Hồi
xưa ở miền Bắc, báo Văn nghệ có mục “Dọn vườn”, ví nơi chữ nghĩa như mảnh vườn,
lúc này lúc khác bị cỏ dại, lá khô, rác rưởi… thì dọn dẹp cho nó sạch sẽ. Nhưng
cũng chỉ chủ yếu dọn vườn văn nghệ văn gừng, chứ không mấy khi dám thò liềm ra
vườn ngoài (báo Nhân Dân chả hạn).
Giang
sơn nào, anh hùng ấy, đất đai có chủ, dọn vườn người ta, được khen chả nói làm
gì, có khi lại mất lòng, nát đám cỏ gà với nhau. Âu cũng cái thói “văn mình vợ
người” chỉ thích được khen, đó là chưa kể “miệng nhà quan có gang có thép”,
càng làm to càng khó nhận mình đã sai.
Tuy
nhiên phải thừa nhận, ngày trước báo chí khá chỉn chu, ít lỗi, ít sai lắm. Nhà
văn cũng vậy, chữ nghĩa rất thận trọng, dùng một từ một chữ cũng cân nhắc, nâng
lên đặt xuống. Nghề dọn vườn hồi ấy khá nhàn, mục “Dọn vườn” của báo Văn nghệ
nhiều khi phải vài ba số mới ra một lần.
Thôi,
chả kể lể ăn mày quá khứ nữa. Giờ nói chuyện nay.
Mỗi
khi xảy ra những vụ việc tai nạn, thiên tai địch họa gây hậu quả nghiêm trọng,
ta thường thấy những vị lãnh đạo cấp cao mau mắn quan tâm đến thực trạng. Từ
ông tổng bí thư, ông chủ tịch nước, ông thủ tướng… người thì chuyển lời hỏi
thăm, người về tận nơi chỉ đạo. Cứ như báo chí đăng, tivi tường thuật, cả từ miệng
các vị ấy nói, thì đều “gửi lời chia buồn sâu sắc nhất”.
Cụm
từ này ta nghe rất nhiều lần, hoặc đọc từ lâu rồi, chả mấy ai để ý cái sai của
nó. Bản thân những người “gửi lời” đều có trình độ giáo sư tiến sĩ cũng không
nghĩ họ đang nói một điều hết sức vô lý.
Trước
nỗi đau của người khác, gửi lời chia buồn là chuyện đạo lý bình thường. Nếu để
đối tượng nhận cảm được sự quan tâm chia sẻ đặc biệt của người gửi thì “chia buồn
sâu sắc”. Thế là quá đủ.
Tại
sao lại phải chia buồn sâu sắc nhất? Chia buồn mà cũng phân ra thứ hạng, phân
biệt đối xử, đòi lên hàng đầu. Có nhất thì đương nhiên phải có nhì, có ba, tư…
Vậy lúc nào, với ai thì gửi lời “chia buồn sâu sắc nhì, ba, tư…”.
Đừng
có bảo đó chỉ là cách nói nhằm diễn tả hết mức. Thế “sâu sắc” mà chưa hết mức
à, vậy trường hợp nào thì sẽ chia buồn chưa hết mức. Đừng tự làm khó mình như vậy.
Càng làm to, càng phải ăn nói cẩn trọng. Tiếc rằng nhiều ông to bà nhớn bây giờ
cứ nói văng thiên địa, chả kỹ lưỡng như các cụ hồi xưa.
Chính
vì thế, cũng dễ hiểu vì sao các ông bà ấy đi “chỉ đạo đại hội” các nơi cứ cắm mặt
đọc như con robot, bởi chỉ cần ngẩng lên nói vo vài câu là sai tè le ngay.
Còn
báo chí thì, thôi, chán chẳng bàn nữa, dọn vườn nó có mà dọn cả ngày.
Thông cào
.
No comments:
Post a Comment