Làm
thế nào châu Âu giúp Ukraina và tự vệ trước Nga nếu không có Mỹ ?
Trọng
Thành
- RFI
Đăng ngày: 03/10/2025 - 15:58 - Sửa
đổi ngày: 03/10/2025 - 16:05
.
Thượng đỉnh của Liên Âu và Cộng đồng Chính trị châu Âu đầu
tháng 10/2025 diễn ra vào một thời điểm chưa từng có. Hàng loạt drone Nga, hoặc
bị coi là của Nga, hoạt động sâu trong lãnh thổ châu Âu, bao gồm cả nước chủ
nhà Đan Mạch. Tăng cường năng lực phòng thủ của toàn châu lục trước đe dọa Nga,
trong bối cảnh quân đội Mỹ có nguy cơ rút dần, thậm chí rút hẳn khỏi châu Âu,
là một ám ảnh bao trùm dịp thượng đỉnh này.
HÌNH ;
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen
(T), tổng thư ký NATO Mark Rutte (P), cùng tổng thống Ukraina Volodymyr
Zelensky (G) tại diễn đàn Quốc phòng NATO bên lề thượng đỉnh NATO, La Haye, Hà
Lan, 24/6/2025 AP - Matthias Schrader
Câu hỏi mà nhiều nhà quan sát đặt ra : Làm thế
nào châu Âu có thể hỗ trợ Ukraina và tự vệ được trước Nga nếu không có sự hậu
thuẫn của Mỹ ?
« Bức tường chống drone » là
chủ đề nổi bật tại thượng đỉnh châu Âu ở Copenhagen, cũng như từ nhiều tuần trước
đó, trong bối cảnh hàng chục drone xâm nhập Ba Lan, drone xâm nhập Rumani, Đức
và Đan Mạch. Việc thiết lập khẩn cấp một « bức tường drone »
là đòi hỏi khẩn thiết của các quốc gia sườn đông và miền bắc châu Âu. Tuy
nhiên, « bức tường drone » chỉ là một trong bốn dự án lớn về
quốc phòng mà Ủy Ban Châu Âu thúc đẩy. Ba dự án còn lại là phòng ngự trên không
gian, tăng cường lực lượng ở sườn đông và phòng thủ chống tên lửa. Hệ thống
phòng thủ tên lửa và không quân tích hợp (IAMD) là một trong những điểm yếu nhất
mà châu Âu cần khẩn cấp khắc phục. Đây là một đề xuất trong báo cáo của viện tư
vấn Anh Quốc (International Institute for Strategic Studies) (IISS).
Hàng nghìn tỉ euro
Vấn đề hàng đầu là tài chính cho cuộc kháng
chiến của Ukraina và năng lực phòng thủ của châu Âu. Tại thượng đỉnh châu Âu lần
này, Bruxelles đã đề xuất một nguồn tài chính ổn định cho Ukraina, với việc sử
dụng các tài sản bị phong tỏa của Nga tại châu Âu, để chi cho dự án 140 tỉ euro
hỗ trợ Ukraina. Khoản tiền này dự kiến sẽ chỉ trả cho Nga, nếu Matxcơva đền bù
các tổn thất do chiến tranh tại Ukraina, theo chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula
von der Leyen hôm 01/10.
Trên thực tế, khoản tiền này chưa thấm vào
đâu so với nhu cầu về an ninh quốc phòng của châu Âu, nếu chính quyền Trump rút
khỏi khối NATO. Nhưng cho dù chính quyền Trump không rút hẳn khỏi NATO, thì việc
triệt thoái quân đội Mỹ và các đầu tư của Mỹ cho an ninh châu Âu, để Washington
dồn lực sang Ấn Độ - Thái Bình Dương nhằm đối phó với Trung Quốc, đã trở thành
xu thế rõ ràng của nước Mỹ, được bộ trưởng bộ Quốc phòng Pete Hegseth nhiều lần
khẳng định.
Hiện tại, gần một nửa chi phí cho NATO, lực
lượng chính bảo vệ an ninh châu Âu, là do Hoa Kỳ đảm nhiệm. Trong trường hợp Mỹ
rút, các chuyên gia viện IISS ước tính châu Âu sẽ phải đầu tư cho quốc phòng
thêm ít nhất 1.000 tỉ đô la trong 25 năm. Theo viện tư vấn Anh Quốc, được đài
Pháp TV5 Monde trích dẫn, một phần lớn khoản chi nói trên sẽ được dành cho việc
thay thế 128.000 quân nhân Mỹ đồn trú tại châu Âu, và « để lấp đầy khoảng
trống về phương tiện phòng thủ không gian, các phương tiện tình báo, giám
sát và trinh sát trong mọi lĩnh vực ».
Thách thức: Phương thức đầu tư phù hợp và tốc
độ triển khai
Tại thượng đỉnh NATO hồi mùa hè vừa qua, các
nước châu Âu, trừ Tây Ban Nha, đã thống nhất tăng chi quốc phòng lên 5% GDP.
Tuy nhiên, vấn đề không chỉ là số tiền đầu tư, và không chỉ là đầu tư trải dài
theo thời gian, mà là cách thức đầu tư và tính khẩn cấp của nỗ lực xây dựng nền
quốc phòng của khối.
Tăng cường năng lực sản xuất đạn dược, các
phương tiện được sử dụng nhiều trong chiến tranh kéo dài với cường độ cao, là một
thách thức mà châu Âu khó hóa giải. Chuyên gia Max Bergmann, giám đốc chương trình Châu Âu, Nga
và khu vực Á-Âu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), đồng
tác giả một bài phân tích trên trang mạng viện tư vấn Đức Heinrich-Böll
Foundation, hồi cuối tháng 9, nhấn mạnh Ủy Ban Châu Âu cần được giao thêm quyền
hạn để có thể mua sắm các phương tiện, trang thiết bị quốc phòng chung.
Hiện tại, Liên Âu đã có một ủy viên quốc
phòng, được bổ nhiệm lần đầu tiên từ cuối năm ngoái. Sách Trắng Quốc phòng Liên
Âu (ReArm Europe/Chuẩn bị cho chân trời 2030), ra mắt hồi tháng 5/2025, xác định
các nhiệm vụ đến 2030, để chuẩn bị cho « các kịch bản tồi tệ nhất »
với châu Âu. Theo tình báo của nhiều quốc gia phương Tây, châu Âu phải đối mặt
với nguy cơ một hoặc một số quốc gia thành viên bị tấn công « trong từ
2 đến 5 năm tới ».
Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, một thách
thức lớn hiện nay với Liên Âu đó là quốc phòng chưa hẳn đã là nhiệm vụ cốt lõi
chính thức của Liên Âu. Báo chí Pháp ghi nhận trong cuộc họp không chính thức của
khối 27 nước hôm 1/10, các nước châu Âu đã xem xét một « văn bản
khung », do Ủy Ban Châu Âu trình bày để chuẩn bị cho « lộ
trình hành động » của Liên Âu, sẵn sàng đối mặt với chiến tranh kể từ
năm 2030. Văn bản khung này sẽ phải được thảo luận tại Hội Đồng Châu Âu ngày
23/10. Liệu chương trình hành động này có cho phép Liên Âu đẩy nhanh tốc độ xây
dựng nền quốc phòng của khối, để về trung hạn sẵn sàng tự vệ trước các đe dọa từ
phía đông, nếu hậu thuẫn của Mỹ bị cắt giảm mạnh?
-----------------------------
Các nội dung liên quan
Ý
đồ của tàu « ma » Nga ngay sát cửa ngõ hải phận của Pháp ?
Pháp điều
tra tàu "ma" của Nga, bắt giữ hai thủy thủ
"Bức
tường chống drone" của Liên Âu : Một dự án rất tốn kém
No comments:
Post a Comment