Công
nhận hai vùng ly khai Ukraine, Putin muốn gì?
VnExpress
Thứ ba, 22/2/2022, 09:57 (GMT+7)
https://vnexpress.net/cong-nhan-hai-vung-ly-khai-ukraine-putin-muon-gi-4430367.html
Công nhận hai vùng ly khai miền đông Ukraine, Putin
có thể hiện thực hóa mong muốn người Ukraine và Nga là "một dân tộc"
và chặn đứng đường gia nhập NATO của Kiev.
Vùng Donbass từ lâu là điểm nóng trong căng thẳng
biên giới giữa Nga và Ukraine.
Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn vào hôm qua, khi Tổng thống Nga Vladimir
Putin công nhận độc lập của vùng ly khai Donetsk và Lugansk tại miền đông
Ukraine.
https://vcdn-vnexpress.vnecdn.net/2022/02/22/putin-12-2021-reuters-9025-1645505091.jpg
Tổng thống Vladimir
Putin tại Sochi, Nga hồi tháng 12/2021. Ảnh: Reuters.
Đây là lần đầu tiên Nga tuyên bố không coi
Donbass là một phần của Ukraine.
Điều đó có thể mở đường cho Moskva gửi lực lượng quân sự vào các khu vực ly
khai một cách công khai, với lập luận rằng họ đang can thiệp như một đồng minh
để bảo vệ khu vực này.
Alexander Borodai, một thành viên của quốc hội
Nga và cựu lãnh đạo chính trị Donetsk, tháng trước nói rằng phe ly khai sau đó
sẽ tìm đến Nga để giúp họ giành quyền kiểm soát các khu vực của Donetsk và
Luhansk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine. Nếu kịch bản này xảy ra, nó có
thể dẫn đến xung đột quân đội giữa Nga và Ukraine.
Hai khu vực ly khai Donetsk và Lugansk, gọi
chung là vùng Donbass,
đã tách khỏi kiểm soát của chính phủ Ukraine vào năm 2014 và tự tuyên bố là
"cộng hòa nhân dân" độc lập, dù không được công nhận. Kể từ đó, những
cuộc giao tranh bùng phát trong khu vực này đã khiến hơn 14.000 người thiệt mạng.
Nga phủ nhận tham gia vào xung đột, nhưng ủng hộ phe ly khai theo nhiều cách
như hỗ trợ quân sự bí mật, hỗ trợ tài chính, cung cấp vaccine Covid-19 và cấp
ít nhất 800.000 hộ chiếu.
Động thái công nhận của Nga cũng được cho
"giết chết" thỏa thuận Minsk. Thỏa thuận Minsk được Bộ tứ Normandy, gồm
Nga, Ukraine, Pháp và Đức, thúc đẩy tại thủ đô của Belarus năm 2015, nhằm kết
thúc cuộc xung đột đẫm máu khi đó đã kéo dài 10 tháng ở miền đông Ukraine. Thỏa
thuận kêu gọi mức độ tự trị lớn cho hai khu vực ly khai ở Ukraine. Dù chưa được
các bên thực hiện đầy đủ, thỏa thuận Minsk đến nay vẫn được cho là con đường tốt
nhất giúp thoát khủng hoảng Ukraine.
Tổng thống Putin xem người
Nga và Ukraine là "một dân tộc". Ông viết trong một bài luận được
chia sẻ trên trang web của Điện Kremlin vào tháng 7 năm ngoái rằng "chủ
quyền thực sự của Ukraine chỉ có thể là hợp tác với Nga".
"Tôi xin nhấn mạnh lại lần nữa rằng
Ukraine không chỉ là một nước láng giềng của chúng tôi. Đó là một phần không thể
thiếu trong lịch sử, văn hóa và tinh thần của chúng tôi", Putin nói trong
bài phát biểu trên truyền hình ngày 21/2. "Đây là những người đồng đội,
người thân của chúng tôi. Giữa họ không chỉ là tình cảm đồng nghiệp, bạn bè mà
là người thân, là gia đình có gắn bó máu thịt".
Cuộc điều tra dân số chính thức gần đây nhất
vào năm 2001 cho thấy hơn một nửa dân số ở Crimea và Donetsk xác định tiếng Nga
là tiếng mẹ đẻ. Lực lượng ly khai đã tận dụng bản sắc khu vực đặc biệt của
Donbass để thúc đẩy ủng hộ và hành động chống Kiev. Thông qua điều này, Moskva
cũng tiếp tục đặt nền móng trong khu vực bằng cách cấp hộ chiếu, từ đó có thể gửi
lực lượng tới bảo vệ người dân.
Theo một cuộc khảo sát được công bố vào năm
2021, hơn một nửa người ở khu vực ly khai muốn gia nhập Nga, dù có hoặc không
có một số quyền tự trị.
https://vcdn-vnexpress.vnecdn.net/2022/02/22/Bie-n-Den-jpeg-1750-1642899787-5870-8481-1645497468.jpg
Bán đảo Crimea và
vùng Donbass. Đồ họa: Washington Post.
Trước Donbass, Nga từng công nhận độc lập cho
hai vùng ly khai Abkhazia và Nam Ossetia ở Gruzia, sau một cuộc chiến 5 ngày
vào năm 2008. Moskva đã cung cấp cho họ hỗ trợ ngân sách, cấp quốc tịch Nga cho
người dân và đóng hàng nghìn binh sĩ tại đây.
Trong trường hợp của Gruzia, Nga đã sử dụng sự
công nhận độc lập các khu vực ly khai để giải thích cho việc quân đội hiện diện
ở một nước thuộc Liên Xô cũ. Mục tiêu của Nga là ngăn chặn vô thời hạn tham vọng
gia nhập NATO của Gruzia bằng cách không cho nước này toàn quyền kiểm soát lãnh
thổ. Tính toán tương tự cũng sẽ được áp dụng đối với Ukraine.
Moskva từ lâu xem Ukraine là vùng đệm của NATO,
liên minh được thành lập năm 1949 để chống lại Liên Xô. Putin từ lâu nói rằng
xu hướng mở rộng phạm vi về phía đông châu Âu có thể phạm vào "lằn ranh đỏ"
của ông. Đồng thời, Putin cũng nhiều lần khẳng định một trong những điều kiện
tháo ngòi nổ căng thẳng Ukraine là phương Tây phải đảm bảo chắc chắn Kiev không
bao giờ trở thành thành viên liên minh.
"Tôi vẫn nghĩ mục tiêu chính của Putin
trong cuộc khủng hoảng Ukraine là thách thức NATO và để xem liệu liên minh có
chùn bước hay không", tướng về hưu Martin Dempsey, cựu chủ tịch Hội đồng
Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, nói. "Nhưng nếu ông ấy quyết định hành động,
nhiều khả năng ông ấy sẽ đưa quân kiểm soát khu vực duyên hải phía đông Ukraine
(giáp biển Azov) để tạo cầu nối đến bán đảo Crimea và cửa ngõ ra Biển
Đen".
Trước khi ký sắc lệnh công nhận hai vùng ly
khai, Putin từng nói toàn bộ Ukraine là "quốc gia do Nga tạo ra". Những
động thái gần đây của Nga khiến không ít người lo ngại kịch bản Nga sẽ tiến
hành cuộc tấn công tổng lực vào Ukraine. Đây là kịch bản đáng lo ngại nhất,
nhưng cũng bị đánh giá là ít có khả năng xảy ra nhất, khi Nga tính toán đến những
chi phí về tài chính, kinh tế và nhân lực của cuộc chiến.
"Tôi nghĩ Putin chắc chắn có đủ sức mạnh
quân sự để tấn công Ukraine. Tôi cũng biết có tin tình báo về ý định này",
tướng về hưu Joseph Ralston, cựu tư lệnh lực lượng NATO, nói. "Nhưng tôi
cũng biết người Nga rất giỏi tung hỏa mù và tôi vẫn không tin kịch bản này sẽ
diễn ra".
-----------
Xem thêm:
- Loạt
trả đũa phương Tây có thể áp với Nga
- 5
câu hỏi về khủng hoảng Ukraine
- Bốn
tháng khủng hoảng Nga - Ukraine sục sôi
- Vì
sao Nga không động binh với Ukraine?
- Tính
toán khiến Mỹ liên tục cáo buộc Nga 'sắp tấn công Ukraine'
Thanh Tâm (Theo Washington
Post, Reuters)
No comments:
Post a Comment