BẢN TIN CÀ PHÊ SÁNG THỨ NĂM 09/10/2025 (Việt Báo tổng hợp)

 

Bản Tin Cà Phê Sáng Thứ Năm 9/10

Việt Báo tổng hợp

09/10/2025

https://vietbao.com/p301409a323486/ban-tin-ca-phe-sang-thu-nam-9-10

 

                                               ***

-       Giải Nobel Văn Chương 2025 Trao Cho Nhà Văn László Krasznahorkai người Hungary

-       Giáo Hoàng Leo XIV: “Hãy Đứng Cùng Người Di Dân Và Bảo Vệ Sự Thật”

-       Israel Và Hamas Đạt Thỏa Thuận Mở Đường Cho Ngừng Bắn Tại Gaza

-       Thượng Viện Bác Dự Luật Giới Hạn Quyền Chiến Tranh Của Trump Ở Caribbean

-       Hegseth Mở Cuộc Điều Tra Gần 300 Nhân Viên Bộ Quốc Phòng Vì Chỉ Trích Charlie Kirk

-       Kinh Tế Mỹ Không Có Số Liệu Chính Thức: Tư Nhân Đang Lấp Khoảng Trống

-       Israel Và Hamas Đạt Thỏa Thuận Mở Đường Cho Ngừng Bắn Tại Gaza

-       Putin Thừa Nhận Phòng Không Nga Đã Bắn Rơi Phi Cơ Azerbaijan Khiến 38 Người Thiệt Mạng

-       Chính Phủ Liên Bang Ngưng Hoạt Động Sang Ngày Thứ Chín: Thượng Viện Chuẩn Bị Biểu Quyết Lần Thứ Bảy

-       Hiện Trường Cái Chết Của Jeffrey Epstein Bị Bỏ Qua Nhiều Dấu Vết, Chuyên Gia Nói Cuộc Điều Tra Có Nhiều Sai Sót

-       Quận Los Angeles Xem Xét Ban Bố Tình Trạng Khẩn Cấp Để Đối Phó Với Các Cuộc Truy Quét Của ICE

 

                                                         ***

 

- Giải Nobel Văn Chương 2025 Trao Cho Nhà Văn László Krasznahorkai người Hungary

 

Ngày 9 tháng Mười, Viện Hàn lâm Thụy Điển trao Giải Nobel Văn chương cho László Krasznahorkai, nhà văn và biên kịch gia người Hungary, vì “một sự nghiệp văn chương thuyết phục và tầm nhìn viễn kiến, trong cơn kinh hoàng của thời tận thế vẫn khẳng định sức mạnh cứu rỗi của nghệ thuật.” Lời vinh danh này phản ánh hình ảnh của nhà văn Hung Gia Lợi trong các phẩm của Ông – như một nhà tiên tri khắc khổ giữa những hỗn loạn và tàn hoại của thời cuộc.

 
Krasznahorkai sinh năm 1954 tại thành phố Gyula, Hungary – hai năm trước cuộc cách mạng bị Liên Xô đàn áp. Ông từng nói mình lớn lên “trong một đất nước mà người có tâm hồn nhạy cảm như tôi khó lòng sống sót.” Nhà phê bình Susan Sontag gọi ông là “bậc thầy tận thế của thời hiện đại.” Các tiểu thuyết của ông, thường đặt trong những ngôi làng Trung Âu lạnh lẽo, miêu tả con người đi tìm ý nghĩa trong một thế giới dường như không còn Thượng đế.

 

Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, The Melancholy of Resistance (Nỗi Buồn Của Sự Chống Cự, 1989), kể chuyện một rạp xiếc lang thang mang theo xác một con cá voi khổng lồ đến một thị trấn nhỏ. Biểu tượng con cá voi – gợi nhắc đến Moby Dick hay câu chuyện Jonah trong Kinh Thánh – mở đầu cho chuỗi hỗn loạn mà bà Eszter, một người đàn bà tham vọng, lợi dụng để chiếm quyền. Trong hai tuần, bà biến thị trấn thành hình ảnh của mình, “quét sạch cái cũ và dựng nên trật tự mới.” Nhiều người xem đó là ẩn dụ cho sự trỗi dậy của chế độ độc tài, nhưng Krasznahorkai không bao giờ đưa ra bài học đạo đức. Ông nói: “Nghệ thuật là phản ứng phi thường của con người trước cảm giác lạc lối – một định mệnh không thể tránh.”

 

Văn phong của ông đặc trưng bởi những câu dài miên man, gần như không có dấu chấm. “Dấu chấm không thuộc về con người, mà thuộc về Thượng đế,” ông từng nói. Dịch giả George Szirtes ví văn ông như “dòng dung nham chảy chậm.”

 

Tác phẩm đầu tay Sátántangó (1985) – kể về một làng quê nghèo hoang tàn, nơi người dân không biết người mới đến là kẻ lừa đảo hay đấng cứu thế – được đạo diễn Béla Tarr chuyển thể thành phim năm 1994, dài bảy tiếng, nhưng theo Susan Sontag, “hấp dẫn đến từng phút.” Một số tác phẩm tiêu biểu khác của ông gồm: Nỗi U Sầu của Sự Kháng Cự (1989), Seiobo Ở Nơi Hạ Giới (2008), Sự Trở Lại của Nam Tước Wenckheim (2016). Trong năm nay, ông cũng được Nhà hát Thành phố Kulturhuset Stockholm trao Giải Văn học Quốc tế cho tiểu thuyết Herscht 07769, khẳng định vị thế của ông trên văn đàn thế giới.

 

Khi mới ra mắt, tác phẩm của ông ít được dịch, được độc giả chuyền tay nhau “như đồng tiền hiếm,” theo lời nhà phê bình James Wood. Giờ đây, giải Nobel đã vinh danh toàn bộ sự nghiệp của một nhà văn dùng ngôn từ để nhìn thẳng vào tận cùng của sự điên loạn và tuyệt vọng, mà vẫn tìm thấy trong đó ánh sáng của nghệ thuật.

 

Giải thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (khoảng 1 triệu đô-la). Năm ngoái, Nobel Văn chương được trao cho Han Kang (Hàn Quốc) vì “văn xuôi-thi ca mãnh liệt, đối diện các chấn thương lịch sử,” và năm 2023 cho Jon Fosse (Na Uy) với “ngôn ngữ giản lược thể hiện tận cùng nỗi lo âu và sự bất lực của con người.”

 

 

- Giáo Hoàng Leo XIV: “Hãy Đứng Cùng Người Di Dân Và Bảo Vệ Sự Thật”

 

Tại Vatican, trong cùng một tuần lễ, Giáo hoàng Leo XIV — vị giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử — đã gửi đi hai thông điệp mạnh mẽ: một cho thế giới báo chí, và một cho những người đang bảo vệ quyền của di dân tại Hoa Kỳ.

 

Ngày 8 tháng 10, ngài tiếp phái đoàn các lãnh đạo Công giáo Hoa Kỳ gồm Giám mục Mark Seitz (El Paso) và đại diện Viện Biên giới Hy vọng, tổ chức gắn bó với giáo phận El Paso trong công tác trợ giúp di dân. Phái đoàn trao cho Giáo hoàng hàng trăm lá thư và một đoạn phim do chính người di dân thực hiện, kể lại cảnh bị chia lìa trong chiến dịch trục xuất quy mô lớn của chính quyền Trump. Dylan Corbett, giám đốc sáng lập tổ chức, cho biết: “Ngài xem hết bốn phút phim, mắt ngài rớm lệ. Khi kết thúc, ngài nói: ‘Các con đứng cùng Ta, và Ta sẽ đứng cùng các con. Giáo hội sẽ tiếp tục đồng hành và bảo vệ người di dân.’”

 

Giáo hoàng kêu gọi các giám mục Hoa Kỳ “hiệp nhất và mạnh mẽ hơn” trong việc bảo vệ quyền của người nhập cư. Giám mục Seitz thuật lại rằng ngài “cảm ơn vì tinh thần gắn bó với dân di cư và mong Hội đồng Giám mục lên tiếng rõ ràng hơn.” Đây là bước kế tiếp trong lập trường của Leo XIV chống lại chính sách trục xuất hàng loạt. Trước đó, ngài từng đặt câu hỏi: “Những ai ủng hộ cách đối xử phi nhân với di dân ở Hoa Kỳ có thật sự xứng đáng được gọi là người bảo vệ sự sống chăng?” Bạch Ốc bác bỏ phát biểu này, cho rằng “không hề có hành vi vô nhân đạo đối với người nhập cư dưới chính quyền hiện tại.”

 

Chỉ một ngày sau, ngày 9 tháng 10, Leo XIV lại lên tiếng trước các lãnh đạo của MINDS International, liên minh quy tụ nhiều hãng thông tấn lớn trên thế giới. Ngài kêu gọi báo chí hãy là “thành lũy chống lại nghệ thuật nói dối cổ xưa” và “tấm khiên giữa bãi lầy của hậu sự thật.” Giáo hoàng nhấn mạnh: “Làm báo không bao giờ là tội. Đó là quyền và là trụ cột nâng đỡ kiến trúc xã hội.”

 

Ngài kêu gọi trả tự do cho các ký giả đang bị giam giữ, nói rằng: “Nếu hôm nay ta biết điều đang xảy ra ở Gaza, Ukraine hay những vùng đất đang đổ máu khác, phần lớn là nhờ họ.” Leo XIV cảnh báo hai hiểm họa đe dọa tự do ngôn luận: khủng hoảng tài chính làm báo chí suy yếu, và tình trạng người dân đánh mất khả năng phân biệt thật giả. Dẫn lời triết gia Hannah Arendt, ngài nói: “Đối tượng lý tưởng của chế độ toàn trị không phải là kẻ tin mù quáng, mà là người không còn phân biệt được thật và giả.”

 

Trong hai bài diễn từ, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã đặt cùng một sợi chỉ đạo: lòng nhân ái và sự thật. Một bên là người di dân đang bị đẩy khỏi mái nhà của họ; bên kia là những ký giả đang chiến đấu để ánh sáng của sự thật không tắt. “Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con người khi bảo vệ được sự thật,” ngài nói, “vì cả hai cùng bị tổn thương bởi nỗi sợ và dối trá.”

 

 

- Israel Và Hamas Đạt Thỏa Thuận Mở Đường Cho Ngừng Bắn Tại Gaza

 
Israel và Hamas hôm thứ Năm đã đạt được những điều khoản sơ khởi của một thỏa hiệp hướng đến ngừng bắn, mở hy vọng chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm và đem lại chút an ủi cho gia đình các con tin Israel cũng như hai triệu người Palestine đang đói khát trong Dải Gaza.

 

Thỏa hiệp này, kết quả của nhiều tuần thương lượng dưới sức ép từ Tổng thống Donald Trump và các nước Ả Rập làm trung gian, dự trù cuộc trao đổi tù binh vào cuối tuần: con tin Israel đổi lấy tù nhân Palestine. Trump nói ông có thể đến Trung Đông trong dịp này, còn Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho hay đã mời ông phát biểu trước Quốc hội Israel.

 

Theo một giới chức Israel được thông báo, phần đầu của thỏa hiệp đòi Israel rút quân về một ranh giới đã định trong Gaza, đánh dấu khởi đầu của ngừng bắn chính thức. Quân đội Israel xác nhận đang chuẩn bị cho chiến dịch trao trả con tin và “điều chỉnh tuyến đóng quân.”

 

Tuy nhiên, những vấn đề gay go nhất vẫn để lại cho giai đoạn sau: ai sẽ quản trị Gaza hậu chiến, và Hamas có chịu đặt xuống vũ khí hay không. Hamas kêu gọi Tổng thống Trump và các nước trung gian “buộc Israel thực thi đầy đủ các điều khoản, không trì hoãn hay thoái thác.”

 

Tại Gaza, nơi các chuyên viên quốc tế đã tuyên bố có nạn chết đói ở vài khu vực, các đoàn cứu trợ bày tỏ hy vọng sớm được nối lại việc chuyển lương thực và thuốc men. Qatar, một trong những quốc gia đứng ra điều giải, cho biết thỏa hiệp cũng cho phép viện trợ nhân đạo vào nội địa.

 

Sau khi Trump gọi đây là “thỏa thuận lịch sử,” quân đội Israel vẫn nhắc dân Gaza rằng binh sĩ của họ “đang chiếm đóng lãnh thổ và tiếp tục giao tranh.” Buổi sáng thứ Năm, khói và tiếng nổ vẫn bốc lên từ Gaza dù lệnh ngừng bắn được trông đợi sớm có hiệu lực.

 

Cuộc chiến bùng nổ tháng 10 năm 2023 khi Hamas tấn công Israel, giết khoảng 1.200 người và bắt giữ khoảng 250 con tin. Đáp trả, Israel đã oanh kích dữ dội khiến hơn 67.000 người Palestine thiệt mạng, phần lớn là thường dân, và tàn phá toàn bộ hạ tầng Gaza.

 

Israel hiện tin rằng còn khoảng 20 con tin sống sót bị giam trong Gaza, cùng thi thể của 28 người đã chết. Khi tin về thỏa hiệp lan ra, hàng nghìn người Israel đổ về Quảng trường Con Tin ở Tel Aviv để mừng rỡ.

 

Một nhân vật Hamas, Mahmoud Mardawi, nói rằng đôi bên vẫn tranh luận về danh sách tù nhân được phóng thích. “Có vẻ Netanyahu đang tìm cách phá vỡ thỏa hiệp ngừng bắn bằng cách rút lại các tên trong danh sách,” ông viết trên X. Hai giới ngoại giao Ả Rập tham gia điều giải xác nhận danh sách này vẫn chưa được thống nhất.

 

 

- Thượng Viện Bác Dự Luật Giới Hạn Quyền Chiến Tranh Của Trump Ở Caribbean

 

Ngày 8 tháng 10, 2025, Thượng viện Hoa Kỳ đã bác bỏ nỗ lực của các nghị sĩ Dân Chủ nhằm ngăn Tổng thống Donald Trump tiếp tục chiến dịch quân sự trên vùng biển Caribbean, trong đó quân đội Hoa Kỳ đã bắn hạ bốn tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy từ Venezuela, làm chết 21 người.

 

Dự luật, do Adam Schiff (California) và Tim Kaine (Virginia) đề xướng theo Đạo luật Quyền Chiến Tranh 1973, bị chặn lại với tỉ số 51–48, gần như theo ranh giới đảng phái. Hai thượng nghị sĩ Cộng Hòa duy nhất bỏ phiếu thuận là Rand Paul (Kentucky) và Lisa Murkowski (Alaska). Cả hai cho rằng chiến dịch này thiếu cơ sở pháp lý rõ ràng và có thể dẫn Hoa Kỳ đến một cuộc chiến mới mà không có sự cho phép của Quốc hội.

 

Phía Tòa Bạch Ốc biện minh rằng các vụ tấn công nhằm vào “các băng đảng ma túy Venezuela” bị xem là khủng bố, và việc sử dụng vũ lực nằm trong quyền hạn của tổng thống theo Hiến pháp. Trong khi đó, Kaine và Schiff cảnh báo việc Trump đơn phương hành động, nhất là sau khi chấm dứt đàm phán ngoại giao với chính quyền Nicolás Maduro, có thể mở đường cho hành động quân sự quy mô hơn.

 

Rand Paul chỉ trích rằng nếu “ai còn quan tâm đến công lý,” chính phủ nên công khai danh tính và bằng chứng về những người bị giết thay vì chỉ nói họ là tội phạm. Murkowski thì nhấn mạnh Quốc hội có vai trò trong việc kiểm soát phương thức chống ma túy mới mẻ này.

 

Từ đầu tháng 9, chính quyền Trump đã tuyên bố Hoa Kỳ “đang trong tình trạng xung đột vũ trang” với các nhóm tội phạm bị gán mác khủng bố, song không nêu tên cụ thể. Một số nghị sĩ Cộng Hòa thậm chí đang thảo luận để trao thêm quyền cho tổng thống tiến hành các chiến dịch quân sự chống các nhóm và quốc gia bị xem là “che chở khủng bố ma túy.”

 

 

- Hegseth Mở Cuộc Điều Tra Gần 300 Nhân Viên Bộ Quốc Phòng Vì Chỉ Trích Charlie Kirk

 

Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đang điều tra gần 300 nhân viên, gồm quân nhân, viên chức dân sự và nhà thầu, vì những lời bình luận trên mạng sau cái chết của Charlie Kirk – nhà hoạt động bảo thủ 31 tuổi, người sáng lập Turning Point USA và là người ủng hộ trung thành của Tổng thống Donald Trump, theo tờ Washington Post.

 

Lệnh điều tra do Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth ban hành, yêu cầu truy tìm và trừng phạt những ai “chế giễu hoặc tán thưởng” cái chết của Kirk. Theo tài liệu mà Washington Post thu thập, ít nhất 26 quân nhân đã bị kỷ luật hành chính, 3 người bị giáng cấp, và 3 người khác đang chờ bị giải ngũ. Ngoài ra, hai viên chức dân sự đã bị sa thải, và hơn 150 nhân viên khác vẫn đang bị xem xét.

 

Các cựu viên chức quốc phòng và một số dân biểu Dân Chủ cho rằng Hegseth, cựu người dẫn chương trình Fox News, đã vượt quá giới hạn, biến quân đội thành công cụ chính trị. Ông từng tuyên bố “tướng tá nào không ủng hộ chính sách của chính quyền Trump thì nên từ chức,” và mô tả việc chỉ trích Kirk là “phản bội lời thề phục vụ quốc gia.”

 

Giới học giả về quan hệ dân sự - quân sự cảnh báo đây là tiền lệ nguy hiểm. Giáo sư Peter Feaver (Đại học Duke) nhận định: “Lý thuyết thì họ có lý khi muốn tách chính trị ra khỏi quân ngũ. Nhưng câu hỏi là: họ có áp dụng điều đó cho cả hai phía hay không?”

 

Chính quyền Trump đã khai thác vụ Kirk bị ám sát để công kích các nhóm thiên tả, dù chính họ từng im lặng trước những vụ bạo lực nhắm vào các chính trị gia Dân Chủ. Hegseth từng bị chỉ trích vì cười đùa về vụ tấn công Paul Pelosi năm ngoái trên truyền hình, trước khi vội nói “chúc ông ấy mau bình phục.”

 

Giới phê bình gọi đó là “đạo đức hai mặt” — chính quyền bênh vực “quyền im lặng” khi kẻ bị hại là người khác, nhưng sẵn sàng trừng phạt mọi tiếng nói trái chiều khi nạn nhân là đồng minh của họ.

 

Theo luật quân sự Hoa Kỳ, binh sĩ có thể bị xử phạt nếu phát ngôn “khinh miệt” lãnh đạo quân sự hay dân sự, song những vụ truy tố kiểu này xưa nay rất hiếm. Một số chuyên gia cho rằng việc mở rộng điều tra ra ngoài phạm vi đó chỉ nhằm răn đe, tạo bầu không khí sợ hãi trong quân ngũ.

 

“Không có tiền lệ tương tự,” tướng không quân hồi hưu Charles Dunlap nói, “nhưng điều đó không có nghĩa là họ không thể biến việc này thành tội danh.”

 

 

- Kinh Tế Mỹ Không Có Số Liệu Chính Thức: Tư Nhân Đang Lấp Khoảng Trống

 

Khi chính phủ liên bang tiếp tục đóng cửa sang tuần thứ hai, các cơ quan thống kê ngưng hoạt động, khiến thị trường và giới phân tích phải tự xoay xở. Không còn báo cáo việc làm, lạm phát hay GDP, các ngân hàng và công ty tài chính quay sang theo dõi dữ liệu nhà hàng, đặt vé Broadway, thẻ tín dụng, thậm chí số người thăm tượng Nữ Thần Tự Do để đo sức khỏe kinh tế.

 

Torsten Slok, kinh tế trưởng của Apollo Global Management, ví von: “Chúng tôi chỉ còn chiếc đèn pin nhỏ khi lái xe giữa đêm — không sáng như đèn pha, nhưng còn hơn đi trong bóng tối.” Nhiều tập đoàn như Carlyle, Indeed hay JPMorgan Chase Institute công bố dữ liệu riêng về việc làm, chi tiêu và tăng trưởng, trong lúc Cục Thống Kê Lao Động vẫn trống ghế lãnh đạo kể từ khi Trump sa thải người đứng đầu hồi tháng Tám vì cáo buộc “làm sai lệch số liệu.”

 

Giới chuyên môn cảnh báo: dữ liệu tư nhân có thể giúp tạm thời, nhưng không thể thay thế hệ thống thống kê toàn quốc vốn cung cấp bức tranh toàn diện về nền kinh tế và mức sống dân chúng.

 

 

- Israel Và Hamas Đạt Thỏa Thuận Mở Đường Cho Ngừng Bắn Tại Gaza

Israel và Hamas hôm thứ Năm đạt được các điều khoản ban đầu của một thỏa thuận hướng đến ngừng bắn, mở hy vọng chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm và mang lại chút an ủi cho thân nhân con tin Israel cũng như hai triệu người Palestine đang đói khát trong Dải Gaza.

 

Thỏa thuận, đạt được sau nhiều tuần đàm phán dưới sức ép từ Tổng thống Donald Trump và các nước Ả Rập trung gian, dự trù trao đổi tù nhân vào cuối tuần này: con tin Israel đổi lấy tù nhân Palestine. Trump cho biết ông có thể đến Trung Đông trong dịp này, còn Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói đã mời ông phát biểu trước Quốc hội Israel.

 

Theo một quan chức Israel được thông báo, nội dung đầu tiên của thỏa thuận là Israel sẽ rút quân đến một ranh giới đã định trong Gaza, đánh dấu khởi đầu ngừng bắn chính thức. Quân đội Israel xác nhận đang chuẩn bị cho chiến dịch trao trả con tin và “điều chỉnh vị trí đóng quân.”

 

Tuy nhiên, các vấn đề gai góc nhất vẫn bị hoãn lại: ai sẽ quản lý Gaza sau chiến tranh, và Hamas có chịu hạ vũ khí hay không. Hamas kêu gọi Trump và các bên trung gian “buộc Israel thực thi đầy đủ cam kết, không trì hoãn hay thoái thác.”

 

Tại Gaza, nơi các chuyên gia quốc tế đã tuyên bố có nạn chết đói ở một số khu vực, các tổ chức cứu trợ nói hy vọng sớm được nối lại vận chuyển lương thực và thuốc men. Qatar, một trong những quốc gia bảo trợ đàm phán, cho biết thỏa thuận cũng bao gồm việc cho phép viện trợ nhân đạo vào lãnh thổ.

 

Sau khi Trump gọi đây là “thỏa thuận lịch sử”, quân đội Israel vẫn nhắc dân Gaza rằng binh sĩ của họ “đang chiếm đóng lãnh thổ và tiếp tục chiến đấu.” Buổi sáng thứ Năm, khói và tiếng nổ vẫn bốc lên từ Gaza dù lệnh ngừng bắn dự kiến sắp có hiệu lực.

 

Cuộc chiến bùng nổ tháng 10 năm 2023 khi Hamas tấn công Israel, giết khoảng 1.200 người và bắt giữ khoảng 250 con tin. Đáp trả, Israel đã oanh kích dữ dội khiến hơn 67.000 người Palestine thiệt mạng, phần lớn là thường dân, và tàn phá hạ tầng Gaza.

 

Israel hiện tin rằng còn khoảng 20 con tin sống sót bị giữ trong Gaza, cùng thi thể của 28 người đã chết. Khi tin về thỏa thuận lan ra, hàng nghìn người Israel đổ về Quảng trường Con Tin ở Tel Aviv để ăn mừng.

 

Một quan chức Hamas, Mahmoud Mardawi, cho biết hai bên vẫn tranh cãi về danh sách tù nhân được thả. “Có vẻ Netanyahu đang tìm cách phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn bằng cách rút lại các tên trong danh sách,” ông viết trên X. Hai quan chức Ả Rập tham gia trung gian xác nhận danh sách này chưa được thống nhất.

 

 

- Putin Thừa Nhận Phòng Không Nga Đã Bắn Rơi Phi Cơ Azerbaijan Khiến 38 Người Thiệt Mạng

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Năm lần đầu tiên thừa nhận rằng lực lượng phòng không Nga chịu trách nhiệm về việc bắn rơi một chiếc phi cơ dân dụng của Azerbaijan Airlines vào tháng 12 năm ngoái, khiến 38 người thiệt mạng.

 

Phát biểu tại Dushanbe, thủ đô Tajikistan, trong cuộc gặp với Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev bên lề hội nghị các quốc gia thuộc Liên Xô cũ, Putin nói đây là “một tai nạn bi thảm” và xác nhận hệ thống phòng không Nga đã bắn nhầm chiếc máy bay.

 

Chiếc phi cơ, chở 67 người, rời Baku đi Grozny (thủ phủ nước cộng hòa Chechnya thuộc Nga) ngày 25 tháng 12 năm 2024. Giới hữu trách Azerbaijan khi đó cho biết máy bay bị trúng đạn từ hỏa lực phòng không Nga rồi cố gắng hạ cánh khẩn cấp xuống miền tây Kazakhstan trước khi rơi và nổ tung.

 

Trước đây, Putin từng gửi lời xin lỗi đến Aliyev nhưng tránh thừa nhận lỗi của phía Nga. Tổng thống Azerbaijan đã công khai chỉ trích Moscow vì “cố tình che giấu sự thật” và yêu cầu một cuộc điều tra minh bạch.

 

Phát biểu mới nhất của Putin đánh dấu lần đầu tiên Kremlin chính thức nhận trách nhiệm, chấm dứt nhiều tháng phủ nhận và im lặng quanh sự kiện từng gây căng thẳng giữa hai nước láng giềng trong vùng Caucasus.

 

 

- Chính Phủ Liên Bang Ngưng Hoạt Động Sang Ngày Thứ Chín: Thượng Viện Chuẩn Bị Biểu Quyết Lần Thứ Bảy

Cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ liên bang đã bước sang ngày thứ chín mà chưa có lối thoát. Cả hai phía Dân Chủ và Cộng Hòa tiếp tục bế tắc trong việc tìm cách tái mở cửa chính phủ, trong khi Thượng viện dự trù biểu quyết thêm vào trưa thứ Năm — lần thứ bảy kể từ khi ngân sách bị đình trệ. Sáu lần trước đó, các dự luật đều không đạt được 60 phiếu cần thiết để thông qua.

 

Không khí tại Điện Capitol ngày thứ Tư trở nên căng thẳng, với nhiều vụ cãi vã giữa các dân biểu. Giới lập pháp cũng tỏ ra lo ngại khi hạn chót chi trả lương cho quân đội vào ngày 15 tháng 10 đang đến gần, làm gia tăng áp lực buộc hai phía phải đạt thỏa thuận.

 

Lãnh tụ khối đa số Thượng viện John Thune cho biết ông đang xem xét đưa ra các dự luật chi tiêu riêng lẻ nhằm tái cấp ngân sách cho từng cơ quan, bắt đầu với ngân sách quốc phòng — dự luật này đã được Hạ viện thông qua. Tuy nhiên, Thune thừa nhận bước đi này cần có sự đồng thuận từ phía Dân Chủ.

 

 

- Hiện Trường Cái Chết Của Jeffrey Epstein Bị Bỏ Qua Nhiều Dấu Vết, Chuyên Gia Nói Cuộc Điều Tra Có Nhiều Sai Sót

 

Các chuyên gia pháp y cho biết cuộc điều tra liên bang về cái chết của Jeffrey Epstein – tội phạm buôn người bị kết án – có nhiều thiếu sót nghiêm trọng, từ việc không phỏng vấn nhân chứng, không bảo quản hiện trường đến bỏ qua các xét nghiệm pháp y cơ bản.

 

Epstein được cho là đã tự tử trong phòng giam của mình tại Trung tâm giam giữ liên bang ở Manhattan ngày 10 tháng 8 năm 2019. Tuy nhiên, tài liệu và hình ảnh hiện trường do CBS News xem lại cho thấy cảnh tượng hỗn độn: không có dấu đánh số vật chứng, nhiều đồ vật bị di chuyển trước khi FBI đến bảy giờ sau đó. Một chuyên viên pháp y nói: “FBI có đủ mọi công cụ, nhưng dường như không dùng đến bất kỳ thứ gì.”

 

Hai nhân viên cai ngục có mặt đêm đó chỉ được thẩm vấn gần hai năm sau. Một trong hai người là nhân chứng duy nhất nói đã thấy Epstein treo cổ bằng tấm drap giường. Nhiều chi tiết trong ảnh hiện trường mâu thuẫn với báo cáo chính thức: vật dụng bị xê dịch, dây treo cổ xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau.

 

Một số chuyên gia nhận định hiện trường “có vẻ bị sắp đặt lại,” và rằng dù Epstein chết do tự sát hay không, phòng giam ấy vẫn phải được xử lý như hiện trường tội phạm. Trong khi đó, các bác sĩ pháp y từng làm việc cho thành phố New York cho rằng quy trình được thực hiện “giống mọi vụ tử vong trong trại giam khác.”

 

Báo cáo của Bộ Tư pháp công bố năm 2023 kết luận Epstein chết do tự sát, phù hợp với tuyên bố trước đó của Bộ trưởng Tư pháp William Barr. Tuy nhiên, gia đình Epstein và luật sư của ông vẫn đặt nghi vấn, cho rằng cuộc điều tra “chưa bao giờ được tiến hành như một vụ giết người đúng nghĩa.”

 

 

- Quận Los Angeles Xem Xét Ban Bố Tình Trạng Khẩn Cấp Để Đối Phó Với Các Cuộc Truy Quét Của ICE

 

Trước làn sóng bắt giữ và trục xuất lan rộng của chính quyền Trump tại miền Nam California, Hội đồng Giám sát Quận Los Angeles đang cân nhắc tuyên bố tình trạng khẩn cấp để có thêm quyền hỗ trợ các cư dân bị ảnh hưởng.

 

Giám sát viên Lindsey Horvath, người đưa ra kiến nghị, nói: “Làn sóng truy quét này đang đẩy hàng ngàn người hàng xóm của chúng ta vào cảnh nguy hiểm cùng cực. Chúng ta phải hành động ngay để có đủ công cụ bảo vệ họ.”

 

Tuyên bố khẩn cấp sẽ mở đường cho việc ban hành lệnh tạm hoãn trục xuất, giúp những hộ gia đình mất thu nhập vì các cuộc bố ráp không bị đuổi khỏi nhà trong thời gian này, đồng thời cho phép quận nhanh chóng tuyển thêm nhân sự hỗ trợ người thuê nhà.

 

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội đồng Kathryn Barger bỏ phiếu chống, cảnh báo rằng lệnh tạm hoãn có thể gây tranh tụng pháp lý và khiến chủ nhà phải gánh thiệt hại tài chính. Bà nói: “Chúng ta sẽ bị kiện, và chủ nhà sẽ phải chịu trách nhiệm cho khoản tiền thuê chưa trả, dù họ cũng phải nuôi sống gia đình mình.”

 

Nhân viên quận cho biết các lệnh hoãn trục xuất thường dẫn đến kiện tụng, như trường hợp trong đại dịch COVID-19. Họ cũng lo ngại biện pháp này có thể vô tình khiến tình trạng di trú của người thuê nhà bị tiết lộ nếu họ phải trình bày trước tòa để chứng minh hoàn cảnh. Giám sát viên Janice Hahn thừa nhận lo ngại này nhưng vẫn ủng hộ bước đi đầu tiên là tuyên bố tình trạng khẩn cấp: “Tôi nghĩ đó là điều cần thiết.”

 

Theo Horvath, hoàn cảnh hiện nay nghiêm trọng không kém thiên tai. Một nghiên cứu của Đại học UC Merced hồi tháng Sáu cho thấy việc trục xuất toàn bộ người nhập cư không giấy tờ tại California – chiếm khoảng 8% lực lượng lao động – có thể gây thiệt hại 275 tỷ đô-la cho kinh tế tiểu bang.

“Các cuộc bố ráp của ICE đang khiến người dân sợ đi làm, sợ đưa con đến trường, thậm chí sợ ra chợ mua thức ăn,” Horvath nói. “Khi nỗi sợ lan rộng, nghèo đói và nguy cơ bị đuổi nhà cũng lan theo.”

 
VB tổng hợp