Christine
Nguyen Từ Vũ Hán (Wuhan) - The
New York Times
Posted on April 17, 2020
Từ Vũ Hán (Wuhan) – Nhật ký phong thành của Phương Phương (方方, bút danh của 汪芳, Uông Phương) đang đối diện với cuộc tấn công chính trị của Trung cộng.
Câu cá bên sông
Dương Tử ở Vũ Hán, Hoa lục, vào Thứ Hai. Nguồn: Roman Pilipey/EPA, qua
Shutterstock
Wuhan chìm
trong coronavirus, làm việc thâu đêm, tác giả Hoa ngữ Phương Phương đã viết nhật
ký về sự sống và sự chết trong thành phố của bà, nơi đã gây ra đại dịch toàn cầu.
Nhật ký trên mạng của bà
dù đôi khi bị kiểm duyệt đã trở thành bài đọc quan trọng cho hàng chục triệu bạn
đọc Hoa ngữ – đó là một quan điểm tự nhiên, không quanh co về nỗi sợ hãi, sự thất
vọng và niềm hy vọng của người dân Wuhan trong suốt 11 tuần bị phong tỏa trong
nhà.
Những câu chuyện bà kể lại
gần đây đang bị những kẻ dân tộc chủ nghĩa hăng tiết của Trung cộng kết án nặng
nề; họ đã gọi kế hoạch xuất bản bản dịch tiếng Anh là nỗ lực nhằm phỉ báng nhà
cầm quyền và phá hoại hình ảnh anh hùng của Vũ Hán.
Sử dụng bút danh Fang
Fang (Phương Phương) chứ không dùng tên khai sinh Wang Fang (Uông Phương), bà
nói rằng không muốn bị gắn vai tung hô lẫn hay vai chỉ trích kịch liệt nhà cầm
quyền. Bà tự nhận chỉ là nhân chứng, nêu bật lòng can đảm của bác sĩ, của người
quét đường và những người hàng xóm giúp đỡ lẫn nhau, và thề buộc những cán bộ
đã để virus lây lan phải chịu trách nhiệm. Trong một cuộc phỏng vấn, Phương
Phương nói,
“Nếu các tác giả có bất cứ trách nhiệm nào khi đối
diện với thảm họa thì trách nhiệm lớn nhất chính là làm nhân chứng. Tôi đã luôn
quan tâm về cách những người yếu đuối sống sót qua những biến động lớn. Các con
người bị bỏ rơi luôn là mối quan tâm chính của tôi.”
Fang Fang
Dưới đây là một số trích
đoạn trong nhật ký của bà đã dịch, bắt đầu từ ngày 25/01, hai ngày sau
khi Wuhan bắt đầu bị phong tỏa. Một vài đoạn được tờ The New York Times biên tập
cho cô đọng lại.
1. Ngày 26/01: “nhật ký phong
thành.”
Một bệnh nhân được
đưa đến bệnh viện ở Vũ Hán vào ngày 26 tháng 1. Nguồn: Agence France-Presse –
Getty Images
698 người bị lây nhiễm, 63 người chết ở Wuhan.
Fang Fang sinh năm 1955 ở
Nanjing và đến Wuhan sinh sống từ khi mới hai tuổi đến nay. Gần như ngay tức khắc,
nhật ký của bà thu hút sự quan tâm của mọi người khắp đất nước đang mong ngóng
tin tức về Wuhan, là nơi mà dân chúng và giới chuyên gia đều tin rằng số người
bị lây nhiễm cao hơn nhiều lần thống kê chính thức đưa ra.
“Cảm ơn tất cả các bạn đã quan tâm và thông cảm. Người
dân Vũ Hán vẫn đang ở trong thời kỳ nguy hiểm. Họ đã vượt qua nỗi kinh hoàng, bất
lực, lo lắng và căng thẳng ban đầu, và đã bình tĩnh và vững vàng hơn nhiều.
Nhưng họ vẫn cần được mọi người an ủi và cổ vũ. Hiện nay, hầu hết người Vũ Hán
không còn bị tê liệt vì sốc. Ý định ban đầu của tôi là bắt đầu từ ngày 31 tháng
12, kể lại cảm tưởng của tôi từ lúc cảm thấy hoảng hốt đến khi dễ thở hơn.
Nhưng viết lại những điều đó sẽ mất quá nhiều thời giờ vì vậy tôi sẽ cố gắng
ghi lại những cảm nghĩ mới nhất của tôi theo thời gian thực, từ từ soạn thành một
cuốn ‘nhật ký phong thành’.
Có thêm nhiều tin xấu. Hôm qua con gái tôi kể rằng bố
của bạn nó đang có bệnh ung thư gan lại vừa bị nghi đã lây nhiễm virus và được
đưa vào bệnh viện. Nhưng chẳng ai có mặt để cứu ông và ông đã qua đời sau 3 tiếng.
Chuyện xảy ra đã hai, ba ngày trước. Qua điện thoại, con gái thấy bạn rất
thương tâm.”
Fang Fang
2. Ngày 31/01: “Trên con đường
gần như bị bỏ hoang, mưa quét sách mặt đường, người phu vẫn cần mẫn quét đường.”
Người bán rau ở Vũ
Hán vào ngày 31 tháng 1. Ảnh: Getty Images
3215 người bị lây nhiễm, 192 người chết ở Wuhan.
Fang Fang cũng dùng nhật
ký để kể lại hương vị của cuộc sống ở Wuhan, một thành phố trải dài ven sông,
đã tổ chức Thế vận hội Quân sự hồi năm ngoái, quy tụ các vận động viên (lực sĩ)
quân đội trên toàn cầu.
“Trong suốt thời gian Thế vận hội Quân sự, các tòa
nhà dọc những con đường chính kết hoa chăng đèn, ánh sáng nhấp nháy mỗi bên đường.
Khi ấy nó làm cho ánh nhìn và tâm trí có cảm giác quá choáng ngợp, khiến bạn bị
khó chịu. Giờ đây lái xe trên những con đường lạnh lẽo, hoang vắng, những ánh
đèn nhấp nháy rực rỡ ấy đem lại một loại cảm giác dễ chịu. Thực sự thì, lúc đó
là lúc đó, còn bây giờ là bây giờ.
Các siêu thị nhỏ vẫn còn mở cửa và những người bán
rau cải vẫn ở bên đường. Tôi mua một ít rau bên lề đường, lấy trứng cùng sữa
trong siêu thị. Tôi phải vào tận 3 siêu thị mới mua được trứng. Tôi hỏi họ có
lo ngại bị lây nhiễm vì đến giờ vẫn còn mở cửa hàng không. Câu trả lời của họ
đơn giản thôi – chúng tôi phải vượt qua chuyện này, và chị cũng phải vậy. Thực
thế, họ phải tiếp tục sống và bạn cũng vậy, thế đấy. Tôi thường ngưỡng mộ những
người lao động này. Đôi khi tán gẫu một chút với họ khiến tôi cảm thấy bình thản
một cách lạ kỳ. Cứ thế hết ngày đến đêm khi Wuhan bị cơn hoảng loạn khủng khiếp
nhất kẹp chặt, và lạnh lẽo trong gió mưa. Trên một con đường gần như hoang vắng,
mưa phùn, một người phu vẫn tỉ mỉ quét đường. Nhìn họ, tôi cảm thấy xấu hổ vì
quá căng thẳng, và đột nhiên tôi bình tĩnh lại.”
Fang Fang
3. Ngày 04/02: “Nhiều người giờ
đây mới tỉnh thức.”
Một góc tưởng niệm
tạm thời cho bác sĩ Li Wenliang bên ngoài Bệnh viện Trung ương Vũ Hán vào ngày
7 tháng 2. Nguồn: Agence France-Presse – Getty Images
13.603 người bị lây nhiễm, 545 người chết ở Wuhan.
Thỉnh thoảng, trang nhật
ký của Fang Fang tập trung vào các sự kiện lớn, như cái chết của bác sĩ Li
Wenliang, người đã châm ngòi cho nỗ đau buồn trên cả nước. Bác sĩ Li đã tìm
cách báo động hồi tháng 12 nhưng đã bị chính thức cảnh cáo vì “phát tán tin đồn”.
Ông chết vì nhiễm coronavirus.
“Li Wenliang đã qua đời hôm qua. Tôi đang quẫn trí.
Ngay khi điều này xảy ra, đám bạn tôi nói rằng đêm đó cả Wuhan khóc thương cho
bác sĩ. Ai có thể đoán được rằng người dân trên toàn quốc đang khóc thương cho
bác sĩ Li! Dòng thác nước mắt đã thành đợt sóng mạnh trên mạng! Đêm đó, Li Wenliang
đã được chở qua một thế giới khác bằng tất cả những giọt nước mắt đã khóc cho
anh.
Buổi trưa, những tiếng hét vang lên khắp Wuhan:
chúng tôi sẽ chăm sóc cho người nhà và con cái của Li Wenliang. Phản ứng áp đảo
như dòng thác. Tối nay, người dân Wuhan muốn tắt đèn ngay khoảnh khắc Li
Wenliang qua đời vào đêm trước, và chiếu những tia sáng lên bầu trời bằng đèn
pin hay đèn điện thoại di động trong tiếng huýt sáo. Li Wenliang chính là tia
sáng này trong đêm đen nặng nề.”
Fang Fang
5. Ngày 18/03: “Tôi không thể
khắc phục sự hoài nghi của cậu.”
Một bức ảnh do Tân
Hoa Xã của nhà nước Hoa lục cấp cho thấy các nhân viên y tế từ tỉnh Phúc Kiến rời
Vũ Hán vào ngày 18 tháng 3. Nguồn: Fei Maohua/Tân Hoa Xã, qua Associated
Press
50.005 người bị lây nhiễm, 2496 người chết ở Wuhan.
Đến tháng 3, nhật ký đã
thu hút những cuộc tranh cãi ngày càng tăng và thậm chí cả thuyết âm mưu của những
tiếng nói triệt để ủng hộ đảng kết tội bà nói xấu nhà cầm quyền và làm thỏa mãn
giới phê bình nước ngoài. Trả lời của bà cho một độc giả tự xưng là học sinh 16
tuổi đã được lưu truyền rộng rãi như một phản công lại những lời chỉ trích đó.
“Này cậu, cậu nói cậu 16 tuổi. Khi tôi 16 tuổi, đó
là năm 1971 và khi đó nếu có ai bảo tôi rằng “cuộc Cách mạng Văn hóa là một tai
họa” chắc chắn tôi sẽ đánh vỡ đầu kẻ ấy ra. Tôi không muốn lắng nghe, ngay cả nếu
kẻ ấy cố gắng nói điều phải trái với tôi ba ngày ba đêm liền. Đó là vì hồi năm
11 tuổi tôi đã được dạy rằng “cuộc Cách mạng Văn hóa dĩ nhiên là tốt”, và đến
năm 16 tuổi tôi được dạy như thế trong 5 năm liền. Ba ngày đêm liên tục sẽ
không bao giờ đủ để thuyết phục được tôi. Tương tự thế, tôi không thể khắc phục
được sự hoài nghi của cậu.
Nhưng tôi bảo cậu này, cậu bé, sớm muộn gì mối hoài
nghi của cậu sẽ được giải đáp. Lời giải đáp này sẽ phải đến từ chính cậu. 10
năm, cũng có thể là 20 năm, sẽ có một ngày cậu nghĩ rằng, chà, lúc đó mình quả
thật trẻ con và ti tiện làm sao. Bởi vì khi đó, cậu có thể sẽ trở thành một người
hoàn toàn khác hẳn. Dĩ nhiên là nếu cậu tự chọn đi theo con đường do những kẻ tả
khuynh dẫn dắt, cậu có thể sẽ không bao giờ có được câu trả lời của chính
mình.”
Fang Fang
6. Ngày 24/03: “Nếu bất cứ ai
tưởng tượng rằng tôi sẽ nhẹ nhàng gác bút sang một bên, điều đó sẽ không bao giờ
xảy ra..”
Một bức ảnh do
China Daily của nhà nước Trung cộng phát hành cho thấy việc xây dựng trên một
cây cầu ở Vũ Hán vào ngày 24 tháng 3. Nguồn: China Daily, qua Reuters
50.006 người bị lây nhiễm, 2526 người chết ở Wuhan.
Trung cộng tuyên bố rằng
Wuhan có thể sẽ chấm dứt gần hai tháng phong tỏa trong vài tuần tới, trong khi
đó dịch bệnh đang bùng nổ ở Mỹ. Nhật ký của Fang Fang cũng đến hồi kết thúc.
“Hôm nay có lẽ là trang cuối, nhưng không có nghĩa
là tôi ngưng viết. Tài khoản Weibo của tôi vẫn sẽ là diễn đàn của tôi, và tôi sẽ
viết quan điểm của mình như trước đây. Tôi cũng sẽ không ngừng gây áp lực buộc
giới hữu trách phải chịu trách nhiệm. Nhiều người viết tin nhắn cho tôi rằng chẳng
có cán bộ nào sẽ nhận trách nhiệm đâu, rằng chẳng có hy vọng trước mắt về điều
này. Còn về việc liệu cuối cùng họ có bị buộc phải nhận trách nhiệm không, tôi
không biết. Nhưng bất kể những cán bộ đó có thể nghĩ gì, khi người dân Wuhan bị
nhốt trong nhà hơn hai tháng ròng, là nhân chứng về thời kỳ bi thảm của thành
phố này, chúng ta phải có trách nhiệm và bổn phận đòi công lý cho những người
đã chết oan.
Nếu có ai tưởng tượng rằng tôi sẽ nhẹ nhàng gác bút
sang bên, thì đó là điều không tưởng. Từng chữ một, tôi sẽ khắc chúng lên cột ô
nhục của lịch sử.”
Fang Fang
Tiểu thuyết
gia Fang Fang năm 2012. Ảnh: David Levenson/Getty Images
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn
và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
---------
Nguồn: The
New York Times (14 tháng 4, 2020). Người dịch đặt tựa. Đã đăng
trên Facebook,
16/4/2020. DCVOnline biên tập và minh họa.
No comments:
Post a Comment