Đọc "Thế lực thù
địch" của Hoàng Minh Tường
August
20 2024 8:44 PM
https://www.luatkhoa.com/2024/08/doc-the-luc-thu-dich-cua-hoang-minh-tuong/
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/format/webp/2024/08/48230498.jpg
Đồ
họa: V.K / Luật Khoa.
nước
ta, “thế lực thù địch” là một cụm từ thường xuyên được nhắc tới trong các diễn
văn của Đảng Cộng sản và quan chức nhà nước. Nhưng có lẽ cụm từ này chưa được
đưa vào bất cứ từ điển ngôn ngữ hay văn hóa nào. Và có lẽ cũng chưa có một văn
bản chính thức nào giải thích và liệt kê được những thế lực đó gồm những cá
nhân hay tổ chức nào, và vì sao họ lại trở thành thù địch của nhà nước và nhân
dân.
Cuốn
tiểu thuyết thế sự dài 12 chương “Thế lực thù địch” có thể là câu
trả lời.
Đây
là một tác phẩm đậm chất liệu có thực từ cuộc sống của nhà văn Hoàng Minh Tường,
tác giả của một loạt những tác phẩm bị cấm (như “Thời của thánh thần” – 2008,
“Nguyên khí” – 2014). Nó cho thấy một bức tranh toàn diện về “thế lực” khét tiếng
này của đất nước, một đất nước hối hả đón nhận thời đại công nghệ 4.0 nhưng chủ
thuyết phát triển vẫn là Mác-Lênin “sáo rỗng lỗi thời”. Cuốn sách viết bằng tiếng
Việt nhưng do một nhà xuất bản tại Pháp ấn hành năm 2020. Một tên khác mà Hoàng
Minh Tường cũng định đặt cho tác phẩm là “Đông Lào thực lục”.
Họ
là ai?
Nhân
vật chính của truyện là Hoàng Y - một người từng trưởng thành và gắn bó với “địch"
nhưng lại nằm trong lực lượng kiểm soát, diệt trừ “địch". Thế lực
thù địch hay phản động ấy vô cùng đa dạng, gồm các nhà bất đồng chính kiến đủ
các tầng lớp, nghề nghiệp, giới tính, tuổi tác, cựu đảng viên và những người
chưa từng vào đảng, luôn tích cực tham gia vào việc nước theo tinh thần “dân biết,
dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát”, như khẩu hiệu của đảng và nhà nước.
Họ không ăn tiền hay bị ai xúi giục, kích động. Thế lực ấy lại xuất hiện trong
thời bình chứ không phải thời chiến. Họ có thể không hoàn toàn đồng tình với
nhau trên một số phương diện nhưng sẵn sàng từ bỏ cuộc sống êm đềm, giàu có để
đấu tranh vì một bầu trời tự do ngôn luận chung.
Hoạt
động của “thế lực thù địch” cũng vô cùng đa dạng, không giới hạn bởi không
gian, thời gian, hình thức, lĩnh vực: vẽ tranh, viết nhạc, viết truyện, dịch
sách kinh điển thế giới, sinh hoạt tri thức, tổ chức biểu tình tự phát để phản
đối Trung Quốc xâm lược, v.v.
Đó
là những nhà dân chủ như Hoàng Minh Chính, Đặng Kim Giang, Nguyễn Kiến Giang, Hồng
Hà, Trần Đĩnh, Vũ Thư Hiên, Bùi Ngọc Tấn, Trần Độ, Phạm Quế Dương… Những người
này từng giữ những chức vụ quan trọng trong đảng, trong cơ quan nhà nước, bỗng
dưng bị vu là xét lại thân Liên Xô, chống lại đường lối của đảng.
Đó
là những nghệ sĩ tài năng như họa sĩ Doãn Kiên - người bị khép tội chống phá
nhà nước chỉ vì vẽ đường lưỡi bò mang đi biểu tình.
Đó
là những nhạc sĩ như Trần Vũ Anh Bình, Việt Khang với số phận và tác phẩm long
đong.
Đó
là những luật sư có chuyên môn và chính kiến và bảo vệ quyền con người như Lê
Công Định, Lê Quốc Quân, những người dám nhận bào chữa trong những vụ án
oan.
Đó
là những nhà khoa học – doanh nhân có tài như Trần Huỳnh Duy Thức, Lê Thăng
Long, những người tiên phong cho nền kinh tế tri thức của nước nhà.
Nhiều
người trong số họ cũng biết rõ những câu chuyện bi kịch của lịch sử, đặc biệt
là vụ Nhân Văn - Giai Phẩm, biết rõ hậu quả của việc nói thẳng, nói thật. Có những
người trong số đó đã chịu bao đau đớn vì những sai lầm của đảng, như những gia
đình từng bị đấu tố trong Cải cách Ruộng đất, nhưng không vì thế mà họ chùn bước
trước việc phơi bày lẽ phải.
Có
những người yêu đảng, theo đảng, rồi bị đảng loại trừ, từ những người dân thường
như nhân vật ông Lưu Đình của làng Tâm Đồng, hay những nhân vật tầm cỡ khai quốc
công thần như Võ Nguyên Giáp hay Trần Độ.
Tác
giả cũng không quên nhấn mạnh sự có mặt của đông đảo sinh viên các trường đại học.
“Họ trốn trường, tụ tập thành từng nhóm bạn bè, viết băng-rôn bằng bút dạ trên
bìa carton, mặt sau tờ lịch, trên giấy học trò”. Họ cũng khát khao
tự do học thuật.
https://www.luatkhoa.com/content/images/2024/08/23984723943-1.webp
Nhà
văn Hoàng Minh Tường. Ảnh: BBC News Tiếng Việt.
Khi
đảng đánh địch
Cuốn
tiểu thuyết cũng cập nhật những sự kiện mang tính thời sự trong suốt thập niên
qua: đó là sự kiện Trung Quốc công bố đường lưỡi bò và đưa giàn khoan Hải Dương
981 vào thềm lục địa của Việt Nam năm 2014, sự kiện tranh chấp đất đai ở Đồng
Tâm, v.v.
Nhà
văn mô tả kỹ lưỡng những cách thức, thủ đoạn công khai và không công khai của
nhà cầm quyền nhằm đàn áp các cuộc biểu tình phi bạo lực và ngăn cản những người
trí thức tụ tập (an ninh mật phục những phần tử trong danh sách đen, trà trộn
vào nhóm trí thức để nhận diện tình hình, hay tổ chức dư luận viên trên mạng).
Ông cũng phác họa những khoảnh khắc đau đớn và xúc động khi những người biểu
tình che chở cho nhau trước những đòn trả đũa vô nhân tính của công an.
Nhà
nước đảng trị không chỉ kiểm duyệt và bưng bít sự thật ở các tác phẩm in, mà
còn cả những trang viết trên mạng, thậm chí cả những bài điếu văn, hay cả dòng
chữ trên vòng hoa viếng những trí thức yêu nước đã khuất. Các cơ quan đảng và
nhà nước, thông qua nhiều ban ngành, chi bộ, can thiệp không chỉ ở đám cưới mà
còn ở đám ma.
Nhưng
không vì vậy mà cuốn tiểu thuyết này không có những câu chuyện đẹp. Đó là chuyện
tình của một đôi sinh viên trẻ cùng lý tưởng và cùng xông pha đi biểu tình chống
sự xâm lấn lãnh thổ của Trung Quốc. Đó là câu chuyện vị tha của gia đình chí sĩ
bất đồng chính kiến Vũ Duy và người bạn đời Quỳnh Thi.
Các
trí thức phải trốn tránh, thậm chí phải đương đầu với bạo lực của lực lượng cầm
quyền “đông như quân Nguyên và đầy rẫy những dùi cui, súng ống, nhà tù” chỉ để
được thực hiện quyền công dân đã được ghi nhận trong Hiến pháp, vì một nhà nước
pháp quyền, một nền kinh tế thị trường đích thực và một xã hội dân sự năng động.
Họ không vụ lợi từ những hoạt động ấy. Chỉ là lương tâm sẽ cắn rứt khi không
làm như vậy, và lòng yêu nước không cho phép họ làm ngơ trước sự suy đồi của xã
hội.
Và
hậu quả của sự đồng lòng quyết chiến quyết thắng “thế lực thù địch” hay tầng lớp
tinh hoa ấy chính là sự hao hụt kinh tế, sự nghèo nàn về tài nguyên văn hóa và
sự kìm hãm về dân trí. Những tuyệt phẩm văn học và nghệ thuật của Việt Nam
không được đến với bạn đọc trong và ngoài nước. Và hơn nữa, là sự sản sinh ra một
xã hội luôn sống trong sợ hãi, ám ảnh, và sẵn sàng tôn sùng sự giả dối, bất
nhân; một nhóm người lãnh đạo ham quyền, lộng quyền và lạm quyền; những nhóm lợi
ích tàn bạo giả vờ khoác áo cộng sản để tham nhũng tài nguyên và tiền bạc. Và
hơn nữa, một hệ thống mafia khổng lồ cũng sản sinh ra từ chế độ này, theo lời
trích dẫn của tác giả từ một blogger đã bị vào tù:
“Họ
không hình thành nên những phe nhóm riêng rẽ cụ thể nào cả, mà len lỏi có mặt ở
tất cả mọi nơi, từ cơ quan đảng đến nhà nước, chính phủ đến Quốc hội, trung
ương đến địa phương, cơ quan hành chính đến các doanh nghiệp. Cũng không có một
thỏa thuận liên minh nào được cam kết nhưng bọn họ phối hợp hành động rất ăn ý
và đồng bộ nhờ có một mục tiêu chung là trục lợi. Họ không thể hiện chính kiến
riêng và luôn hoan nghênh tất cả các nghị quyết của đảng, chỉ thị của chính phủ,
dự luật của Quốc hội và các quyết định của chính quyền địa phương cho dù là
chúng mang tính bảo thủ hay cấp tiến… Nhưng điều tồi tệ và nguy hại nhất ở đây
chính là những kẻ cơ hội này đang được các thế lực nước ngoài hỗ trợ và nuôi dưỡng
vì quan hệ cộng sinh và vì những kế hoạch dài hơn.”
Cuốn
tiểu thuyết này sử dụng nhiều chất liệu ngôn ngữ tiếng Việt như ca dao, văn thơ
đương đại và cả ngôn ngữ đời sống thường ngày trên Internet. Độc giả cũng sẽ được
biết đến nhiều tác phẩm văn, thơ, âm nhạc, hội họa xuất sắc, hay những trí thức
lỗi lạc mà chế độ toàn trị hiện tại buộc người dân phải lãng quên. Chẳng hạn
như những vần thơ nhói đau này của nhà thơ Bùi Minh Quốc:
Các
anh - những người Tháng Tám
Các anh đâu rồi? Thấm mệt rồi chăng?
Các anh nghĩ gì sau nếp nhăn vầng trán
“Thế sự du du…” thật giả nhập nhằng!
Có lẽ nào? Có lẽ nào? Lịch sử
Lại như con thò lò trong ván bài quỷ dữ
Máu nhân dân tuôn chảy đúc ngai vàng
Bạo chúa ngồi lem lẻm tụng nhân dân?
Đan
cài giữa hư cấu và hiện thực, đây là một cuốn sách lịch sử đáng trân trọng về
xã hội dân sự ở nước ta. Cho dù cuốn sách là tập hợp những câu chuyện buồn, những
nhân sĩ, trí thức từ tầng lớp ưu tú trở thành công dân hạng hai của đất nước, bị
đàn áp, bỏ tù, tra tấn. Nhưng người ta vẫn có thể tìm được cảm hứng từ vô
số những câu chuyện của những con người bằng cách này hay cách khác nói lên sự
thật, trong đó cũng có cả tác giả. Và việc họ không ngừng bị quấy rối và ngăn
chặn cho thấy tiếng nói và hành động của họ đã tác động nhất định đến xã hội.
------------------
Đọc
thêm:
“Thời của thánh thần”
và những khúc quanh nghiệt ngã của lịch sử hiện đại Việt Nam
Cuốn sách cấm đáng
đọc cho những ai đam mê lịch sử.
Luật Khoa tạp
chí Trịnh Hữu Long
No comments:
Post a Comment