Phong
tục đón Tết độc đáo của người thiểu số Việt Nam
https://saigonnhonews.com/thoi-su/viet-nam/phong-tuc-don-tet-doc-dao-cua-nguoi-thieu-so-viet-nam/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-1.jpg
Người Lô Lô có tục
đi ăn trộm lấy may ngày Tết – Ảnh: Nguyên Vũ
Đi ăn trộm lấy may, vỗ vào mông, gọi trâu về
ăn Tết, “cướp” giọng gà… là những phong tục độc đáo của các dân tộc thiểu số Việt
vào dịp Tết cổ truyền.
Mỗi phong tục với nét đặc trưng văn hoá riêng
góp phần tạo nên những bản sắc văn hóa đa dạng, phong phú trong bức tranh toàn
cảnh Tết của Việt Nam.
Người Lô Lô và tục
“ăn trộm lấy may”
Người dân tộc Lô Lô ở Hà Giang quan niệm rằng
thời khắc bước sang năm mới, nếu ai đó mang về nhà được một chút gì cho năm mới
sẽ gặp nhiều may mắn, ăn nên làm ra. Do đó, họ đi lấy trộm cầu may nhưng không
lấy nhiều hay lấy những vật có giá trị.
Với người Lô Lô sống ở huyện Đồng Văn, họ thường
sẽ lấy trộm mỗi thứ 12 cái, tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Còn với người
Lô Lô ở Mèo Vạc thì số may mắn là số 3, có thể lấy trộm 3 củ tỏi, 3 lá rau. Điều
thú vị là khi đi lấy trộm vào đêm Giao thừa, họ sẽ không rủ nhau mà lặng lẽ
không để chủ nhà bắt được.
Người H’mông và tục
“vỗ mông tỏ tình”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-2.jpg
Chàng trai H’mông
“vỗ mông” bắt vợ trong ngày du Xuân năm mới – Ảnh: Minh Hiếu
Theo văn hóa của người Việt thì việc vỗ mông
người khác được cho là hành vi khiếm nhã. Thế nhưng đối với người người H’mông
vào dịp Tết, đây là một nét văn hóa riêng. Cụ thể, vào mùng 2 Tết Nguyên đán,
trong lễ hội Sài Sán, ngoài những hoạt động vui chơi thú vị thì nam thanh nữ tú
còn tranh thủ vỗ mông nhau để… “thoát ế”.
Trong lễ hội đó, nếu để ý cô gái nào đó, chàng
trai có quyền tiến tới để vỗ mông thay cho lời tỏ tình. Cứ thế, nếu thích anh
chàng vừa vỗ mông mình thì cô gái vỗ lại chứng tỏ đã đồng ý. Cứ thế cả hai sẽ vỗ
qua vỗ lại đủ 9 lần, ngầm hiểu rằng, cả hai đã thuộc về nhau.
Người Pu Péo “cướp
giọng gà”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-3.jpg
Phụ nữ người Pu Péo
nổi bật trong trang phục truyền thống -Ảnh: Hoàng Quý
“Cướp giọng gà” là phong tục rất độc đáo của
người Pu Péo ở Hà Giang. Khi đến thời khắc Giao thừa, người Pu Péo phải canh chừng
mấy chú gà trống, khi nào gà vỗ cánh, chuẩn bị gáy, họ đốt ngay một quả pháo,
ném vào chuồng gà. Lũ gà giật mình, nhảy lên thi nhau gáy. Ngay lập tức, mọi
người hò nhau hát vang trời để át tiếng gà gáy.
Người Pu Péo quan niệm tiếng gà gáy vừa hay, vừa
thiêng liêng, đánh thức cả ông mặt trời dậy. Vì thế, ai át được tiếng gà thì sang
năm mới sẽ hát hay, gặp nhiều may mắn, hạnh phúc.
Người Mường gọi
trâu về ăn Tết
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-4.jpg
Tục gọi trâu về ăn
Tết của người Mường.
Giống như nhiều dân tộc khác sống trên đất nước
Việt Nam, phong tục đón Tết Nguyên đán được người Mường coi là một trong những
lễ hội lớn của năm. Tuy nhiên, trong ngày Tết, bên cạnh những phong tục truyền
thông như gói bánh chưng, thờ cúng tổ tiên, người Mường còn có những điều khác
biệt, mang đậm bản sắc.
Từ mấy ngày trước Tết, người Mường ở Hoà Bình
chuẩn bị sẵn mõ để qua Giao thừa đốt đuốc đi gọi vía trâu. Họ tin rằng, đó là
cách trả ơn vật nuôi trung thành đã vất vả giúp gia chủ cấy cày.
Ngoài ra, người Mường ở đây cũng treo bánh ống
lên các dụng cụ sản xuất như cày, bừa, đòn gánh để mời “những người bạn đồng
hành” này về ăn Tết với gia đình về hưởng lộc vì đã có công giúp gia chủ trong
công việc đồng áng, làm ra lúa gạo trong suốt một năm qua. Họ quan niệm, con
trâu hay cái cày cũng cần được nghỉ Tết sau một năm vất vả trên đồng ruộng.
Người Thái và tục
“gọi hồn” dịp Tết
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-5.jpg
Tục gọi hồn của người
Thái dịp Tết -Ảnh: Trần Vân Hạc
Ở Việt Nam, người Thái có khoảng hơn một triệu
người, phân bố chủ yếu ở Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Nghệ An…
Nhắc đến phong tục ngày Tết của người Thái,
không thể không nhắc đến phong tục gọi hồn diễn ra vào tối 29 và 30 Tết. Mỗi
gia đình thịt hai con gà, một để cúng tổ tiên, một là để gọi hồn cho mọi người
trong nhà.
Việc gọi hồn này được một thầy cúng đứng ra
giúp đỡ. Đầu tiên thầy cúng sẽ lấy những chiếc áo của tất cả các thành viên
trong gia đình, buộc lại với nhau đặt lên vai, sau đó thầy sẽ cầm một cây than
củi còn nóng đỏ rực và liền ra đầu làng để gọi hồn. Sau 2, 3 lần gọi, thầy cúng
sẽ quay về nhà gia chủ tiếp tục gọi một lần nữa dưới chân cầu thang.
Cuối cùng để kết thúc nghi lễ, thầy cúng sẽ cột
vào tay của những thành viên trong gia đình gia chủ một sợi chỉ đen để xua đuổi
tà ma trong năm mới.
Người Pà Thẻn và tục
“thờ bát nước lã”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-6.jpg
Người Pả Thẻn có tục
thờ bát nước lã ngày Tết -Ảnh: vinaculto
Trên mỗi bàn thời của người Pà Thẻn tại Hà
Giang đều có một bát nước lã dùng để thờ cúng quanh năm. Bát nước này phải luôn
được đậy kín và không bao giờ để cạn hết nước. Phải chờ đến Tháng Sáu, chủ nhà
mới được mở chiếc bát ra để cho thêm nước vào.
Vào đêm Giao thừa, nhà nào cũng sẽ đóng kín cửa,
từ cửa ra vào, cửa sổ, cửa hậu…, cẩn thận cài then vào bịt hết những lỗ hở ra
ngoài. Trong nhà, gia chủ sẽ hạ bát nước xuống để lau chùi sạch sẽ và thay nước
mới để chào đón năm mới đến.
Những hành động trên đều phải giữ bí mật trong
nhà. Người Pà Thẻn quan niệm, nếu những việc trên bị lộ ra ngoài hoặc ai khác
nhìn thấy thì cả gia đình đó năm sau sẽ gặp xui xẻo, làm ăn vất vả, đau ốm liên
miên…
Tục Tết Nhảy của
người Dao
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-7.jpg
Người Dao tổ chức
nhảy múa trong tiếng trống, để tỏ lòng biết ơn trời đất, tổ tiên và cầu mong một
năm mới mùa màng tốt tươi, thóc lúa đầy sân, trâu, lợn đầy đàn.
Với quan niệm ngày Tết, mùa Xuân là dịp để bà
con buôn làng vui chơi, thăm hỏi và chúc nhau một năm mới tốt lành nên ở các tộc
người Dao đã xuất hiện tục Tết Nhảy để thể hiện hết những mong ước trên. Không
chỉ mang đến một năm mới tràn ngập sức sống, Tết Nhảy còn giúp người Dao được dịp
rèn luyện thể chất dẻo dai, cơ thể săn chắc để chuẩn bị cho những vụ mùa mới
đang chờ đợi ở phía trước.
Những người tham gia Tết Nhảy sẽ tham gia hết
mình không kể ngày đêm, ai kiệt sức thì nghỉ ngơi để hồi lại và tiếp tục cuộc
vui. Mỗi dịp Tết Nhảy mọi người sẽ múa, nhảy lần lượt hàng trăm điệu khác nhau
trên nền tiếng chuông, trống rộn rã sức xuân.
Người Hà Nhì xem
bói gan heo
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/02/06-Phong-tuc-8.jpg
Qua gan lợn, người
Hà Nhì có thể biết sang năm mới hậu vận gia đình sẽ ra sao – Ảnh: giadinhmoi
Dân tộc Hà Nhì là một trong những dân tộc đón
Tết sớm hơn so với lịch chung của Tết cổ truyền Việt Nam. Người dân tộc Hà Nhì
không có ngày ăn Tết cụ thể như những dân tộc khác, thay vào đó, những vị già
làng, trưởng bản sẽ cùng bàn bạc và thống nhất lựa chọn ngày ăn Tết cụ thể cho
dân làng.
Trong ngày Tết của người Hà Nhì thịt heo dâng
cúng tổ tiên là lễ vật bắt buộc các gia đình phải có. Dù giàu hay nghèo, vào
ngày Tết, tất cả mọi gia đình đều mổ heo đón năm mới.
Đây là những con heo đực, được thiến từ đầu
năm để vỗ béo do các hộ gia đình tự nuôi lấy. Nhà có điều kiện thì mổ con chừng
60-100kg, thậm chí 150kg, nhà khó khăn cũng mổ con heo nhỏ hơn, chừng
40-50kg. Khi mổ heo ăn Tết, lá gan là thứ đặc biệt quan trọng của người Hà Nhì,
giống như người Kinh vẫn hay xem chân gà vào dịp Tết. Ngoài tục xem bói gan
heo, người Hà Nhì còn phải chuẩn bị những chiếc bánh riêng để cúng bái tổ tiên
của nhà mình.
Người Hà Nhì nhìn vào lá gan heo lành lặn, màu
sắc tươi tốt, mật heo phải căng đầy thì năm đó chăn nuôi phát triển, anh em con
cháu sẽ vui vẻ thuận hòa. (Vũ
Vân tổng hợp)
No comments:
Post a Comment