VÀI
GÓP Ý VỀ CÂU CHUYỆN "BẢO HIẾN" TRONG VỤ NGUYỄN VĂN CHƯỞNG
Kính gửi các anh chị trên Facebook mà Trung
theo dõi,
Trung rất vui mừng khi thấy nhiều anh chị đã
và đang tiếp tục theo dõi sát sao vụ Nguyễn Văn Chưởng và đưa ra nhiều giải
pháp để có thể tìm cách hoãn vụ việc và điều tra xét xử lại.
Dù hoàn toàn đồng tình với
nỗ lực của các anh chị, trong một số gợi ý, Trung có thấy một vài gợi ý cho rằng
Quốc Hội Việt Nam có thể dựa vào thẩm quyền “bảo hiến” (Constitutional
Review/Judicial Review) của mình để tuyên “vô hiệu” bản án đã có hiệu lực nhưng
có dấu hiệu sai phạm về mặt thủ tục.
Trung nghĩ có một vài hiểu lầm cần chỉ ra để
chúng ta không có những kỳ vọng sai liên quan đến khái niệm và thủ tục bảo hiến
nói chung.
***
Bảo hiến nhìn chung là thủ tục để một cơ quan
hiến định xem xét lại tính hợp hiến của một văn bản quy phạm pháp luật (có thể
được sản xuất bản cơ quan hành pháp hay lập pháp).
Ở Hoa Kỳ, bảo hiến nổi tiếng thuộc thẩm quyền
của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ với mô hình bảo hiến phi tập trung (Decentralised
Model of Constitutional Review). Hiểu đơn giản là ngay cả các cá nhân, tổ chức
dân sự cũng hoàn toàn có quyền thách thức tính hợp hiến của các văn bản quy phạm
pháp luật trước tòa có thẩm quyền.
Ở Châu Âu, chúng ta cũng có mô hình bảo hiến tập
trung (Centralised).
Riêng ở Việt Nam, chúng ta có mô hình bảo hiến…
"tổng lực" ghi nhận rải rác trong nhiều văn bản như Luật Tổ chức Quốc
hội, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội , Luật ban hành văn bản quy phạm pháp
luật…
Tuy nhiên, dù là mô hình nào đi chăng nữa trên
khắp thế giới, hoạt động bảo hiến hoàn toàn KHÔNG thể can thiệp vào đối tượng
là bản án của cơ quan tư pháp. Điều này cơ bản vì một bản án có tính chất đơn lẻ,
có tính áp dụng cá nhân, không phải là luật áp dụng trên toàn quốc gia để có thể
xâm phạm đến trật tự hiến pháp.
Sai phạm bên trong nội tại của vụ án có thể được
xem xét bởi các bước như phúc thẩm, giám đốc thẩm… Còn vấn đề bảo hiến chưa bao
giờ có thể bao quát nội dung của một bản án.
Việc cho rằng cơ quan lập pháp có thể can thiệp
vào kết quả xét xử của cơ quan tư pháp cũng là một bước đi không phù hợp với
nhu cầu xây dựng cấu trúc minh bạch quyền lực trong các cơ quan bộ máy nhà nước.
***
Một vài lời phản biện ngắn, chúng ta có thể
trao đổi thêm, nhưng cũng đừng nên tạo ra những kỳ vọng pháp lý không thật và
không được công nhận dù là ở bất kỳ hệ thống pháp luật nào.
No comments:
Post a Comment