Nga-Ukraina
: Chiến trường Donbass, cuộc đối đầu lớn nhất tại châu Âu từ 1945 ?
Thụy
My -
RFI
Đăng ngày: 07/04/2022 - 17:56
Chỉ còn hai ngày nữa là đến bầu cử tổng thống vòng
1, nhưng thời sự Ukraina vẫn chiếm phần lớn bài vở trên các nhật báo Pháp. Le
Monde chú ý đến « Vùng Donbass đang nằm trong gọng kềm, chiến
lược mới của Nga ». Tương tự đối với Les Echos « Nga bị cô lập,
cố gắng tìm chiến thắng quân sự tại Donbass ».
https://s.rfi.fr/media/display/9d1bfb46-b688-11ec-a765-005056bf30b7/w:1024/p:16x9/donbas_02.webp
Ảnh minh họa : Một
xe bọc thép bị phá hủy tại thành phố Volnovakha thuộc Donetsk, Ukraina, ngày
15/03/2022. REUTERS - ALEXANDER ERMOCHENKO
Donbass, chiến trường
quy mô sắp tới
Một cuộc chạy đua với thời gian đang diễn ra
giữa quân đội Nga và Ukraina để triển khai ở miền đông, nơi có thể là chiến trường
chính sắp tới, một chiến trường dữ dội nhất ở châu Âu kể từ 1945. Chính quyền
Ukraina kêu gọi cư dân sơ tán, ngành đường sắt cho biết đã di tản được 15.000
người. Ở phía nam Donbass, quân Nga tiếp tục tiến về Mariupol, thành phố bị vây
hãm từ cuối tháng Hai nhưng kiên quyết không đầu hàng. Những trận đánh ở đây tiếp
tục cầm chân một lực lượng lớn của Nga.
Tình hình Donbass ngược lại với trận chiến
Kiev, nơi quân kháng chiến đã thắng lớn. Đối với Ukraina, đường tiếp tế bị kéo
dài, còn với quân xâm lược thì được rút ngắn. Quân Nga có thể được tiếp đạn dược,
vũ khí, quân tăng viện ở cách đó chưa đầy 100 km, còn viện trợ phương Tây cho
Ukraina chủ yếu đến từ Ba Lan cách Donbass đến 1.000 km theo đường chim bay và
đường bộ thì còn xa hơn nữa. Ukraina rất cần xe bọc thép, thiết bị phòng không
cũng như đạn dược, phụ tùng, nhiên liệu.
Nhà phân tích Michael Kofman nhận định,
Ukraina phải đối mặt với viễn cảnh một cuộc chiến tranh hao mòn, trong khi
không đủ sức mạnh cơ giới để tổ chức phản công lớn. Khó khăn đối với Nga là
xuyên thủng được tuyến phòng vệ Ukraina đã được củng cố từ tám năm qua. Phía
Nga đã có từ 7.000 đến 15.000 lính tử trận, và số bị thương gấp đôi hoặc gấp
ba. Cộng với số vũ khí bị phá hủy, quân Nga đã mất 10 đến 25 % năng lực tác chiến.
Publicité
Theo trang web độc lập Oryxspioenkop.com, quân
xâm lược bị thiệt hại về trang thiết bị gấp bốn lần quân kháng chiến. Cụ thể,
Nga mất 427 xe tăng, 20 máy bay, 32 trực thăng, Ukraina mất 93 xe tăng, 15 máy bay,
3 trực thăng. Ba trong số 30 drone Bayraktak của Ukraina bị phá hủy, ngược với
khẳng định của Nga là đã diệt được toàn bộ nhưng không đưa ra chứng cứ. Nga tấn
công vào phía sau lực lượng Ukraina bằng hỏa tiễn đạn đạo, hỏa tiễn hành trình
bắn đi từ Belarus và từ Hắc Hải.
Phương Tây tiếp tục
viện trợ vũ khí cho Ukraina
Trong bối cảnh đó, các đồng minh của Kiev tiếp
tục âm thầm chuyển giao vũ khí cho Ukraina. Hoa Kỳ loan báo giải ngân 100 triệu
đô la để cung ứng khẩn cấp hỏa tiễn chống tăng Javelin. Washington từ chối cho
biết cụ thể về những loại vũ khí khác, cũng như mức độ hỗ trợ của tình báo Mỹ.
Cộng hòa Sec là nước đầu tiên xác nhận đã gởi cho Ukraina một số thiết bị thời
Liên Xô cũ gồm xe tăng T-72 và xe bọc thép BVP-1, với sự đồng ý của các đồng minh
NATO. Ba nước vùng Baltic tích cực nhất, nhưng khả năng có hạn.
Thủ tướng Anh Boris Johnson tuyên bố sẽ gia
tăng trừng phạt và tăng viện trợ quân sự cho Ukraina. Anh quốc nằm trong số các
nước tỏ ra nghi ngờ về nỗ lực đạt thỏa thuận hòa bình nhanh chóng với quá nhiều
nhượng bộ cho Putin, và là một trong những quốc gia đầu tiên gởi vũ khí cho
Ukraina ngay từ tháng Giêng. Theo tờ Times, Anh còn muốn gởi thêm hỏa tiễn
chống hạm để Ukraina có thể tự vệ trước những chiến dịch tấn công của Nga từ Hắc
Hải. Tuy nhiên tổng tham mưu trưởng Anh, Sir Tony Radakin cảnh báo, với những
vũ khí tối tân, các chiến binh cần ra khỏi Ukraina để được huấn luyện trong thời
gian dài tại các nước láng giềng.
Về phía Đức vốn bị chỉ trích, Berlin quyết định
viện trợ 300 triệu euro và đề nghị Ukraina chọn lựa trong danh sách 200 « mặt
hàng » gồm moọc-chê, súng máy, radar, kính ngắm hồng ngoại, nón sắt, áo giáp,
drone.
Bucha và nỗi đau của
người còn sống
Tại Bucha, thành phố chịu nhiều đau thương,
phóng sự của La Croix cho biết người ta đang đếm số nạn nhân
thiệt mạng và cung cấp thực phẩm cho những người sống sót. Năm ngày sau khi Nga
rút quân, vẫn còn tìm thấy những xác chết nằm đâu đó. Một người dân phát hiện
xác ba phụ nữ, hay người đàn ông và một trẻ em bị thiêu cháy phân nửa trên một
khoảnh đất trống. Họ là ai, có quen biết nhau không và tại sao bị sát hại ? Điều
chắc chắn là họ bị bắn chết. Cuộc điều tra chỉ mới bắt đầu, một công việc hết sức
nặng nề. Tại Kiev, đến nay mới có 117/200 xác đưa đi chôn được nhận diện, và
trên toàn quốc ít nhất 2.000 thường dân bị sát hại, chưa kể Mariupol bị vây
hãm, được cho là có đến 5.000 người thiệt mạng.
Riêng tại Bucha, hầu hết những người bị giết
là nam giới. Đối với phụ nữ, những trường hợp bị cưỡng hiếp ngày càng được tố
cáo nhiều hơn, nhưng hiện nay không ít nạn nhân không muốn nhắc tới kể cả với
người thân. Một ưu tiên trước mắt là gỡ những quả mìn do quân Nga gài lại, nên
chính quyền yêu cầu người dân Bucha sơ tán khoan quay về. Trong số 38.000 dân,
có 3.700 người vẫn sống tại Bucha trong thời gian quân Nga chiếm đóng, hầu hết
là người lớn tuổi. Họ thà chết tại nhà mình còn hơn ra đi.
Nhiều điệp viên
Nga bị tống cổ khỏi châu Âu
Le Figaro nhận thấy làn sóng trục
xuất nhân viên ngoại giao Nga đã biến thành sóng thần, với 200 người chỉ trong
48 giờ, và nếu tính từ đầu cuộc xâm lăng là 260. Các nhà ngoại giao, hay đúng
hơn là « nhân viên tình báo dưới vỏ bọc ngoại giao », theo một
viên chức Pháp, từ hôm thứ Hai 04/04 phải xách va-li ra khỏi Pháp, Đức, Ý, Thụy
Điển, Đan Mạch, Hy Lạp…và cả các định chế ở Bruxelles, sau vụ thảm sát Bucha.
Trên thực tế, nhiều nước đã truy quét gián điệp
Nga từ cuối tháng Ba, nhằm giảm đi các hoạt động gây ảnh hưởng để phá rối chính
trị, chia rẽ châu Âu. Lâu nay vẫn được để yên, nhưng từ sau khi Nga chiếm Cirimée
năm 2014 và bị đuổi khỏi nhóm G8, hoạt động gián điệp của Nga càng mạnh. Đến
2018 khi cựu nhân viên tình báo Serguei Skripal bị đầu độc tại Anh, châu Âu hiểu
rằng tình báo quân đội Nga (GRU) không từ một điều gì, sau đó 160 nhân viên Nga
đã bị phương Tây trục xuất.
Bị cấm vận,
khai thác dầu khí của Nga sẽ gặp khó khăn lớn
Chiến tranh càng kéo dài, những vụ tàn sát dã
man được phát hiện, danh sách trừng phạt của phương Tây càng mở rộng. Bên cạnh
việc cấm nhập than đá Nga, dầu khí cũng bị nhắm đến. Lệnh cấm xuất khẩu máy móc
và công nghệ phương Tây trong lãnh vực khai thác dầu khí sẽ gây tác động lớn
lên điểm mạnh duy nhất của nền kinh tế Nga.
Chuyên gia Cristi Tataru nhận định, nếu
Gazprom hay Rosneft không còn được hỗ trợ kỹ thuật, các phần mềm không được cập
nhật, không có phụ tùng thay thế, sẽ gặp khó khăn lớn trong sáu tháng hoặc một
năm nữa. Đa số các mỏ dầu khí đang và sẽ khai thác đều là liên doanh với các tập
đoàn Âu-Mỹ, dựa vào công nghệ phương Tây. Nga không nắm được kỹ thuật sản xuất
một số mũi khoan dầu và một số công nghệ hóa lỏng khí đốt. Trừng phạt sẽ giết
chết từ trong trứng những dự án khai thác dầu khí mới, trong khi Matxcơva có
nhiều tham vọng về phát triển khí hóa lỏng (GNL) ở Xibêri, còn các mỏ hiện có
thì sản lượng đang giảm dần.
Trước đây, sau khi Nga sáp nhập Crimée năm
2014, phương Tây đã cấm xuất khẩu mọi công nghệ khai thác ngoài khơi xa ở Bắc Cực,
khai thác dầu và khí đá phiến. Do đây là công nghệ độc quyền phương Tây, từ đó
đến nay Nga đành xếp xó mọi dự án liên quan.
Giấc mơ an ninh
châu Âu tan vỡ trên tàn tích những thành phố Ukraina
Về mặt ngoại giao, nhất là sau vụ thảm sát
Bucha, có nên tiếp tục đối thoại với Vladimir Putin - người bị tổng thống Mỹ
Joe Biden gọi là « tội phạm chiến tranh » hay không ? Le
Monde và La Croix cùng đặt câu hỏi.
Le Monde nhắc
lại cách đây 5 năm, Nga từng phá rối chiến dịch tranh cử của Emmanuel Macron :
tung ra những tin đồn về đời sống riêng tư, đột nhập hộp thư ê-kíp ông Macron
và phát tán hàng mấy chục ngàn email trộn lẫn cả giả lẫn thật. Một cuộc điều
tra của Le Monde hai năm rưỡi sau cho thấy có bàn tay của GRU,
tình báo quân đội Nga. Đắc cử tổng thống, Macron vẫn kỳ vọng khởi đầu thương lượng
về một « cấu trúc an ninh châu Âu » thế kỷ 21, trong đó có sự tham gia của Nga.
Giấc mơ này đã tan vỡ trên tàn tích của những
thành phố Ukraina bị quân đội Nga oanh tạc từ ngày 24/02. Làm thế nào bàn về an
ninh với Nga trong một châu Âu phải tái vũ trang và chuẩn bị một bức màn sắt mới,
với một nhân vật đã từ chối cho ngưng bắn chỉ vài tiếng đồng hồ để di tản thường
dân ở Mariupol ? Ba tháng gần đây, những tiếp xúc giữa tổng thống Macron với
Putin chỉ là đối thoại giữa người điếc. Emmanuel Macron đã thử mọi cách, từ
kiên nhẫn thuyết phục đến cao giọng, và mỗi lần ông đều đụng phải một bức tường
trơ trơ.
Élysée giải thích cần « duy trì đối thoại »,
Putin cần phải biết những đòi hỏi của phương Tây và cái giá phải trả nếu không
đáp ứng. Hôm thứ Hai 04/04, thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki kịch liệt chỉ
trích : « Chúng ta không thương lượng với những tên tội phạm mà phải
chiến đấu » và đặt câu hỏi với ông Macron « Thưa tổng thống,
liệu ngài có thương thảo với Hitler, Stalin, Pol Pot không ? ». Tại Đức,
tổng thống Frank-Walter Steinmeier hôm 03/04 nhìn nhận đã sai lầm khi thông qua
dự án Nord Stream 2 (mà Paris phản đối). Ông nói : « Tôi không nghĩ rằng
Vladimir Putin sẵn sàng đẩy nhanh sự sụp đổ toàn bộ đất nước, về đạo đức, chính
trị và kinh tế, với tham vọng đế quốc điên cuồng của ông ta ».
Đối thoại với
Vladimir Putin hay không ?
Nghịch lý là không có đối thủ nào của Emmanuel
Macron trong cuộc bầu cử tổng thống tấn công ông về chủ đề này, vì họ có nhiều
mối liên hệ với Matxcơva. Đặc biệt Marine Le Pen từng lớn tiếng đòi liên minh với
Nga. Nhà sử học Pierre Grosser trên La Croix nói về « án lệ
Kadhafi » : để bảo đảm an ninh cho người dân và cho thế giới, cần phải có một
nhà lãnh đạo khác ở điện Kremlin. Nhưng đó sẽ là ai, và làm cách nào ?
Trên thực tế, ngay cả trong thời chiến, đối thoại vẫn không hoàn toàn bị
cắt đứt. Thời chiến tranh Triều Tiên, lúc đó Stalin ngự trị với bàn tay sắt, vẫn
có những trao đổi với Kremlin.
Theo ông Grosser, nói chuyện không có nghĩa là
thương lượng, và thương lượng không có nghĩa là « ký kết một thỏa thuận ». Một
trong những bài học của cuộc khủng hoảng Cuba năm 1962 là vào thời đại nguyên tử,
cần phải duy trì một kênh « điện thoại đỏ » trực tiếp. Còn việc thương thảo có
thể thông qua các đại sứ quán và các kênh riêng, kể cả với những người thân cận
với Putin đang bị trừng phạt ; một cách bí mật, tránh bị đối phương dùng để
tuyên truyền. Để tìm ra một lối thoát, cần cho họ thấy khả năng trừng phạt được
dỡ bỏ.
Cây bút
Nicolas Tenzer phân biệt ba hình thức : thảo luận, đối thoại và thương lượng với Vladimir Putin. Theo ông,
không thể đối thoại được với Putin vì tổng thống Nga theo đuổi xu hướng dối
trá, lừa gạt và tội ác, không thể có những nguyên tắc chung. Cũng không thể
thương lượng vì ông ta chỉ muốn hủy diệt : ở Syrai, Tchetchenya, Gruzia, và
Ukraina. Cần phải nói rõ, cho dù chiến tranh kết thúc, không thể có hòa bình tại
châu Âu một khi Vladimir Putin còn nắm quyền, và thảo luận không có nghĩa là
tái cam kết với Putin.
Bầu cử tổng thống
Pháp : Mối nguy cực hữu
Về cuộc bầu cử tổng thống Pháp, Libération
chạy tựa trang nhất « Cực hữu, mối nguy hiểm hơn bao giờ hết ».
La Croix băn khoăn về « Sự bất định lớn lao » : chỉ
còn vài ngày nữa đi bầu, nhưng nhiều cử tri khẳng định vẫn chưa biết bỏ phiếu
cho ai. Nhiều cuộc thăm dò cho biết số không đi bầu Chủ nhật này sẽ lên đến mức
kỷ lục. Đài truyền hình TF1 dự kiến kết thúc sớm chương trình đặc biệt về bầu cử
thay vì kéo dài đến khuya như thường lệ. Trong một chính trường mà các đảng
truyền thống không còn thống trị, cử tri mất phương hướng nên không có gì ngạc
nhiên khi họ vẫn phân vân đến giờ chót. Tình trạng này khiến những ai lo ngại
cho nền dân chủ Pháp phải toát mồ hôi hột.
Libération đặc biệt lo ngại vì thủ
lãnh đảng cực hữu, bà Marine Le Pen đang có nhiều thuận lợi hơn so với kỳ bầu cử
trước : tạo được hình ảnh dễ chấp nhận hơn, cánh tả không ưa ông Macron…Bận
rộn với cuộc chiến tranh Ukraina do Vladimir Putin khởi động, tổng thống
Emmanuel Macron đợi đến phút cuối mới bắt đầu chiến dịch tranh cử, và những đề
nghị của ông không có gì mới mẻ. Trong khi đó Les Echos nhận thấy bà Le
Pen khôn khéo tránh né việc bà ủng hộ Putin, tập trung vào sức mua, mối quan
tâm của nhiều người dân hiện nay, và khoảng cách giữa hai đối thủ đang thu ngắn
lại một cách nguy hiểm. Tờ báo nhắc lại, đừng quên bà từng khẳng định
« ngưỡng mộ Vladimir Putin » (2011), tuyên bố muốn Pháp ra khỏi NATO
để liên minh quân sự với Nga (2014), và quan điểm thân Putin nay vẫn không thay
đổi.
No comments:
Post a Comment