Cuộc
hành trình tìm ‘điểm rơi’ của Việt Nam bắt đầu?
07/04/2022
https://gdb.voanews.com/01bd0000-0aff-0242-ca8a-08d9fc6e74de_w650_r1_s.png
Đại sứ Đặng Hoàng
Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc. Đến nghị quyết
thứ hai của Liên Hiệp Quốc, Việt Nam cũng bỏ phiếu trắng, thì quả là Hà Nội đã
đi quá đà.
Một trong nhà ga trên cuộc hành trình tìm “điểm rơi”
của Việt Nam cần được hướng tới là bày tỏ tình đoàn kết với chính quyền và nhân
dân Ukraine đang chiến đấu vì độc lập tự do của mình, nhưng cũng là của cả châu
Âu và thế giới, trong đó có Việt Nam.
Một báo cáo nếu được chuẩn bị trình Hội nghị TW-5 sắp
tới sẽ phải khẳng định rõ vấn đề: “Chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga càng
kéo dài, Việt Nam càng gặp khó khăn trong triển khai chính sách đa phương hoá,
đa dạng hoá về ngoại giao từ trước đến nay.
Như một tập quán thông thường, tại Hội nghị
TW-5 của ĐCSVN sắp tới đây kiểu gì cũng sẽ có một báo cáo chung giữa Bộ Ngoại
giao và Ban Đối ngoại Trung ương về đối ngoại. Báo cáo này sẽ phải khẳng định
rõ một vấn đề: “Chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga càng kéo dài, Việt Nam
càng gặp khó khăn trong triển khai chính sách đa dạng hoá về ngoại giao từ trước
đến nay. Đã đến lúc hai cơ quan có trách nhiệm hàng đầu về chính sách đối ngoại
cần chỉ rõ, bất kỳ cuộc chiến ở Ukraine sẽ kết thúc theo kịch bản nào thì địa-chính
trị thế giới và khu vực sẽ tiến về phía các kịch bản bất lợi cho chính sách “đu
dây” truyền thống. Vấn đề
cấp bách là Việt Nam sẽ phải làm gì để khắc
phục hậu quả của hai lá phiếu trắng trong vòng một tháng qua ở LHQ?
Phiếu trắng là
“nguỵ tạo” ủng hộ Nga?
Lá phiếu trắng thứ nhất, thế giới có thể thông
cảm được phần nào. Lợi ích trước mắt của Việt Nam, các lô dầu khí và những kho
vũ khí từ Nga gần như “dán
keo” vào miệng người phát ngôn BNG. Nhưng đến lá phiếu trắng thứ
hai, Đại hội đồng LHQ thông qua nghị quyết kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường
viện trợ nhân đạo cho Ukraine, Việt Nam cũng bỏ phiếu trắng, thì quả là Hà Nội
đã đi quá đà. Giờ là lúc ngoại giao Việt Nam cần tạo ra những cú hích mới để đất
nước có thể hoà cùng 140/141 nước trên thế giới có lập trường rõ ràng và dứt
khoát lên án cuộc xâm lăng của Nga đối với Ukraine. Bởi vì hiện nay, đang có dư
luận cho rằng, hai lá phiếu trắng của Việt Nam ở LHQ chẳng qua là một “sự
ngụy tạo” cho lập trường ủng hộ của Việt Nam đối với cuộc chiến Nga tiến hành ở
Ukraine.
Để giải toả dư luận tiêu cực ấy cũng như để vượt
thoát não trạng của một “tiểu quốc” từng bị buộc chặt vào cỗ xe của “ảnh cả” và
“anh hai”, Việt Nam hiện đang bắt đầu cuộc hành trình đi tìm “điểm rơi” về lợi
ích. Nếu vì các lợi ích trước mắt phải o bế Nga, lại
bị hút vào quan tính cũ (tình đoàn kết Việt – Trung
– Xô ngày nào), buộc Việt Nam phải tiếp tục làm người ngoài cuộc, quan
sát cuộc diệt chủng của Nga từ khán đài, thì Việt Nam sẽ đi dần vào thế cô lập.
“Điểm rơi” giờ đây cần xác định: Xem đâu là thời điểm để nền ngoại giao
“hội nhập” phải vượt thoát khỏi thân phận một “tù binh của quá khứ” để tiến vào
không gian mới “Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở” (FOIP). Nếu
không bứt phá được để tận dụng không gian này, Việt Nam sẽ khó khăn bội phần
không chỉ trong quan hệ với Mỹ mà cả với Nhật Bản, Úc lẫn Châu Âu.
Chiến tranh ở Ukraina dường như không làm Mỹ
lơ là tập trung ở liên vùng FOIP, đặc biệt là ở Biển Đông vì căng thẳng vẫn tồn
tại, xung đột còn lâu mới được giải quyết. Trung Quốc ngày càng củng cố hiện diện
trong vùng, quân sự hóa các đảo nhân tạo mà họ chiếm đóng ở Trường Sa và Hoàng
Sa. Vài ngày sau khi Nga tấn công Ukraina hôm 24/2, Trung Quốc lại tăng ngân
sách quốc phòng, đã ở mức rất cao, bỏ xa mọi ngân sách của các nước trong vùng
và hiện đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau Mỹ. Ngoài ra, Bắc Kinh tăng cường
hiện đại hóa đội tàu chiến. Cứ hai năm, đội tàu Trung Quốc được cho là tăng gấp
đôi về trọng tải. Theo tài liệu của Lầu Năm Góc, năm 2021 nỗ lực và sự đầu tư ồ
ạt đáng kể đó đã giúp Hải Quân Trung Quốc đứng đầu thế giới về trọng tải, dù có
thể không phải về chất lượng hay công nghệ.
Các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga sau
khi Nga xâm lược Ukraine sẽ khiến Việt Nam ngày càng khó tiếp tục nhập khẩu vũ
khí từ Nga hơn. Thứ nhất, sẽ có những trở ngại về mặt kỹ thuật và tài chính vì
Nga sẽ không tiếp cận được với một số bộ phận và linh kiện nhập khẩu cần thiết
cho việc sản xuất vũ khí của mình, trong khi các ngân hàng lớn của Nga đã bị loại
khỏi mạng lưới thanh toán toàn cầu SWIFT, khiến hai bên khó giải quyết các khoản
thanh toán. Thứ hai, tiếp tục mua vũ khí từ Nga sẽ dẫn đến rủi ro về uy tín,
khiến Việt Nam có thể phải chịu các lệnh trừng phạt tiềm tàng, chẳng hạn như Đạo
luật Ứng phó với các đối thủ thông qua trừng phạt (CAATSA) năm 2017 của
Washington. Do đó, trong tương lai, Việt Nam nhiều khả năng sẽ đẩy
mạnh nỗ lực giảm phụ thuộc vào vũ khí Nga.
Cam kết “đối tác
an ninh” với Mỹ
Mặc dù vậy, sẽ không dễ để Việt Nam có thể mua
được vũ khí và thiết bị quân sự mới từ các nước khác. Quá trình hiện đại hóa
quân đội của Việt Nam đã bị chậm lại kể từ năm 2016, và ngân sách dành cho mua
sắm các mặt hàng quân sự mới có vẻ eo hẹp, khiến vũ khí từ các nước phương Tây
trở nên ít hấp dẫn hơn đối với Việt Nam về mặt giá cả. Khả năng tương thích giữa
các nền tảng vũ khí của Liên Xô/Nga và các nền tảng mới hơn không phải của Nga
cũng sẽ là một thách thức. Quan trọng hơn, vì nhiều quan chức cấp cao trong
quân đội Việt Nam đã được đào tạo ở Liên Xô hay Nga, và đã quen làm ăn với các
đối tác Nga, nên họ có thể gặp khó khăn khi giao dịch với các nhà cung cấp mới
có văn hóa kinh doanh khác biệt, bao gồm cả các thông lệ kinh doanh minh bạch
hơn, điều mà các quan chức Việt Nam có thể cảm thấy không thoải mái.
Chính vì thế, chuyến thăm vừa qua của Cố vấn
Ngoại trưởng Mỹ Derek Chollet tại Việt Nam bàn về “quan hệ đối tác an ninh”
có ý nghĩa đặc biệt. Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, Cố vấn Ngoại trưởng Mỹ
thăm Philippines, Việt Nam và Nhật Bản từ ngày 28/3 – 2/4 để khẳng định cam kết
của Mỹ đối với các đối tác và đồng minh ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Tối
1/4, ngày thứ hai và cũng là ngày cuối cùng của chuyến thăm Việt Nam, Cố vấn
Ngoại trưởng Derek Chollet đã dành thời gian chia sẻ với giới báo chí tại Hà Nội.
Cố vấn Ngoại trưởng Derek Chollet khẳng định, sự ra đời của “Chiến lược Ấn Độ
Dương – Thái Bình Dương mới” thời gian qua cho thấy sự quan trọng của khu vực
này nói chung và Đông Nam Á nói riêng đối với Hoa Kỳ. Trong đó, Việt Nam nổi
lên như là một đối tác then chốt với Hoa Kỳ trên mọi lĩnh vực, dù là trên khía
cạnh chính trị, ngoại giao, kinh tế, công nghệ, biến đổi khí hậu hay an ninh.
Ông đánh giá cao vai trò chiến lược, tiếng nói quan trọng của Việt Nam tại khu
vực và quốc tế.
Tiếp Cố vấn Derek Chollet, Bộ trưởng Bùi
Thanh Sơn bày tỏ vui mừng trước những bước phát triển tích cực của quan hệ
Việt Nam – Hoa Kỳ trong 27 năm qua, thể hiện trên tất cả các lĩnh vực hợp tác,
đặc biệt là kinh tế – thương mại, khắc phục hậu quả chiến tranh, và mới đây là
hợp tác phòng, chống Covid-19 và ứng phó với biến đổi khí hậu. Bộ trưởng Bùi
Thanh Sơn tái khẳng định Việt Nam coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng
hàng đầu và mong muốn thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ. Bộ trưởng đề nghị Cố
vấn phối hợp thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao giữa hai nước trong năm 2022, trong
đó có chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính để dự
Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ và tham gia các hoạt động song phương.
Tiếp xúc đại diện
Ukraine tại Hà Nội
Ngày 5/4/2022, ông Oleksandr Gaman – tân Đại
sứ Ukraine tại Việt Nam – đã có các cuộc gặp mặt riêng rẽ với Đại sứ Hoa Kỳ
Marc Knapper và Đại sứ Ba Lan Wojciech Gerwel, chỉ ba ngày sau khi đến Hà Nội.
Ông Oleksandr Gaman và phu nhân đến sân bay Nội Bài hôm 2/4 sau thời gian trì
hoãn vì cuộc chiến tranh xâm lược do Nga gây ra ở Ukraine. "Chào mừng đến
Việt Nam, thưa Ngài, và cảm ơn Ngài vì cuộc trò chuyện tuyệt vời. Chúng tôi sát
cánh cùng Ukraine trước sự gây hấn man rợ của Nga. Ngài sẽ luôn có một người bạn
thân và đối tác ở Ba Lan", Trang Facebook của Đại sứ quán Ba Lan đăng
tải tấm hình cuộc gặp gỡ và lời chào của Đại sứ Ba Lan. Trước đó, đại diện ngoại
giao Ukraine cũng có cuộc gặp mặt với Đại sứ Marc Knapper, đồng
thời bày tỏ cảm ơn vì "sự ủng hộ kiên định dành cho Ukraine khi đối mặt với
cuộc chiến tranh man rợ của Nga."
Một trong nhà ga trên cuộc hành trình tìm “điểm rơi” của Việt Nam cần được hướng tới là bày tỏ tình đoàn kết với chính quyền và nhân dân Ukraine đang chiến đấu vì độc lập tự do của mình, nhưng cũng là của cả châu Âu và thế giới, trong đó có Việt Nam. Nếu trước mắt, chính phủ Việt Nam quan ngại thái độ của Nga và Trung Quốc, thì ít nhất, nhà nước Việt Nam cũng nên mở rộng không gian tiếp xúc của người dân và xã hội dân sự Việt Nam với các đại diện của Ukraine tại Việt Nam. Trên tinh thần ấy, hy vọng các lễ cầu nguyện cho hòa bình ở Ukraine tại Nhà thờ St. Antony và Hội chợ quyên góp giúp nhân dân Ukraine tại Đại sứ quán Czech tại Hà Nội trong những ngày tới đây sẽ không bị cấm cản như một số hoạt động thiện nguyện hay toạ đàm khoa học vừa qua tại Hà Nội
No comments:
Post a Comment