Sau
đột phá đầu tiên, Ukraina hy vọng cắt đường tiếp tế của quân Nga
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 01/09/2023 - 08:46
Le
Monde hôm nay 31/10/2023 nhấn mạnh « Robotyne,
mũi đột phá đầu tiên vào phòng tuyến Nga ». Việc chiếm được ngôi làng
nhỏ bé này được coi là giai đoạn quan trọng trong cuộc phản công của Ukraina,
nhằm cắt đứt tuyến đường bộ nối Nga với Crimée, triệt đường tiếp tế cho quân
chiếm đóng ở miền nam.
Ảnh cắt từ video cho
thấy dân làng Robotyne vui mừng khi các binh sĩ Lữ đoàn cơ giới 47 Ukraina tiến
vào làng ngày 22/08/2023. via REUTERS - 47TH SEPARATE MECHANIZED BRIGADE
Giải phóng Robotyne, đột phá quan trọng
« Robotyne
đã được giải phóng ! ». Vốn có thái độ chừng mực, thứ trưởng quốc
phòng Hanna Maliar hôm 28/08 đã vui mừng thông báo như trên trong cuộc họp báo
thường kỳ. Hơn hai tháng rưỡi sau khi bắt đầu phản công, lực lượng Kiev đã
xuyên thủng được phòng tuyến được đánh giá là kiên cố nhất kể từ Đệ nhị Thế chiến.
Thoạt nhìn thì đây chỉ là một ngôi làng đồng không mông quạnh ở
Zaporijia, chưa đến 500 dân, không có cơ sở chiến lược nào. Nhưng Robotyne nằm
dọc theo con lộ T0408 dẫn đến thành phố Tokmak, được coi là chốt chặn để vào được
Melitopol và Berdiansk, hai thành phố lớn đang bị chiếm đóng nằm gần biển Azov.
Đặc biệt Robotyne ở trung tâm phòng tuyến đầu tiên trong hệ thống ba hàng rào
phòng ngự của Nga gồm hàng ngàn chiến hào, những bãi mìn và công cụ chống tăng.
Thibault Fouillet, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc phòng đánh giá thành
công này giúp Ukraina có thể khai thác sâu thêm mũi đột phá. Hôm sau đó, quân đội
Ukraina loan báo đã tiến được về hướng Novoprokopivka và Verbove, hiện còn cách
tiền tuyến ở duyên hải biển Azov 80-90 kilomet.
Kiev tìm cách cắt đường tiếp tế của quân Nga
Chuyên gia Isabelle Dufour của Eurocrise cho rằng cầu đường bộ là điểm
lý tưởng để tiến công, tạo ra một hành lang giúp cô lập tả ngạn sông Dniepr và
bóp nghẹt quân Nga ở miền nam bằng hỏa lực. Đây cũng là cách mà Ukraina đã thực
hiện tháng 11/2022 để đánh đuổi quân Nga khỏi hữu ngạn sông Dniepr và thành phố
Kherson.
Chẳng cần phải tiến đến tận biển Azov, chỉ việc oanh kích những tuyến
đường sắt ở miền nam và xa lộ E58 chạy từ đông sang tây. Jan Kallberg, nhà
nghiên cứu của Trung tâm Phân tích Chính trị Châu Âu, ước tính Ukraina chỉ còn
« 10 dặm » nữa để cắt đứt tuyến đường tiếp tế cho quân Nga. Theo các nhà
phân tích quân sự, thực tế không đơn giản, cần phải chiếm được một hành lang rộng
để tránh bị bao vây, hoặc dùng hỏa lực tấn công vào cạnh sườn. Hơn nữa, Nga còn
có thể dùng cầu Kertch và tàu biển đi qua Azov để tiếp liệu dù phức tạp hơn đường
sắt.
Trong khi chờ đợi, quân Nga cố sức hàn lại mảnh vỡ Robotyne. Matxcơva
điều động lực lượng lính dù thiện chiến (Vozdouchno Dessantnye Voïska, gọi tắt
là VDV), nhưng họ đã mệt mỏi sau 18 tháng chiến đấu. Viện Nghiên cứu Chiến
tranh hôm 28/08 nhấn mạnh, sự xuống sức của lực lượng dù làm yếu đi khả năng
phòng thủ của quân Nga. Thibault Fouillet nhìn nhận, khả năng huy động lực lượng
dự trữ và giữ vững phòng tuyến thứ hai của Nga sẽ là yếu tố quyết định thành bại
cho mũi đột phá Robotyne.
Ukraina : Nam giới ra trận, phụ nữ xuống hầm mỏ
Libération nhận thấy tại
Ukraina « Trong khi đàn ông ra mặt trận thì phụ nữ xuống hầm mỏ ».
Chiến tranh đã hút hết nhân lực của ngành khai khoáng, nên ở vùng Dnipro và nhiều
nơi khác, những nữ nhân viên lâu nay làm việc trên mặt đất đã được phân công xuống
hầm sâu thay cho nam giới.
Từ đầu cuộc xâm lăng, đã có 800 nam công nhân cầm súng bảo vệ tổ quốc,
chưa kể những người tình nguyện xin nhập ngũ, và một số đã làm mọi cách để chạy
trốn. Thiếu người, từ mùa hè 2022 ban giám đốc đã phải khuyến khích các nữ nhân
viên làm việc dưới hầm mỏ. Họ không phải làm những công việc nặng nhọc như
trích xuất than, nhưng lái xe chở công nhân và thiết bị trong những hành lang tối
tăm, chật hẹp, sửa điện…sau một tháng huấn luyện.
Hầm mỏ bỗng trở nên gọn ghẽ hơn, thái độ đối xử với nhau lịch sự hơn kể
từ khi có phụ nữ tham gia. Nữ giới làm việc ở độ sâu tối đa 300 mét, trong khi
nam công nhân xuống đến 475 mét. Nhưng đối với các cô, nỗi sợ không phải là ở
sâu dưới mặt đất, mà lo cho con cái bên trên trong những đợt pháo kích của quân
Nga.
Stalin làm quốc tang cho địch thủ, Putin muốn
Prigozhin rơi vào quên lãng
Liên quan đến Nga, cái chết và đám tang của ông trùm Wagner là những sự
kiện ly kỳ vẫn tiếp tục được bàn tán. Le Monde nói về việc « Yevgeny
Prigozhin được chôn cất bí mật ở Saint-Pétersbourg », Le Figaro cho rằng « Với
đám tang lặng lẽ, Kremlin muốn đóng lại chương Prigozhin ».
Phải nói rằng chính quyền đã vận dụng óc tưởng tượng vô cùng phong phú
để đánh lạc hướng báo chí và người hiếu kỳ. Việc chuẩn bị diễn ra tại ba nghĩa
trang khác của thành phố, lối vào bị hạn chế. Nhiều xe tang chạy ngang dọc
Saint-Pétersbourg, từ nghĩa địa này đến nghĩa địa khác. Một tang lễ giả được tổ
chức trong một cơ sở công quyền, được cảnh sát canh gác cẩn mật. Một người thân
của thủ lãnh Wagner nhận định : « Ngay cả sau khi chết,
Prigozhin vẫn mang lại kịch tính chưa từng thấy trong kỷ nguyên Putin ».
Đám tang cứ như là một hoạt động tình báo, đặt ra câu hỏi kẻ thù nào
Matxcơva muốn đánh lừa ? Biệt kích Ukraina hay những người ủng hộ
Prigozhin ? Những cựu binh Wagner hẳn là căm thù, hoặc ít nhất là đặt ra
những câu hỏi về vụ rớt máy bay hôm 23/08. Một « anh hùng nước Nga »
lại được chôn cất lén lút, gần như một kẻ bị ruồng bỏ - Yevgeny Prigozhin đã được
chính tay Vladimir Putin trao huy chương cao quý nhất này hồi tháng 6/2022.
Trong khi một sắc lệnh tổng thống quy định rõ nghi thức tang lễ dành cho các
« anh hùng » với dàn quân nhạc, hàng quân danh dự, ba phát đại bác…
Le
Monde nhắc lại hồi năm 1934, sau khi ra lệnh ám sát Serguei Kirov - bí
thư thành ủy Leningrad rất được mến chuộng - Stalin đã cho tổ chức quốc tang
long trọng. Tám mươi chín năm sau, trong cùng thành phố, tang lễ của Yevgeny
Prigozhin diễn ra trong âm thầm, không hề được nói đến trong chương trình thời
sự. Chế độ chừng như muốn kết thúc di sản « huyền thoại đen » này càng
nhanh càng tốt, Prigozhin là nhân vật gây rắc rối chưa từng thấy từ xưa đến nay
cho Kremlin.
Averianov, nhân vật khả nghi
Trong khi đó « Tướng Nga Averianov trong tầm ngắm của
phương Tây ». Le Monde cho biết nhân vật bị nghi ngờ đứng sau vụ rớt
máy bay của thủ lãnh Wagner đã từng bị nhận diện trong nhiều hoạt động mờ ám tại
châu Âu.
Theo những thông tin được Mỹ chuyển cho các đồng minh châu Âu, vụ chiếc
máy bay của Yevgeny Prigozhin bị nổ tung không phải là tai nạn, các nhân viên
tình báo quân đội Nga (GRU) có thể đóng một vai trò. Trong số đó nổi lên cái
tên Andrei Averianov, người đứng đầu đơn vị 29155 của GRU. Trong thời kỳ chiến
tranh lạnh, đơn vị này huấn luyện du kích quân cộng sản ở châu Á, châu Phi và
châu Mỹ la-tinh. Sau khi bức tường Berlin sụp đổ, họ chuyển sang « các nhiệm
vụ đặc biệt », tức những hoạt động ngầm - thường là đẫm máu.
Có thể kể vụ ám sát hụt gián điệp hai mang Serguei Skripal bằng chất độc
Novitchok tại Anh hôm 04/03/2018, hay vụ làm nổ hai kho đạn ở Cộng hòa Sec năm
2014, làm hai người chết và phá hủy 100 tấn đạn dược, thiết bị dành cho quân đội
Ukraina. Tình báo Praha ghi nhận Andrei Averianov đích thân từ Vienna đến để chỉ
huy. Năm 2016, đơn vị của ông ta tổ chức đảo chánh ở Montenegro nhưng không
thành công. Averianov lập hậu cứ ở một số vùng ở Pháp giáp giới Thụy Sĩ.
Kremlin không quên công trạng: ông ta nay lọt được vào vòng thân cận của
Vladimir Putin và dường như chuẩn bị thừa hưởng di sản ở châu Phi của kẻ thù
không đội trời chung là Yevgeny Prigozhin.
« Nạn dịch đảo chánh » tiếp tục lan đến
Gabon
Nhìn sang châu Phi, tất cả các báo đều quan tâm đến vụ đảo chánh ở
Gabon. Xã luận của La Croix nhận định, các vụ đảo chánh liên tục
xảy ra tại những nước châu Phi nói tiếng Pháp. Trong ba năm qua, giới quân nhân
đã chiếm lấy quyền lực tại Mali, Tchad, Ghinê, Burkina Faso, Niger và mới nhất
là hôm qua tại Gabon. Nhìn chung, quyền lực có được bằng vũ lực là nguồn gốc của
bất bình đẳng, bạo lực, đàn áp các quyền tự do. Những hành động này phải bị lên
án. Tuy vậy tình hình ở mỗi nước lại khác nhau.
Gabon là quốc gia dầu lửa từ 55 năm qua chỉ do một gia tộc nắm quyền. Vụ
đảo chánh diễn ra ngay sau hôm tổng thống mãn nhiệm Ali Bongo tuyên bố tái đắc
cử và trò hề bầu cử này là một cái cớ chính đáng của giới tướng lãnh để lật đổ
ông ta. Trên khắp châu Phi, làn sóng phản kháng đang đe dọa nhiều chính quyền
do giới trẻ không nhìn thấy tương lai. Trong bối cảnh đó, các nhà lãnh đạo cần
trông cậy vào cơ chế dân chủ, tính minh bạch – theo La Croix. Le
Figaro nhận thấy cuộc đảo chánh diễn ra một cách dễ dàng không làm mấy
ai ngạc nhiên. Tuy vậy giới ngoại giao Pháp đang bối rối trước « nạn dịch
đảo chánh » ở châu Phi.
Nước nghèo nhưng quan giàu
Libération chơi chữ « Gabon :
Bongo bị đẩy ra ngoài », dùng chữ « pustché » (đảo
chánh) đồng âm với chữ « pousser » (đẩy). Tờ báo nhắc nhở, năm trong
số những người con của cựu tổng thống Omar Bongo, cha của Ali Bongo, đã bị điều
tra ở Pháp vì tội biển thủ công quỹ, riêng Ali Bongo được quyền đặc miễn vì là
đương kim tổng thống. Thời còn cai trị, Omar Bongo sở hữu ít nhất 11 địa chỉ ở
Paris, tại những khu phố đắt tiền nhất. Nhìn chung gia đình Bongo có 33 căn nhà
ở Pháp, hầu hết thuộc các địa điểm sang trọng của Paris.
Tại Hoa Kỳ, họ mua 7 căn nhà ở Washington trị giá 4,2 triệu đô la, trả
bằng tiền mặt, chưa kể một va li chứa 1,5 triệu đô la gồm toàn giấy bạc mệnh
giá 100 đô của một trong các con gái của Omar Bongo. Theo lời đồn, Omar có đến
55 người con với khoảng 30 phụ nữ. Nhưng cựu tổng thống không bị truy tố hình sự
ở Mỹ, còn vụ án ở Pháp sẽ được xử vào năm 2024 hay 2025. Có điều không biết lúc
đó ai sẽ đại diện Nhà nước Bongo trong phiên tòa. Về phần tướng đảo chánh Brice
Oligui Nguema, chỉ huy Vệ binh Cộng hòa, người lên làm tổng thống lâm thời,
cũng được cho là đã mua bằng tiền mặt ba căn nhà ở ngoại ô Washington từ 2015 đến
2018 với giá hơn 1 triệu đô la.
Mông Cổ : Chuyến thăm độc đáo của Đức giáo
hoàng Phanxicô
Theo La Croix, có lẽ đây là chuyến đi có một không hai. Đức
giáo hoàng Phanxicô rời Roma chiều thứ Năm 31/08 để thăm Mông Cổ cho đến thứ
Hai. Đây là một trong những giáo hội Công giáo nhỏ nhất thế giới nhưng lại tăng
trưởng kỷ lục. Được ba nhà truyền giáo ngoại quốc thành lập năm 1992, đến 1995
có được 14 tín đồ và 30 năm sau thì gấp 100 lần. Tổng cộng 1.394 giáo dân Mông
Cổ sẽ đón tiếp người đứng đầu giáo hội ở Ulan-Bator. Họ chỉ chiếm 0,04 % dân số
của đất nước từng là cộng sản, có tỉ lệ người theo đạo Phật là 53 %.
Vì sao vị giáo hoàng đã 87 tuổi, sức khỏe kém, có lịch trình làm việc
dày đặc, lại ngồi máy bay khoảng 20 tiếng đồng hồ, vượt quãng đường 16.500
kilomet khứ hồi để gặp một cộng đồng nho nhỏ nằm lẻ loi gần sa mạc Gobi ?
Hồng y trẻ tuổi nhất giáo hội Giorgio Marengo (48 tuổi) nói vui : « Bởi
vì giáo hội Mông Cổ của chúng tôi là giáo hội duy nhất trên thế giới mà tất cả
giáo dân đều có thể chụp hình với Đức giáo hoàng ! ». Cựu kiếm
sĩ gốc Ý khẳng định : « Đối với giáo hoàng Phanxicô, mỗi tín
đồ đều xứng đáng cho một chuyến đi ».
Thật ra, Công giáo đã được Mông Cổ - đế quốc của Thành Cát Tư Hãn, qua
đời năm 1227 – công nhận từ thời đó. Về mặt ngoại giao, khó khăn nhất của chuyến
thăm này là việc gặp gỡ các đại diện của Phật giáo Tây Tạng, kẻ thù của Bắc
Kinh, trong khi Đức giáo hoàng vẫn mong muốn đặt chân lên Trung Quốc một ngày
nào đó.
No comments:
Post a Comment