BTV Tiếng Dân
13/09/2018
Hợp
tác chung liên quan tới Biển Đông
Trung Quốc – Philippines
Nội
dung dưới đây là bản dịch bài báo từ Wall Street Journal, bổ sung thêm các bình
luận từ GS Carl Thayer trước đó, và báo The Times của Anh.
Trung
Quốc đang ở tư thế sẵn sàng giành chiến thắng chính yếu trong cuộc tranh chấp
Biển Đông nhờ vào thoả thuận khai thác tài nguyên của Philippines.
Theo báo Wall Street Journal tường thuật, các quan chức
Philippines cho biết, hai chính phủ đang làm việc để tạo ra một khuôn khổ pháp
lý [về khai thác chung] nhằm chuẩn bị cho chuyến thăm dự kiến của Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình tới Philippines trong tháng 11 tới.
Còn
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố qua fax, các nhà lãnh đạo
của cả hai bên “đã đạt được một sự nhất trí quan trọng về việc xử lý vấn đề
Biển Đông một cách đúng đắn, bao gồm cam kết hợp tác thực tế và khai thác chung“,
tuyên bố cũng nói thêm là hợp tác như vậy sẽ không ảnh hưởng đến lập trường
pháp lý của mỗi bên trong tranh chấp.
Bắc
Kinh đã ngăn chặn Philippines hoạt động ở Bãi Cỏ Rong, cách bờ biển Philippines
85 hải lý, bằng tàu tuần tra và đe doạ chiến tranh. Manila thì đang rất muốn
khai thác những nguồn tài nguyên dự trữ ở đây để giải quyết vấn nạn thiếu hụt
năng lượng đang lù lù hiện ra.
Phán
quyết năm 2016 cho rằng, Philippines có đặc quyền đối với Reed Bank nhưng Trung
Quốc đã từ chối tuân thủ phán quyết này. Sau chuyến thăm Bắc Kinh cuối tháng 8
vừa rồi, Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano cho biết, hai bên sẽ “gác
tranh chấp” để phá vỡ bế tắc này.
Những
tranh luận về thoả thuận đang được đề xuất này đã cho thấy tình huống khó xử mà
các nước nhỏ hơn trong khu vực phải đối mặt khi Trung Quốc khẳng định sức mạnh
quân sự, ngoại giao và kinh tế của mình, cùng với sự suy yếu chính sách đối ngoại
của Hoa Kỳ. Các quan chức ở Manila cho biết, họ ít có lựa chọn nếu không làm việc
cùng Trung Quốc.
“Chúng
ta vẫn phải tạo ra điều tốt nhất từ hoàn cảnh tồi tệ bằng cách giao thiệp với
Trung Quốc“, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana cho biết
trong một cuộc phỏng vấn tháng Sáu vừa rồi. Về Phán quyết của Toà trọng tài,
ông nói: “Chúng ta vung nó vào mặt Tập Cận Bình và nói, ‘Hãy tuân thủ nó?’
Đây là một gã khổng lồ không tôn trọng phán quyết. Vậy chúng ta có thể làm được
gì?”
Ông
Lorenzana cho biết, Trung Quốc có sức mạnh để trừng phạt Philippines bằng cách
hạn chế thương mại và du lịch, phong toả ngư trường của người Philippines và quấy
rối các tàu tiếp tế quân sự. Quân đội Philippines không được trang bị để ngăn
chặn sự xâm lấn của Trung Quốc. “Bây giờ đã quá muộn. Họ đã ở đó rồi“,
ông nói.
Dưới
sự lãnh đạo của ông Tập, Trung Quốc đã xây những hòn đảo nhân tạo vững chắc gần
Philippines. Năm nay, Trung Quốc đã triển khai trên những hòn đảo này hệ thống
tên lửa hành trình chống hạm, tên lửa đất đối không và các thiết bị gây nhiễu
sóng điện tử.
Đồng
thời, Bắc Kinh đã cung cấp hàng tỷ đô la đầu tư cơ sở hạ tầng cho Philippines,
ngăn chặn hiệu quả một trong những tiếng nói mạnh nhất chống lại lập trường quyết
đoán của Trung Quốc. Ông Duterte đã làm giảm tầm quan trọng của các tranh chấp
biển với Trung Quốc, trong khi xa dần Mỹ và chậm chạp trong việc thực thi hiệp
ước quốc phòng năm 2014.
Các
nhà lập pháp, các quan chức và các nhà phân tích ở Manila nói, Philippines
không thể dựa vào Washington, đồng minh quân sự lâu năm của mình, khi phải đối
mặt với áp lực của Trung Quốc. Họ nhắc tới việc Washington từ chối làm rõ liệu
Hiệp ước Quốc phòng có áp dụng cho một cuộc tấn công vào quân đội hay tàu thuyền
Philippines ở Biển Đông hay không.
Các
quan chức Hoa Kỳ đã bày tỏ cam kết với đồng minh Philippines, nhưng đã không
đưa ra những bảo đảm cụ thể. Ông Lorenzana nói rằng, sự quan tâm của Hoa Kỳ đối
với Biển Đông dường như chỉ dừng ở duy trì tự do hải hành.
Philippines
không còn thời gian. Một phần ba nguồn cung cấp điện cho hòn đảo chính Luzon đến
từ mỏ khí Malampaya, sẽ cạn kiệt trong vòng một thập kỷ. Thăm dò sẽ cần phải bắt
đầu ngay bây giờ, theo các chuyên gia.
Từ
lâu Bắc Kinh đã đề xuất khai thác chung. Năm 2011, một tàu khảo sát được thuê bởi
Forum Energy PLC, một đơn vị sở hữu 70% của công ty Philippine PXP Energy
Corp., đã bị các tàu giám sát biển của Trung Quốc rượt đuổi.
PXP
Energy, sau đó được gọi là Philex Petroleum Corp., đã bắt đầu đàm phán với Công
ty dầu khí quốc gia Trung Quốc CNOOC nhưng các cuộc đàm phán nhanh chóng bị phá
vỡ bởi một điều khoản cho Trung Quốc quyền đánh thuế liên doanh, một người hiểu
biết về vấn đề này tiết lộ.
Những
công ty dầu mỏ lớn phương Tây quan tâm đến Bãi Cỏ Rong đã dừng các cuộc thảo luận
do tranh chấp, theo một nguồn tin. Ngày nay, rủi ro cho các công ty quốc tế lớn
cao hơn.
“Làm
thế nào để đi vào khu vực nơi đã xây dựng các trang thiết bị quốc phòng? Trung
Quốc đã củng cố vị trí của mình rất mạnh mẽ“. Nguồn tin này nói.
Chính
quyền Duterte đang phải lèo lái qua địa hình pháp lý và chính trị phức tạp. Thẩm
phán Toà án Tối cao Antonio T. Carpio, một người ủng hộ chính sách cứng rắn với
Trung Quốc, nói rằng một dự án khai thác chung cần phải tuân thủ hiến pháp, và
sẽ tuân theo luật và thuế của Philippines.
Theo
ông Carpio, giải pháp là một thỏa thuận mà Trung Quốc có thể được hưởng khoảng
một nửa lượng khí hoặc tiền thu được từ khí đốt, nhưng không có quyền chủ quyền.
Ông nói, thực tế Philippines sẽ ký hợp đồng với một công ty nhà nước Trung Quốc
và phân chia sản lượng hoặc lợi nhuận.
Đạt
được một thoả thuận chung với Philippines sẽ mở cánh cửa cho Trung Quốc
thúc đẩy sự nhượng bộ từ các nước Đông Nam Á khác đã thách thức yêu sách bành
trướng của nước này ở Biển Đông, và ngăn chặn sự tham gia của các công ty dầu mỏ
của phương Tây như Exxon Mobil, ông nói.
Vì
lý do này, theo GS Carl Thayer, Trung Quốc có thể sẵn sàng chấp nhận tỷ lệ 60 –
40 (Phi nắm 60%) phù hợp với hiến pháp Philippines.
Hoa
Kỳ đã phản ứng sự bành trướng của Trung Quốc bằng các chiến dịch “tự do haỉ
hành” nhằm khẳng định quyền tự do đi lại trong những vùng biển quốc tế. Và tuần
trước, đến lượt Hải quân Hoàng gia Anh đã triển khai tàu HMS Alibion tới Biển
Đông, dẫn tới những phản ứng tức giận từ Bắc Kinh, dù con tàu này đã không tới
gần các hòn đảo tranh chấp.
Tuy
nhiên những hành động này, hay các yêu cầu lặp đi lặp lại là Bắc Kinh cần phục
tùng thẩm quyền của các Toà án quốc tế, rõ ràng là đã không kiềm chế được quyết
tâm của Trung Quốc, tờ The Times của Anh bình luận.
Exxon Mobil – Trung Quốc
Trong
một dòng sự kiện khác, báo Wall Street Journal ngày 11/9 tiết lộ, tập đoàn dầu
khí Hoa Kỳ Exxon Mobil đã bắt đầu đàm phán với các quan chức Trung Quốc từ đầu năm
ngoái về kế hoạch đầu tư cho một dự án tổ hợp hoá dầu trị giá 10 tỷ USD ở Quảng
Đông.
Thủ
tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã công khai bộc lộ “hơn cả
chào đón” kế hoạch đầu tư của tập đoàn này trong một buổi gặp gỡ
Giám đốc điều hành tập đoàn Darren Woods ngày 7/9, được phát sóng trên đài truyền
hình Trung ương.
Trước
đó, ngày 5/9, một
thoả thuận khung đã được ký kết giữa Exxon Mobil và chính quyền
tỉnh Quảng Đông để xây dựng một khu phức hợp hoá dầu trong một khu công nghiệp
địa phương, theo AP.
Exxon
Mobil cho biết, dự án này có thể được triển khai vào năm 2023 và đang được xem
xét để đưa ra “một quyết định đầu tư cuối cùng”.
Ở
Việt Nam, theo Facebook Điểm nóng Toàn cầu, Exxon hiện tham
gia dự án hợp tác phát triển mỏ khí Cá voi Xanh thuộc lô 118 ở ngoài khơi miền
trung. Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái
Bình Dương ở Đà Nẵng hồi tháng 11/2017, Exxon đã được trông đợi sẽ công bố việc
chính thức khởi động dự án 10 tỷ USD này. Tuy nhiên, tại Hội nghị Doanh nhân
APEC 2017 diễn ra trong dịp này, Chủ tịch Exxon Mobile Development Liam Mallon
thông báo quyết định đầu tư cuối cùng chỉ được đưa ra cuối năm 2019.
Những
thông tin khác: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng thống Indonesia Joko
Widodo — Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Phó Thủ tướng Trung Quốc Hồ
Xuân Hoa — Lực đẩy cho chính sách hướng Đông của Nga (Tin Tức)
– Nga và Trung Quốc sẽ xem xét sử dụng đồng Rúp và đồng Nhân dân
tệ cho các giao dịch giữa hai nước, thay vì dùng đồng USD (VnEconomy).
No comments:
Post a Comment