Hà
Nội : Đến bao giờ cầu Long Biên mới được trùng tu ?
Thu Hằng - RFI
Đăng
ngày: 21/08/2024 - 13:45
Làm
gì với cầu Long Biên bắc qua sông Hồng ? Câu hỏi được đặt ra từ 20 năm nay vẫn
chưa có lời giải đáp trong khi cây cầu 120 tuổi ngày càng xuống cấp vẫn gồng
mình nối hai bờ sông. Tám tháng kể từ khi Pháp thông báo tài trợ cho nghiên cứu
tiền khả thi và hai tháng kể từ khi Luật Thủ đô (sửa đổi) được Quốc Hội thông
qua, hy vọng rằng cây cầu lịch sử sẽ sớm được trùng tu.
HÌNH
:
Cô
dâu chú rể chụp ảnh kỷ niệm trên cầu Long Biên, Hà Nội, ngày 29/11/2009. ©
RFI/Đức Tâm
Trong
thông cáo báo chí ngày 25/12/2023, Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam thông
báo “khoản tài trợ không hoàn lại 700.000 euro”, được trích từ Quỹ
Nghiên cứu và Hỗ trợ lĩnh vực tư - FASEP của Kho bạc Pháp, để góp phần trùng
tu “công trình biểu tượng mạnh mẽ của mối liên kết độc đáo gắn kết hai
nước”.
Trả lời
RFI Tiếng Việt ngày 13/06/2024, đại sứ Pháp Olivier Brocher giải thích mục đích
của dự án :
“Đến
thời điểm này, khoản ngân sách 700.000 euro được tặng cho thành phố Hà Nội là
nhằm giúp tiến hành nghiên cứu tiền khả thi để sau đó thực hiện dự án cải tạo cầu
Long Biên. Chúng ta biết là cây cầu này rất quan trọng và hữu ích đối với người
dân Hà Nội. Cây cầu đó cũng là một phần lịch sử, bản sắc của Hà Nội, người Hà Nội
rất gắn bó với cầu Long Biên. Thế nhưng đó cũng là một cây cầu đã phải chịu đựng
rất nhiều, rất cũ vì cũng đã 120 tuổi và cần được trùng tu sâu rộng.
Nhưng
trước khi tiến hành thi công, cần phải hiểu rõ nhu cầu, phân tích và đó chính
là mục đích của nghiên cứu tiền khả thi, được công ty xây dựng Pháp Artelia tiến
hành. Đây là một công ty nổi tiếng chuyên nghiệp trong vấn đề này. Hiện giờ, mọi
người đã sẵn sàng để thực hiện công việc, chúng tôi đang chờ được thành phố Hà
Nội bật đèn xanh để những nghiên cứu này có thể được bắt đầu. Và khoản tiền
700.000 euro đó là nhằm tài trợ cho công việc này.
Đó
là phần thứ nhất, sau đó khi có những định hướng về công việc sẽ được thực hiện
và lập ra được bản quy định cụ thể thì Pháp sẵn sàng làm việc với thành phố Hà
Nội, dù là về khả năng cấp vốn để tài trợ cho công việc trùng tu thông qua Cơ
quan Phát triển Pháp - AFD hoặc là tìm và mời các doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực
này tham gia để có thể mang kiến thức, kinh nghiệm của họ trong việc trùng tu
cây cầu Long Biên xinh đẹp này”.
·
Đọc thêm : Cầu Long Biên qua hồi ký toàn quyền Paul Doumer
Cụ
thể, theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam - CCIFV ngày
28/12/2023, công ty Artelia chẩn đoán tình trạng của cây cầu thông qua mô hình
một cây cầu kỹ thuật số tương ứng ; tiến hành nghiên cứu cấu trúc giúp xác định
những công trình cải tạo cần thực hiện ; mô tả những công việc này, lập kế hoạch
và thống kê (1). Ba mục đích chính của nghiên cứu được giao cho Artelia
gồm : Bảo đảm an toàn cho người sử dụng công trình dù là giao thông đường sắt,
người đi bộ hay xe hai bánh ; Nêu bật di sản biểu tượng cảnh quan của thành phố
Hà Nội ; Trên cơ sở nghiên cứu về tác động môi trường, đưa những nguyên tắc
phát triển bền vững… vào các kịch bản sử dụng cầu trong tương lai… có tính đến
các dự án giao thông lớn và các dự án quy hoạch đô thị mà thành phố đang triển
khai.
“Nghiên
cứu khả thi đề xuất kỹ thuật” dài 32 trang đã được công ty Artelia gửi đến
thành phố Hà Nội. Đến tháng 05/2024, sở Giao thông Vận tải Hà Nội đề nghị Hội
Kiến trúc sư Hà Nội cho biết ý kiến với đề xuất kỹ thuật cải tạo cầu Long Biên
của công ty Pháp Artelia (2). Đến ngày 28/06, theo Luật Thủ đô (sửa đổi) 2024 được
Quốc Hội khóa XV thông qua, trong đó có nội dung Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch
chung Thủ đô Hà Nội, thì “không có tuyến đường sắt đô thị nào đi qua cầu
Long Biên”. Như vậy, theo kiến trúc sư Trần Huy Ánh (3), “cho tới 2030 khả năng vẫn chỉ có cầu Long
Biên, Thăng Long có đường sắt”.
HÌNH
:
Cầu
Long Biên, ảnh không đề ngày. © pixabay / Quangpraha
Cây
cầu vắt qua ba thế kỷ
Với
những tiến triển này, hy vọng việc trung tu cầu Long Biên sẽ sớm được khởi
công. Đang tiếc là phải mất đến 20 năm kể từ khi Pháp ngỏ ý tài trợ nhân chuyến
thăm Việt Nam năm 2004 của tổng thống Jacques Chirac, cây cầu trăm tuổi mới thực
sự được chú ý nhiều hơn. Trong quãng thời gian đó, “Pháp đã tài trợ cho
nhiều nghiên cứu và các đoàn công tác của chuyên gia”. Và Pháp lại tiếp tục
đáp ứng mong muốn của người dân Hà Nội trong những năm gần đây là “được
thấy Pháp tham gia nhiều hơn nữa vào việc cải tạo cây cầu này”. Đại sứ
Olivier Brochet cho biết thêm về những phương án tương lai để có thể nâng cao
giá trị của cầu :
“Quyết
định xem xét công dụng của cầu Long Biên trong tương lai thuộc về thành phố Hà
Nội. Nhưng theo tôi biết, cho đến thời điểm này thì quá trình suy tính vẫn chưa
hoàn tất để xem liệu tiếp tục duy trì giao thông đường sắt trên cầu hay không,
liệu cầu sẽ chỉ dành riêng cho người đi bộ hoặc đi xe máy như hiện nay hay cầu
sẽ có một tầm vóc mới, ý tôi muốn nói là thiên về bảo tồn di sản hơn và dành
cho người đi bộ. Hiện giờ ở thành phố Hà Nội vẫn có những cuộc trao đổi, thảo
luận về vấn đề này.
Điều
quan trọng, và cũng chính vì thế mà FASEP giữ vai trò quan trọng, đó là cần
cùng lúc tiến hành gia cố và cải tạo cây cầu một cách khẩn trương, có thể là
trước cả khi có quyết định chính thức về công dụng của cây cầu trong tương lai
bởi vì tình trạng hiện nay của cầu rất đáng quan ngại và ảnh hưởng đến tính ổn
định và sự an toàn của người sử dụng. Chính vì thế chúng tôi đã đề xuất và
thành phố đã chấp nhận ý tưởng tiến hành nghiên cứu.
Nghiên
cứu tiền khả thi hiện giờ mang tính kỹ thuật, dù có thể vẫn chưa có ý định
chính xác về chức năng sắp tới của cây cầu. Dù sao, cây cầu vẫn có vị trí của
mình, vẫn là một phần cảnh quan đô thị và vẫn có ích cho người Hà Nội. Vì thế
chúng tôi ở đây, mang đến nguồn tài chính và kỹ năng, sau đó về mặt vay tài
chính, ví dụ thông qua Cơ quan Phát triển Pháp - AFD, để trùng tu cây cầu.
Giả
sử nếu như việc phát triển về khía cạnh di sản của cây cầu có thể là chủ đề hợp
tác giữa Pháp và Việt Nam, bởi vì nhìn chung, đó là một trong những trục hợp
tác của hai nước chúng ta, thì việc nâng giá trị di sản của Việt Nam từ mọi thời
đại hiện giờ vẫn là một trong những nét phong phú và là một trong những nét hấp
dẫn của Việt Nam”.
HÌNH
:
Cầu
Long Biên (pont Doumer) đầu thế kỷ XX. Wikipedia
Cầu
Long Biên : Từ ý tưởng tháo dỡ đến bảo tồn di sản
Cầu
“Paul Doumer” cũ, theo phong cách Eiffel, được xây dựng từ tháng 09/1898 và đến
năm 1902. Cầu “đã bị hư hại nặng nề bởi những đợt ném bom của Mỹ năm
1967. Chính quyền Việt Nam sau đó đã phục hồi cây cầu nhằm đảm bảo sự liên tục
kết nối giữa Hà Nội và Hải Phòng”. Những năm sau đó, cây cầu chỉ được chắp
vá, lấp ổ gà và thiếu đại trùng tu. Rồi lại đến ý tưởng tháo dỡ cây cầu già cỗi, “tang
thương do chiến tranh tàn phá, làm cây cầu mới cho hoành tráng”. Quyết định
tháo dỡ được đưa ra năm 2006, chỉ hai năm sau chuyến thăm Việt Nam của tổng thống
Jacques Chirac và Hà Nội không hồi âm về đề xuất của Pháp cấp 60 triệu euro để
trùng tu cầu Long Biên.
HÌNH
:
Chợ
"cóc" trên cầu Long Biên, Hà Nội. Ảnh chụp ngày 29/11/2009 ©
RFI/Đức Tâm
Theo
lời kể với tạp chí Nông nghiệp (4) của kiến trúc sư Nguyễn Nga, một Việt kiều sống ở
Paris nhưng luôn hướng về Hà Nội và là một trong những người có công để cầu
Long Biên không bị tháo thành đống sắt vụn, “sức mạnh truyền thông của
báo chí đã giúp tôi rất nhiều”để thay đổi số phận đã được định đoạt của cầu
Long Biên. Vào lúc cây cầu lịch sử, gắn với hình ảnh của Hà Nội, bị coi chỉ còn
là đống sắt vụn mà một số ý kiến đồng tình với việc phá bỏ, chỉ còn mỗi vai trò
văn hóa, lịch sử còn có thể giúp cây cầu trụ lại.
Kiến
trúc sư Nguyễn Nga hồi tưởng khi trả lời phỏng vấn với RFI Tiếng Việt tháng
03/2016 :
“Năm
2007, tôi nghĩ là phải làm một cái gì đó, làm một sự kiện rất lớn để người Việt
Nam ý thức được cây cầu đóng một vai trò hết sức quan trọng, không chỉ trong
quá khứ mà nó có thể đóng một vai trò quan trọng cho Việt Nam hội nhập với thế
giới trong tương lai. Cho nên tôi đã tổ chức hai kỳ lễ hội Festival trong vòng
48 tiếng trên đúng cây cầu đó, vào năm 2009, 2010 để chào mừng Hà Nội 1000 năm.
Tôi
nhớ đến một lễ hội ở Champs-Elysées lúc tôi ở Pháp, trong 24 tiếng, nguyên đại
lộ Champs-Elysées biến thành một cánh đồng, nơi người dân đến gặt lúa, ca hát.
Tôi cũng biến cây cầu Long Biên trong 48 tiếng với 20 hoạt động khác nhau để kỉ
niệm, lần thứ nhất là ký ức của cầu Long Biên hơn 100 tuổi và lần thứ hai là để
câu chuyện nghìn năm từ Thăng Long đến Hà Nội. Và hai kỳ festival đó đã làm cho
người Việt Nam ý thức được tầm quan trọng phải lưu giữ cây cầu này để kể lại
câu chuyên cho các thế hệ Việt Nam, cũng như là để kết nối Việt Nam với thế giới”.
·
Đọc thêm : Nên chuyển cầu Long Biên thành một di sản văn hóa
Lẽ
ra cây cầu đã có thể được trùng tu cách đây gần 20 năm khi Pháp sẵn sàng sát
cánh với Việt Nam khi đề xuất gói hỗ trợ 60 triệu cùng với nghiên cứu tiền khả
thi. Đây chính là những gì đang diễn ra hiện nay. Nghiên cứu tiền khả thi đã
có, Pháp tha thiết được tiếp tục hợp tác trong công trình mang đầy ý nghĩa biểu
tượng lịch sử và trở nên quá đỗi thân thương với người dân thủ đô.
Ngay
từ năm 2011, sau khi có dự án biến cầu Long Biên thành nơi triển lãm phủ kính
theo đề xuất của kiến trúc sư Nguyễn Nga, nhiều người dân lại mong muốn trùng
tu cây cầu “để nguyên bản mới đúng lịch sử” và tiếp tục giữ chức
năng lưu thông. Theo Luật Thủ đô được Quốc Hội thông qua tháng 06/2024, chức
năng này sẽ được tiếp tục ít nhất đến năm 2030.
Rất
nhiều kiến trúc sư Việt Nam đã đề xuất những dự án lòng ghép nhiều mục đích sử
dụng nhằm đạt nhiều mục tiêu, mang lại nhiều lợi ích, từ lưu thông đến nơi tổ
chức các hoạt động văn hóa, triển lãm, kinh doanh nhờ giải phóng không gian mặt
đất tại các ga, dưới đường tàu… “Cầu Long Biên trăm tuổi nay lại có cơ
hội tạo ra nguồn lực mới phát triển Hà Nội hiện đại”, như kỳ vọng được ông
Trần Huy Ánh, ủy viên thường vụ Hội KTS Hà Nội, nêu trong một bài viết trên
trang Vietnamnet tháng 01/2022.
HÌNH
:
Gánh
hàng hoa trên cầu Long Biên, Hà Nội, Việt Nam, ngày 12/01/2021. AFP -
MANAN VATSYAYANA
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
Tạp
chí Xã hội
Bảo
tồn cầu Long Biên : Trách nhiệm của lãnh đạo Hà Nội ?
Tạp
chí Văn hóa
Cầu
Long Biên sẽ thành viện bảo tàng ký ức thế kỷ 20
No comments:
Post a Comment