Biên
dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Posted on 08/01/2018
by HongLoan
Một
nghịch lý kỳ lạ đang nằm sau sự gia tăng gần đây của giá dầu lên mức khoảng 60
USD/thùng, mức cao nhất trong vòng hai năm qua. Một mặt, nó phần nào phản ánh sự lạc quan rằng khi các nhà sản xuất từ Tổ
chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) họp tại Vienna vào ngày 30/11/2017, họ sẽ
kéo dài thỏa thuận với các nhà sản xuất không thuộc OPEC như Nga để hạn chế sản
lượng cho đến cuối năm sau. Mặt khác, nó phần nào phản ánh sự lo ngại rằng căng
thẳng khu vực giữa Saudi Arabia và các thành viên OPEC khác là Iran và Qatar có
thể trở nên tồi tệ đến mức làm gián đoạn nguồn cung từ khu vực sản xuất dầu lớn
nhất thế giới. Theo Reuters, những căng thẳng trong nội bộ OPEC đã gia tăng đến
mức các quan chức dầu mỏ vùng Vịnh đã ngừng sử dụng một nhóm chat WhatsApp vốn
từng là một công cụ phối hợp hữu ích giữa họ với nhau. Vậy có thể tưởng tượng rằng
những người không thể nói chuyện với nhau thông qua phương tiện truyền thông xã
hội vẫn có thể đồng ý về những mức cắt giảm mạnh sản lượng, một điều quan trọng
để giữ mức giá cao, hay không?
Câu trả lời ngắn gọn là có. Trong suốt lịch sử, OPEC
đã giữ vững liên minh một cách kỳ lạ mặc cho các cuộc tranh cãi nội bộ diễn ra
mạnh mẽ và thậm chí là xung đột, như cuộc xâm lược Kuwait của Iraq (cả hai nước
đều là thành viên OPEC) vào năm 1990. Thật vậy, một lý do cho sự tự tin ngày
càng tăng về việc kéo dài thỏa thuận vốn sẽ hết hạn vào tháng 3/2018 này là việc
tỷ lệ tuân thủ lên tới 96% vào tháng trước. Đây là điều đáng chú ý khi xem xét
đến những căng thẳng gia tăng giữa người Sunni Saudi Arabia và những kẻ thù người
Shia (Iran) của họ. Ngay cả ở thời điểm tốt nhất trong quá khứ, các nước tham
gia thường bắt đầu gian lận (bằng cách tăng sản lượng, trái cam kết – NBT) khi
giá dầu tăng.
Ngoài OPEC và địa chính trị, còn có những lý do khác
khiến giá dầu leo thang. Xu hướng tăng trưởng rộng
khắp trong nền kinh tế toàn cầu có nghĩa là nhu cầu về dầu đang tăng lên. Cơ
quan Năng lượng Quốc tế, một cơ quan dự báo quốc tế, gần đây đã làm thị trường
hoảng sợ khi nói rằng mức giá cao hơn có thể sẽ tác động xấu đến mức tiêu thụ dầu
thô trong năm tới. Điều đó là có thể, nhưng khi mức giá vẫn chưa bằng một nửa mức
đỉnh hồi năm 2008, thì người tiêu dùng, chẳng hạn như những người lái xe, vẫn
không cho thấy có dấu hiệu giảm mức tiêu dùng.
Mức cầu toàn cầu đang gia tăng và mức cung dầu giảm
từ OPEC vẫn chưa kích thích sự gia tăng sản lượng dầu đá phiến của Mỹ, và đây
là vấn đề gây lo lắng cho các nhà đầu tư dầu mỏ. Martijn Rats của hãng Morgan
Stanley cho biết rằng để giữ cho thị trường cân bằng, các nhà sản xuất dầu đá
phiến sẽ phải tăng sản lượng từ 5,8 triệu thùng/ngày lên 6,8 triệu thùng/ngày
trong 12 tháng tới, tức tăng 17%. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng phân tích tổng hợp
về các nhà sản xuất dầu đá phiến đã niêm yết cho thấy sản lượng của họ chỉ tăng
trưởng ở mức khoảng 5% một năm, một mức chưa đủ để lấp đầy khoảng trống. Thay
vì tiếp tục bơm nhanh nhất có thể, họ đang tập trung vào việc bơm như thế nào để
tạo ra nhiều lợi nhuận hơn.
Với giá dầu Brent ở mức trên 60 USD/thùng, và giá dầu
thô West Texas Intermediate của Hoa Kỳ cũng đang tiến tới mức đó, phần lớn những
yếu tố này sẽ tác động tới giá dầu. Các khoản đầu tư đầy lạc quan của các quỹ đầu
cơ vào hợp đồng dầu mỏ tương lai đang gần ở mức cao kỷ lục. Nếu OPEC và các quốc
gia dầu mỏ khác không thể thống nhất tại Vienna vào tháng 11/2017, sẽ có nguy
cơ diễn ra một cuộc bán tháo mạnh. Nhưng lần đầu tiên trong nhiều năm, lợi ích
của các nhà sản xuất lớn nhất trong việc kiềm giữ sản lượng có thể gặp nhau.
Saudi Arabia muốn giá dầu cao để đạt được mức định giá tốt cho công ty dầu mỏ
quốc gia Aramco mà họ đang muốn tư nhân hóa một phần. Tổng thống Nga Vladimir
Putin muốn giữ ổn định nền kinh tế – và theo đó là chính quyền của ông. Và các
nhà sản xuất dầu đá phiến đều mong muốn kết quả này bởi vì các nhà đầu tư của họ
yêu cầu lợi nhuận cao hơn chứ không phải sản lượng lớn hơn. Chẳng có nghịch lý
nào ở đây cả.
Nguồn:
“The
strange geopolitics of rising oil prices”, The Economist, 26/11/2017
No comments:
Post a Comment