Vì sao nhiều người Việt thích
ông Trump?
Trường Minh p/v Lê Hồng Hiệp
https://nghiencuuquocte.org/2020/11/10/vi-sao-nhieu-nguoi-viet-thich-ong-trump/
HÌNH : https://nghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2020/11/trump-VN.png
Sẽ
có một khoảng trống quyền lực xuất hiện khi ông Trump muốn đưa kết quả lên Toà
án Tối cao. Nếu thời gian công bố kết quả bầu cử Mỹ kéo dài, Việt Nam có bị ảnh
hưởng không?
TS
Lê Hồng Hiệp:
Việt Nam nên quan sát diễn biến tại Mỹ cũng như phản ứng của các nước khác để
đánh giá tình hình và có động thái phù hợp với chính quyền mới.
Sự
thận trọng là dễ hiểu nhưng nếu thận trọng trên mức cần thiết sẽ làm giảm cơ hội
tạo dấu ấn và can dự hiệu quả với chính quyền mới ngay từ đầu.
Ngoài
ra, quan hệ song phương cũng có thể bị đình trệ một ít vì nếu tình trạng bế tắc
kéo dài thì sẽ có sự bất định về bộ máy hoạch định chính sách, về vai trò lãnh
đạo ở các bộ ngành chủ chốt của Mỹ.
Tuy
nhiên, theo tôi đây là tình trạng chung, các nước khác cũng rơi vào tình trạng
tương tự trong quan hệ với Mỹ, không riêng Việt Nam.
*
Có
một điều lý thú với cuộc bầu cử Mỹ lần này là nhiều người Việt Nam trông ngóng
như một điểm tựa. Theo ông, điều đó thể hiện tâm thế gì?
–
Có nhiều lý do để nhiều người Việt Nam ủng hộ Biden hay Trump trong cuộc bầu cử
vừa rồi, bao gồm đánh giá của mỗi người về tính cách, điểm mạnh, điểm yếu của mỗi
ứng viên, lý tưởng chính trị của mỗi người, thậm chí trong nhiều trường hợp là
vì ai thắng sẽ ảnh hưởng tới lợi ích của họ theo những hướng khác nhau.
Tuy
nhiên nhìn tổng thể có nhiều người Việt Nam ủng hộ Trump hơn đơn giản là vì họ
thấy các chính sách của chính quyền Trump đối với khu vực, nhất là trong việc ứng
phó với Trung Quốc hay tình hình Biển Đông, là hiệu quả và có lợi cho Việt Nam,
và họ muốn các chính sách đó tiếp tục khi ông Trump tái đắc cử.
Việc
này tôi nghĩ là hoàn toàn dễ hiểu, vì hiện tại Mỹ là đối tác rất quan trọng của
Việt Nam, nhất là về mặt chiến lược và vấn đề Biển Đông.
Ngoài
ra, Mỹ hiện là nước duy nhất đủ sức đối trọng với Trung Quốc hiện nay, nên
chính sách của Mỹ với khu vực và nhất là Trung Quốc như thế nào sẽ có ảnh hưởng
trực tiếp tới lợi ích của Việt Nam.
Sẽ
ít người trông đợi việc Mỹ sẽ làm mọi thứ để bảo vệ lợi ích của Việt Nam tại Biển
Đông, nhưng ít nhất hoàn toàn hợp lý khi họ mong đợi một nước Mỹ mạnh mẽ, quyết
liệt sẽ giúp kiềm chế tham vọng của Trung Quốc và tạo nên một thế chiến lược có
lợi cho Việt Nam.
Xu
hướng đối đầu Mỹ – Trung vẫn tiếp diễn
Trong
4 năm nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, quan hệ Mỹ – Trung đã xấu đi nhanh chóng.
Ông dự đoán mối quan hệ này sẽ diễn biến như thế nào dưới thời chính quyền mới
của ông Joe Biden? Cách tiếp cận của ông Biden với Trung Quốc sẽ có gì khác biệt
so với ông Trump?
–
Quan hệ Mỹ – Trung xấu đi dưới thời Tổng thống Donald Trump một phần là do các
chính sách cụ thể của chính quyền Trump, nhưng nguyên nhân sâu xa hơn lại nằm ở
cấu trúc quan hệ hai nước, nhất là việc quyền lực của Trung Quốc ngày càng
tăng, đe dọa vị thế siêu cường dẫn đầu của Mỹ.
Chính
vì vậy, sau khi chính quyền Mỹ chuyển sang tay Đảng Dân chủ dưới sự dẫn dắt của
Tổng thống Joe Biden, quan hệ song phương vẫn sẽ mang tính đối đầu, cạnh tranh,
vì nguyên nhân cấu trúc vẫn còn.
Tuy
nhiên, chính quyền Biden có thể có một số điều chỉnh về cách tiếp cận trong việc
đối phó với Trung Quốc, vừa cạnh tranh trong các vấn đề cốt lõi như quân sự,
thương mại, công nghệ, ý thức hệ, nhưng cũng sẽ cố gắng lôi kéo Trung Quốc hợp
tác trong một số vấn đề như chống biến đổi khí hậu, đối phó dịch COVID-19, hay
kiểm soát vũ khí hạt nhân.
Vì
vậy, có khả năng sẽ có những thỏa hiệp, đánh đổi giữa hai bên trên những vấn đề
nhất định. Điều đó cũng có nghĩa là cách tiếp cận của chính quyền Biden dù vẫn
mang tính cạnh tranh, đối đầu, nhưng sẽ bớt trực diện, gay gắt hơn thời Trump.
Ngoài
ra, chính quyền Biden cũng sẽ nhấn mạnh việc hàn gắn các liên minh, để tạo ra đồng
thuận quốc tế trong việc ứng phó với Trung Quốc.
Điều
này giúp chính sách kiềm chế Trung Quốc trở nên bền vững về lâu dài, nhưng có
thể bị hạn chế về tác dụng, nhất là trước mắt, do sự đồng thuận như vậy cần có
thời gian để xây dựng, chưa kể các nước có lợi ích khác nhau trong quan hệ với
Trung Quốc nên bản thân một sự đồng thuận như vậy cũng rất khó đạt được.
*
Dưới
thời ông Obama mà ông Biden là Phó Tổng thống, chính quyền Mỹ đã khởi động chiến
lược xoay trục về châu Á nhằm kiềm chế Trung Quốc. Theo ông, liệu ông Biden có
tiếp nối di sản đối ngoại của ông Obama hay không?
–
Chính quyền Obama đã khởi xướng chiến lược ‘xoay trục’ để ứng phó với Trung Quốc,
nhưng chưa thực hiện được nhiều về thực chất.
Đến
thời ông Trump, chiến lược này được đóng gói lại thành chiến lược “Ấn Độ Dương
– Thái Bình Dương mở và tự do” (FOIP), đi kèm với nhiều động thái thực chất, nhất
là về mặt quân sự.
Với
xu hướng đối đầu Mỹ – Trung vẫn tiếp diễn như đã nói trên, nhiều khả năng chiến
lược FOIP của chính quyền Trump vẫn được tiếp tục dưới thời Biden, mặc dù có thể
có điều chỉnh về cách thực hiện.
Vấn
đề đặt ra ở đây là chính sách vẫn được duy trì nhưng các bước thực hiện dưới
chính quyền mới sẽ thực chất và hiệu quả đến đâu.
Hiện
có những lo ngại là nếu chính quyền Biden quay lại cách tiếp cận thận trọng,
hòa hoãn, thiếu quyết đoán của thời chính quyền Obama thì chính sách này sẽ
không hiệu quả trong việc ứng phó với Trung Quốc. Chúng ta hãy cùng chờ xem.
*
Trong
hơn một năm trở lại đây, vấn đề Biển Đông được đẩy lên và nhận được mối quan
tâm cao của chính quyền ông Trump trong chiến lược kiềm chế Trung Quốc. Mỹ đã
có nhiều tuyên bố cứng rắn lên án Trung Quốc gây hấn ở Biển Đông. Ông dự đoán vấn
đề Biển Đông sẽ ở đâu trong chính sách của chính quyền mới?
–
Chính quyền Biden nhiều khả năng vẫn sẽ duy trì cách tiếp cận cứng rắn về vấn đề
Biển Đông. Thực tế trong giai đoạn chính quyền Obama, chính sách Biển Đông của
Mỹ đã bắt đầu cứng rắn lên, khởi đầu với phát biểu của Ngoại trưởng Hillary
Clinton tại Diễn đàn Khu vực ASEAN năm 2010 tại Hà Nội.
Dưới
thời Trump, sự cứng rắn đó được đẩy lên cao, quyết liệt hơn, bằng cả diễn ngôn
và hành động. Nay dưới chính quyền Biden, sự cứng rắn đó sẽ nhiều khả năng được
duy trì vì tranh chấp Biển Đông đã trở thành một công cụ để Mỹ có thể tập hợp lực
lượng và kiềm chế tham vọng chiến lược của Trung Quốc.
Mỹ
sẽ không dùng Biển Đông để đánh đổi các lợi ích khác trong quan hệ với Trung Quốc.
Chỉ
có một điều mà chúng ta chưa rõ là sự cứng rắn đó có được thể hiện bằng các
hành động cụ thể, quyết liệt trên thực địa hay không, hay chỉ là cứng rắn trên
luận điệu mà thôi.
Chính
quyền Obama từng bị nhiều chuyên gia và quan chức khu vực chỉ trích là dù phát
ngôn mạnh mẽ nhưng hành động lại thiếu cứng rắn, cầm chừng.
Hi
vọng, kiểu tiếp cận như vậy sẽ không lặp lại dưới thời Biden.
Chỉ
có Việt Nam mới giúp được Việt Nam
Ông
Biden không phải là nhân vật xa lạ với Việt Nam. Ông Biden thuộc nhóm thượng
nghị sĩ ủng hộ tiến trình bình thường hoá quan hệ với Việt Nam, là Phó Tổng thống
chính quyền Obama – giai đoạn quan hệ Việt – Mỹ phát triển toàn diện. Có thể
trông đợi điều gì về quan hệ Việt – Mỹ thời gian tới hay không?
–
Dù ai làm chủ Nhà Trắng thì quan hệ Việt – Mỹ vẫn sẽ duy trì đà phát triển, vì
giữa hai nước có nhiều song trùng lợi ích, nhất là về chiến lược và kinh tế. Những
lợi ích này là lợi ích quốc gia, vượt qua phạm vi lợi ích đảng phái.
Tất
nhiên, về cách thực hiện và chính sách cụ thể thì mỗi chính quyền sẽ mang lại
cho Việt Nam những thuận lợi và thách thức khác nhau.
Đối
với chính quyền Biden, thuận lợi là họ sẽ nhấn mạnh hơn khía cạnh hợp tác quốc
tế, đề cao chủ nghĩa đa phương và các thể chế toàn cầu, ưu tiên chống biến đổi
khí hậu…, đều là những chính sách phù hợp với lợi ích của Việt Nam.
Thách
thức là họ có thể đề cao các vấn đề giá trị, hoặc không đủ mạnh mẽ trong hành động
trên hồ sơ Biển Đông, hoặc quá bận tâm với các ưu tiên mới mà lơ là khu vực và
Việt Nam…
Việt
Nam có thể chủ động phối hợp với các nước khác có cùng tư duy, cùng mối quan
tâm để vận động chính quyền mới đưa ra hoặc duy trì các chính sách phù hợp với
lợi ích của Việt Nam. Tuy nhiên, có thành công hay không lại là chuyện khác.
Chỉ
có một điều rõ ràng là Việt Nam cũng như các nước đều phải chấp nhận thực tế
chính trị mới ở Washington, qua đó đưa ra những điều chỉnh để thích nghi và bảo
vệ tốt nhất lợi ích quốc gia của mình.
*
Theo
ông, Việt Nam cần phải xử lý mối quan hệ với hai siêu cường Mỹ và Trung Quốc
như thế nào khi cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung ngày càng gia tăng? Đối với Biển
Đông, chúng ta nên chuẩn bị gì thay vì trông đợi “nước xa tới cứu lửa gần”?
–
Về nguyên tắc, chỉ có Việt Nam mới giúp được Việt Nam. Chỉ có một nội lực mạnh
mẽ, một tâm thế tự cường, một sự đồng lòng của mọi người dân mới có thể giúp Việt
Nam đứng vững được trước các áp lực từ bên ngoài, nhất là trên Biển Đông.
Tuy
nhiên, đồng thời Việt Nam cũng cần có những bước đi phù hợp để thúc đẩy quan hệ
với ASEAN, với các nước lớn, để tạo dựng một môi trường chiến lược quốc tế phù
hợp với lợi ích của Việt Nam. Điều đó hoàn toàn cần thiết, thậm chí rất quan trọng,
trong bối cảnh nội lực cần phải có thời gian để tích lũy.
Hiện
tại, Việt Nam vẫn cần phải nỗ lực tối đa để duy trì sự cân bằng chiến lược giữa
Mỹ và Trung Quốc vì cả hai nước đều quan trọng với Việt Nam trên nhiều mặt.
Tuy
nhiên, tùy vào diễn biến quan hệ giữa hai cường quốc, cũng như giữa Việt Nam với
hai nước, mà chúng ta có thể có những điều chỉnh ở cấp độ “dưới chiến lược” để
bảo vệ tốt nhất lợi ích của mình.
Ví
dụ, nếu Trung Quốc tiếp tục hành động hung hăng trên Biển Đông, bất chấp luật
pháp quốc tế, đe dọa lợi ích hợp pháp của Việt Nam, thì Việt Nam có quyền cân
nhắc nâng cấp quan hệ chiến lược với Mỹ, thắt chặt quan hệ với Mỹ và các cường
quốc khác trên các lĩnh vực phù hợp để cân bằng lại mối đe dọa trên Biển Đông.
Chúng
ta không chọn phe, nhưng chúng ta có quyền chọn quan điểm, chọn lập trường
trong từng vấn đề cụ thể, sao cho lợi ích của mình được đảm bảo một cách tối
đa.
Ngoài
ra, hiện tại năng lực, vị thế của Việt Nam cũng đã tiến bộ rất nhiều so với thời
kỳ Chiến tranh Lạnh. Việt Nam hoàn toàn có thể tham dự cùng các nước lớn để định
hình môi trường chiến lược khu vực, chủ động thiết lập luật chơi có lợi cho
mình.
Chúng
ta không nên để cho những so sánh lịch sử che mờ tư duy lý tính thực tại. Đơn
giản là thời thế đã thay đổi, cân bằng quyền lực đã thay đổi, tập hợp lực lượng
cũng đã thay đổi so với cách đây 40 năm.
Vì
vậy, chúng ta cũng cần phải thay đổi để bắt kịp, trước hết là về mặt tư duy chiến
lược.
Có
như vậy chúng ta mới bắt nhịp được với tình hình thế giới và bảo vệ được tốt nhất
lợi ích quốc gia của mình.
Xin
cám ơn ông.
Nguồn: Viettimes
No comments:
Post a Comment