APIAVote:
Cử tri gốc Việt chuyển hướng lựa chọn tổng thống Mỹ
Linh Ðan |
VOA Tiếng Việt
01/11/2024
https://www.voatiengviet.com/a/apiavote-cu-tri-goc-viet-chuyen-huong-lua-chon-tong-thong-my/7847191.html
Trước
kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm nay, cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ thường có xu
hướng ủng hộ các ứng cử viên đảng Cộng hòa. Truyền thống này được biết tới kể từ
khi những di dân Việt đến Mỹ tị nạn sau cuộc chiến tranh Việt Nam. Lịch sử di
dân của người Việt, theo các nhà phân tích, đã tạo ra sự khác biệt trong quan
điểm chính trị của họ so với những sắc dân gốc Á khác tại Mỹ, những người phần
lớn nghiêng về đảng Dân chủ.
“Chúng
tôi thấy người Mỹ gốc Á nói chung ủng hộ ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ
(nhưng) cộng đồng người Việt theo truyền thống là những người ủng hộ đảng Cộng
hòa nhiều nhất,” Christine Chen, đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành của
Asian Pacific Islander American Vote (APIAVote), một tổ chức phi đảng phái thúc
đẩy tiếng nói của cộng đồng châu Á và các đảo Thái Bình Dương thông qua việc bỏ
phiếu và sự gắn kết dân sự của họ, nói với VOA.
Nhưng
điều này đang thay đổi, theo khảo sát của APIAVote.
https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-79ca-08dc6a1f792e_w1023_r1_s.jpg
Tòa
nhà Quốc hội Mỹ và Đài tưởng niệm Washington ở thủ đô Mỹ. Cộng đồng người gốc Á
trong đó có Việt Nam đang trở thành khối cử tri quan trọng trong cuộc đua giảnh
chức tổng thống Mỹ năm nay.
Khảo
sát mới
của APIAVote đưa ra chỉ hơn 1 tháng trước ngày bầu cử 5/11, cho thấy người gốc
Việt lại là nhóm ủng hộ lớn nhất cho ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ,
Phó Tổng thống Kamala Harris, người đã thay Tổng thống Joe Biden để tranh cử
khi ông rút lui vào đầu tháng 9.
Bảy
mươi bảy phần trăm (77%) người Việt nói rằng họ “sẽ có xu hướng bỏ phiếu cho
Kamala Harris” khi được hỏi về lựa chọn giữa bà Harris với ứng cử viên tổng thống
của đảng Cộng hòa Donald Trump hay một ứng viên nào đó, theo khảo sát được thực
hiện với những người đủ tư cách đi bầu và đã đăng ký bỏ phiếu. Người gốc Việt
là nhóm cử tri ủng hộ lớn nhất trong các nhóm Mỹ gốc Á, gồm Ấn Độ với 69%,
Philippines 68% và Nhật Bản 67%, vốn là những sắc dân có lượng cử tri thiên về
đảng Dân chủ nhiều nhất từ trước tới nay. Con số ủng hộ của người gốc Việt cao
hơn rất nhiều so với mức trung bình 64% người Mỹ gốc Á ủng hộ bà Harris.
Điều
này cho thấy một sự thay đổi lớn so với kỳ bầu cử năm 2020, khi người gốc Việt
là nhóm ủng hộ đảng Dân chủ ít nhất. Trong khảo sát của AAPIVote 4
năm trước, chỉ có 36% người Việt có xu hướng ủng hộ ông Joe Biden, ứng cử viên
tổng thống của đảng Dân chủ lúc đó, so với 65% người gốc Ấn, 61% người gốc Nhật
– cũng là 2 nhóm sắc dân dẫn đầu – và các nhóm khác như Hàn Quốc, Trung Quốc,
Philippines đều có lượng cử tri ủng hộ ông Biden cao hơn.
Cộng
đồng Việt lúc đó là nhóm lớn nhất ủng hộ ông Trump, ứng viên của đảng Cộng hòa
tái tranh cử tổng thống trước ông Biden, người lần đầu ra tranh cử. Với 48% ủng
hộ ông Trump, lượng người gốc Việt muốn bầu cho đương kim tổng thống lúc đó cao
hơn mức trung bình 30% của các sắc dân gốc Á nói chung.
Nhưng
trong kỳ bầu cử này, người gốc Việt lại là nhóm sắc dân có số lượng cử tri ít
nhất có thiên hướng bầu cho ông Trump. Chỉ có 20% người gốc Việt nói rằng họ ủng
hộ cựu tổng thống của đảng Cộng hòa, thấp hơn so với tất cả các nhóm sắc dân
khác trong cộng đồng Mỹ gốc Á.
Theo bà Chen, xu hướng chuyển dịch quan điểm
chính trị này của người gốc Việt đã bắt đầu cách đây vài năm.
“Vào
năm 2022, với cuộc khảo sát, chúng tôi thực sự bắt đầu thấy một sự thay đổi khi
cử tri gốc Việt bắt đầu cho thấy họ độc lập hơn nhiều và một số người trong số
họ bắt đầu chuyển sang Dân chủ, ủng hộ đảng Dân chủ hay thậm chí nhận mình là đảng
viên Dân chủ,” bà Chen nói và cho biết bà không ngạc nhiên vì sự thay đổi này
vì xu hướng này đang tiếp diễn từ năm 2022, vốn là kỳ bầu cửa giữa kỳ ở Mỹ.
“Nhưng
tôi nghĩ trong kỳ bầu cử này, mọi điều đều có thể xảy ra,” bà Chen nói. “Tuy
nhiên, tôi thấy rằng kể từ khi bà Harris trở thành ứng cử viên, đã có nhóm ‘Người
Mỹ gốc Việt ủng hộ Harris’. Họ rất năng nổ.”
https://gdb.voanews.com/81a90255-3c56-4242-b4f5-fc7b8058d4f9_w650_r1_s.jpeg
Nhóm
"Người gốc Việt ủng hộ Harris"
Nhận
định về sự thay đổi này, bà Chen nói rằng “trong những năm của thập kỷ 1990 và
2000, các ứng viên của đảng Cộng hòa nhận được sự ủng hộ của những người (gốc
Việt) lớn tuổi và cộng đồng tị nạn vì họ đã thúc đẩy mạnh mẽ rằng họ thực sự giỏi
(về chống) chủ nghĩa Cộng sản.”
“Nhưng
những người Mỹ gốc Việt, giờ đây là thế hệ thứ hai, những người có lẽ trẻ hơn,
giờ đã đến tuổi trưởng thành và đủ điều kiện bỏ phiếu,” bà Chen nói. “Và họ
không nhất thiết chỉ tập trung vào chủ nghĩa Cộng sản. Họ có xu hướng nhìn rộng
hơn về những vấn đề khác quan trọng đối với họ. Và đó là lý do tại sao lại thực
sự có sự thay đổi này.”
Người
Mỹ gốc Việt chiếm khoảng 10% dân số người Mỹ gốc Á tại Mỹ và nhóm sắc dân phát
triển nhanh nhất cũng như là khối cử tri ngày càng quan trọng của Hoa Kỳ,
theo khảo sát của Pew. Dữ liệu điều tra dân số năm 2021 cho thấy người
gốc Việt là cộng đồng gốc Á lớn thứ 4 tại Mỹ – sau Trung Quốc, Ấn Độ và
Philippines, chiếm khoảng 2,3 triệu người.
‘Bỏ
phiếu cho ứng viên phù hợp giá trị của mình’
Vũ
Nguyễn, một cử tri gốc Việt sinh ra và lớn lên ở Oakland, California, cho biết
anh “luôn bỏ phiếu dựa trên những vấn đề và cho các ứng cử viên phù hợp với các
giá trị của tôi và nhu cầu của cộng đồng”, nhưng không muốn tiết lộ sẽ bầu cho
ai vào ngày 5/11.
Anh
Vũ, hiện là quản lý về gắn kết cộng đồng tại California Healthy Nail Salon
Collaborative (CHNSC), một tổ chức chuyên giúp những người làm việc tại các cửa
hàng làm móng tay móng chân có quyền lợi và môi trường làm việc tốt hơn. Trong
mùa bầu cử, theo anh Vũ cho biết, anh và các thành viên tại CHNSC gọi điện tới
các cử tri gốc Việt để “tìm cách giúp họ hiểu biết về các quyền bỏ phiếu, ý
nghĩa của việc chia sẻ tiếng nói của họ.”
Nhận
xét về sự thay đổi trong quan điểm chính trị của người Mỹ gốc Việt, anh Vũ nói
rằng “cộng đồng người Việt đang quan tâm tới nhiều vấn đề hơn so với những kỳ bầu
cử trước đây.”
“Cộng
đồng đang thay đổi sự ủng hộ chính trị của họ dựa trên cách những vấn đề tác động
đến cuộc sống hàng ngày của họ,” anh Vũ, nói. “Điều tôi nhận thấy khi giúp những
người làm việc tại tiệm làm móng là có thể, họ hướng đến một ứng cử viên ủng hộ
mạnh mẽ hơn các biện pháp bảo vệ người lao động, dịch vụ chăm sóc sức khỏe giá
cả phải chăng và quyền tiếp cận sức khỏe sinh sản, vốn đang trở thành những yếu
tố chính trong việc quyết định bỏ phiếu của họ.”
https://gdb.voanews.com/16e3b461-c17d-4efe-be49-dfa396b0e80f_cx0_cy12_cw100_w250_r0_s.jpg
Anh
Vũ Nguyễn, quản lý về gắn kết cộng đồng tại California Healthy Nail Salon
Collaborative (CHNSC), giúp cử tri gốc Việt chia sẻ tiếng nói của họ qua lá phiếu.
Kỳ
thị chủng tộc, phá thai, kinh tế, biến đổi khí hậu, tội ác và bạo lực là những
vấn đề người gốc Việt quan tâm nhất khi đi bỏ phiếu vào tháng 11, theo khảo sát
của APIAVote.
Trong
thời gian làm tổng thống, ông Trump đã đưa ra những phát ngôn giữa thời kỳ đại
dịch COVID khiến kỳ thị chủng tộc tăng cao đối với người gốc Á. Ông cũng là người
nhiều lần tìm cách xóa bỏ chính sách bảo hiểm y tế giá cả phải chăng Obamacare
do Tổng thống tiền nhiệm của ông, Barack Obama, đưa ra. Tòa án Tối cao Mỹ, với
3 thẩm phán do ông Trump bổ nhiệm, đã xóa bỏ án lệ Roe v. Wade vốn bảo vệ quyền
nạo phá thai của phụ nữ ở cấp liên bang để trao quyền quyết định cấm hay không
cho các tiểu bang. Bà Harris cho biết, nếu được bầu vào Nhà Trắng, bà sẽ “tự
hào” ký lệnh phục hồi quyền tự do được quyết định về nạo phá thai cho phụ nữ.
Về
mặt kinh tế, ông Trump có sự ủng hộ mạnh mẽ hơn so với bà Harris khi nhiều người
cho rằng vị cựu tổng thống tỷ phú có khả năng điều hành nền kinh tế tốt hơn
trong khi chính quyền Biden-Harris phải vật lộn để khống chế mức lạm phát cao
vì hậu quả của đại dịch COVID.
‘Có
sự khác biệt về quan điểm trong các thế hệ người gốc Việt’
Ông
Baoky Vu, người từng là thành viên ban cố vấn tổng thống dưới thời Bush và
thành viên trong ban bầu cử tiểu bang Georgia, cho biết rằng theo sự quan sát của
ông “khối người Việt ủng hộ đảng Dân chủ giờ đây cao hơn những sắc dân khác”
trong cộng đồng Mỹ gốc Á.
Theo
người từng là di dân Việt tới Mỹ sau năm 1975, có sự khác biệt giữa các thế hệ
người gốc Việt về quan điểm chính trị và rằng thế hệ của “những cử tri trẻ, những
cử tri chưa đến trung niên hứng khởi (đi bầu) vì họ thấy đây là cơ hội để mình
bước đến một con đường mới.”
Khảo
sát cho thấy, 77% cử tri gốc Việt nói rằng họ “chắc chắn” sẽ bỏ phiếu trong kỳ
bầu cử năm nay.
Kể
từ khi thay thế ông Biden trong cuộc đua với ông Trump, bà Harris trở thành ứng
cử viên trẻ hơn của đảng Dân chủ và tạo được ấn tượng đối với người gốc Việt.
Theo khảo sát của APIAVote, 63% người gốc Việt có ấn tượng tốt với bà Harris so
với 30% giành cho ông Trump.
“Trong
8 năm qua, ông Trump là người chỉ lo đến vấn đề cho ông ấy thôi… và ông ấy đã
gây nên một hoàn cảnh chính trị khá ngột ngạt, nhất là ông đã từ chối chấp nhận
kết quả cuộc bầu cử năm 2020,” ông Baoky, người được bầu làm đại cử tri của
Georgia nhưng đã từ chức vì quyết định không bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc
bầu cử năm 2016, nói.
Ông
Trump cho rằng có gian lận trong bầu cử và đã bị luận tội liên quan đến việc
kích động cuộc bạo loạn ngày 1/6/2021 vào quốc hội Mỹ khi các nhà lập pháp chứng
thực kết quả chiến thắng cho ông Biden. Tuy nhiên, ông Trump đều được tha bổng
trong cả 2 lần luận tội, gồm cả lần đầu vì cáo buộc lạm dụng quyền lực.
“(Người
gốc Việt) thay đổi cái nhìn vì đây là một người hướng về tương lai và một người
kia thì lại hướng về quá khứ,” ông Baoky, thành viên của nhóm Republicans for
Harris (Người Cộng Hòa ủng hộ Harris) đi vận động những người Cộng hòa bầu cho
bà Harris ở tiểu bang quê nhà của ông ở Georgia, nói.
Theo
bà Chen, chiến dịch tranh cử của bà Harris đã đầu tư nguồn lực và chú ý tới cộng
đồng người Mỹ gốc Á, trong đó có người gốc Việt, và “nó có thể thực sự mang lại
hiệu quả.”
Người
phát ngôn cho chiến dịch tranh cử Harris-Walz chuyên về người Mỹ gốc Á, Hawaii
bản địa và các đảo Thái Bình Dương, Andrew Peng, cho VOA biết rằng bà Harris
“đã tranh đấu cho các vấn đề quan trọng đối với cộng đồng người Mỹ gốc Á và người
Mỹ gốc Việt – từ đầu tư vào tầng lớp trung lưu và các doanh nghiệp nhỏ đến việc
giữ cho cộng đồng an toàn khỏi bạo lực súng đạn và bảo vệ quyền tự do của chúng
ta.”
Ông
Peng còn nói rằng chiến dịch Harris-Walz đã và đang hợp tác chặt chẽ với khoảng
một chục nhóm cơ sở như “Người Mỹ gốc Việt ủng hộ Harris” và đầu tư đáng kể vào
truyền thông trả phí cũng như tổ chức các sự kiện tiếp xúc trực tiếp cử tri
theo từng nền văn hóa cụ thể để tiếp cận cử tri Mỹ gốc Á ở mọi tiểu bang chiến
trường.
Chiến
dịch của bà Harris đã tung ra 3 quảng cáo trả phí nhắm vào cộng đồng người gốc
Á tại các tiểu bang chiến trường, nơi có thể quyết định sự chiến thắng của một ứng
viên khi cuộc đua vô cùng sít sao, trong đó có một video nói về người mẹ gốc Ấn Độ của bà.
Chiến
dịch tranh cử Trump-Vance không phản hồi yêu cầu bình luận của VOA về sự thay đổi
trong quan điểm chính trị của người Mỹ gốc Việt khi chuyển hướng từ ủng hộ ông
Trump sang ủng hộ ứng cử viên đảng Dân chủ, nay là bà Harris. Ông Trump đã có một
cuộc tiếp xúc với những người
ủng hộ gốc Việt ở Eden Center, Virginia, vào cuối tháng 8 vừa qua, tại đó ông
nói rằng “cộng đồng người Việt yêu quý tôi.”
Khảo
sát gần đây nhất của Pew đưa ra vào năm
2023 cho thấy 51% cử tri gốc Việt đã đăng ký đi bầu tự nhận họ hoặc thiên về Đảng
Cộng hòa trong khi phần lớn những người Mỹ có gốc châu Á khác có thiên hướng gắn
kết với đảng Dân chủ.
Nhận
định về sự chuyển biến trong quan điểm chính trị của người gốc Việt ở Mỹ,
Nu-Anh Tran, phó giáo sư Khoa lịch sử và Viện nghiên cứu châu Á và người Mỹ gốc
Á của Đại học California phân viện Berkeley, nói với VOA rằng “hầu hết người Mỹ
gốc Việt đều có nguồn gốc từ Việt Nam Cộng hòa và nền chính trị của Việt Nam Cộng
hòa rất đa dạng, bao gồm cả khuynh hướng dân chủ và tiến bộ cũng như những
khuynh hướng độc đoán, quân phiệt.”
“Cách
các quan điểm chính trị được tập trung và được định hình ở Việt Nam Cộng hòa
không nhất thiết phải phản ánh trực tiếp vào chính trị đảng phái của Mỹ, và
ngay cả những cử tri gốc Việt bỏ phiếu cho cùng một đảng cũng có thể có quan điểm
chính trị khác biệt khi đặt trong bối cảnh chính trị miền Nam Việt Nam,” bà
Nu-Anh, một nhà sử học chuyên nghiên cứu về miền Nam Việt Nam thập niên 1960,
nói.
Trong
khi đó Tiến sỹ Y Thien Nguyen, phó giáo sư của khoa nghiên cứu châu Á Thái Bình
Dương tại Đại học California phân viện Dominguez Hills, cho rằng cần phải chờ
xem mức độ của sự thay đổi có đến mức như các cuộc khảo sát hay không sau ngày
bầu cử. Nhưng ông nói ông “tự tin rằng có một sự chuyển biến” trong quan điểm
chính trị của người gốc Việt.
“Có
một sự thay đổi trong cách người Mỹ gốc Việt tiếp cận ông Trump và cách họ nhìn
nhận bà Harris. Bởi vì đây là bối cảnh chính trị rất khác so với những gì chúng
ta biết tới từ năm 2020,” Tiến sĩ Y, từng là thành viên của Trung tâm nghiên cứu
Hoa Kỳ - Việt Nam tại Đại học Oregon, nói và cho biết có những yếu tố đóng góp
vào xu hướng thay đổi này, trong đó có sự mở rộng của thế hệ trẻ người gốc Việt
– những người quan tâm nhiều hơn đến công bằng xã hội.
Từ
California, nơi có cộng đồng người Việt di tản sau chiến tranh lớn nhất ở Mỹ,
anh Vũ cho biết gia đình anh cũng nằm trong số những người phải rời bỏ Việt Nam
và giờ đây anh sẽ bầu chọn cho ứng cử viên nào tốt nhất cho cộng đồng của mình.
Anh Vũ, thuộc thế hệ người gốc Việt sinh ra ở Mỹ, cho rằng “đảng Dân chủ nhiều
khả năng sẽ bảo vệ người lao động, các doanh nghiệp nhỏ và những thứ tương tự,
đặc biệt là cộng đồng người nhập cư.”
“Tôi
quan tâm tới những vấn đề về chăm sóc sức khỏe, kinh tế, giáo dục. Đó là những
vấn đề cơ bản ảnh hưởng tới tất cả mọi người, nhưng cũng quan tâm đến các chính
sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và các cộng đồng di dân,” anh Vũ, 33 tuổi, nói và
cho biết anh đã bỏ phiếu bầu tổng thống trong mọi cuộc bầu cử kể từ khi anh đủ
tuổi đi bầu.
“Đó
là những vấn đề mà tôi thấy quan trọng đối với tôi vì chúng ảnh hưởng trực tiếp
đến những người tôi đang làm việc cùng và quan tâm đến, bao gồm cả mẹ tôi, người
đang làm tại một tiệm làm móng, và những nhân viên trong các tiệm nail.”
------------------------------------
Khảo
sát APIAVote 2024
36%
người gốc Việt quan ngại “tin giả, thông tin sai” về ứng cử viên
34%
người gốc Việt quan ngại về bạo loạn hậu bầu cử
49%
người gốc Việt quan ngại về các thách thức pháp lý đối với cuộc bầu cử
51%
người gốc Việt tin bà Harris kiểm soát quan hệ Mỹ - Trung Quốc tốt hơn ông
Trump
29%
người gốc Việt tin ông Trump kiểm soát quan hệ Mỹ - Trung Quốc tốt hơn bà
Harris
50%
người gốc Việt tin bà Harris kiểm soát quan hệ Mỹ - Đài Loan tốt hơn ông Trump
25%
người gốc Việt tin ông Trump kiểm soát quan hệ Mỹ - Đài Loan tốt hơn bà Harris
