Dịch giả: Song
Phan
06/05/2020
Cuộc chiến về rò rỉ
tin tức
Ngay từ khi bắt đầu nhiệm
kỳ tổng thống, Trump đã tìm cách đàn áp thẳng tay đối với thông tin mà báo chí
có thể thu thập được về chính quyền ông từ các nguồn tin bí mật trong chính phủ
và thậm chí cả tòa Bạch Ốc.
Dòng tin rò rỉ đáng ngạc
nhiên bao gồm dự thảo về các sắc lệnh (executive order) gây tranh cãi, các thay
đổi chính sách được đề xuất, thảo luận chiến lược của tòa Bạch Ốc, các mối liên
hệ giữa một số cố vấn của ông và Nga, và thậm chí một số cuộc gọi điện thoại của
Trump với các lãnh đạo nước ngoài. Các rò rỉ dường như là kết quả của sự cạnh
tranh và lo ngại của nhân viên tòa Bạch Ốc trong các bộ và cơ quan liên bang về
chương trình làm việc của Trump và biện pháp củng cố việc ra quyết định trong
Phòng Bầu dục.
Dalglish, từ trường Đại học
Maryland nói với tôi: “Một điều kỳ lạ đang diễn ra. Chính quyền Obama rất kỷ
luật. Nhưng trong chính quyền Trump, tin tức bị rò rỉ từ cấp cao nhất. Họ đang
cố gắng tìm mọi cách để đưa thông tin ra ngoài. Các phóng viên nói với tôi rằng
bạn có thể tìm thấy những người trong tòa Bạch Ốc để nói chuyện”.
Baron, biên tập viên của
Washington Post nói: “Việc truy cập truyền thống vào tòa Bạch Ốc và các Bộ bị
hạn chế hơn. Tuy nhiên, có rất nhiều cách truy cập vào từng cá nhân vì sự đối đầu,
thiếu định hướng và bất đồng về chính sách. Mọi người đang cố làm suy yếu lẫn
nhau”.
Phóng viên Jeremy Peters
của báo New York Times nói với tôi: “Người của tòa Bạch Ốc trả lời các cuộc
gọi tương đối nhanh chóng, ngay cả khi họ ghét New York Times và báo chí. Có ít
trung thành, nhưng có nhiều rò rỉ”.
Scott Shane, một phóng
viên an ninh quốc gia lâu năm ở Washington của báo New York Times, nói rằng, những
người còn lại trong chính phủ, “cố gắng rất nhiều để đưa thông tin ra công
chúng. Có một động lực để quan điểm của họ về sự phát triển được công bố. Đã có
sự leo thang ở cả hai phía – một cuộc truy bức về sự rò rỉ và động lực để đưa mọi
thứ ra ngoài mạnh hơn một chút”.
Trump bắt đầu tweet về “những
người rò rỉ tin hạ cấp” đầu tháng 2 năm 2017. Ông thề rằng, “họ sẽ bị bắt!”
Sau đó, trong một cuộc họp riêng vào ngày 14 tháng 2, Trump đã đề nghị với Giám
đốc FBI James Comey lúc đó rằng, Comey nên bỏ tù các nhà báo công bố thông tin
bí mật gây tổn hại cho chính quyền của Trump, theo một tường thuật trên báo New
York Times ngày 17/5/2017, dẫn lời một trong những cộng sự của Comey.
Trong cuộc họp báo ngày
16 tháng 2, Trump nói, “Tôi thật sự đã gọi Bộ Tư pháp xem xét các vụ rò rỉ
tin. Đó là những rò rỉ mang tính hình sự”.
Tháng 7 năm 2017, Trump
đã phàn nàn trong một tweet rằng Jeff Sessions, Tổng chưởng lý lúc đó là người
“rất yếu” trong việc điều tra rò rỉ. Sessions phản ứng bằng cách thông báo rằng,
Bộ Tư pháp đã tăng gấp ba số lượng điều tra về rò rỉ tin mật so với hoạt động
vào cuối thời chính phủ Obama, chính điều này đã làm tăng đáng kể các cuộc điều
tra hình sự và truy tố các vụ rò rỉ đó.
Sessions không nói có bao
nhiêu cuộc điều tra mới liên quan đến việc rò rỉ tin cho các phóng viên. Vào thời
điểm đó, chỉ có một trường hợp như vậy đã bị Bộ Tư pháp của ông truy tố. Một
nhà thầu của Cơ quan An ninh Quốc gia là Reality Winner, đã bị buộc tội hồi
tháng 6 năm 2017 qua việc gửi một báo cáo tình báo bí mật về sự can thiệp của
Nga trong cuộc bầu cử năm 2016 tới một trang tin tức về sau được xác định là
‘The Intercept’. Nhiều vụ truy tố sẽ xảy ra.
Tại một phiên điều trần
quốc hội hồi tháng 10 năm 2017, Sessions nói: “Chúng tôi có 27 cuộc điều tra
mở ra hôm nay”, một lần nữa cũng không xác định có bao nhiêu vụ rò rỉ liên
quan đến báo chí. “Chúng tôi dự định sẽ tìm ra tận đáy những vụ rò rỉ này”.
Ngày 8 tháng 9 năm 2017,
cố vấn an ninh quốc gia của tòa Bạch Ốc lúc bấy giờ H.R .McMaster đã đưa ra một
bản ghi nhớ, ra lệnh “mỗi bộ và cơ quan liên bang” tổ chức các buổi đào
tạo cho nhân viên “về tầm quan trọng của việc bảo vệ thông tin mật và những
thông tin không mật nhưng có kiểm soát”. Chỉ vài ngày, một bản sao của bản
ghi nhớ đã bị rò rỉ ra cho báo BuzzFeed News, tờ báo này đã công bố toàn văn.
Dưới thời chính quyền
Barack Obama, 10 nhân viên chính phủ và nhà thầu đã bị truy tố vì rò rỉ thông
tin mật, trong đó có 8 người bị buộc tội theo Đạo luật Gián điệp năm 1917. Luật
được ban hành để chống do thám cho nước ngoài, can thiệp và việc không tuân lệnh
quân đội Mỹ trong Thế chiến I. Từ lúc đó cho tới thời chính quyền Obama, chỉ có
3 vụ truy tố theo luật đó trong vòng 90 năm.
Cuối năm 2019, chính quyền
Trump đã truy tố 8 nhân viên chính phủ và các nhà thầu trong ba năm vì rò rỉ
thông tin mật cho các nhà báo. Chính quyền cũng buộc tội Julian Assange, lãnh đạo
WikiLeaks, về việc thu lấy các tài liệu ngoại giao và quân sự bí mật và công bố
chúng trên trang web WikiLeaks năm 2010, khiến chúng có thể bị các tổ chức báo
chí ở Mỹ và trên thế giới truy cập. Sáu trong số 9 bị can đã bị truy tố vì vi
phạm Đạo luật Gián điệp.
Reality Winner, khi đó là
cựu chiến binh Không quân 25 tuổi, là người đầu tiên bị chính quyền Trump truy
tố theo Đạo luật Gián điệp. Cô đang làm việc với tư cách là nhà thầu cho Cơ
quan An ninh Quốc gia khi cô bị bắt và bị buộc tội vào tháng 6 năm 2017 vì đã
rò rỉ một báo cáo tình báo tuyệt mật của Cơ quan Anh ninh Quốc gia (NSA) về sự
can thiệp bầu cử của Nga được The Intercept công bố một phần.
Cô đã nhận tội vào tháng 6 năm 2018 và bị kết án hơn 5 năm tù, trừ đi một năm
cô đã ngồi tù trong khi chờ xét xử.
The Intercept cũng được Đài phát thanh công cộng Minnesota xác định là nơi nhận
tài liệu mật bị cựu đặc vụ FBI Terry Albury rò rỉ ra hồi năm 2016 và 2017, về
các quy định của FBI trong việc tuyển dụng người cung cấp tin và xác định những
kẻ cực đoan tiềm năng trong cộng đồng người Mỹ gốc Somalia ở Minneapolis.
Albury, người Mỹ gốc Phi, tin rằng kiểu cách hoạt động của FBI là phân biệt đối
xử và phân biệt chủng tộc, theo luật sư của ông. Albury bị bắt hồi tháng 3 năm
2018 và tháng sau đó đã nhận tội với hai vi phạm nặng về Đạo luật Gián điệp.
Ông bị kết án 4 năm tù.
Tháng 6 năm 2018, James
Wolfe, giám đốc an ninh đã nghỉ hưu của Ủy ban Tình báo Thượng viện, đã bị truy
tố vì đã nói dối FBI về các mối tiếp xúc và mối quan hệ của ông với các phóng
viên. Bản cáo trạng tuyên bố, Wolfe đặc biệt phủ nhận có biết phóng viên an
ninh quốc gia Ali Watkins, là người đang làm việc cho New York Times khi Wolfe
bị buộc tội. Wolfe và Watkins đã có một mối quan hệ lãng mạn hơn ba năm khi cô
đưa tin về ủy ban của ông ta, trước khi cô được New York Times thu nhận vào
tháng 12/2017. Trong khi hẹn hò với Wolfe, Watkins đã làm việc lần lượt cho báo
HuffPost, BuzzFeed News và Politico. Cô thông báo cho cả ba tờ báo này về mối
quan hệ của cô, nhưng nói rằng ông không phải là nguồn cấp những câu chuyện của
cô.
FBI đã mở cuộc điều tra
sau ngày 3/4/2017 khi bài viết của Watkins trên báo BuzzFeed News tiết lộ mối
liên hệ năm 2013, giữa một [nữ] gián điệp Nga và Carter Page, là người sau này
trở thành cố vấn trong ban vận động tranh cử tổng thống của Trump. Khi FBI phỏng
vấn Wolfe vào tháng 12 năm 2017, ông phủ nhận rằng mình đã liên lạc với bất kỳ
phóng viên nào. Sau đó, khi họ cho ông ta xem một bức ảnh của ông ta với
Watkins, ông nói rằng hai người đã có quan hệ cá nhân nhưng ông chưa bao giờ
cung cấp cho cô bất kỳ thông tin bí mật nào của chính phủ.
Ngày 13/2/2018, Bộ Tư
pháp thông báo cho Watkins bằng thư rằng, họ thu theo trát tòa họ một số hồ sơ
điện thoại và email của cô trong thời gian vài năm trước cho đến tháng 12 năm
2017. Theo lời khuyên của luật sư, cô đã không nói với New York Times về trát
tòa và vụ thu giữ cho đến sau khi Wolfe bị truy tố. Bộ Tư pháp đã không thông
báo trước cho Watkins hoặc New York Times về trát tòa, điều này sẽ cho họ cơ hội
tranh luận trước tòa.
Bản cáo trạng tuyên bố rằng,
Watkins và Wolfe liên lạc thường xuyên trong khoảng thời gian có câu chuyện
Carter Page. Cáo trang cũng trích dẫn một tin nhắn hồi tháng 12 năm 2017, trong
đó Wolfe nói với Watkins, “Anh luôn cố gắng cung cấp cho em càng nhiều thông
tin mà anh có thể và làm điều đúng với tin đó, để em có thể nhận được tin sốt dẻo
đó trước bất kỳ ai khác”. Wolfe đã nhận tội vào ngày 15/10/2018, chỉ tội
nói dối với các nhà điều tra liên bang về các liên hệ của ông với các phóng
viên. Ông bị kết án hai tháng tù giam và bị phạt 7.500 đô la. Ông không hề bị
buộc tội vì đã tiết lộ thông tin mật, điều mà ông phủ nhận.
Ngày 3/7/2018, New York
Times thông báo rằng, Watkins đang được chuyển từ văn phòng Washington đến New
York để đưa tin về tội phạm địa phương và thực thi pháp luật. Biên tập viên điều
hành Dean Baquet đã viết trong một bản ghi nhớ cho nhân viên của báo New York
Times, rằng tờ báo đã bị “rắc rối” bởi hành vi của cô. “Đối với một phóng
viên có mối quan hệ thân mật với một người mà mình sẽ đưa tin là không thể chấp
nhận được”, ông viết.
Baquet cũng tuyên bố rằng,
“chúng tôi ghê tởm hành động của chính phủ trong trường hợp này. Không thông
báo trước, các nhà điều tra đã lục soát hồ sơ điện thoại và email của một nhà
báo trong nhiều năm, một vụ xâm phạm đặt biện pháp bảo vệ Tu Chính Án số 1 vào
chỗ nguy hiểm và vi phạm các hướng dẫn của Bộ Tư pháp có sự ủng hộ của lưỡng đảng.
Một nhân viên biên phòng bí mật dường như đã truy cập bất hợp pháp hồ sơ đi lại
của cô, cũng cố gắng gây áp lực để cô theo dõi các phóng viên khác và các nguồn
cung cấp tin của họ”.
Ông đang đề cập đến một sự
việc kỳ lạ, trong đó Jeffrey Rambo, một nhân viên của Cơ quan Hải quan và Biên
phòng (CBP), đã gửi email cho Watkins hồi tháng 6 năm 2017, để sắp xếp một cuộc
gặp gỡ trong một quán bar ở Washington, tại đó ông ta đã hỏi cô về các nguồn
cung cấp tin của cô. Rambo nói rằng, anh ta biết về kỳ nghỉ gần đây của cô với
Wolfe ở Tây Ban Nha và đe dọa sẽ tiết lộ mối quan hệ của họ nếu cô không giúp
xác định quan chức chính phủ nào đang rò rỉ tin cho báo chí. New York Times sau
đó báo rằng, chính phủ đang điều tra hành động của Rambo, anh này tạm thời được
phân về Trung tâm National Targeting bên ngoài Washington, nơi lưu trữ dữ liệu
đi lại của người Mỹ và công dân nước ngoài.
Ủy ban Bảo vệ Ký giả và Ủy
ban Phóng viên Tự do Báo chí đã nộp đơn kiện theo Đạo luật Thông tin Tự do vào
ngày 8/8/2019, buộc CBP đưa ra các tài liệu, bao gồm các email phi chính phủ của
Rambo với Watkins, bất kỳ thông tin liên lạc nào đến CBP có chứa các cụm từ
“leaks” hay “unauthorized disclosure” (tiết lộ trái phép) và “policies” (chính
sách) mô tả vai trò của CBP trong việc điều tra việc tiết lộ thông tin chính phủ
cho các phương tiện truyền thông.
Joshua Schulte, cựu kỹ sư
phần mềm của CIA, đã bị truy tố theo Đạo luật gián điệp vào ngày 18/6/2018, vì
đã gửi WikiLeaks các tài liệu mật nêu chi tiết về các công cụ và kỹ thuật, được
CIA sử dụng để hack vào điện thoại thông minh, trình duyệt web, TV thông minh
và ô tô. Sau khi WikiLeaks bắt đầu công bố các tài liệu này vào tháng 3 năm
2017, các đặc vụ liên bang đã đột kích căn hộ ở New York của Schulte và được
cho là đã tìm thấy trên máy tính của ông ta một kho ảnh ấu dâm. Schulte lần đầu
tiên bị buộc tội sở hữu nội dung ấu dâm và sau đó bị truy tố tổng cộng 15 tội
danh liên quan đến sở hữu và phân phối thông tin mật.
Ngày 9/3/2020, Schulte bị
kết án vì hai tội, đưa ra lời khai gian với các nhà điều tra và khinh thường
tòa án bởi một bồi thẩm đoàn liên bang ở New York, bồi thẩm đoàn này vẫn bế tắc
về các tội danh còn lại. Chính phủ dự kiến sẽ xử lại ông ta về các tội danh còn
lại. Vụ sở hữu phim ảnh ấu dâm vẫn đang chờ xử lý.
Từ tháng 10/2017 đến
tháng 10/2018, BuzzFeed News đã đăng tải những câu chuyện về các giao dịch ngân
hàng đáng ngờ do các nhà ngoại giao Nga và các cộng sự của Trump thực hiện,
trong đó có cả người quản lý ban vận động cũ của Trump là Paul Manafort. Ngày
11/10/2018, Natalie Mayflower Sours Edwards, một cố vấn cao cấp về tội phạm tài
chính trong Bộ Tài chính, đã bị bắt và bị buộc tội đưa cho một phóng viên của
BuzzFeed News báo cáo mật về các giao dịch đáng ngờ. Khiếu nại hình sự cho thấy,
FBI đã sử dụng lệnh khám xét để có quyền truy cập vào tài khoản email cá nhân
và hồ sơ điện thoại di động của Edwards cho email, các cuộc gọi điện thoại và
hoạt động tin nhắn giữa cô và phóng viên Jason Leopold của BuzzFeed. Edwards đã
nhận một tội về âm mưu vào ngày 13/1/2020. Ngày tuyên án được ấn định là
9/6/2020.
Một trường hợp tương tự bắt
đầu khi John C. Fry, nhà phân tích điều tra của Sở Thuế vụ Mỹ (IRS), bị buộc tội
vào ngày 21/2/2019 với “tội tiết lộ bất hợp pháp” xảy ra hồi tháng 5/2018 qua
các báo cáo của chính phủ về các giao dịch tài chính đáng ngờ ở nước ngoài của
cựu luật sư Michael Cohen của Trump. Luật sư Michael Avenatti đã đăng thông tin
lên mạng và đưa nó cho một phóng viên không tiết lộ tên của báo the New Yorker.
Washington Post đã đăng một bài viết về dòng tiền chảy vào và ra khỏi tài khoản
của một công ty mà Cohen đã sử dụng để sắp xếp các khoản thanh toán tiền bạc
cho khách hàng của Avenatti là Stephanie Clifford, ngôi sao phim người lớn được
biết đến với cái tên Stormy Daniels, là người nói rằng đã ngoại tình với Trump.
Fry đã nhận tội vào ngày 14/8/2019, về tội danh tiết lộ bất hợp pháp cho
Avenatti thông tin mật của IRS. Fry bị kết án 5 năm tù treo và phạt $5.000.
(Trong khi đó, trong các vụ không liên quan, Avenatti đã bị buộc tội và kết tội
tại New York khi cố tìm cách tống tiền công ty may mặc thể thao Nike hơn 20 triệu
đô la, và ông ta đã không nhận tội ở California về các tội thuế vụ và gian lận).
James Wolfe (giữa),
cựu giám đốc an ninh của Ủy ban Tình báo Thượng viện, kèm cựu Giám đốc FBI
James Comey đến một phòng an toàn để điều trần về vụ bầu cử năm 2016 và vụ sa
thải của Tổng thống Trump tại Quốc hội ở Washington vào ngày 8/6/2017. Các công
tố viên liên bang buộc tội Wolfe nói dối với FBI về những liên hệ của ông ta với
các phóng viên. Nguồn: AP / J. Scott Applewhite
Daniel Hale, cựu nhân
viên Cơ quan An ninh Quốc gia và nhà thầu Cơ quan Tình báo Không gian Quốc gia,
đã bị truy tố theo Đạo luật Gián điệp vào ngày 9 tháng 5 năm 2019, vì đã đưa
cho một phóng viên từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2014 tổng cộng 36 tài liệu về chiến
tranh máy bay không người lái của Mỹ, 15 trang trong số đó là tài liệu mật. Các
tài liệu đã được sử dụng trong các câu chuyện của Intercept và một cuốn sách về
các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, chống lại các mục tiêu khủng bố
trên khắp thế giới. Mùa Thu năm 2019, luật sư biện hộ lập luận trong quy trình
tố tụng của tòa, rằng Hale là một người tố giác (whistleblower), không phải là
gián điệp, và rằng việc truy tố ông sẽ nhụt chí việc góp nhặt tin tức. Các công
tố viên cho rằng, Hale đã ký các thỏa thuận từ bỏ quyền tiết lộ thông tin an
ninh quốc gia trong khi làm việc cho chính phủ. Không phiên xử nào đã được ấn định
cho tới cuối tháng 3.
“Rò rỉ thông tin mật
gây thiệt hại cho an ninh quốc gia”, John Demers, người đứng đầu bộ phận an
ninh quốc gia của Bộ Tư pháp nói trong môt tuyên bố ngày 9/10/2019, thông báo bản
cáo trạng vi phạm Đạo luật Gián điệp của nhà phân tích thuộc cơ quan Tình báo
Quốc phòng (DIA) Henry Kyle Frese vì chia sẻ thông tin mật với hai nhà báo. Hồ
sơ tòa án đã xác định một trong hai phóng viên là bạn gái của ông ta, Amanda
Macias, một phóng viên về an ninh quốc gia tại CNBC. Từ tháng 5 đến tháng 7 năm
2018, tên của cô xuất hiện trên các câu chuyện của CNBC về sự phát triển, thử
nghiệm và triển khai các hệ thống vũ khí mới của Trung Quốc, được cho là do “các
nguồn tin có hiểu biết trực tiếp về báo cáo tình báo Hoa Kỳ”. Bản cáo trạng
nêu rằng, thông tin đó là từ các báo cáo tình báo mật của DIA mà Frese truy cập
được. FBI nói họ đã chặn một số cuộc gọi điện thoại, tin nhắn và dữ liệu
Twitter của Frese. Các công tố viên từ chối không nói họ đã có xem dữ liệu của
hai phóng viên này hay không. Frese đã nhận tội vào ngày 20/2/2020, về việc cố
tình truyền thông tin mật cho hai nhà báo. Buổi tuyên án đã được lên lịch vào
ngày 18/6/2020.
Gabe Rottman, giám đốc dự
án tự do báo chí và kỹ thuật của Ủy ban Phóng viên Tự do Báo chí, nói: “Xu
hướng của các vụ truy tố quan trọng hơn các vụ án”, như là mối quan hệ lãng
mạn của các phóng viên với nguồn cung cấp tin. Các vụ truy tố “cố gắng ngăn
cản các nguồn chuyển tin và cung cấp thông tin cho các nhà báo”.
Phần lớn các vụ truy tố
các nguồn cung cấp tin của Bộ Tư pháp thời Trump “là lỗi của chính quyền
Obama”, chuyên gia truyền thông Sullivan của báo Washington Post nói với
tôi. “Nó tạo ra một bản thiết kế dễ theo dõi. Việc sử dụng Đạo luật gián điệp
cho loại việc này là khủng khiếp”.
Các cuộc truy bức nhiều mặt
về việc rò rỉ tin của cả chính phủ Obama và Trump đã khiến các nguồn cung cấp
tin sợ hãi. Shane, phóng viên an ninh quốc gia của báo New York Times, nói: “Hiện
nay, rất nhiều nguồn cung cấp tin cẩn thận hơn. Các nhân viên của
chính quyền Trump đã phát hiện ra những ưu điểm của những thứ như Signal”,
một công cụ mã hóa tin nhắn. “Có một vụ tăng cường học hỏi”.
Biên tập viên Baron của
Washington Post nói, “mọi người cẩn thận hơn, các phóng viên đang sử dụng
liên lạc được mã hóa và gặp gỡ riêng”.
Kumar thuộc báo Politico,
liệt kê trên email của cô một số điện thoại di động có thể gọi tới thông qua mã
hóa của Signal hoặc WhatsApp. Cô ấy nói với tôi: “Mọi người đều muốn nói
chuyện theo cách khác nhau. Họ lo lắng hơn về việc sử dụng email và các cuộc gọi
điện thoại. Họ muốn sử dụng Signal hoặc WhatsApp. Không chỉ người trong chính
quyền mà cả người gần gũi với chính quyền và bên ngoài”.
Không có phóng viên nào
đã bị truy tố. Nhưng vụ của người sáng lập WikiLeaks Julian Assange có nhiều
người ủng hộ tự do báo chí lo ngại rằng nó vượt qua lằn ranh đó. Ngày
23/5/2019, Assange bị truy tố về 17 tội vi phạm Đạo luật Gián điệp qua việc âm
mưu với cựu quân nhân Hoa Kỳ Chelsea Manning vào năm 2010 để có được và phát
tán một kho tài liệu kỹ thuật số khổng lồ của chính phủ. Bộ Tư pháp đang tìm
cách dẫn độ Assange từ Anh sang, ông ta bị bắt ở đó sau khi Ecuador kết thúc mấy
năm ông sống đời tị nạn tại đại sứ quán của họ ở London. Jennifer Robinson, Luật
sư của ông ở Anh, nói rằng, Assange không phạm tội qua việc công bố thông tin
trung thực.
Assange có được tin từ
Manning và công bố trên WikiLeaks các tài liệu thô về quân sự và ngoại giao
liên quan đến các cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq. Các tổ chức báo chí sau đó
đã công bố nhiều câu chuyện về nội dung của các tài liệu này, sau khi thực hiện
nghiên cứu để tránh công bố thông tin có thể gây hại cho các cá nhân có tên
trong đó. Manning bị kết án tại tòa án quân sự và đã thụ án 7 năm tù trong bản
án 35 năm, trước khi được Tổng thống Obama giảm án. Chính quyền của ông cũng mở
một cuộc điều tra bồi thẩm đoàn lớn về Assange nhưng chưa từng truy tố ông này,
một phần vì lo ngại rằng nó có thể hình sự hóa các kỹ thuật đưa tin, được các
nhà báo tại các tổ chức tin tức dòng chính sử dụng.
Vụ việc đã được để mở cho
chính quyền Trump. Chính quyền Trump đã quyết định truy tố Assange sau điều mà
Washington Post mô tả là một cuộc tranh luận dài trong Bộ Tư pháp về tác động
tiềm năng của nó lên Tu Chính Án số 1. Bản cáo trạng cáo buộc rằng, Assange đã
cấu kết với Manning để “tạo điều kiện cho Manning có được và truyền tin mật
liên quan đến quốc phòng của Hoa Kỳ để WikiLeaks có thể phát tán công khai
thông tin trên trang web của mình”.
Các nhóm tự do báo chí phản
ứng với sự quan ngại. Rottman thuộc Ủy ban Phóng viên nói: “Mặc dù chính phủ
tuyên bố rằng, bị cáo Julian Assange ‘không phải là nhà báo’, lý thuyết pháp lý
mà các công tố viên đang sử dụng sẽ trừng phạt các hoạt động như xúi giục, tiếp
nhận và công bố thông tin mật”.
Luật sư truyền thông nổi
tiếng Theodore J. Boutrous Jr. nói với báo New York Times: “Không phải là tội
khi khuyến khích ai đó rò rỉ thông tin mật cho bạn trong tư cách là một nhà
báo. Đó gọi là thu thập tin tức, và có các biện pháp bảo vệ của Tu chính án số
1 cho việc thu thập tin tức. Sự phân nhánh việc này rất nguy hiểm và nghiêm trọng
đối với khả năng các nhà báo thu thập và phổ biến thông tin mà người dân Mỹ có
quyền được biết”.
Trevor Timm, giám đốc điều
hành Tổ chức Tự do Báo chí, nói với tôi rằng: “Hành động chưa từng có tiền lệ
mà Bộ Tư pháp đã thực hiện đối với Julian Assange chắc chắn là nỗi lo lớn nhất
của tôi. Ông ta là người không ở trong chính phủ đầu tiên bị truy tố theo Đạo
luật Gián điệp. Nó có khả năng đưa ra ngoài vòng pháp luật nhiều loại bài báo về
thông tin an ninh quốc gia”.
Như Joel Simon, Giám đốc
điều hành CPJ viết trên báo Washington Post hồi tháng 5 năm 2019, việc truy tố
Assange là “mối đe dọa trực tiếp đối với các nhà báo khắp nơi trên thế giới”
vì Assange là người Úc, không phải là công dân Mỹ và hành động mà ông ta là bị
buộc tội đều xảy ra bên ngoài Hoa Kỳ. “Bất cứ ai trên thế giới công bố thông
tin mà chính phủ Hoa Kỳ coi là mật, đều có thể bị truy tố vì tội gián điệp”,
Simon viết. Ông lập luận rằng, đây có thể là mối đe dọa đối với các nhà báo ở
Colombia, “từng đưa tin về sự hiện diện của lực lượng Hoa Kỳ ở nước họ”,
những nhà báo ở Pakistan, “từng viết lên báo về mối quan hệ giữa chính phủ
Hoa Kỳ và công tác tình báo mờ ám của nước này”, những phóng viên ở Pháp, “từng
đưa tin về các hoạt động chống khủng bố của Mỹ ở Bắc Phi”.
Assange phải đối mặt với
một tội bổ sung theo Đạo luật Lừa đảo và Lạm dụng Máy tính Hoa Kỳ, như Avi
Asher-Schapiro, phóng viên cấp cao của CPJ về công nghệ toàn cầu, viết, làm dấy
lên lo ngại rằng luật pháp có thể được sử dụng khiến các nhà báo trở nên liên
can trong các hoạt động tội phạm của các nguồn cung cấp tin của họ.
Paul Steiger của
ProPublica nói với tôi, “xu hướng truy tố của báo chí, các hành vi phạm quyền
riêng tư của chúng ta, đào bới vào hồ sơ điện thoại và các văn bản là cách tồi
tệ hơn bất cứ điều gì tôi đã nhìn thấy trước đó. Chính quyền Trump đang đe dọa
khả năng đưa tin của chúng ta”.
Một người di cư gốc
Honduras bò qua lỗ hổng dưới hàng rào biên giới Hoa Kỳ khi các nhà báo chụp ảnh,
ở Playas de Tijuana, Mexico, vào ngày 4/12/2018. Cục Hải quan và Biên phòng Hoa
Kỳ theo dõi một số nhà báo đưa tin về di cư trong cơ sở dữ liệu bí mật. Nguồn:
AP / Rebecca Blackwell.
-------------------------------------------------------------
.
Dịch giả: Song
Phan
07/05/2020
Sách nhiễu các nhà
báo ở biên giới Hoa Kỳ
Cũng rắc rối như việc đưa
tin là sự sách nhiễu chưa từng thấy đối với các nhà báo trong thời chính quyền
Trump của các quan chức Cục Hải quan và Biên phòng (CBP) Hoa Kỳ tại các điểm nhập
cảnh vào nước này. Kể từ năm 2017, hơn một chục phóng viên và nhiếp ảnh gia nói
rằng, họ đã bị các nhân viên của CBP chặn lại, bị thẩm vấn và lục soát tại các
sân bay và cửa khẩu biên giới.
Một số trường hợp đã bị tạm
giữ trong nhiều giờ. Dọc biên giới với Mexico, một số nhà báo dường như đã bị
nhắm đến vì danh tính, hình ảnh và chuyển động của họ nằm trong một cơ sở dữ liệu
bí mật được CBP bảo quản, CBP là một bộ phận của Bộ An ninh Nội địa.
Tháng 11 năm 2017, nhà
báo Alastair Jamieson, người Anh, của NBC News khi đó, đã bị tạm giữ một giờ
khi ông từ London đến sân bay Miami. Một nhân viên CBP đã hỏi Jamieson về chuyến
đi của ông ở Trung Đông và liên tục cáo buộc ông là một phần của truyền thông
“tin giả”.
Tháng 6 năm 2018, biên tập
viên cao cấp của Washington Post, Ann Gerhart và chồng là Michael Sokolove, một
cây bút của Tạp chí New York Times, đã bị hỏi về nghề nghiệp và quan điểm chính
trị của họ khi họ đến sân bay Newark sau kỳ nghỉ ở Caribbean. Nhân viên CBP yêu
cầu họ nói ý kiến về Trump và nói với hai nhà báo Mỹ rằng báo chí đã chỉ trích
ông ta qua mức và nên “tuân theo nguyên tắc”.
David Mack, một nhà báo
người Úc làm việc cho báo BuzzFeed News ở Mỹ, đã bị chặn lại và thẩm vấn một
cách hung hằng về bài viết trên trang web khi ông từ London hạ cánh tại sân bay
JFK ở New York hồi đầu tháng 2 năm 2019. Nhân viên CBP tập trung vào bản tin của
BuzzFeed về cuộc điều tra của cố vấn đặc biệt Mueller về ban vận động tranh cử
năm 2016 của Trump, và ông ta đã khăng khăng, khẳng định sai với Mack rằng,
Mueller đã gọi BuzzFeed là “tin giả” trong một cuộc họp báo. Sau khi BuzzFeed
khiếu nại với CBP, Andrew Meehan, trợ lý ủy viên về các vấn đề công cộng, đã
xin lỗi Mack trong một tuyên bố và nói họ đang điều tra vụ việc. Cách đối xử với
Mack “không phản ánh quan điểm cơ quan này, và chắc chắn không có tính chuyên
nghiệp mà các nhân viên CBP cố gắng duy trì”, Meehan nói.
Tuy nhiên, việc sách nhiễu
các nhà báo tại các điểm nhập cảnh của Mỹ vẫn tiếp tục. Nhà báo tự do Mỹ Manuel
Rapalo, viết bài cho Al-Jazeera về người di cư từ Mexico đi tới Mỹ, sau đó đã bị
chặn lại và thẩm vấn lần thứ ba trong tháng 2, khi ông trở về nhà. Sau khi quét
hộ chiếu của ông tại sân bay Miami, một nhân viên CBP đã thẩm vấn Rapalo hơn một
giờ về công việc của ông, lục soát sổ ghi chép của ông và hỏi tại sao chúng có
cả thông tin về việc nộp hồ sơ yêu cầu theo Đạo luật Tự do Thông tin.
Khi nhà báo Seth Harp của
tạp chí Mỹ Rolling Stone từ Mexico City đến sân bay Austin hồi tháng 5 năm
2019, ông đã bị các đặc vụ CBP tạm giữ và thẩm vấn hung hăng trong bốn giờ đồng
hồ về công việc của ông, các cuộc trò chuyện với các biên tập viên và đồng nghiệp,
và quan điểm chính trị của ông. Trong một bài viết về trải nghiệm của mình trên
trang web Intercept, Harp đã viết rằng, các đặc vụ CBP đọc ghi chú của ông, lục
soát điện thoại di động và máy tính xách tay của ông, ghi lại số sê-ri của máy
tính xách tay và các cài đặt trong điện thoại.
Tim Stegmaier, nhiếp ảnh
gia độc lập người Mỹ, đã bị các đặc vụ CBP tạm giữ hơn bốn giờ khi anh từ Thượng
Hải đến Detroit vào tháng 6 năm 2019 sau một chuyến đi làm việc ở Philippines.
Các đặc vụ đã thu máy tính, máy ảnh và điện thoại của ông sau khi tìm thấy hình
ảnh của những đứa trẻ Philippines không mặc quần áo đang chơi trong nước bẩn và
chất thải công nghiệp. Ba tháng sau, để đáp lại các phản đối bằng văn bản từ các
tổ chức truyền thông và tự do dân sự, CBP nói trong một bức thư rằng Stegmaier
đã không làm gì bất hợp pháp, và thiết bị của ông đã được trả lại.
Ben Watson, cựu chiến
binh quân đội Hoa Kỳ và là biên tập viên tin tức của trang Defense One, một ấn
phẩm của Atlantic Media, đưa tin về công nghiệp quốc phòng, đã bị chặn lại và
thẩm vấn khi ông từ Đan Mạch đến Phi trường Quốc tế Dulles ở Washington hồi
tháng 10 năm 2019. Khi Watson trả lời “làm báo” cho câu hỏi thường lệ về nghề
nghiệp của ông, nhân viên CBP phản ứng, “Vậy, ông viết để tuyên truyền, có
đúng không?”
Khi ông nói không, đặc vụ
CBP tiếp tục hỏi lại câu hỏi đó, Watson sau đó đã kể lại trong các bài báo trên
Defense One, New York Times và US Press Freedom Tracker. Watson lúc đó nói với
đặc vụ rằng: “Tôi làm báo. Viết bài về an ninh quốc gia. Và an ninh nội địa.
Và với nhiều kỹ năng như thế này tôi đã sử dụng trong Quân đội Hoa Kỳ với tư
cách là một sĩ quan công tác công chúng. Một số người sẽ cho rằng đó là tuyên
truyền”. Nhưng đặc vụ CBP cứ lặp đi lặp lại: “Ông viết để tuyên truyền,
có đúng không?” Cuối cùng, Watson nói với ông ta: “Vì mục đích dứt điểm
cuộc trò chuyện này, đúng”. Đặc vụ CBP trả lại hộ chiếu và cho phép ông đi.
Sau đó, Watson Watson
tweet: “Nói thật là trong cuộc đời mình, tôi chưa bao giờ gặp một người nào
tìm cách khiêu khích tôi như thế này trước đây”. Anh nói với báo New
York Times: “Tôi cảm thấy bị đe doạ và bị bắt nạt”. Vài ngày sau cuộc
chạm trán đó, Mark Morgan quyền Cục trưởng Cục Hải quan và Biên phòng (CBP),
nói trong một cuộc họp báo rằng, việc sách nhiễu các nhà báo của các nhân viên
CBP là “Tuyệt đối không thể chấp nhận được, dứt khoát như vậy”.
Tháng 11 năm 2019, Liên
đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ nộp đơn kiện Bộ An ninh Nội địa, thay mặt cho năm
phóng viên nhiếp ảnh tự do người Mỹ đã bị chặn lại và bị thẩm vấn tại các cửa
khẩu biên giới vào các thời điểm khác nhau trong năm 2018 và 2019. Mỗi người đã
chụp ảnh cho các hãng tin Mỹ ghi lại một đoàn người di cư người Mỹ Latin khổng
lồ đi xuyên qua Mexico, tới biên giới Hoa Kỳ. Trump đã công khai chống lại đoàn
người này và gây áp lực lên các quan chức Mỹ và Mexico để ngăn chặn người di cư
vào Mỹ.
Hồ sơ kiện nêu rằng, các
nhà nhiếp ảnh Mark Abramson, Bing Guan, Go Nakamura, Kitra Cahana và Ariana
Drehsler từng bị tạm giam tại các cửa khẩu biên giới từ Mexico vào Mỹ và thẩm vấn
rất nhiều về chi tiết của đoàn người di cư. Các đặc vụ CBP đã soát một số máy
tính xách tay và máy ảnh của họ. Tất cả năm người đã bị ghi tên và hình ảnh
trong một cơ sở dữ liệu của CBP về các nhà báo đưa tin về đoàn người di cư,
cùng với các nhà tổ chức, luật sư và “những kẻ xúi giục”. Sau khi cơ sở dữ liệu
bị rò rỉ cho một phóng viên truyền hình ở San Diego, Ủy ban Phóng viên Tự do
Báo chí đã kiện chính phủ vì lưu hồ sơ về nó. CBP xác nhận trong một lá thư rằng,
họ đã làm việc với các cơ quan khác của Hoa Kỳ và Mexico để thu thập thông tin
về những người có thể giúp người di cư vượt biên bất hợp pháp và / hoặc có một
số mức độ tham gia vào các sự kiện bạo lực tại các cửa khẩu biên giới.
Katie Townsend, giám đốc
pháp lý của Ủy ban Phóng viên nói với tôi. “Cục Hải quan và Biên phòng hành
động như một cơ quan xỏ lá”. Cô nêu, “các cuộc lục soát không có gì khả
nghi về các nhà báo và điện thoại, ghi chú và thiết bị của họ” và “thái
độ thù địch đối với các nhà báo”, trong lúc thẩm vấn bởi các đặc vụ CBP tại
các điểm nhập cảnh tại biên giới.
Các nhà hoạt động
hóa trang như Trump và thái tử Ả Rập Saudi Mohammad bin Salma, biểu tình trước
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ở Washington vào ngày 19/10/2018, kêu gọi trừng phạt Ả Rập
Saudi. CIA xác định rằng, thái tử Ả Rập Saudi đã chỉ đạo vụ sát hại Jamal
Khashoggi, nhà báo chuyên mục của báo Washington Post. Nguồn: Reuters / Kevin
Lamarque.
BÀI TRƯỚC :
03/05/2020
.
02/05/2020
.
CHÍNH
QUYỀN TRUMP & PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG (Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả - CPJ) : PHẦN 1
- PHẦN 2 - PHẦN
3 -
PHẦN 4
01/05/2020
No comments:
Post a Comment