Tại sao Trump chấm dứt
đàm phán thương mại với Canada vì một quảng cáo về Reagan?
Priyanka Shankar | Trà Mi
Posted
on October 24, 2025
Một tỉnh
bang của Canada dùng một quảng cáo trên những đài truyền hình Mỹ cho thấy
Ronald Reagan phản đối quan thuế. Trump nói đó là âm mưu gây ảnh hưởng đến những
tòa án Mỹ.
HÌNH
:
Tổng
thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Canada Mark Carney họp tại Phòng Bầu Dục,
Tòa Bạch Ốc ở Washington, D.C., ngày 7 tháng 10 năm 2025. REUTERS/Evelyn
Hockstein
Một
quảng cáo trên những đài truyền hình Mỹ do chính phủ của tỉnh đông dân nhất của
Canada chi trả, trong đó có hình ảnh và giọng nói của cố Tổng thống Ronald
Reagan, đã làm bùng lên căng thẳng mới giữa Washington và Ottawa — đang nguội lạnh
vì chính sách quan thuế của Tổng thống Donald Trump.
Trong
một bài đăng trên Truth Social tối thứ Năm, Trump nói rằng quảng cáo của
Ontario — chiếu cảnh Reagan, một người cùng đảng Cộng Hòa, phát biểu lời phản đối
dùng quan thuế như một chính sách kinh tế — là “giả mạo”. Ông dẫn lời của Viện
Ronald Reagan, cơ quan nói rằng đoạn phim dùng trong quảng cáo đã bị chỉnh sửa.
Trump
cũng nói quảng cáo đó nhằm “ảnh hưởng đến những tòa án Mỹ”. Trump viết:
“Vì
hành vi trắng trợn của họ, MỌI CUỘC ĐÀM PHÁN MẬU DỊCH VỚI CANADA TỪ NAY CHẤM DỨT.”
Vì
sao quảng cáo này gây căng thẳng giữa Mỹ và Canada?
Quảng
cáo của tỉnh Ontario là gì?
Ngày
14 tháng 10, Thủ tướng Ontario Doug Ford tuyên bố tỉnh bang của ông sẽ chi 75
triệu đô-la Canada (54 triệu Mỹ kim) để phát sóng những quảng cáo chống quan
thuế trên những kênh truyền hình chính ở Mỹ.
Ford
từ lâu chỉ trích chính sách quan thuế của Trump. Ontario — nơi có nền kỹ nghệ
thép lớn — bị thiệt hại nặng vì những quan thuế của Mỹ. Đây cũng là nơi sinh sống
của hơn một phần ba dân số Canada với thủ phủ Toronto là thành phố lớn nhất nước,
Ngày
16 tháng 10, Ford đăng quảng cáo lên danh khoản X của mình và viết rằng Canada
sẽ “không bao giờ ngừng phản đối quan thuế của Mỹ.”
Quảng
cáo dài một phút chiếu cảnh Reagan phát biểu trong bài diễn văn toàn quốc hồi
tháng 4 năm 1987 về mậu dịch tự do và công bằng. Trong diễn văn đó, Reagan bàn
về những mức quan thuế mà ông vừa áp đặt lên Nhật Bản — lúc bấy giờ là đối thủ
kinh tế lớn — rồi lập luận rằng những biện pháp ấy chỉ là giải pháp tạm thời.
Trong quảng cáo, Regan nói :
“Khi
ai đó nói ‘Hãy đánh thuế lên hàng nhập cảng ngoại quốc,’ nghe thì có vẻ yêu nước
vì bảo vệ sản phẩm và việc làm của Mỹ. Đôi khi, trong một thời gian ngắn, điều
đó có hiệu quả — nhưng chỉ trong thời gian ngắn mà thôi.”
Lời
ông vang lên giữa những hình ảnh khác như Sàn Giao dịch Chứng khoán New York, đồng
ruộng, và những cần cẩu với cờ Mỹ và Canada.
Reagan
nói tiếp.
“Về
lâu dài, những rào cản mậu dịch như thế gây hại cho mọi người Mỹ, công nhân lẫn
người tiêu dùng,”
“Quan
thuế cao tất nhiên dẫn đến việc trả đũa của những quốc gia khác và khơi mào những
cuộc chiến mậu dịch khốc liệt… Thị trường co lại và sụp đổ, doanh nghiệp và kỹ
nghệ đóng cửa, và hàng triệu người mất việc.”
Theo
báo chí Canada, Ford tự nhận là người ái mộ Reagan, và văn phòng ông cho biết
quảng cáo này sẽ xuất hiện trên những đài Mỹ như Bloomberg và Fox News vào cuối
tháng 10. Văn phòng cũng nói quảng cáo nhằm nhắm tới cử tri Cộng Hòa ở Mỹ, những
người sẽ hiểu những tác hại của quan thuế khi nghe giọng nói của cố tổng thống.
Quảng
cáo thật hay giả?
Tối
thứ Năm, Viện Tổng thống Ronald Reagan — cơ quan bảo tồn di sản và tư tưởng của
Reagan — viết trên X rằng quảng cáo của tỉnh Ontario đã bị chỉnh sửa. Cơ quan
này viết, kèm đường dẫn đến bài diễn văn của Reagan.
“Quảng
cáo bóp méo nội dung của Bài diễn văn tổng thống, và chính quyền Ontario không
hề xin hay được phép dùng và chỉnh sửa lời phát biểu ấy,”
Viện
Tổng thống Ronald Reagan không nói rõ phần nào bị bóp méo, nhưng cho biết họ
đang xem xét dùng đến luật pháp.
Theo
Al Jazeera, bài diễn văn chính đăng trên trang của Thư viện & Viện Bảo tàng
Tổng thống Ronald Reagan có đủ những câu được nghe trong quảng cáo, nhưng thứ tự
thay đổi. Nhân viên của Ford đã ghép những đoạn khác nhau lại để lập luận chặt
chẽ hơn và nghe tự nhiên hơn.
Ví
dụ, trong quảng cáo, Reagan nói về quan thuế:
“Đôi
khi, trong một thời gian ngắn, nó có hiệu quả, nhưng chỉ trong thời gian ngắn.
Về lâu dài, những rào cản mậu dịch ấy làm hại mọi người Mỹ… Quan thuế cao tất yếu
dẫn đến trả đũa, rồi điều tệ hại nhất xảy ra: thị trường co lại, kỹ nghệ đóng cửa,
và hàng triệu người mất việc.”
Trong
bài diễn văn gốc,, những câu đó xuất hiện ở ba đoạn khác nhau. Dù cắt ghép, nội
dung quảng cáo vẫn phản ảnh đúng tinh thần Reagan muốn nói — rằng quan thuế nếu
dùng như vũ khí kinh tế thì chỉ nên dùng tạm thời, vì về lâu dài sẽ gây thiệt hại
cho Mỹ.
Vì
sao Trump chấm dứt đàm phán mậu dịch vì quảng cáo?
Trump
nói quảng cáo là cách Canada “can thiệp vào phán quyết của Tối cao Pháp viện và
những tòa án khác của Mỹ.”
Từ
khi trở lại Tòa Bạch Ốc hồi tháng Giêng, Trump đã áp đặt quan thuế lên hàng nhập
từ nhiều quốc gia, nói rằng ông muốn trừng phạt những nước có thâm hụt mậu dịch
với Mỹ, tăng thu ngân sách và phục hồi kỹ nghệ sản xuất trong nước.
Ban
đầu, chính quyền ông áp mức 25% quan thuế lên hầu hết hàng hóa Canada, trừ những
mặt hàng nằm trong hiệp định mậu dịch tự do giữa Canada, Mỹ và Mexico ký trong
nhiệm kỳ đầu của Trump.
Đến
tháng 8, Trump nâng mức quan thuế lên 35%, cáo buộc Ottawa không làm đủ để ngăn
chặn fentanyl chảy vào Mỹ. Nhưng chính phủ Canada hồi tháng 7 nói rằng “lượng
fentanyl từ Canada vào Mỹ là rất nhỏ.” Theo dữ kiện của Cơ quan
Quan thuế và Biên phòng Mỹ, từ năm 2022, chỉ “khoảng một phần ngàn lượng
fentanyl bị tịch thu là đến từ biên giới phía Bắc.”
Ngoài
quan thuế, Trump còn nhiều lần đe dọa sát nhập Canada. Hồi tháng Hai, ông nói nếu
Canada trở thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ, điều đó “sẽ giúp người dân Canada,”
vì họ “sẽ đóng thuế ít hơn và được bảo vệ hoàn hảo về quân sự.”
Những
cuộc đàm phán để đạt một hiệp định mậu dịch Mỹ–Canada đã kéo dài nhiều tháng.
Quảng cáo của Ontario xuất hiện đúng lúc Tối cao Pháp viện Mỹ sắp phán quyết về
tính hợp pháp của chính sách quan thuế toàn cầu của Trump vào tháng 11. Một tòa
phúc thẩm trước đó đã cho rằng chính sách quan thuế đó trái luật. Nếu
tòa tối cao kết luận Trump không có quyền áp đặt những quan thuế này, chính phủ
Mỹ có thể phải hoàn lại tiền thuế cho những công ty đã đóng từ
khi chính sách có hiệu lực.
Không
chỉ Canada, Trung Hoa cũng phát tán diễn văn năm 1987 của Reagan trên mạng xã hội
sau khi Trump áp quan thuế lên nhiều quốc gia hồi tháng 4.
Điều
này có nghĩa gì cho mậu dịch Mỹ–Canada trong tương lai?
Thủ
tướng Canada Mark Carney và Thủ tướng tỉnh bang Ontario Ford vẫn chưa bình luận
về việc Trump tuyên bố chấm dứt đàm phán.
Ian
Lesser, học giả và là giám đốc văn phòng Quỹ Marshall Đức tại Brussels, nói rằng
phản ứng của Trump đối với quảng cáo phản ảnh phong cách đối ngoại cá nhân hóa
cực độ của ông không kém gì vấn đề chính sách mậu dịch. Ông nói với Al Jazeera:
“Quan
hệ Mỹ–Canada hết sức quan trọng cho cả hai bên về kinh tế, an ninh và quan hệ
người với người của hai nước. Sự căng thẳng và bầu không khí tiêu cực hiện nay
là chưa từng thấy trong một mối quan hệ có tầm quan trọng cơ cấu như thế.
Một
phần là do khác biệt chính sách về mậu dịch và quy định, nhưng ngày càng nhiều
hơn là do phong cách gay gắt của Trump và ảnh hưởng của nó đối với dư luận
Canada. Dư luận Canada hiện rất tiêu cực đối với Mỹ và với Trump.
Việc
đó tạo ra môi trường mà đối thoại giữa Washington và Ottawa mang nặng yếu tố
chính trị nội bộ, đặc biệt là ở phía Canada.”
Đây
cũng không phải lần đầu những cuộc đàm phán mậu dịch Mỹ–Canada bị đình trệ.
Ngày
27 tháng 6, sau khi Canada tuyên bố đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số (DST) lên những
công ty Mỹ, Trump gọi đó là “một đòn tấn công trực tiếp và trắng trợn”, rồi viết
trên Truth Social:
“Vì
loại thuế quá đáng này, chúng ta chấm dứt NGAY LẬP TỨC mọi thảo luận mậu dịch với
Canada.”
Đạo
luật Thuế Dịch vụ Kỹ thuật số của Canada có hiệu lực từ tháng 6 năm 2024, cho
phép Ottawa đánh thuế 3% trên doanh thu dịch vụ kỹ thuật số mà những công ty kiếm
được từ người dùng Canada, nếu vượt 20 triệu đô-la Canada (14,6 triệu Mỹ kim)
trong một năm.
Hai
ngày sau, Bộ trưởng Tài chính Canada Francois-Philippe Champagne tuyên bố
Canada sẽ rút lại DST đối với những công ty Mỹ để nối lại đàm phán mậu dịch.
Canada
là một trong những đối tác mậu dịch lớn nhất của Mỹ, với hơn 77% hàng xuất khẩu
của Canada sang Mỹ. Theo Văn phòng Đại diện Mậu dịch Mỹ, tổng thương mại hàng
hóa và dịch vụ giữa hai nước lên đến 909,1 tỉ Mỹ kim năm 2024.
Nhưng
hiện nay, mọi thỏa thuận như thế dường như xa vời hơn bao giờ hết.
©
2025 DCVOnline
Nếu
đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ
DCVOnline.net”
Nguồn: Why has Trump ended
trade talks with Canada over a Reagan advertisement? | Priyanka Shankar · Al
Jazeera · Oct 24, 2025
No comments:
Post a Comment