Lê Mạnh Hùng
January
17, 2018
Bình
thường các vị tổng thống Mỹ đều rất cẩn thận trong việc sử dụng ngôn từ. Họ
biết là họ lúc nào cũng bị báo chí theo dõi và tất cả những gì họ nói ra đều sẽ
bị những đối thủ của họ dùng để chống lại họ.
Không
phải là vì vậy mà họ không chửi thề hoặc là dùng những lời tục tĩu. Nhưng khi
làm vậy là họ cố ý làm vì một mục đích nào đó. Chẳng hạn như Tổng Thống Lyndon
Johnson nhiều khi gây gổ hoặc chửi thề với cá nhân một nhà lập pháp nào đó là
vì ông muốn uốn người này theo ý của ông.
Thế nhưng những câu nói nảy lửa của Tổng Thống Trump hôm Thứ Năm, 11 Tháng Giêng, trong một cuộc gặp gỡ với các nhà lập pháp để tìm một thỏa hiệp khả dĩ về di dân là một vi phạm lớn về tiêu chuẩn ngôn ngữ của một vị tổng thống.
Khi
miệt thị các quốc gia đang phát triển bằng một câu nói tục tĩu và từ chối không
nhận di dân từ những nước này trong khi hoan nghênh di dân từ Na Uy, ông Trump
đã dùng các ngôn từ này một cách chia rẽ (hôm Thứ Sáu, ông Trump phủ nhận việc
dùng chữ tục tĩu này).
Sự
kiện xảy ra phản ảnh rõ sự bất quan tâm của ông tổng thống với việc đoàn kết
dân chúng bên ngoài cơ sở cử tri của ông hay là đối với thế giới.
Hầu
hết các vị tổng thống đều cảm thấy có trách nhiệm phải với ra ngoài khối cử tri
hạch nhân ủng hộ mình. Theo Brian Balogh, giáo sư sử học tại Viện Đại Học
Virginia, là “một trong những công cụ
mạnh nhất để đạt được một sự đoàn kết là ngôn ngữ. Sử dụng ngôn từ có sức hấp
dẫn rộng rãi và tránh những từ ngữ miệt thị, làm người ta tức giận là điều then
chốt để đạt mục đích đó.”
Nhưng
ngay từ ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống của ông, ông Trump đã hành động khác.
Ông có vẻ như tin tưởng rằng (và những ủng hộ viên của ông tin là vậy) việc nói
thẳng những gì ông nghĩ là điều đã giúp ông thắng cử. Thành ra ông tiếp tục làm
như vậy bất chấp những gì các môi trường truyền thông viết ra hoặc là những lời
khuyên của các phụ tá.
Mặt
trái của việc này là những người chống đối ông trở nên giận dữ chống lại ông vì
những lời nói có khi còn nhiều hơn là những hành dộng. Một thí dụ là trong
chiến dịch tranh cử 2016 là vụ cuốn băng “Access Hollywood.”
Những
lời nói thô tục và thái độ khinh miệt diễn tả trong cuốn băng làm nhiều người
tức giận hơn là những câu chuyên cụ thể của các phụ nữ đứng lên tố cáo họ bị
ông Trump sách nhiễu tình dục. Đó cũng có thể là hệ quả của những lời nói
của ông Trump về di dân tuần này.
Các
lời nói miệt thị của ông Trump đối với một số quốc gia đã tạo ra những giận dữ
nhiều hơn là những thay đổi chính sách ảnh hưởng đến di dân từ những nước này.
Theo ông David O’Connell, giáo sư chính trị học Viện Đại Học Dickinson College,
Pennsylvania: “Cuộc tranh cãi này phản
ảnh một sự chuyển biến trong văn hóa chính trị mà nay đối với nhiều người, ngôn
từ có vẻ quan trọng hơn là hành động thay vì ngược lại.”
Vào
lúc này hiện còn chưa rõ những gì đã xảy ra trong cuộc gặp gỡ của ông Trump với
một nhóm các nhà lập pháp để thảo luận một thỏa hiệp về di dân. Các tin tức ban
đầu cho biết là ông Trump đã nổ bùng ra khi ông thấy rằng thỏa hiệp đạt được
bởi một nhóm lưỡng đảng các thượng nghị sĩ dành một số chỗ di dân hợp pháp cho
Haiti, El Salvador và các quốc gia Phi Châu.
Ông
Trump được nói là dùng một câu chửi thề tục tĩu để mô tả các quốc gia này và hỏi
tại sao Hoa Kỳ lại muốn di dân từ Haiti và tự hỏi tại sao Hoa Kỳ lại không có
thêm di dân từ các nước như Na Uy mà thủ tướng vừa viếng thăm Washington tuần
này.
Sáng
Thứ Sáu, 12 Tháng Giêng, sau khi dư luận ồn lên vì những lời nói này đã kéo dài
trên 12 tiếng đồng hồ, ông Trump “tweet” một câu xin lỗi mơ hồ trong đó ông phủ
nhận không nói lời nào miệt thị đối với Haiti và người di dân Haiti nhưng không
nói gì thêm về phần còn lại của cuộc thảo luận.
Thượng
Nghị Sĩ Richard Durbin (Dân Chủ-Illinois) là người có mặt tại cuộc gặp gỡ nhắc
lại hôm Thứ Sáu rằng ông tổng thống đúng là có dùng một lời nói tục tằn và nói
thêm rằng ông Trump “nói lên những lời
nói đầy hận thù, dơ bẩn và kỳ thị chủng tộc.”
Theo
các nhà chính trị học, chửi thề hoặc nói tục tĩu không phải là vấn đề. Các cuốn
băng của ông Nixon đầy những lời nói tục. Barack Obama dùng một lời nói tục
liên quan đến trâu bò để mô tả Mitt Romney trong một cuộc phòng vấn với tạp chí
Rolling Stone. Và tổng thống Harry Truman đã có lần hoài nghi tổ tiên của Tướng
Douglas MacArthur bằng những lời lẽ bộc trực.
Vấn
đề là làm sao không phân chia dân Mỹ thành các tầng lớp khác nhau một cách
không cần thiết và ít nhất cố gắng để nói với toàn thể mọi người dân trong nước.
Tất cả những điều đó có thể gộp lại dưới cái gọi là sự chờ đợi rằng con người
ngồi trong văn phòng Bầu Dục sẽ “hành dộng với tác phong một vị tổng thống”
theo giải thích của Patrick Lawrence, giáo sư chính trị học Viện Đại Học Kansas
tại Lawrence. Theo Giáo Sư Miller: “Về căn bản chúng ta chờ đợi họ hành động
tốt hơn và chững chạc hơn là chúng ta, những người dân thường.”
Đó là một trong những tiêu chuẩn hành động
của tổng thống mà ông Trump bất cần. Những ủng hộ viên của ông có thể thích coi
như là một bằng chứng rằng ông giống như họ. Nhưng đối với những người khác thì
chúng có vẻ bẩn thỉu và tồi tệ. Các lời nói về di dân đặc biệt có tính cách kỳ
thị chủng tộc. Ông Trump bác bỏ công dân của những nước da đen nghèo coi như là
về căn bản không giá trị bằng công dân của những nước da trắng giàu có.
Về
phương diện chính trị những lời nói này chưa chắc đã giúp cho ông Trump. Trong
lúc những ủng hộ viên của ông có thể củng cố niềm tin vào ông, những người khác
có thể sẽ bị dội. Trong khi đó, Florida, một tiểu bang then chốt cũng là nơi có
một cộng đồng người Haiti lớn.
Trên
phương diện quốc tế những lời nói này cũng có thể có ảnh hưởng. Haiti là một
trong số 35 nước bỏ phiếu trắng trong cuộc thảo luận về Jerusalem tại Liên Hiệp
Quốc cách đây mấy tuần và được coi như là một trong những nước then chốt ủng hộ
lập trường của Hoa Kỳ, còn Na Uy thì bỏ phiếu lên án lập trường của Mỹ. (Lê
Mạnh Hùng)
No comments:
Post a Comment