Câu chuyện quốc gia,
nhìn từ Thế Vận Hội
https://diendantheky.net/manh-kim-cau-chuyen-quoc-gia-nhin-tu-the-van-hoi/
Chiến thắng
đấu trường Olympics là kết quả từ quá trình khổ luyện của một tinh thần thép,
luôn khát khao, trước hết, là vượt qua chính bản thân. Ý nghĩa của nó, dù vậy,
không giới hạn ở phạm vi thể thao. Mỗi quốc gia, từng thời khắc, đều để lại một
câu chuyện. Nhìn từ Thế vận hội, mỗi nước cũng có một câu chuyện, giúp cho thấy
sức mạnh và tương lai đất nước được xây dựng trên những nền tảng nào.
Đội
tuyển Olympic Mỹ trong lễ khai mạc ngày 26 tháng 7 khi thuyền của họ di chuyển
dọc theo Sông Seine.
Với Mỹ,
câu chuyện nổi bật của họ là thành quả của nền giáo dục thể thao học đường. Với
tấm huy chương giành được ngày 30-7-2024 ngay sau khi vừa đến Paris, Mỹ đã chạm
được cột mốc 3.000 huy chương các loại trong lịch sử tham dự Thế vận hội (Hè lẫn
Đông). Chưa đối thủ nào có thể địch lại thành tích ấn tượng này của Mỹ. Điều
đáng chú ý của Team USA so với hầu hết các đội còn lại trên thế giới là trình độ
kiến thức của các vận động viên. Ở họ, luôn toát lên sức bật tuổi trẻ với phong
thái trí thức điển hình.
Tương tự
những mùa trước, hầu hết thành viên Team USA 2024 là sinh viên đại học, thuộc
các trường trong khuôn khổ NCAA (The National Collegiate Athletic
Association – Hiệp hội thể thao đại học quốc gia). Điều này cho thấy nền tảng
đào tạo mà hoạt động thể thao đại học mang lại cho nước Mỹ có giá trị như thế
nào. Đó là kết quả của chính sách giáo dục luôn đề cao phát triển sức khỏe thể
chất. Thành tích học tập chưa bao giờ là “tất cả” ở Mỹ. Văn hóa người Mỹ không
thích “học chăm”. Học có thể không xuất sắc nhưng có một cơ thể tráng kiện sẽ
luôn được cổ xúy hơn là bảng điểm A+ đạt được từ một cơ thể èo uột.
Ba trường
NCAA có nhiều vận động viên nhất trong Team USA 2024 là Đại học Stanford (38
người), UCLA (University of California, Los Angeles – 17) và USC (University of
Southern California – 16). Chỉ riêng USC, từ Olympics 1904 đến trước Paris
2024, trường này đã đóng góp tổng cộng 512 vận động viên (nhiều hơn bất kỳ đại
học nào ở Mỹ); giành tổng cộng 326 huy chương (153 vàng – nhiều hơn bất kỳ đại
học nào ở Mỹ). Mỗi kỳ Thế vận hội kể từ 1912, USC đều giành được ít nhất một
huy chương vàng!
Một cách tổng
quát, thể thao học đường là đặc điểm nổi bật nhất trong giáo dục Mỹ so với phần
còn lại của thế giới. Kể cả châu Âu cũng không bằng Mỹ khi xét về yếu tố này.
Ngân sách giáo dục nói chung là ngoài sức tưởng tượng so với nhiều quốc gia,
trong đó, đầu tư phát triển thể thao chiếm một khoản đáng kể (một ví dụ nhỏ: Chỉ
riêng Học khu Fairfax ở một tiểu bang nhỏ như Virginia, với chỉ 222 trường phổ
thông và 178.479 học sinh, ngân sách niên khóa 2025 của Fairfax đã được thông
báo cho phụ huynh là 3,7 tỷ USD – một số tiền khổng lồ, vượt xa ngân sách giáo
dục 2023 của Việt Nam với khoảng 11,4 triệu USD, theo số liệu của giaoduc.net.vn).
Không chỉ
rèn luyện thể chất, các trường học Mỹ thường xuyên tổ chức so tài. Mức độ cạnh
tranh và sàng lọc là cực kỳ khắc nghiệt. Để ngoi lên trong môi trường như vậy
là vô cùng khó khăn. Để có mặt trong đội tuyển quốc gia, 594 vận động viên Mỹ đến
Paris 2024 thật sự là tinh hoa của thể thao thế giới.
Thành công
của Team USA còn phản ánh chính xác sức mạnh của một nước Mỹ đa chủng tộc. Gần
như bất kỳ lĩnh vực nào trong xã hội Mỹ, câu chuyện thành công nào cũng có đóng
góp của yếu tố đa chủng tộc. Thể thao không ngoại lệ. Tại Paris 2024, người ta
thấy vận động viên Sunny Choi (breakdance) – người Mỹ gốc Hàn, cựu sinh viên
UPenn (University of Pennsylvania) và cũng từng học Wharton School of Business.
Cùng đến Paris, còn có Beiwen Zhang (cầu lông; gốc Hoa); Mitchell Saron (đấu kiếm;
gốc Philippines); Suni Lee (thể dục dụng cụ nữ; gốc Hmong)…
Có hai vận
động viên gốc Việt: Jacklyn Luu (bơi nghệ thuật; sinh năm 1999); và Jaedyn Shaw
(bóng đá; sinh năm 2004). Cùng đồng đội trong đội bơi nghệ thuật, Jacklyn Luu
đã giúp mang về một huy chương (bạc) lần đầu tiên cho Mỹ sau 20 năm. Với Jaedyn
Shaw (cha da màu, mẹ Việt), cô từng được vinh danh là cầu thủ trẻ xuất sắc nhất
làng túc cầu nữ của Mỹ năm 2022. Jaedyn Shaw cũng là người Mỹ gốc Việt đầu tiên
được tuyển vào Đội bóng đá nữ quốc gia Mỹ (USWNT).
Jacklyn Luu,
The National Governing Body of
Artistic Swimming in the United States
Jaedyn Shaw
Wikipedia
Câu chuyện
thể thao, dù thành công hay thất bại, cũng kết thúc sau khi vận động viên cởi
chiếc áo thi đấu. Với thể thao Mỹ, câu chuyện thường được kéo dài thêm với nhiều
“tình tiết phụ” thậm chí hấp dẫn hơn tấm huy chương Olympics mà họ giành được,
chẳng hạn câu chuyện về vận động viên Gabrielle Lisa “Gabby” Thomas, 27 tuổi,
thành viên Team USA. Tốt nghiệp Harvard chuyên về thần kinh học và y tế sức khỏe
thế giới (global health), Gabby Thomas vừa đoạt huy chương vàng môn chạy 200m nữ
tại Paris 2024.
Thành tích
thể thao không hẳn là điều quan trọng nhất đối với Gabby Thomas (sau khi học
xong Harvard, Gabby Thomas còn lấy bằng thạc sĩ tại Đại học Texas). Với mẹ cô
cũng vậy. Mẹ của Gabby Thomas – bà Jennifer Randall, giáo sư giáo dục học Đại học
Michigan – luôn nhắc con gái rằng, điều quan trọng cần đạt được trong cuộc đời
không phải là đường chạy trong đấu trường thể thao. Tờ The New York Times thuật,
sau khi giành chiến thắng tại Thế vận hội Tokyo 2020, Gabby Thomas gọi cho mẹ,
khoe rằng mình vừa giành được hai huy chương. Bà Jennifer Randall trả lời: “Tuyệt
quá con gái, à mà, khi nào con đi học lại?”
Với không
ít quốc gia, thành tích thể thao trên đấu trường quốc tế là diện mạo của thể chế.
Vinh quang thể thao luôn được khoác thêm tấm áo chính trị. Triều Tiên, Trung Quốc
và Việt Nam hiện tại (và Liên Xô trước kia) là những trường hợp điển hình. Câu
chuyện của họ, do vậy, trở nên nghèo nàn. Ý thức giới hạn chỉ mang lại cho họ cảm
xúc cực đoan. Trong khi huy chương thể thao mang lại cho họ cảm giác họ có thể
chiến thắng tất cả, đánh gục tất cả, “trở nên” vô địch thiên hạ; thì thất bại,
trái lại, mang đến sự tự trách thái quá, dù trong thực tế, việc không giành được
bất kỳ huy chương nào trên đấu trường thế giới đã thể hiện chính xác vị trí yếu
kém của họ trên hầu hết lĩnh vực khác (mà thế giới vốn tiến rất xa) – cụ thể ở
đây là trường hợp Việt Nam.
Câu chuyện
của Mỹ ở mỗi kỳ Olympics đều phong phú, rất khác nhau, với sự cuốn hút thú vị đặc
biệt. Câu chuyện của những nước như Việt Nam là phiên bản lặp đi lặp lại nhiều
lần, rất cũ. Thay vì mang thái độ “dằn vặt quốc gia”, người ta cần chấm dứt kiểu
lên dây cót tinh thần dân tộc khi chiến thắng và dùng những lý lẽ quen thuộc để
“đổ thừa” khi thất bại. Ngoài ra, cần nhấn mạnh rằng bản thân vận động viên
không hoàn toàn có lỗi.
Câu chuyện
thể thao chỉ đáng được kể, một khi nền thể thao nước nhà được xây dựng trên một
nền giáo dục y tế đủ mạnh, một môi trường sống đủ lành (không chứng kiến quá
nhiều ca ung thư một cách bất thường), một hệ thống chăm sóc sức khỏe đủ tốt (để
bệnh viện không chứng kiến tình trạng quá tải)…
Việc
“không giành được huy chương Olympics nào” thật ra không có gì đáng xấu hổ. Một
nước giàu như Singapore cũng có “thành tích” rất khiêm tốn tại Paris 2024. Với
Mỹ, thể thao chuyên nghiệp đỉnh cao mang lại rất nhiều tiền cho vận động viên
cũng như nền công nghiệp thể thao khổng lồ của nước này. Dù vậy, sức mạnh quốc
gia của Mỹ không đến từ những huy chương thể thao quốc tế. Có nhiều thứ khác
đáng được xem “nỗi nhục quốc thể” và cần vượt qua để viết nên một tương lai
khác cho đất nước mình.
_031_(Shaw).jpg){kind=link}
No comments:
Post a Comment