Liệu có hồi kết nào
cho xung đột giữa Israel và Hezbollah?
Daniel Byman
- Foreign Policy
Nguyễn
Thị Kim Phụng, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2024/08/17/lieu-co-hoi-ket-nao-cho-xung-dot-giua-israel-va-hezbollah/
Nhóm
phiến quân Lebanon sẽ vẫn là mối đe dọa đối với Israel ngay cả sau chiến tranh.
Cuộc
chiến của Israel ở Gaza từ lâu đã gắn liền với một cuộc xung đột khu vực rộng lớn
hơn, với Iran; với lực lượng Houthi ở Yemen; và quan trọng nhất là với lực lượng
Hezbollah của Lebanon, những người tấn công Israel dưới danh nghĩa đoàn kết ủng
hộ Hamas. Mỗi cuộc xung đột nhỏ này đang có nguy cơ trở nên căng thẳng hơn sau
hai vụ ám sát liên tiếp của Israel, nhắm vào chỉ huy cấp cao Fuad Shukr của
Hezbollah vào cuối tháng 7 ở Beirut và lãnh đạo chính trị Ismail Haniyeh của
Hamas tại nơi trú ẩn an toàn của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo ở trung
tâm Tehran.
VIDEO
: Liệu
có hồi kết nào cho xung đột giữa Israel và Hezbollah?
https://www.youtube.com/watch?v=egwtgKidluI
Xung
đột ở Lebanon có thể chuyển từ chiến tranh hạn chế sang xung đột toàn diện, dù
là do tính toán sai lầm của Israel hay Hezbollah, hay do quyết định có chủ ý của
một trong hai bên rằng họ sẽ giành lợi thế nếu khơi mào, thay vì trì hoãn, một
cuộc chiến dường như là không thể tránh khỏi. Nếu Israel phát động một cuộc chiến
tổng lực, đó sẽ là một cuộc chiến khó khăn và gây thiệt hại nặng nề cho cả
Israel và Lebanon. Nhưng sau khi tiếng súng từ cuộc xung đột lớn này dừng lại,
Israel có lẽ sẽ nhận ra rằng cuộc xung đột giữa họ và Hezbollah vẫn không được
giải quyết, và rằng họ chỉ thu được rất ít lợi ích về mặt chiến lược ngay cả
khi giành chiến thắng về mặt quân sự. Tốt hơn hết là Israel nên cố gắng tăng cường
khả năng răn đe, ngay cả khi điều đó có VIDEO : nghĩa là Hezbollah sẽ tiếp tục
đe dọa.
Trước
cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7/10/2023, người Israel đã miễn cưỡng chấp nhận
sự hiện diện của Hezbollah ở biên giới phía bắc của họ. Khoảng 100.000 chiến
binh toàn thời gian và bán thời gian mà Hezbollah có thể huy động, cùng với kho
vũ khí tên lửa khổng lồ của họ (lớn hơn nhiều so với của Hamas) đã tạo ra một
thế răn đe khó chịu, khi cả hai bên đều hiểu rằng một cuộc chiến sẽ có sức hủy
diệt rất lớn. Cả hai bên đều nhớ rõ cuộc xung đột kéo dài 34 ngày của họ vào
năm 2006. Trong cuộc chiến đó, Hezbollah liên tục bắn tên lửa vào Israel và gây
tổn thất đáng kể cho lực lượng mặt đất của Israel khi họ tiến vào Lebanon,
nhưng Hezbollah cũng chịu thương vong nặng nề trong quá trình này – nặng gấp
nhiều lần Israel. Không bên nào mong muốn một trận tái đấu trong những năm sau
đó.
Tuy
nhiên, cuộc tấn công ngày 7/10 đã đảo lộn nền hòa bình khó chịu này. Bên cạnh
hàng nghìn cuộc tấn công xuyên biên giới Israel-Lebanon kể từ đó đến nay, cuộc
xâm lược của Hamas còn khiến Israel bị tổn thương về mặt tâm lý và đã giết chết
gần 1.200 người, đồng nghĩa với việc tính toán rủi ro của nước này đã trở nên rất
khác. Giờ đây, người Israel tự hỏi, nếu một cuộc tấn công bất ngờ từ Hamas yếu
hơn nhiều còn có thể gây ra sự tàn phá như vậy, thì một cuộc tấn công từ
Hezbollah đáng sợ hơn sẽ gây ra loại khổ đau nào? Nếu trước đây chiến tranh là
mối đe dọa, thì giờ đây hòa bình và sự tự mãn đi kèm với nó mới là điều đáng lo
ngại.
Thêm
vào nỗi sợ này là tình thế lưỡng nan của 60.000 người Israel phải rời bỏ nhà cửa,
những người đã chạy trốn khỏi miền bắc đất nước trước các cuộc tấn công của
Hezbollah, và sẽ chỉ quay trở lại khi họ cảm thấy thực sự an toàn. Một lần nữa,
hãy nhớ đến ngày 7/10, thật khó để đảm bảo an toàn cho người dân chừng nào mối
đe dọa vẫn còn rình rập ngay bên kia biên giới. Israel có thể tiến hành chiến
tranh để tiêu diệt hoàn toàn Hezbollah, như nước này đang tìm cách làm với
Hamas, hoặc ít nhất là đẩy lực lượng Hezbollah vượt ra ngoài Sông Litani, nơi
mà lực lượng này đáng lẽ phải ở như theo các điều kiện của Nghị quyết 1701 của
Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, theo đó kết thúc cuộc chiến năm 2006.
Sẽ
hữu ích nếu chúng ta xem xét hậu quả của cuộc chiến đó. Sau khi xung đột kết
thúc, Iran đã giúp tái vũ trang cho Hezbollah và cũng đổ tiền tái thiết vào
Lebanon, giúp nhóm này ghi được điểm chính trị trước nhiều cộng đồng bị tàn phá
bởi chiến tranh. Hezbollah cũng đã phá vỡ Nghị quyết 1701 khi đưa các chiến
binh của mình trở lại biên giới với Israel dưới vỏ bọc của một tổ chức từ thiện
môi trường có tên là “Xanh không biên giới.” Chính phủ và quân đội Lebanon –
cũng như các lực lượng Liên Hiệp Quốc đóng tại khu vực – quá yếu để ngăn chặn
cuộc xâm nhập.
Sự
hỗ trợ của Iran dành cho Hezbollah đã không hề suy giảm kể từ năm 2006. Tehran
tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Hezbollah và có thể sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính
và quân sự đáng kể cho nhóm này sau cuộc xung đột mới với Israel. Thật vậy, nỗ
lực tấn công thất bại của Iran vào Israel hồi tháng 4 đã khẳng định giá trị của
việc có một đồng minh đáng gờm như Hezbollah ở biên giới Israel. Và việc hỗ trợ
cho nhóm chiến binh Lebanon thậm chí còn dễ dàng hơn so với năm 2006, vì Iran
và các đồng minh hiện kiểm soát hành lang trên bộ nối Iran với Iraq, Iraq với
Syria, và Syria với Lebanon, cho phép vận chuyển vũ khí cho nhóm này bằng đường
bộ một cách dễ dàng hơn.
Nếu
chiến tranh xảy ra, Israel sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì một cuộc xung đột
lâu dài ở Lebanon. Quân đội của họ đã kiệt sức sau gần một năm chiến đấu ở
Gaza, với nhiều quân nhân dự bị Israel đã phải phục vụ nhiều lần ở dải đất này.
Phụ tùng thay thế, đạn dược, và các nhu yếu phẩm khác cũng tương đối thiếu hụt
cho một cuộc chiến kéo dài. Do đó, ngay cả một cuộc chiến quy mô lớn cũng chỉ
có thể diễn ra trong thời gian giới hạn, tạo điều kiện cho Hezbollah phục hồi sức
mạnh.
Chính
Hezbollah cũng có thể kéo dài cuộc chiến. Một phần trong chiến lược của Israel ở
Gaza là chia cắt lực lượng Hamas, chiếm đóng các khu vực khác nhau của vùng đất,
và truy lùng các chiến binh Hamas để tiêu diệt nhóm này. Lebanon lớn hơn nhiều
so với Gaza và Israel không thể đơn giản đưa lực lượng của mình vào toàn bộ
Lebanon trong một khoảng thời gian ngắn. Trên thực tế, điều tốt nhất Israel có
thể làm là tái chiếm các khu vực phía nam Lebanon, như họ đã làm từ năm 1982 đến
năm 2000. Trong giai đoạn đó, các cuộc tấn công cấp thấp đã liên tục gây thương
vong cho quân Israel, khiến nước này cuối cùng phải rút lui. Hezbollah ngày nay
đáng gờm hơn nhiều, và ngay cả khi phải chịu nhiều tổn thất hơn mức họ cảm thấy
có thể chịu được, thì phần lớn lực lượng của nhóm này vẫn có thể rút lui khỏi
khu vực biên giới và quay trở lại khi Israel rời đi, hoặc thường xuyên tiến
hành các cuộc tấn công du kích nếu phía Israel quyết định ở lại.
Israel
cũng sẽ phải đối mặt với làn sóng chỉ trích khác từ quốc tế và từ Mỹ nếu nước
này bị xem là kẻ xâm lược trong cuộc xung đột mới ở Lebanon. Hiện tại, hình ảnh
của Israel trong mắt dư luận thế giới đang xấu đi do cuộc chiến ở Gaza, và nhiều
người Mỹ trẻ tuổi đã kịch liệt chỉ trích Israel. Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc
Ả Rập Thống nhất, và nhiều chế độ khác không ưa gì Hezbollah và người ủng hộ của
họ, Iran, nhưng sự tàn phá của chiến tranh và sự đau khổ của thường dân Lebanon
sẽ khiến người dân các nước Ả Rập này chống lại Israel hơn nữa, khiến các chính
phủ này không thể ủng hộ các chiến dịch chống Hezbollah.
Điều
quan trọng nhất là: tương tự như ở Gaza, không có gì giải quyết được vấn đề quản
trị ở Lebanon. Không có đối thủ nào mạnh bằng Hezbollah, theo đó giúp nhóm này
được tự do kiểm soát đất nước. Vì vậy, Hezbollah sẽ không biến mất do thất bại
quân sự hay vì bị một nhóm khác ở Lebanon đàn áp.
Một
cách tiếp cận mang tính răn đe sẽ tốt hơn, và Hezbollah đã ra tín hiệu rằng họ
sẽ ngừng các cuộc tấn công nếu có lệnh ngừng bắn ở Gaza. Amos Hochstein, người
phụ trách vấn đề Lebanon của chính quyền Biden, đang cố gắng làm trung gian cho
một thỏa thuận có thể mang lại lợi ích cho Lebanon và cải thiện vị thế an ninh
của Israel.
May
mắn thay cho Israel, Hezbollah khác với Hamas ở những khía cạnh có thể khiến khả
năng răn đe trở nên hiệu quả hơn. Hezbollah đã thừa nhận sức mạnh quân sự của
Israel trong nhiều năm, và sự tàn phá ở Gaza là một lời nhắc nhở khác rằng
Israel sẽ không khoan nhượng. Và các nhà lãnh đạo Hezbollah đã cho thấy rằng họ
quan tâm đến Lebanon nhiều hơn Hamas quan tâm đến Gaza. Nền kinh tế Lebanon đã
sụp đổ kể từ năm 2019 và một cuộc chiến khác có thể dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn
của đất nước – và Hezbollah sẽ bị đổ lỗi.
Cách
tiếp cận này về cơ bản là không khiến người ta thỏa mãn: dù lý tưởng nhất là một
nền hòa bình thỏa thuận sẽ đẩy các chiến binh của Hezbollah ra xa biên giới
Israel, nhóm này vẫn sẽ là mối đe dọa đối với Israel. Tuy nhiên, một sự răn đe
không thỏa mãn vẫn tốt hơn là một cuộc chiến tàn khốc mà cuối cùng sẽ dẫn đến một
kết cục cũng không thỏa mãn.
Tuy
nhiên, chiến lược chưa bao giờ là thế mạnh của Israel. Cơ quan quân sự và tình
báo của Israel có thể rất xuất sắc: Vụ ám sát Haniyeh gần đây ở trung tâm
Tehran chỉ là ví dụ mới nhất trong rất nhiều ví dụ. Nhưng quá trình ra quyết định
về an ninh quốc gia của Israel đã bị chính trị hóa cao độ và tư duy ngắn hạn
đang chiếm ưu thế trong tính toán. Quả thực, sau hơn 10 tháng giao tranh ở
Gaza, Israel vẫn thiếu một kết cục thực tế.
Xu
hướng này trong ngắn hạn có thể khiến Israel tấn công trước và cố gắng tìm ra mục
tiêu dài hạn sau đó. Việc Mỹ và đồng minh tiếp tục gây áp lực để buộc Israel
tránh chiến tranh tổng lực là cần thiết để mang lại cho các nhà lãnh đạo Israel
một vỏ bọc chính trị nhằm tránh một cuộc chiến vừa tốn kém vừa phản tác dụng.
------------------------------------------------
Daniel
Byman
là nghiên cứu viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế và là
Giáo sư tại Trường Quan hệ Đối ngoại của Đại học Georgetown. Cuốn sách mới
nhất của ông là “Spreading Hate: The Global Rise of White Supremacist
Terrorism.”
Nguồn: Daniel Byman, “Does Israel’s Conflict with Hezbollah Have an Endgame?,” Foreign Policy, 12/08/2024
No comments:
Post a Comment