ lan man: Vài năm trước, thỉnh thoảng phải ngồi trên xe cấp cứu đưa ba đi bệnh viện và bị stress khi kẹt xe, bất lực, muốn bóp cổ, chửi cả họ bọn nghênh ngang đi chậm không nhường đường. Nay nghe tiếng còi xe cứu thương, giật mình nhớ cảm giác cũ. Nhìn biển người - xe dày đặc, bất động không chỗ nhích… người trên xe nghĩ gì? Thoáng nghĩ, ơn Trời… may mắn… mình không ở trên xe rồi cảm thấy thật tội lỗi vì đã nghĩ như vậy. Cảm giác ‘may mắn’ ấy thật man rợ [11]!.. Dựa trên thống kê (GDP bình quân khoảng 4.700 USD/năm/người, tương đương 114 triệu đồng/năm/người), Tầm Dương ước đoán: Ai lỡ vi phạm phải nộp phạt năm ba lần là khỏi ăn cơm chứ đừng nói ăn Tết... Ngày đầu năm phạt vi phạm giao thông trúng mánh, thu gần 28 tỷ nhưng đám lái xe cắt phá giấy phép lái xe, cầu đường ùn tắc, người đi đường không nhường xe cứu thương... và bình: Cái Nghị định 168 kia quả thật rất hợp ý bọn sợ thiên hạ không đại loạn [12].