Lý do bầu chủ tịch
nước mới mà không để Tổng Bí thư Tô Lâm kiêm nhiệm
BBC News Tiếng Việt
22
tháng 10 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c5yjylyllvzo
Đại
tướng Lương Cường đã được Quốc hội bầu làm chủ tịch nước tại kỳ họp thứ 8 Quốc
hội khóa 15, thay cho ông Tô Lâm. Vì sao ông Tô Lâm không tiếp tục kiêm nhiệm
hai chức vụ?
Tứ
Trụ Việt Nam:
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch
Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Đại
tướng Lương Cường trở thành quân nhân thứ hai từng nắm vị trí nguyên thủ quốc
gia, sau Đại tướng Lê Đức Anh.
Trước
khi bầu ông Lương Cường làm chủ tịch nước, Quốc hội đã miễn nhiệm chức danh này
đối với ông Tô Lâm.
Giáo
sư Alexander Vuving thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh châu Á – Thái Bình Dương
Daniel K Inouye (Mỹ) nhận định với BBC ngày 22/10 rằng việc bầu chủ tịch nước mới
cho thấy Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn chưa sẵn sàng cho việc sáp nhập, nhất thể
hóa hai chức vụ cao nhất: tổng bí thư và chủ tịch nước.
Vì
sao không nhất thể hóa?
Theo
Giáo sư Vuving, ý tưởng về chuyện sáp nhập cả hai chức vụ đứng đầu đảng và nhà
nước đã được đem ra tranh luận trong hai thập kỷ qua, nhưng nó chưa bao giờ trở
thành quan điểm chiếm ưu thế trong giới lãnh đạo Việt Nam.
Năm
2018, sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
đã kiêm luôn chức vụ nguyên thủ quốc gia thay cho ông Quang.
Tại
Việt Nam, Đảng Cộng sản lãnh đạo toàn diện nên người đứng đầu đảng - tổng bí
thư - đương nhiên là lãnh đạo chính trị cao nhất. Trong khi đó, chủ tịch nước
là nguyên thủ quốc gia. Cơ cấu quyền lực này gây ra nhiều bất cập, về đối nội
thì tạo ra một bộ máy cồng kềnh, về đối ngoại thì có nhiều bất tiện, đặc biệt
là trong việc giao thiệp với các quốc gia dân chủ phương Tây. Do đó, vấn đề nhất
thể hóa đã được đặt ra từ lâu, với mô hình tham khảo là Trung Quốc.
Hiểu
một cách đơn giản, nhất thể hóa là việc hợp nhất bộ máy đảng và nhà nước, trong
đó vấn đề thường được bàn tới nhiều nhất là hợp nhất chức danh tổng bí thư (đảng)
và chủ tịch nước.
Trong
lịch sử, chỉ có ông Hồ Chí Minh, ông Trường Chinh, ông Nguyễn Phú Trọng và ông
Tô Lâm từng kiêm nhiệm cả hai chức vụ lãnh đạo đảng và nhà nước. Xét các trường
hợp ông Trường Chinh, Nguyễn Phú Trọng và Tô Lâm, việc giữ hai chức danh lãnh đạo
đảng và nhà nước thực ra chỉ là giải pháp tình thế, sau khi chủ tịch nước hoặc
tổng bí thư đương nhiệm đột ngột qua đời. Do đó, các trường hợp này chưa thể
coi là nhất thể hóa.
Trả
lời báo Viettimes mới đây, Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng
Quốc hội, phân tích về khái niệm nhất thể hóa như sau:
"Trong
mô hình tổng thống chế, thì người đứng đầu đảng làm tổng thống. Đảng với nhà nước
hòa với nhau làm một và chủ trương, chính sách do nhà nước quyết định."
Ngược
lại, Tiến sĩ Dũng nói rằng mô hình thể chế của Việt Nam là mô hình một đảng cầm
quyền và điều quan trọng nhất là Đảng Cộng sản lãnh đạo toàn diện thông qua chủ
trương, đường lối và giám sát việc thực hiện chứ Đảng không làm thay các việc
thuộc về nhà nước.
Do
đó, theo ông Dũng, nếu đường lối, chính sách vẫn do Đảng quyết, thì việc tổng
bí thư giữ chức chủ tịch nước cũng chỉ là việc kiêm nhiệm chứ không phải là việc
nhất thể hóa.
No comments:
Post a Comment