Cuộc
chiến Ukraina sẽ ra sao nếu Donald Trump đắc cử ?
Thụy My - RFI
Đăng
ngày: 01/11/2024 - 13:37
Số
phận Ukraina liên quan chặt chẽ với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Trả lời
Libération ngày 31/10/2024, nhà nghiên cứu Mỹ Michael Stricof nhận định chính
phủ Volodymyr Zelensky có thể bị ép phải đàm phán ở thế yếu. Donald Trump không
thích thú gì khi phải chi nhiều tiền bạc để Donbass vẫn là của Ukraina.
HÌNH
:
Ảnh
tư liệu : Cựu tổng thống Donald Trump, ứng cử viên của đảng Cộng Hòa gặp gỡ tổng
thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Trump Tower ở New York City, Hoa Kỳ ngày
27/09/2024. REUTERS - Shannon Stapleton
Tàu
chở dầu lậu cho Nga làm rối loạn hàng hải quốc tế
Le
Monde chạy
tít trang nhất « Dầu lửa : Làm thế nào Nga tránh né được cấm vận
». Tờ báo kể ra hàng loạt hoạt động quy mô : Lập các công ty bình
phong, nhà buôn giấu mặt, tàu dầu tắt định vị, sang mạn ngoài khơi... Trong đó
những đoàn tàu ma, là ưu thế chiến lược của Nga để tiêu thụ dầu lửa bị cấm vận.
Hàng
trăm tàu chở dầu lậu xuôi ngược trên biển với sự đồng lõa của chủ tàu ẩn danh,
giúp Matxcơva tiếp tục rủng rỉnh tiền dù đang chiến tranh với Ukraina. Số tàu bất
hợp pháp này là bao nhiêu ? Khoảng 300, 400, 600...hay nhiều hơn nữa ? Số lượng
đáng lo đến nỗi Anh quốc ngày 17/10 đã phải trừng phạt đến lần thứ tư, cấm thêm
18 tàu dầu không được cập cảng cũng không chấp nhận bảo hiểm. Ban đầu chỉ có những
tàu dầu cũ do Nga trực tiếp thuê mới bị chú ý, thường là tàu của công ty quốc
doanh Nga Sovcomflot. Công ty này nhanh chóng bị trừng phạt, rồi đến Sun Ship
Management của Dubai.
Nhưng
nay những đoàn tàu ma mới tiếp tục xuất hiện, làm rối loạn radar theo dõi của
các công ty giám sát đại dương. Theo ước tính của Kyiv School of Economics vào
đầu tháng 10, Nga đầu tư gần 10 tỉ đô la cho khoảng 600 tàu dầu lậu, vận chuyển
70 đến 90 % dầu thô xuất khẩu, số lượng tăng gấp bốn kể từ tháng 4/2022. Một
phần thị trường hàng hải lọt vào tay những công ty nhỏ đầy nghi vấn có liên hệ
chặt chẽ với Matxcơva, đặt trụ sở tại Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Ấn
Độ, châu Á - theo tiết lộ tháng 11/2023 của Public Eye, một tổ chức Thụy Sĩ
chuyên điều tra về trách nhiệm xã hội của các công ty đa quốc gia.
Tàu
ma, những quả bom nổ chậm cho môi trường
Những
chiếc tàu ma thường xuyên thay đổi màu cờ và cổ đông sở hữu, chuyển dữ liệu giả
để tránh phát hiện hành trình, chuyển dầu sang tàu khác ở ngoài khơi Hy Lạp,
Malta, Gibraltar để giấu nguồn gốc Nga ; tắt định vị GPS trong 48 giờ hoặc hơn
nữa để « thay hình đổi dạng ». Kẻ gian còn nhiều mánh khóe khác, như dùng
các tàu cùng loại, cùng kích thước để hoán đổi danh tính khi cần, hoặc dùng tên
một tàu đã bị tháo dỡ. Khi kiểm tra và phát hiện, chiếc tàu « hải tặc »
đã âm thầm đổ xong hàng. Tài liệu của Le Monde cho thấy tập đoàn Coral Energy của
Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất đóng vai trò quan trọng trong hệ thống.
Ngoài
việc tránh né cấm vận, sự phát triển những đoàn tàu ma, thường là già nua và
không được bảo hiểm đầy đủ, là rủi ro lớn cho môi trường. Điều tra của Follow
the Money công bố ngày 23/10 nhấn mạnh đến « nguy cơ va chạm, cháy nổ
và các tai nạn khác rất cao. Các tàu dầu này ít được bảo hiểm hoặc không có bảo
hiểm, khiến các nước châu Âu phải chi trả nếu xảy ra sự cố ». Những
chiếc tàu ma do Nga thuê, chạy dọc bờ biển châu Âu hướng về châu Á là những quả
bom nổ chậm, đe dọa an ninh hàng hải quốc tế. Tập đoàn bảo hiểm Allianz báo động,
không chỉ Nga mà Iran và Venezuela cũng dùng cách này, ước tính hiện có từ 600
đến 1.400 tàu ma, chiếm 1/5 tổng số tàu dầu trên thế giới.
Nga
không để yên cho Đông Âu hướng về phương Tây
Về
địa chính trị, xã luận của La Croix nhận định « Châu
Âu và Nga, cuộc chiến ở phía đông ». Ba cuộc bầu cử tại các nước từng là
thành viên của Liên bang Xô viết đã quá cố, là những hồi còi báo động.
Tại
Gruzia, các đảng thân châu Âu thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội đầy những dấu
hiệu gian lận. Tại Moldova, tổng thống mãn nhiệm Maia Sandu gặp khó khăn trong
vòng hai, Chủ nhật 03/11. Cuộc trưng cầu dân ý về việc xích gần lại với Liên hiệp
châu Âu được tổ chức đồng thời với vòng một bầu cử tổng thống, chỉ thắng được
trong đường tơ kẽ tóc. Niềm hy vọng trước viễn cảnh châu Âu dễ dàng vấp phải thực
tế cuộc sống khó khăn, và sự lũng đoạn thông tin của Matxcơva, trong khi chiến
tranh ở Ukraina vẫn kéo dài.
Châu
Âu vẫn ủng hộ Kiev, nhưng chưa đủ để giành chiến thắng. Hai năm sau làn sóng
tương trợ từ đông sang tây, tâm trạng hoài nghi và chán nản lan tràn kể cả những
nước hăng hái nhất như Ba Lan. La Croix cho rằng tương lai của
các nền dân chủ tiếp tục được đặt cược tại phần đất đang phải đối đầu với chủ
nghĩa đế quốc Nga, cần cứng rắn và kiên nhẫn trong công cuộc kháng chiến.
Putin
nhập khẩu cuộc chiến Triều Tiên vào Ukraina
Tiếp
tục để cập đến việc Bắc Triều Tiên đưa quân sang giúp Nga, Le
Figaro cho rằng cuộc chiến ở Ukraina đã bị quốc tế hóa.Cho đến nay, sự
hỗ trợ cho Nga từ các đồng minh Iran, Bắc Triều Tiên, Trung Quốc, và cho
Ukraina từ phương Tây, chỉ là thiết bị quân sự và phương tiện nhằm tránh né cấm
vận. Đây là lần đầu tiên một nước gởi quân sang tham gia trực tiếp. Một số người
coi đây là dấu hiệu yếu kém của Nga, buộc lòng phải cầu viện đến một quốc gia cộng
sản nghèo khổ không nuôi nổi dân của mình. Số khác cho là diễn biến đáng lo lắng
cho khu vực. Dù sao với sự kiện này, khó thể tiếp tục cấm Ukraina dùng tên lửa
tầm xa đánh vào đất Nga.
Xung
đột còn có nguy cơ mở rộng sang Ấn Độ-Thái Bình Dương. Putin đã nhập khẩu sang
Ukraina cuộc chiến tranh Triều Tiên, vốn chưa bao giờ kết thúc bằng một hiệp ước
hòa bình. Năm 2023, Kim Jong Un đã chấm dứt chính sách hòa giải với phương Nam,
chôn vùi mục tiêu thống nhất bán đảo ; phát triển kho vũ khí hạt nhân, coi
Hàn Quốc là « kẻ thù chính ». Thế nên Seoul theo dõi chặt chẽ mặt trận
Nga, dự định tăng viện trợ cho Ukraina. Chính quyền Hàn Quốc sợ rằng để đối lấy
việc Bình Nhưỡng đưa quân sang giúp, Nga sẽ chuyển giao công nghệ nguyên tử cho
Bắc Triều Tiên.
Hai
khối gồm bốn cường quốc hạt nhân đang hình thành trong khu vực. Đó là Nga-Trung
Quốc-Bắc Triều Tiên, và Hàn Quốc-Nhật Bản-Hoa Kỳ. Còn lại hai câu hỏi. Trung Quốc
sẽ có thái độ thế nào ? Bắc Kinh cũng muốn thay đổi trật tự quốc tế như
Matxcơva, Bình Nhưỡng, nhưng không muốn rối loạn. Iran, đang cung cấp drone và
hỏa tiễn cho Nga, có theo chân Bắc Triều Tiên ? Chiến tranh ở Ukraina
càng kéo dài, càng có nguy cơ vượt ra ngoài biên giới. Theo Le Figaro,
Nga và các đồng minh chỉ mạnh nhờ các nền dân chủ phương Tây tỏ ra yếu đuối.
Làm
thế nào « chấm dứt chiến tranh Ukraina trong 24 giờ » ?
Số
phận Ukraina liên quan chặt chẽ với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Trả lời Libération,
nhà nghiên cứu Mỹ Michael Stricof nhận định chính phủ Volodymyr Zelensky có thể
bị ép phải đàm phán ở thế yếu. Ông Donald Trump tuyên bố có thể chấm dứt chiến
tranh ở Ukraina trong 24 giờ, nhưng bằng cách nào ?
Trước
hết, không phải ông Trump mà việc kết thúc chiến tranh do Vladimir Putin và
Volodymyr Zelensky quyết định, điều này không thể thực hiện trong 24 giờ. Tiếp
đến, Donald Trump vẫn chưa trình bày kế hoạch rõ ràng, có thể ông vẫn chưa có
và chỉ nhằm tranh cử. Hiện thời theo như James David Vance nói với báo chí,
Donald Trump có thể sử dụng việc Ukraina lệ thuộc vào viện trợ quân sự Mỹ để dọa
dẫm tổng thống Zelensky, thuyết phục ông chấp nhận một thỏa thuận bất lợi -
nhìn nhận nguyên trạng về quân sự, thậm chí có thể mất thêm đất, và cam kết
không bao giờ gia nhập NATO.
Một
kế hoạch như vậy liệu có thể được chấp nhận hay không ? Trong hội nghị BRICS tuần
rồi, Putin nói về đề nghị của ông Trump một cách tích cực. Ngược lại, phản ứng
của Ukraina còn tùy theo nhiều yếu tố. Kiev có tin rằng đe dọa của Washington
là thật ? Có thể thương lượng với Vladimir Putin ? Có được các đồng minh châu
Âu viện trợ quân sự và tài chánh ? Nếu cảm thấy liên minh quốc tế rạn nứt và
không có viễn cảnh sáng sủa hơn trong tương lai gần, có thể Ukraina chấp nhận
đàm phán.
Giữ
lại Donbas cho Ukraina ? Trump không quan tâm !
Tại
sao Donald Trump thiên về Matxcơva thay vì Kiev ? Trump vốn thích các nhà độc
tài, nhưng theo ông Michael Stricof, quan trọng nhất là cựu tổng thống luôn muốn
cắt giảm chi phí của Mỹ ở nước ngoài. Trump chỉ quan tâm đến lợi ích kinh tế ngắn
hạn của Hoa Kỳ, đó là ý nghĩa của khẩu hiệu « Nước Mỹ trước hết ». Donald
Trump cho rằng việc ủng hộ Ukraina gây tốn kém mấy chục tỉ đô la, không mang lại
lợi ích vật chất cụ thể. Ông không thích thú gì khi phải chi tiền để Donbass vẫn
là của Ukraina. Joe Biden và Kamala Harris nhận định xúc tiến một trật tự quốc
tế dựa trên luật pháp nằm trong lợi ích của Hoa Kỳ, nhưng Donald Trump thì
không.
Hậu
quả lập tức trên tiền tuyến nếu Donald Trump chiến thắng ra sao ? Mặt trận
không thay đổi nhiều trong mùa đông, khi mặt đất đóng băng. Hệ quả chỉ có thể cảm
nhận nhiều tháng sau khi Trump quay lại Nhà Trắng. Trong trường hợp viện trợ Mỹ
bị cắt giảm, hoặc là Ukraina coi như đã mất những vùng bị Nga chiếm đóng và chấp
nhận ngưng bắn, hoặc từ chối mọi thỏa thuận. Cuộc chiến sẽ thay đổi, không còn
là hai phe đối đầu trên một chiến tuyến cụ thể, mà là cuộc chiến tranh du kích
của Ukraina với phương tiện hạn chế.
Bầu
cử Mỹ : Donald Trump đắc cử hay thất cử đều đáng lo
Libération nhấn mạnh « Bầu
cử Mỹ : Nguy cơ trước mắt » với trang nhất có bóng dáng cựu tổng thống
Donald Trump trên nền đen. Còn năm ngày nữa đến kỳ bỏ phiếu, Kamala Harris và
Donald Trump đều có tỉ lệ suýt soát nhau, trong số 913 cuộc thăm dò do 143 định
chế và chuyên gia thống kê công bố. Chỉ có bà Harris nói rằng sẽ chấp nhận sự
chọn lựa của cử tri dù bất lợi cho mình.
Nhật
báo thiên tả nhắc lại, cuộc bạo loạn ở Capitol ngày 06/01/2021 đã làm hai người
thiệt mạng, 150 người của lực lượng an ninh bị thương ; và đến nay ông
Trump vẫn nhắc đi nhắc lại rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp. Nếu Donald Trump thất
cử vào ngày 05/11, chuyện gì sẽ xảy ra ? Sau cuộc bầu cử năm 2020, các luật
sư của ông Trump đã nộp 60 đơn kiện phản đối kết quả. Năm nay, trên 100 thủ tục
tố tụng đã được tiến hành ngay cả trước cuộc bỏ phiếu. Chuyên gia Emily
Rodriguez nhận xét, các vụ kiện này không dựa trên luật lệ mà theo thuyết âm
mưu, « nhưng nếu đi kiện, bạn đem lại tính chính danh cho sự dối
trá của mình ».
Vì
sao cử tri ôn hòa có trình độ lại bầu cho Trump ?
Le
Figaro tìm
cách lý giải, vì sao những cử tri Cộng Hòa có nhiềuthông tin và chừng mực lại bầu
cho Donald Trump. Mặc dù không thích những trò quá lố của ứng cử
viên Cộng Hòa, nhiều người cánh hữu ôn hòa sẵn sàng bầu cho nhà tỉ phú, vì lý
do kinh tế và vì không thích Kamala Harris. Chẳng hạn tại « bang nghiêng
ngả » Pennsylvania, chỉ có 20 % người Cộng Hòa « không MAGA » muốn
bầu cho Kamala Harris.
Paul
Hodey, một luật gia nhận xét : « Ông ấy hơi khùng, không chịu nghe
ai, nói năng linh tinh. Nhưng không thể nói rằng các chính sách của ông từ 2017
đến 2021 là tệ hại ». Đó là lý do khiến những người bảo thủ, chủ
trương tự do, người có học, chủ doanh nghiệp…sẵn sàng bầu cho một nhân vật như
Donald Trump.
Donald
Trump phiên bản 2024 không còn gây lo sợ cho đa số cánh hữu. Trong nhiệm kỳ trước,
Donald Trump đã giảm thuế, bổ nhiệm các nhân vật bảo thủ vào Tối cao Pháp viện,
duy trì tăng trưởng và việc làm mà không gây lạm phát, thị trường chứng khoán
tăng tiến, hạn chế nhập cư, chính sách bảo hộ mậu dịch tiếp tục được Joe Biden
áp dụng. Giả thiết nhiệm kỳ thứ hai sẽ phá hoại nền dân chủ bởi một Donald
Trump với những trợ thủ cực đoan và bất tài, không thuyết phục được cử tri ôn
hòa. Họ cho rằng có rất nhiều đối trọng tại Hoa Kỳ. Nhiều người bảo thủ thích
bà Nikki Haley hơn, nhưng bà đã thua trong bầu cử sơ bộ.
Trong
khi đó thái độ mới tỏ ra trung dung lúc sau này của bà Kamala Harris, xuất thân
từ một bang cánh tả không gây tin tưởng cho họ. Nữ phó tổng thống luôn hãnh diện
là người « cấp tiến » và « woke ». Lo lắng trước tỉ lệ lạm
phát cao hơn nhiều so với châu Âu, cử tri bảo thủ không muốn trao cơ hội cho bộ
máy Dân Chủ thường thoải mái dùng công quỹ cho vấn đề khí hậu và chính sách kỹ
nghệ.
No comments:
Post a Comment