The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên dịch
29/09/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/09/29/the-gioi-hom-nay-29-09-2021/
Bộ trưởng
Tài chính Mỹ Janet Yellen thông báo với Quốc hội rằng chính phủ liên
bang sẽ không thể đảm bảo các nghĩa vụ tài chính từ ngày 18 tháng 10. Các nhà lập
pháp có thể khiến chính phủ vỡ nợ nếu không gia hạn ngân sách và đình chỉ “trần
nợ” – điều mà Thượng viện đã không thực hiện được hôm thứ Hai. Cả bà Yellen lẫn
Chủ tịch Fed Jerome Powell khi ra điều trần hôm thứ Ba đều thúc giục Quốc hội
hành động.
Trong cuộc
điều trần tại Thượng viện, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ
Mark Milley đã bảo vệ quyết định gọi điện cho người đồng cấp Trung Quốc,
trong đó ông cam kết tổng thống Donald Trump sẽ không tấn công Trung Quốc. Các
cuộc điện thoại này trở thành tâm điểm vì chúng được tiến hành mà không tham khảo
ông Trump. Tướng Milley cho biết trong hai cuộc gọi có một do bộ trưởng quốc
phòng chỉ đạo, và một đã được nhiều người khác biết trước.
Nga lại kiện Alexei Navalny, vị lãnh đạo đối
lập đang ngồi tù. Lần này nhà chức trách điều tra vì nghi ngờ ông cùng các đồng
minh tạo ra một “nhóm cực đoan.” Nếu bị kết án, những người này có thể phải ngồi
tù đến mười năm. Hôm thứ Hai, Nghị viện Châu Âu đã đề cử ông Navalny cho giải
thưởng nhân quyền mang tên Andrei Sakharov, một nhân vật bất đồng chính kiến thời
Liên Xô cũ.
Dân số Singapore
giảm 4,1% vào tháng 6 so với năm ngoái xuống còn 5,45 triệu, đánh dấu năm thứ
hai liên tiếp giảm dân số. Số người không thường trú, bao gồm cả lao động nước
ngoài và sinh viên, đều giảm 10,7%. Số công dân giảm 0,7% do tỷ suất sinh xuống
mức thấp kỷ lục 1,1 lần sinh trên một phụ nữ, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ thay
thế 2,1.
Báo cáo
thu nhập của Lego cho thấy mọi thứ đều tuyệt vời trong nửa đầu năm nay.
Doanh thu của nhà sản xuất đồ chơi lớn nhất thế giới tăng 43% so với cùng kỳ
năm ngoái lên 23 tỷ DKr (3,6 tỷ USD) và thu nhập tăng 140% lên 6,3 tỷ DKr, đánh
dấu hai kỷ lục mới. Doanh số tăng nhờ trẻ em phải ở nhà trong đại dịch, dù ban
lãnh đạo cho rằng thành công là ở chiến lược của họ.
Hãng ô tô Geely
của Trung Quốc cho biết người sáng lập công ty đã bước vào lĩnh vực kinh doanh
điện thoại thông minh vốn có tính cạnh tranh cao. Dự án mới của Eric Li, Hubei
Xingji Shidai Technology, sẽ có trụ sở chính tại Vũ Hán và tập trung vào “thiết
bị thông minh cao cấp,” với nhiều công nghệ tương tự như bảng điện tử trên xe.
Động thái này là một phần trong kế hoạch tích hợp dịch vụ với công nghệ của
Geely; trước đó hãng cũng đã tham gia vào lĩnh vực vệ tinh và ô tô bay.
Tình trạng
thiếu hụt năng lượng ở đông bắc Trung Quốc đang trầm trọng hơn, khiến thống
đốc tỉnh Cát Lâm phải kêu gọi khẩn cấp nhập khẩu than để duy trì hoạt động của
các nhà máy nhiệt điện. Ngoài ra chín tỉnh khác cũng đang thiếu điện. Phân tích
của các ngân hàng đầu tư đổ lỗi cho các hạn chế phát thải cũng như giá than
cao, và rằng tăng trưởng sản lượng công nghiệp năm của Trung Quốc trong tháng 9
có thể giảm từ 4% trở lên.
Con số
trong ngày: 165%, là
mức tăng giá nhà trung vị ở Los Angeles và San Francisco trong thập niên qua.
TIÊU ĐIỂM
Hôm nay bầu lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do Nhật
Bản
Đảng Dân
chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản sẽ chọn lãnh đạo đảng mới vào thứ Tư. Với
thế thống trị hiện tại của đảng, nhân vật này sẽ nghiễm nhiên trở thành thủ tướng.
Kono Taro, cựu bộ trưởng ngoại giao và bộ trưởng
quốc phòng hiện phụ trách chiến dịch tiêm vắc-xin của Nhật Bản, là ứng viên yêu
thích của dư luận.
Thật không
may cho ông Kono, dư luận không quyết định cuộc đua. Trong vòng đầu tiên, 382
nghị sĩ LDP mỗi người sẽ có một phiếu bầu, còn phiếu của đảng viên sẽ được phân
bổ thành 382 phiếu nữa. Nếu không ứng viên nào thắng đa số, hai người đứng đầu
sẽ bước vào vòng hai, nơi các nghị sĩ và 47 lãnh đạo đảng ủy cấp tỉnh của đảng
bỏ phiếu. Chính ở đó phe kì cựu trong đảng, vốn cảnh giác với ông Kono, có thể
sẽ xoay chuyển kết cục. Cựu ngoại trưởng Kishida Fumio rất được
người trong đảng ủng hộ và do đó vẫn có cơ hội vượt lên. Còn nhân vật dân tộc
chủ nghĩa Takaichi Sanae hoàn toàn có thể trở thành ngựa
ô. Dù kết quả thế nào, vị lãnh đạo mới cũng sẽ không có nhiều thời gian ăn mừng.
Chỉ hai tháng nữa (tháng 11) là đến ngày bầu cử Hạ viện Nhật Bản.
Tình trạng thiếu hụt khí đốt toàn cầu
Các nhà
kinh tế thường lo lắng về giá dầu nếu lạm phát tăng. Không còn nữa. Giờ đây có
một vấn đề mới là giá khí đốt tự nhiên tăng vọt, đặc biệt ở châu Âu, nơi nó đã
tăng gần 500% trong năm qua và tăng 4,5% trong tuần qua.
Nguyên
nhân chủ yếu vì dự trữ thấp, xuất khẩu chậm từ Na Uy và Nga cũng như giá cao ở
châu Á. Các nhà máy tiêu thụ khí đốt, chẳng hạn như nhà máy phân bón, cũng đang
bị ảnh hưởng, dẫn đến thiếu hụt các sản phẩm quan trọng như carbon dioxide, vốn
được dùng trong sản xuất và vận chuyển thực phẩm. Và nếu mùa đông này đặc biệt
lạnh có thể sẽ có mất điện và mất gas.
Hơn nữa
giá xăng cũng khó có thể sớm hạ xuống. Khí đốt ở Mỹ vẫn rẻ hơn châu Á và châu Âu,
song không thể xuất khẩu nhiều hơn do năng lực cảng hạn chế. Dù rẻ hơn, giá ở Mỹ
vẫn đang ở mức cao nhất kể từ 2014.
Haiti chìm trong khủng hoảng
Thủ tướng
Haiti Ariel Henry cho biết ông không liên quan gì đến vụ ám sát tổng thống
Jovenel Moïse hồi tháng Bảy. Nhưng ông lại đặc biệt đáng ngờ. Tháng này, ông
Henry sa thải một công tố viên buộc tội ông đồng lõa giết tổng thống. Sau đó
ông cách chức cả bộ trưởng tư pháp. Và mới hôm thứ Hai, ông đã giải tán một hội
đồng được ủy quyền tổ chức bầu cử tổng thống và bầu cử cơ quan lập pháp. Vẫn
chưa biết khi nào sẽ bầu các nghị sĩ mới; vì các cuộc bầu cử được lên kế hoạch
cho tháng 11 đã bị hoãn vô thời hạn.
Haiti đang
vô cùng khó khăn. Hơn 2.000 người đã chết trong một trận động đất hồi tháng 8.
Người dân Haiti phải chịu nghèo đói gia tăng lẫn bạo lực băng đảng. Trong khi
đó, chính quyền Biden lại trục xuất hàng nghìn người di cư về Haiti, với nhiều
người trong số họ đã rời đi từ nhiều năm qua. Mới tuần trước thế giới đã bị sốc
trước những hình ảnh từ Del Rio, Texas, cho thấy lính biên phòng Mỹ săn đuổi
người di cư Haiti. Song đó chỉ là một trong rất nhiều khó khăn mà người Haiti
đang đối mặt.
Brazil nghiên cứu tàu ngầm hạt nhân
Các tàu ngầm
hạt nhân mang đến sức mạnh quân sự to lớn đến mức Mỹ chưa bao giờ chia sẻ công
nghệ cần thiết với bất kỳ đồng minh nào ngoài Anh. Nhưng đó là thời kỳ cho đến
hai tuần trước, khi Mỹ và Anh ký thỏa thuận với Australia để giúp nước này xây
dựng tàu ngầm của riêng mình. Giờ đây đến lượt các nước khác ganh tỵ. Vào Chủ
nhật, hai trong số bốn ứng viên đang chạy đua làm lãnh đạo đảng cầm quyền của
Nhật Bản đã lên tiếng ủng hộ phát triển tàu ngầm hạt nhân.
Nhưng nước
đã tiến gần nhất tới công nghệ này là Brazil, vì họ đã nghiên cứu từ những năm
1970. Tiến độ không được nhanh lắm. Họ xây dựng một mẫu lò phản ứng vào năm
ngoái. Các quan chức Brazil nói chương trình này là cần thiết để bảo vệ bờ biển
dài 8.000 km của đất nước (được gọi là “Amazon Xanh”) và tiềm lực kinh tế của
nó. Nhưng nếu chỉ để bảo vệ cá, bảo vệ các giàn khoan dầu và xua đuổi tàu chiến
Argentina thì không cần đến công nghệ hạt nhân.
No comments:
Post a Comment