Dịch giả: Song
Phan
27/04/2020
LTS: Báo cáo của Ủy
ban Bảo vệ Ký giả (CPJ) công bố ngày 16 tháng 4 năm 2020, đưa ra những
chi tiết về chuyện Tổng thống Mỹ Donald Trump và chính quyền của ông đã và đang
liên tục tấn công các nhà báo, các phóng viên và các phương tiện truyền thông Mỹ
hơn ba năm qua, gây tổn hại cho nền báo chí Mỹ, cơ quan quyền lực thứ tư của đất
nước này.
CPJ cũng đã từng lên tiếng
bảo vệ quyền tự do ngôn luận của các nhà báo trên thế giới, trong đó có Việt
Nam. Năm 2013, CPJ phát động chiến dịch thỉnh nguyện thư, kêu gọi giới lãnh đạo Việt Nam phóng thích blogger Điếu Cày,
tức ông Nguyễn Văn Hải. Ngoài ra, CPJ cũng đã từng lên tiếng bảo vệ những tiếng
nói can đảm ở Việt Nam, đã cất lên tiếng nói phản đối bạo quyền.
Báo cáo của CPJ lần này bảo
vệ các nhà báo Mỹ, những người đang thực hiện chức nghiệp của mình để thông tin
cho người dân, đồng thời kiểm soát chính quyền Mỹ, giúp chính quyền làm việc
minh bạch hơn trong việc phục vụ dân chúng. Thế nhưng các nhà báo và các cơ
quan truyền thông Mỹ đã bị Trump và chính quyền của ông tấn công liên tục hơn
ba năm qua. Báo cáo này khá dài, chúng tôi xin được đăng thành nhiều kỳ.
______
Dịch giả: Song
Phan
16-4-2020
Tấn
công vào uy tín báo chí gây nguy hiểm cho nền dân chủ Hoa Kỳ và tự do báo chí
toàn cầu
Chính quyền Trump đã tăng
cường truy tố các nguồn cung cấp tin, can thiệp vào công việc của các chủ
phương tiện truyền thông, sách nhiễu các nhà báo vào biên giới Hoa Kỳ và tạo
thêm quyền lực cho các nhà lãnh đạo nước ngoài để hạn chế các phương tiện truyền
thông của họ.
Nhưng âm mưu hiệu quả nhất
của Trump là phá hoại uy tín báo chí, dìm sự thật và sự đồng thuận một cách
nguy hiểm ngay cả khi đại dịch COVID-19 đe dọa giết chết hàng chục ngàn người Mỹ. Một
báo cáo đặc biệt của Ủy ban Bảo vệ Ký giả.
Nội dung
Về báo cáo này
Tổng thống và báo chí
Các cuộc tấn công của Trump vào uy tín báo chí
Báo chí truy cập thông tin chính phủ dưới thời Trump
Trump và sự thật
Trump, luật pháp và báo chí
Nhắm vào những người chủ phương tiện truyền thông
Chiến tranh về các rò rỉ
Sách nhiễu các nhà báo ở biên giới Hoa Kỳ
Tác động bên ngoài Hoa Kỳ
Phản ứng của báo chí
Khuyến nghị
***
WASHINGTON, D.C. - Ban đầu khi Tổng thống Donald
J. Trump hạ thấp tối thiểu nguy cơ của virus COVID-19 trong hai tháng đầu năm
2020, ông đã tấn công các phương tiện truyền thông đưa tin về mối đe dọa ngày
càng tăng và phản ứng chậm chạp của chính quyền.
“Các hãng tin giả hạ cấp
MSDNC (Comcast) & @CNN đang làm mọi cách có thể để làm cho virus corona
trông tệ hại tới mức có thể, trong đó có cả việc làm thị trường hoảng loạn, nếu
được”, tổng thống đã tweet vào ngày 26 tháng 2, ngụ ý rằng MSNBC liên minh
với Đảng Dân chủ.
Ngày 8 tháng 3, sau khi
có nhiều bài báo nói về những thiếu sót trong phản ứng của chính quyền, Trump
đã tweet, “Truyền thông Tin Giả đang làm mọi thứ có thể để khiến chúng ta
trông tồi tệ. Buồn thay!” Ngày hôm sau, sau khi chỉ số Dow Jones mất 2.014
điểm, tương đương 7,79% giá trị, tổng thống cũng đổ lỗi cho “tin giả”.
Trong dòng tweet ngày 18
tháng 3, Trump nhấn mạnh rằng, “Tôi luôn coi virus Trung Quốc rất nghiêm trọng”
và “tường thuật của Báo chí Tin Giả mới ô uế và sai trái”. Tại cuộc họp
báo đầy tranh cãi ở tòa Bạch Ốc về COVID-19 ngày 19 và 20 tháng 3, ông ta lại
giận dữ, tấn công giới truyền thông, nói rằng “báo chí rất không trung thực”
khi đưa tin về cách ông xử lý khủng hoảng và các nhà báo “thật sự làm tổn
thương đất nước chúng ta”.
Đó là điển hình về sự thù
địch chưa từng có của tổng thống Trump đối với báo chí. Trump đã thường xuyên tấn
công giới truyền thông trong các cuộc họp, trong trả lời các câu hỏi của phóng
viên và trong hàng trăm tweet. Ông ta đã nhiều lần gọi báo chí là “tin giả”, là
“kẻ thù của nhân dân”, “không thành thật”, “suy thoái”, “phóng viên kém lương
thiện”, “bọn người xấu xa”, “bọn cặn bả”, và “một số trong bọn người xấu nhất
mà bạn sẽ gặp”.
Như Trump đã nói với
Leslie Stahl của CBS News ngay sau khi ông được bầu làm tổng thống năm 2016,
ông đã và đang cố gắng phá hủy uy tín của giới truyền thông đưa tin về ông.
Chris Wallace, người dẫn
chương trình của Fox News nói tại buổi tổ chức sự kiện về tự do báo chí của Hội
Phóng viên Chuyên nghiệp (SPJ) tại Washington vào ngày 11 tháng 12 năm 2019: “Tôi
tin rằng Tổng thống Trump đang dấn vào cuộc tấn công trực tiếp dai dẳng nhất
vào tự do báo chí trong lịch sử của chúng ta. Ông ta đã làm tất cả mọi thứ có
thể làm được để cắt xén truyền thông, để cố gắng làm cho họ thành bất hợp pháp,
và tôi nghĩ mục đích của ông ta rất rõ ràng: Gây ra những nghi ngờ, khi chúng
ta đưa tin phê phán về ông ta và chính quyền của ông ta, rằng chúng ta không thể
tin tưởng được”.
Hưởng ứng các cuộc tấn
công bằng lời nói đều đặn của Trump, cánh báo chí thường xuyên bị la ó, chế giễu
tại các buổi tập họp (rallies) của Trump và các phóng viên bị nêu tên trong các
tweet của ông ta đã liên tục bị quấy rối trên mạng. Cũng có những đe dọa đáng
tin cậy gửi tới các tổ chức tin tức, trong đó CNN thường xuyên là mục tiêu bị nhắm
tới.
Các thư ký báo chí của tổng
thống, các trợ lý tòa Bạch Ốc và các quan chức chính phủ khác, cùng các đồng
minh của Trump trong Quốc hội cũng liên tục tấn công báo chí, thường lặp lại
như vẹt ngôn ngữ của tổng thống. Cùng với hàng ngàn tuyên bố sai lệch được ghi
chép lại của Trump và việc ông đề cao các thuyết âm mưu đã bị bác bỏ, các cuộc
tấn công của chính quyền vào uy tín của giới truyền thông đã dìm đi sự thật và
sự đồng thuận một cách nguy hiểm ở một quốc gia bị chia rẽ sâu sắc.
“Hiện tại chúng ta có
một số hãng tin tốt nhất mà thế giới đã biết. Tuy nhiên, Trump đã tạo ra một bầu
không khí trong đó những tin tốt nhất, những tin đã qua kiểm tra từ thực tế thật
nhất, lại không được nhiều người tin tưởng”. Ông Paul Steiger, cựu biên tập
viên của Tạp chí Wall Street, là người sáng lập hãng tin phi lợi nhuận
ProPublica, và cựu chủ tịch ban giám đốc của Ủy ban Bảo vệ Ký giả, nói.
Chính quyền Trump đã đe dọa
công việc của báo chí Mỹ theo những cách khác. Bộ Tư pháp đã tăng cường điều
tra và truy tố các nguồn cung cấp tin loại mật của chính phủ cho các nhà báo,
trong khi Trump và các tổng chưởng lý của ông đã không chấp nhận loại trừ việc
truy tố chính các phóng viên. Cơ quan Hải quan và Biên phòng (CBP) đã thẩm vấn
các nhà báo tại các đồn biên phòng, lục soát các thiết bị điện tử của họ và
theo dõi việc di chuyển của họ trong một cơ sở dữ liệu bí mật.
Chính ông Trump đã kêu gọi
tẩy chay các hãng tin và thay đổi luật mạ lỵ để trừng phạt báo chí. Ban vận động
tái tranh cử của ông đã kiện báo New York Times, Washington Post và CNN về tội
mạ lỵ vì những ý kiến được các nhà báo chuyên mục và những người đóng góp của họ
bày tỏ. Ông đã thất bại khi tìm cách tước thẻ báo chí Nhà Trắng của các nhà báo
và hãng tin có những câu hỏi và câu chuyện mà ông không thích. Ông khuyến khích
chính phủ liên bang can thiệp vào công việc của các chủ sở hữu báo CNN, các hệ
thống phát thanh truyền thống và báo Washington Post.
Trump phát biểu trong buổi
họp báo hàng ngày về virus corona chủng mới, COVID-19, trong Phòng Briefing Brady
tại tòa Bạch Ốc ngày 25 tháng 3 năm 2020, tại Washington. Trump gọi các nhà báo
“rất không trung thực” vì họ đưa tin về cuộc khủng hoảng sức khỏe. (AFP /
Mandel Ngan)
Cũng nguy hiểm như tất cả
điều đó dành cho giới truyền thông, các cuộc tấn công của Trump đã thành công
nhất trong việc làm xói mòn uy tín của báo chí Mỹ trong số hàng triệu kẻ ủng hộ
ông. Một nghiên cứu lớn của Trung tâm nghiên cứu Pew vào cuối năm 2019, cho thấy,
đa số đảng viên Cộng hòa thường xuyên mất tin tưởng vào hầu hết các phương tiện
truyền thông (trừ các phương tiện truyền thông ủng hộ Trump như Fox News),
trong khi đa số đảng viên Dân chủ có xu hướng tin tưởng họ. Trong một cuộc khảo
sát của Pew được thực hiện vào giữa tháng 3, có 62% số người được hỏi, nói rằng,
giới báo chí đã phóng đại những nguy cơ của virus COVID-19.
Trong buổi họp báo
ngày 20/3, Trump tấn công phóng viên Peter Alexander của đài NBC, gọi
anh là “nhà báo khủng khiếp”. Ảnh: NBC
Một số nhà quan sát
chuyên sâu lo ngại một mối đe dọa hiện hữu đối với tự do báo chí của Mỹ. Giáo
sư luật về truyền thông của Đại học Utah, RonNell Anderson Jones nói với
tôi rằng, “Trump không tôn trọng báo chí với vai trò là một định chế dân chủ
cốt lõi”. Bà nói rằng, truyền thông Mỹ phụ thuộc vào sự chấp nhận của công
dân về vai trò Tu chính án số 1 [của Hiến Pháp]. Nếu điều đó bị xói mòn, bà cảnh
báo, “quyền tự do báo chí đang ở trong tình trạng nguy hiểm”.
Ông Frank Frank Sesno,
từng là người dẫn chương trình tin tức trụ cột đài truyền hình cáp CNN và là
người điều hành Trường Truyền thông và Công vụ của Đại học George Washington,
nói trong một cuộc phỏng vấn cho báo cáo này. “Cuộc tấn công của Tổng thống Trump vào báo chí là một cuộc
tấn công vào tính chính danh của chính nó. Đây là một rào cản
Orwell về ngôn ngữ phi nhân cách về mục đích của công việc, những người làm
công việc và các tổ chức sử dụng họ. Đó là một cuộc tấn công liên tục vào một nền
báo chí tự do – và vào quyền được biết của công chúng cũng như sự hiểu biết của
công chúng về vai trò của báo chí trong một nền dân chủ”.
Các cuộc tấn công của Trump dường như cũng đã làm
tăng quyền lực cho các nhà lãnh đạo chuyên quyền nước ngoài trong việc làm mất
uy tín và hạn chế báo chí ở nước họ. Ông Sesno là người làm việc với các phương tiện truyền thông ở các nước
Đông Âu nói: “Khi tổng thống gọi báo chí là kẻ thù của nhân dân, ông khuyến
khích mọi kẻ chuyên quyền, mọi nhà độc tài muốn đóng cửa tự do báo chí. Họ đã
được làm cho thành hợp lệ. Nó dội ra khắp thế giới”.
Tổng thống đã đích thân
dàn dựng và khống chế thông tin truyền thông về chính quyền của mình, thông qua
hàng chục ngàn tweet và hàng chục cuộc gặp gỡ với báo chí, trong đó ông chọn
phóng viên và câu hỏi mà ông sẽ trả lời. Theo đo đếm của nhóm Kiểm tra Sự kiện
(Fact Checker) của báo Washington Post, Trump đã đưa ra 16.241 phát biểu sai lệch hoặc gây hiểu lầm
trong tất cả các giao tiếp đó trong ba năm đầu cầm quyền.
Cùng lúc đó, cho đến cuộc
khủng hoảng COVID-19, chính quyền Trump đã hạn chế hầu hết quyền truy cập hồ sơ
của tòa Bạch Ốc và các quan chức chính quyền khác ngoài tổng thống. Các buổi họp
báo thường ngày đã biến mất trong nhiều tháng tại tòa Bạch Ốc, Bộ Ngoại Giao và
Bộ Quốc phòng, và các quan chức thường từ chối phát biểu có thu âm/ ghi hình
trong các cuộc phỏng vấn. Chỉ trong đại dịch COVID-19, trong các buổi họp báo
hàng ngày được tổ chức cho giới truyền thông, do Trump và Phó Tổng thống Mike
Pence đứng đầu mới có ghi âm/ ghi hình.
Để đáp lại, các phóng
viên đã phát triển các nguồn cung cấp tin mật bên trong tòa Bạch Ốc và các cơ
quan chính phủ cho các câu chuyện để lộ. Sau đó, Trump gọi những câu chuyện đó
là “tin giả” và tuyên bố rằng các “nguồn giấu tên” của họ không hề tồn tại. Khi
Trump tấn công những câu chuyện đó và các phóng viên đã viết chúng, những người
ủng hộ ông thường lên mạng tuôn ra những lời lăng mạ và châm chọc, nhắm vào các
nhà báo.
Anita Kumar, phóng viên báo Politico tại tòa Bạch Ốc, nói: “Hiện tại, có ít người
trong chính quyền Trump phát biểu chính thức. Chúng tôi không hề dựng
chuyện, nhưng mọi người không tin chúng tôi”.
Trong báo cáo này, tôi sẽ
xem xét tác động của các cuộc tấn công của Trump đến uy tín của báo chí Mỹ; việc
chính quyền của ông hạn chế truy cập thông tin chính phủ; tính chân thật của tổng
thống; những thách thức pháp lý của ông đối với công việc của truyền thông; việc
Tổng thống đã cố can thiệp vào sự độc lập tài chính của một số chủ hãng truyền
thông; và tác động đến báo chí ở các nước khác. Tôi cũng sẽ khai thác các nhà
báo và chuyên gia luật truyền thông nói gì về việc báo chí nên đáp ứng như thế
nào.
Tôi đã phỏng vấn gần 40
nhà báo, những người ủng hộ tự do báo chí, các trưởng khoa báo chí ở các trường,
luật sư và giáo sư truyền thông, và các quan chức chính phủ. Tôi đã dựa vào
nghiên cứu sâu rộng của Stephanie Sugars của US Press Freedom Tracker (Theo dõi
Tự do Báo chí Mỹ), một dự án của CPJ và Freedom of the Press Foundation (Tổ chức
Tự do Báo chí).
Tôi đã nói chuyện với
Michael Dubke, cựu giám đốc truyền thông tòa Bạch Ốc của Trump. Tuy nhiên, yêu
cầu trả lời đã được gửi tới Stephanie Grisham, thư ký báo chí tòa Bạch Ốc, là
người đã rời khỏi chức vụ này, được công bố ngày 7 tháng 4, và phó của cô,
Hogan Gidley, đã không trả lời.
Những người ủng hộ Trump
la mắng giới truyền thông tại một cuộc tập hợp ở Des Moines, Iowa, vào ngày 30
tháng 1 năm 2020. Trump thường xuyên chế giễu báo chí tại các cuộc tập hợp của
ông và khuyến khích đám đông tham gia. (Reuters / Jonathan Ernst).
(Còn tiếp)
****************
Dịch giả: Song
Phan
28/04/2020
Tổng thống và báo
chí
Hành vi của Trump làm tôi
nhớ đến các cuộc tấn công bằng lời công khai của Richard Nixon vào báo chí khi
tôi là một trong những biên tập viên làm việc trong cuộc điều tra Watergate của
báo Washington Post.
Ngoài ra, Nixon đã ra lệnh
nghe lén và FBI điều tra bất hợp pháp một số phóng viên, và tòa Bạch Ốc vẫn nắm
giữ một “danh sách kẻ thù” chính trị, trong đó có các nhà báo và phóng viên
truyền hình. Các băng ghi âm của tòa Bạch Ốc cuối cùng đã tiết lộ rằng, Nixon
cũng thường nổi giận với báo chí trong các cuộc trò chuyện ở Phòng Bầu dục với
các trợ lý của mình, gọi các phóng viên là “những thằng hề” và “đồ
chó đẻ”.
Michael Michael Conway, cố
vấn Ủy ban Tư pháp Hạ viện Hoa Kỳ trong cuộc điều tra luận tội Nixon, viết trên
website tin tức NBC vào tháng 11 năm 2019: “Dù các cuộc tấn công của tòa Bạch
Ốc thời Nixon vào báo chí liên quan đến các hành vi tội phạm, một số trong đó
cuối cùng dẫn đến vụ Nixon bị luận tội, các cuộc tấn công của Trump được cho là
nguy hiểm hơn và gây tổn hại hơn cho báo chí tự do. Trump đang tìm cách, và
thành công đến mức độ đáng kinh ngạc, trong việc làm mất uy tín của toàn bộ
ngành truyền thông qua việc tuyên bố báo chí là ‘kẻ thù của nhân dân’.”
Chính quyền của hai tổng
thống Ronald Reagan và Bill Clinton đều tranh thủ báo chí, mặc dù Bill và
Hillary Clinton khó chịu việc đưa tin về các thỏa thuận làm ăn của họ ở
Arkansas, về vụ vụng trộm của tổng thống với Monica Lewinsky, và về vụ luận tội
của ông. Họ đặc biệt không hài lòng với Washington Post, nơi mà với tư cách là
biên tập viên điều hành, tôi đã chỉ đạo việc đưa tin đó. Nhưng sự tức giận của
Clinton về một số câu chuyện, nhà báo và các hãng tin, không bao giờ phát triển
thành việc chống lại toàn bộ giới truyền thông một cách kịch liệt.
George W. Bush thân thiện
với các phóng viên, và báo chí có thể tiếp xúc được các quan chức trong chính
quyền của ông. Đồng thời, họ cũng bị kỷ luật, đáng lưu ý trong việc truyền đạt
tin tức, trong đó bao gồm những lời biện minh sai cho cuộc xâm lược Iraq sau vụ
khủng bố 11/9. Ngoài ra, trong “cuộc chiến chống khủng bố” trên toàn thế cầu của
CIA, các cơ quan tình báo và Bộ Tư pháp đã bắt đầu điều tra mạnh mẽ các “rò rĩ”
thông tin loại mật. Sau đó, những cuộc điều tra này dẫn đến các vụ truy tố chưa
từng có đối với các nguồn cung cấp tin cho các nhà báo của chính quyền Obama và
Trump.
Barack Obama hứa rằng
chính quyền của ông sẽ minh bạch nhất trong lịch sử. Thay vào đó, nó trở thành
chính quyền kiên định nhất trong việc hạn chế thông tin mà các phương tiện truyền
thông cần có để buộc chính phủ chịu trách nhiệm về hành động của mình. Nó đã sử
dụng các trang web và mạng truyền thông xã hội của tòa Bạch Ốc để qua mặt giới
báo chí trong việc trình bày phiên bản thực tế của chính mình trước công chúng,
tiền thân của cách Donald Trump sau này sử dụng Twitter. Chính quyền Obama đã
chủ động ngăn cản các cuộc phỏng vấn “không được phép” của các quan chức chính
phủ với báo chí, và nó đã đi những bước dài trong việc chống lại việc rò tin
cho các phóng viên.
Đáng kể nhất, chính quyền
Obama đã truy tố 10 nhân viên chính phủ và người hợp đồng vì đã tiết lộ thông
tin mật cho báo chí. Tám trong số các vụ truy tố là theo Đạo luật gián điệp năm
1917, được ban hành trong Thế chiến I để bảo vệ đất nước chống lại gián điệp
cho các chính phủ nước ngoài. Đạo luật này chỉ được sử dụng ba lần trong chín
thập niên, trước khi Obama nhậm chức.
Trong một số trường hợp,
Bộ Tư pháp và FBI đã bí mật thu giữ nội dung điện thoại và email giữa các nguồn
và các phóng viên báo New York Times, Fox News và Associated Press. Các nhà báo
an ninh quốc gia nói với tôi rằng, những cuộc điều tra đó có tác dụng làm nhục
chí các nguồn cung cấp thông tin trong chính phủ.
Tuy nhiên, chính quyền
Obama “không bao giờ tiến hành to tiếng công khai chống lại báo chí”,
giáo sư luật truyền thông của Đại học Georgia, Jonathan Peters lưu ý. Ngược lại,
Peters đặc tả các cuộc tấn công bằng lời của Trump vào báo chí là “một nỗ lực
có hệ thống nhằm làm bất hợp pháp hóa giới truyền thông trong tư cách là công cụ
kiểm tra quyền lực của chính phủ”.
Vào thời điểm Trump được
bầu làm tổng thống tháng 11 năm 2016, người Mỹ dường như bị chia rẽ không thể
hòa giải được, không chỉ về chính trị, tư tưởng và tình cảm, mà còn trên thực tế.
Hết thăm dò này tới thăm dò khác, cho thấy, những người ủng hộ và những người
phản đối Trump tin rằng, các phiên bản rất khác nhau của những gì họ nghĩ là sự
thật vì họ phụ thuộc chủ yếu vào các nguồn tin tức và thông tin mà họ tin tưởng,
bất kể tính xác thực của chúng. “Người ta xây nên thực tế cho chính họ từ một
lựa chọn truyền thông mà họ đồng ý”, ông Mark Lukasiewicz, trưởng khoa báo
chí của Đại học Hof Hofstra, nói với tôi.
Một khung hình video cho
thấy, ngày 26 tháng 10 năm 2018, các đặc vụ FBI kéo một tấm bạt lên một chiếc
xe tải từ Plantation, Florida, được phủ trong các miếng dán ủng hộ Trump. Chiếc
xe đã được điều tra liên quan đến kiện bom gửi đến phòng tin tức CNN ở New York
và các nhà phê bình bị nghi đã chỉ trích Tổng thống Trump (WPLG-TV qua AP).
Các cuộc tấn công
của Trump vào uy tín báo chí
Phóng viên Leslie Stahl của
CBS News đã nói tại một buổi họp mặt của Hội Phóng viên Chuyên nghiệp ở New
York hồi tháng 5 năm 2018, về một cuộc trò chuyện của cô với Tổng thống Trump vừa
đắc cử, trong văn phòng của ông ở Trump Tower, trước cuộc phỏng vấn trong tiết
mục “60 phút” của CBS với ông hồi tháng 11 năm 2016. Stahl nói: “Tới một
lúc, ông ta bắt đầu tấn công báo chí. Không có camera ở đó”.
Stahl nhớ lại: “Tôi đã
nói, ‘Ngài biết điều này đang trở nên mệt mỏi. Sao ngài cứ làm điều đó mãi như
vậy? Thật nhàm chán và đã đến lúc kết thúc điều đó’. Ngài biết đấy, ngài đã thắng
cử, sao ngài lại tấn công vào nó mãi như vậy?”
“Và ông ta nói: ‘Cô biết
tại sao tôi làm điều đó không? Tôi làm điều đó để làm mất uy tín của tất
cả bọn cô và hạ bệ tất cả bọn cô, để khi bọn cô viết những câu chuyện tiêu cực
về tôi, sẽ không ai tin bọn cô’.”
Nhớ lại cuộc trao đổi
này, Stahl đã nói với tôi vào đầu năm 2020: “Cái điều nảy ra với tôi là, nó
đã được toan tính thế nào. Ông ta vạch ra kế hoạch cho điều đó”.
“Và tôi đã sai”,
cô ấy nói về điều cô nghĩ lúc đó rằng, tác động của các cuộc tấn công của Trump
lên báo chí sẽ là gì. “Khi bạn nói điều gì đó lặp đi lặp lại, nó có tác động
rất lớn. Sự lặp lại là một phần tác động của nó”.
Các cuộc tấn công của
Trump vào báo chí trong các cuộc gặp gỡ với các nhà báo tại tòa Bạch Ốc, “có
thể gây thất vọng tầm gần. Ông ta có một số điều phàn nàn chính đáng về báo
chí, nhưng thường đó là một công cụ chính trị. Ông ta háo hức giao lưu với báo
chí – để chúng ta gần gũi với ông ấy – nhưng sau đó bắt đầu các cuộc tấn công”.
David Mike Bender, phóng viên Wall Street Journal ở tòa Bạch Ốc, nói.
Michael Dubke từng là
giám đốc truyền thông của tòa Bạch Ốc thời Trump vào đầu năm 2017, nói với tôi
rằng, một phần lý do khiến Trump tấn công báo chí và đặc tả tin tức là giả “là
sự thất vọng của ông ta về cách báo chí đã đưa tin về ông”. Dubke tranh luận:
“Không có chuyện nào nói về sự tiến bộ mà ông đã làm với nền kinh tế và chính
sách đối ngoại. Tới mức tốt nhất cũng chỉ là những chuyện đã tiêu cực”.
Dubke, hiện là cố vấn
truyền thông chiến lược của đảng Cộng hòa, nói thêm: “Ông ấy cũng rất ngạc
nhiên. Tổng thống cảm thấy rằng ông có quan hệ tốt với báo chí với tư cách là một
nhà phát triển ở New York. Ông ấy luôn sẵn lòng gặp gỡ báo chí”.
Lucy Dalglish, trưởng
khoa trường Báo chí Philip Merrill của Đại học Maryland, nói, dù ý định của
Trump ngay từ đầu là gì, hiệu quả của những lời phỉ báng của ông ta là rõ ràng.
Cô nói: “Ngay cả khi ban đầu nó không phải là mục đích xấu, thì nó sẽ trở
thành như vậy. Khi bạn đi khắp đất nước, bạn sẽ nghe mọi người nói
về ‘tin giả’. Nó đã gây ra thiệt hại rất lớn”.
Trump càng dành thời gian
nhiều hơn để lên án báo chí một cách giận dữ tại các cuộc tụ hợp lớn của ông với
những người ủng hộ ông nhiệt tình trên khắp đất nước, khuyến khích đám đông sôi
nổi phản ứng. Ông ta thường xuyên chỉ vào đám đông phóng viên, những người chụp
ảnh và nhà quay phim lố nhố lên trong phần dành cho báo chí dựng lên đằng sau
đám đông, khiến mọi người quay lại, la ó, và hét lên những điều như, “CNN
sucks”.
Kumar của Politico nói: “Chúng tôi luôn luôn bị chú ý tại một cuộc tụ tập
khi đám đông hưởng ứng với ông ấy. Khi đám đông ở ngay bên cạnh báo chí, chúng
tôi sẽ bị la ó và mọi người đang nói những điều tệ hại với chúng tôi”.
Phóng viên Kristina
Partsinevelos của Fox Business Network có mặt trong khu báo chí chật cứng khi
Trump tuyên bố sẽ tái tranh cử tại một cuộc tập hợp rầm rộ tại đấu trường Amway
Center ở Orlando, Florida, ngày 18 tháng 6 năm 2019. “Nhiều lần trong đêm
đó, không chỉ từ Tổng thống Trump, tất cả những người nói trước ông, đã thách
thức giới truyền thông”. Sau đó cô nói với Howard Kurtz về chương trình
“Media Buzz” của ông trên Fox News. “Toàn bộ đám đông chuyển sang la ó. Một
anh chàng đang chế giễu một phóng viên bên cạnh tôi, và tôi thậm chí còn không
biết ông ta đến từ mạng lưới nào”.
Trong một cuộc thảo luận
hồi tháng 3 năm 2018 mà tôi đã điều phối, phóng viên Ashley Parker của báo
Washington Post tại tòa Bạch Ốc nhớ lại cách Trump gọi tên cô và phóng viên
Maggie Haberman của báo New York Times tại tòa Bạch Ốc ở một cuộc tập họp
(rallies) lớn ở San Diego, sau khi mỗi người viết một câu chuyện mà ông không
thích: “Chúng tôi đang ở giữa căn phòng này khoảng 10.000 người hoặc hơn và
ông ta bắt đầu phàn nàn về câu chuyện của chúng tôi: ‘Có một người phụ nữ tên
Parker và một phụ nữ tên Haberman và họ đã viết nhiều nhất’ – thật ra tôi có
đeo thẻ tên, nhưng tôi nhanh chóng đưa máy tính xách tay của mình lên để che lại
– ‘Họ là những người bất lương nhất và đáng khinh nhất – họ không có ở
đây, phải không?’ Rồi cả đám đông quay lại ‘la ó, hút gió, Parker có ở đây
không?’
Parker nói lúc đó: “Điều
may mắn về công việc của một phóng viên báo in là, không ai biết tôi là ai. Nhiều
người bạn tốt của tôi [với công việc xuất hiện] trên TV, đặc biệt là phụ nữ, cảm
thấy có nhiều lời nói cay độc hơn. Điều này đã được báo cáo, nhưng CNN và các
cơ quan báo chí khác có giữ an toàn cho các phóng viên nữ của họ đi bộ đến xe của
họ sau các cuộc tụ tập [của Trump] hay không”.
Phóng viên CNN ở tòa Bạch
Ốc Abby Phillip nói tại một buổi thảo luận của một hội thảo: “Tôi đã bị người
ta đăng địa chỉ của cha mẹ tôi”. Cô nói thêm rằng, một cây viết bảo thủ đã
đăng một câu chuyện về mẹ cô ấy, “kể cả đăng ảnh của bà (tức mẹ của
Abby: ND) lên mạng, trong nỗ lực tấn công tôi vì đưa tin về một người đại
diện Trump. Những chuyện như vậy đã thật sự leo thang”.
Kumar của Politico nói, “nhưng
tôi cảm thấy thái độ thù địch hơn bao giờ hết, một giọng điệu hoàn toàn khác kể
từ năm 2016”. Mặc dù Trump chưa bao giờ tấn công cô, nhưng trong email,
Facebook và Twitter đã chỉ trích những câu chuyện và sự xuất hiện trên truyền
hình của cô. Cô ấy nói với tôi: “Đôi khi tôi cố gắng không xem Twitter bởi vì
đó là điều tiêu cực và khủng khiếp. Những chuyện như thế này chưa từng xảy ra
trước đây”.
Trên Twitter, Trump đã tấn
công giới truyền thông trong gần 1.900 tweet, từ khi ông tuyên bố ứng cử tổng
thống vào năm 2015 cho đến cuối năm 2019, theo một cơ sở dữ liệu do Stephanie
Sugars của US Press Freedom Tracker lưu giữ. Những cụm từ được tweet thường
xuyên nhất của Trump để mô tả giới truyền thông và nhà báo là “tin giả”,
“kẻ thù của nhân dân”, “bất lương”, “đồi bại”.
Hơn 600 tweet của Trump
nhắm vào các tổ chức tin tức cụ thể, dẫn đầu là New York Times, CNN, NBC và
MSNBC, Fox News và Washington Post. Ông ta gọi New York Times, trong số những từ
phỉ báng khác, là “giả”, “dỏm”, “tởm”, “nhục nhã”, “ngu”, “bịa”, “đần”, “tẽ”,
“thất bại” và “đang chết”. Ông ta đặc tả báo Washington Post là “giả”, “rồ”, “bất
lương”, “dỏm” và “nhục nhã”. Tháng 7 năm 2017, Trump đăng lên Twitter một đoạn
video dài 28 giây, trong đó ông được miêu tả là đang đấu vật và đấm một nhân vật
có đầu đã được thay thế bằng logo của CNN.
Bốn trăm tweet của Trump
đã nói tới hơn 100 nhà báo tại 30 cơ quan báo chí. Vào ngày 7 tháng 9 năm 2019,
một cái tweet với hàng chục triệu người theo dõi, Trump đã gọi Parker và đồng
nghiệp Philip Rucker của báo Washington Post là “hai phóng viên hạng nhẹ tởm
lợm”, những người thậm chí không được phép vào khuôn viên của tòa Bạch Ốc
vì bài báo của họ là quá KINH TỠM & GIẢ.
Biên tập viên điều hành
Marty Baron của báo Washington Post đã trả lời rằng, “tuyên bố của Tổng thống
đúng theo kiểu cách tìm cách phỉ báng và đe dọa báo chí. Điều đó không xác đáng
và nguy hiểm, và nó thể hiện mối đe dọa đối với báo chí tự do trên đất nước này”.
Trong dòng tweet ngày 7
tháng 11 năm 2019, Trump đã gọi cho các phóng viên Matt Zapotosky, Josh Dawsey
và Carol Leonnig của báo Washington Post là “những phóng viên hạ cấp”
trong một công kích dữ dội về một bài mà ông ta không thích. Leonnig nói rằng,
điều đó đã thúc đẩy “một sự gia tăng đáng kể” về thư từ thù hằn gửi tới.
“Một số thư từ thù hằn có chút cay nghiệt, mô tả tôi là một thành phần của
Nhóm Ngầm độc ác và ngốc như một tảng đá. Tôi đã bị những người tweet, gọi tôi
là rác rưởi và lặp lại mô tả hạ cấp của tổng thống”, cô ấy nói với tôi.
Đồng thời, “tôi cũng
thấy sự gia tăng của những người ủng hộ, lưu ý những điều tổng thống gọi tôi và
các đồng nghiệp của tôi – và họ gửi email bày tỏ sự ủng hộ của họ về những gì
chúng tôi làm tại Washington Post và cá nhân tôi. Các thành viên cộng đồng của
những người biết tôi là tác giả bài báo, đã đề nghị chúng tôi làm những chiếc
T-shirts in dòng chữ: ‘Tôi đứng chung với bọn hạ cấp’.” Leonnig nói.
Điều đó minh họa cho hố
ngăn cách sâu rộng trong phản ứng của công chúng đối với các cuộc tấn công của
Trump vào báo chí. Mặc dù khán giả truyền hình cáp Fox News đã tăng lên, nhưng
cũng có sự gia tăng đáng chú ý về số người đăng ký đọc báo New York Times và
Washington Post qua mạng, cũng như các quyên góp cho các đài phát thanh công cộng
và các nhóm tự do báo chí.
“Một trong những tác động
của cách Trump tấn công báo chí là nhắc nhở mọi người về tầm quan trọng của tự
do báo chí và vai trò của chúng tôi trong việc buộc chính phủ chịu trách nhiệm
giải trình”, ông Dan Dan Balz, phóng viên chính trị của báo Washington
Post, nói với tôi.
Đồng thời, Balz nói, “Thật
nghiêm trọng khi ông ta săn lùng mọi người, điều mà chúng ta chưa từng trải
nghiệm trước đây”.
“Trump đưa ra quyết định
có tính toán kỹ về người mà ông ta sẽ chọn [để tấn công]. Ông
ta khuyến khích công chúng – thật ra là kêu gọi họ – làm hại các nhà báo. Người
nào đó sẽ bị tổn thương”, Dalglish, trưởng khoa báo chí Maryland và trước
đây là giám đốc điều hành của Ủy ban Phóng viên về Tự do Báo chí, nói.
Đã có những mối đe dọa giết
người và gây thương tổn cho các tổ chức báo chí. Tháng 1 năm 2018, một người
đàn ông ở Michigan đã bị bắt vì nói với một nhà điều hành tại trụ sở của CNN
Atlanta, “Đồ Tin Giả, tao sẽ tới để bắn gục bọn bây”.
Tháng 8 năm 2018, một người
đàn ông ở California, mà sau này người đó nói với các phóng viên rằng, “Nước
Mỹ đã được cứu rỗi khi Donald J. Trump được bầu làm tổng thống”, đã thực hiện
nhiều cuộc gọi điện thoại đe dọa giết nhân viên của báo Boston Globe.
Vào tháng 10 năm 2018, một
người đàn ông đã gửi bom ống không nổ được, đến CNN ở New York, cũng như một số
chính trị gia và quan chức đảng Dân chủ.
Vào tháng 2 năm 2019, FBI
đã bắt giữ một trung úy Cảnh sát biển Hoa Kỳ tại Maryland, đang tàng trữ vũ khí
và có một “danh sách tấn công” gồm những nhân vật nổi trội thuộc đảng Dân chủ
và các nhân vật truyền thông nổi tiếng ở CNN và MSNBC.
Tháng 9 năm 2019, một
binh sĩ Quân đội Hoa Kỳ tại Kansas đã bị bắt vì một cuộc thảo luận trên mạng về
việc sử dụng chất nổ để tấn công các văn phòng của CNN ở New York.
Ses Sesno, cựu phóng viên
của CNN, nói: “Trong tất cả các năm viết báo, tôi chưa từng lo lắng phải cảnh
giác. Trump đã huy động lực lượng quần chúng để chế nhạo, châm chọc và làm điều
tồi tệ hơn cho những người đang làm công việc của họ. Nói thẳng thắn ra là ông
ta hành động như một tên côn đồ, kích động những người theo ông ta”.
Mary Louise Kelly của NPR
nhận giải thưởng xuất sắt nhất, phi thương mại, dành cho nhà báo/ phóng viên/
người dẫn chương trình “Mọi thứ đều được xem xét” (All things Considered) tại lễ
trao giải Gracie Awards hàng năm lần thứ 43 vào ngày 22/5/2018, tại Beverly
Hills, California. Ngoại trưởng Mike Pompeo cáo buộc Kelly nói dối về các quy tắc
cơ bản cho một cuộc phỏng vấn sau khi cô hỏi ông những câu hỏi trọng yếu.
(Richard Shotwell/ Invision/ AP).
(Còn tiếp)
.
@Tran H. Cách:
Bret Easton Ellis và Kimberly Strassel đã nói gì? Chỉ đưa tựa sách thôi thì chẳng nói lên được gì cả. Nếu cho rằng báo chỉ Mỹ đang nói dối thì nhớ rằng: Mỹ có đạo luật Libel and Defamation Law, Luật Bịa Chuyện Nói Xấu và Bôi Nhọ. Chỉ cần kiện họ 1 lần thôi, sẽ được thực thi ngay. Thế thì tại sao ông Trump lại không kiện những tờ báo hoặc những đài này phải bồi thường cho sập tiệm và đóng cửa?
Qua 44 đời tổng thống, không ai dám tấn công Tu Chính Án Thứ Nhất trong Bản Hiến Chương của Hoa Kỳ (trong đó có QUYỀN TỰ DO TRUYỀN THÔNG). Trump đã nói: “The Media is The Enemy of American People” (Truyền thông báo chí là kẻ thù của người dân Hoa Kỳ). Bắt chước câu của Hitler.
Trong suốt 2 nhiệm kỳ của Obama, Fox News đã dùng 46% thời gian coverage để chỉ trích và lên án những hoạt động cũng như phương sách làm việc của ông Obama. Obama chưa từng có một lời chỉ trích hoặc tấn công fox news.
So với Obama, Trump rất tệ! Không thấy vậy sao?
Bret Easton Ellis và Kimberly Strassel đã nói gì? Chỉ đưa tựa sách thôi thì chẳng nói lên được gì cả. Nếu cho rằng báo chỉ Mỹ đang nói dối thì nhớ rằng: Mỹ có đạo luật Libel and Defamation Law, Luật Bịa Chuyện Nói Xấu và Bôi Nhọ. Chỉ cần kiện họ 1 lần thôi, sẽ được thực thi ngay. Thế thì tại sao ông Trump lại không kiện những tờ báo hoặc những đài này phải bồi thường cho sập tiệm và đóng cửa?
Qua 44 đời tổng thống, không ai dám tấn công Tu Chính Án Thứ Nhất trong Bản Hiến Chương của Hoa Kỳ (trong đó có QUYỀN TỰ DO TRUYỀN THÔNG). Trump đã nói: “The Media is The Enemy of American People” (Truyền thông báo chí là kẻ thù của người dân Hoa Kỳ). Bắt chước câu của Hitler.
Trong suốt 2 nhiệm kỳ của Obama, Fox News đã dùng 46% thời gian coverage để chỉ trích và lên án những hoạt động cũng như phương sách làm việc của ông Obama. Obama chưa từng có một lời chỉ trích hoặc tấn công fox news.
So với Obama, Trump rất tệ! Không thấy vậy sao?
*************************
Dịch giả: Song
Phan
29/04/2020
Phóng viên Jim
Acosta của CNN đã từng bị Trump tấn công khi hỏi một ông ta một câu hỏi mà
Trump không trả lời được. Trump đã tước thẻ phóng viên, không cho Acosta vào
Nhà Trắng họp báo, CNN kiện và đã thắng vụ kiện này. Photo Courtesy
Báo chí truy cập
thông tin chính phủ dưới thời Trump
Trump đã nắm quyền kiểm
soát cá nhân đối với những gì tòa Bạch Ốc chính thức nói với và nói về báo chí.
Theo chỉ đạo của ông, các cuộc họp báo truyền thống hàng ngày tại tòa Bạch Ốc của
thư ký báo chí của tổng thống đã trở nên không thường xuyên vào năm 2018 và kết
thúc vào năm 2019 dưới thời Sarah Huckabee Sanders và người kế nhiệm bà,
Grisham.
Ngày 22/1/2019, Trump đã
tweet về Sanders như sau: “Tôi đã nói với cô ấy đừng có băn khoăn phiền muộn.
Dù sao thì lời nói cũng thốt ra! Hầu hết bọn họ sẽ không bao giờ đưa tin về
chúng ta một cách công bằng và do đó, thuật ngữ, Tin giả!”
Bender của Wall Street Journal nói, các buổi họp báo trên truyền hình trong
phòng họp James S. Brady “là một cơ hội để đặt câu hỏi về một loạt chủ đề rộng
rãi từ khắp các cơ quan báo chí. Một cửa sổ để tòa Bạch Ốc ra quyết định, đã bị
đóng”.
Ông Jonathan Karl, phóng viên trưởng của ABC News tại Washington, chủ tịch Hiệp hội
Phóng viên tòa Bạch Ốc nói: “Đó chính là dấu hiệu của sự khinh miệt của
chính quyền này đối với vai trò của báo chí mà chúng ta không có cuộc họp báo
hàng ngày. Các cuộc họp báo vô cùng quan trọng. Nó quan trọng về mặt biểu tượng
để thấy người phát ngôn của tổng thống Hoa Kỳ trả lời câu hỏi của phóng viên mỗi
ngày”.
Bắt đầu từ tháng 3 năm
2020, phòng họp báo của tòa Bạch Ốc cuối cùng đã sống lại với các cuộc họp báo
hàng ngày về cuộc khủng hoảng COVID-19, gồm các quan chức chủ chốt của chính
quyền do Trump và Pence dẫn đầu. Họ đã chứng minh giá trị của các cuộc họp như
vậy với báo chí và công chúng, mặc dù Trump cũng đã sử dụng chúng để đưa ra nhiều
tuyên bố sai lệch và phục vụ lợi ích riêng, cũng như tiếp tục phàn nàn về báo
chí trong năm bầu cử tổng thống.
Trong cuộc họp báo ngày
19 tháng 3, Trump đã lợi dụng câu hỏi dẫn dắt của Chanel Rion, phóng viên trang
cực hữu One America News tại tòa Bạch Ốc, để tấn công báo chí một cách giận dữ.
Ông ta đồng ý với Rion, rằng báo chí Mỹ đang “đứng về phía Trung Quốc” khi chất
vấn về việc ông gọi COVID-19 là “virus Trung Quốc”. Gọi từng tên của các tờ báo
như Wall Street Journal, New York Times và Washington Post, Trump đã tố cáo họ
đưa tin về phản ứng của chính quyền đối với cuộc khủng hoảng là “còn hơn cả
tin giả, đó là tin đồi bại”.
Ông ta cũng nói đùa về việc
giảm mạnh số lượng phóng viên trong phòng họp. Trump nói với họ: “Thật sự,
có lẽ chúng tôi nên loại khoảng 75-80% trong số các bạn. Tôi chỉ có hai hoặc ba
người mà tôi thích trong căn phòng này”. Trump đã đưa ra bình luận chỉ vài
ngày sau khi Trung Quốc trục xuất ít nhất 13 phóng viên của ba tờ báo Mỹ mà ông
ta nêu tên.
Cho đến khi cuộc khủng hoảng
COVID-19, Trump chủ yếu làm cho ông ta có thể sẵn sàng để phóng viên tiếp xúc
theo dạng không chính thức như “spray” và “gaggle”. Spray xảy ra khi giới hạn một
số phóng viên và nhiếp ảnh gia được mời tham gia các cuộc họp với các lãnh đạo
nước ngoài trong Phòng Bầu dục hoặc các nghi lễ ở những nơi khác trong tòa Bạch
Ốc, hoặc bên ngoài Vườn Hồng. Gaggle là những cuộc gặp gỡ vội vã với các phóng
viên đang chờ đợi khi Trump đi qua lại giữa South Lawn và bãi trực thăng Marine
One, hoặc khi ông ta bước ra khỏi máy bay Air Force One.
Dubke, cựu giám đốc truyền
thông của Trump nói với tôi: “Có lẽ ông ta là tổng thống dễ tiếp cận nhất
trong 20-30 năm qua. Đôi khi, có thể tiếp xúc ông ấy nhiều lần một ngày – trong
Phòng Bầu dục với các nhà lãnh đạo nước ngoài, trong các lần hạn chế phóng viên
khác của tòa Bạch Ốc, quanh chỗ máy bay Air Force One, và trên đường đến trực
thăng Marine One”.
Karl đồng ý rằng, cá nhân
ông Trump “trả lời nhiều câu hỏi của các phóng viên hơn bất kỳ tổng thống nào
tôi từng trải qua”, trong những năm ông đưa tin thời Bill Clinton, George W.
Bush và Barack Obama. “Đó là điều tốt”.
Từng là ngôi sao truyền
hình thực tế, Trump dường như coi những cuộc gặp gỡ không chính thức vội vã này
với một số thành viên báo chí là màn trình diễn cho bản tin buổi tối, thay vì
cơ hội thật sự cho các phóng viên tìm hiểu nhiều về những gì đang diễn ra trong
tòa Bạch Ốc và chính quyền. Tổng thống quyết định chọn nghe và trả lời câu hỏi
nào được la to lên, khi các phóng viên tranh nhau bấm máy ảnh hoặc tiếng rít của
cánh quạt chiếc trực thăng Sikorsky, Marine One. Trump có thể lờ các câu hỏi
truy tiếp thông tin trước (follow-up) hoặc mắng phóng viên và nhanh chóng thoát
ra.
Ông Bender nói: “Tiếng
Marine One ầm ĩ. Thật khó để nghe ông ta nói khi ông ta đi qua lại chỗ các nhà
báo. Không có cách nào có trật tự để hỏi qua các vấn đề trong ngày”.
Gần một nửa trong số 70
cuộc phỏng vấn của báo chí với cá nhân Trump mà ông ta đã tham gia ra vào năm
2019 là với các tổ chức báo chí thân thiện, thiên hữu, bao gồm Fox News, Fox
Business News và Daily Caller, theo số liệu Mark Knoller của đài CBS News lưu
giữ. “Có thể bỏ đi nhiều tháng, quay lại vẫn thấy tổng thống thực hiện các cuộc
phỏng vấn với chỉ một tổ chức báo chí”, Karl của đài ABC nói với tôi.
Thư ký báo chí tòa Bạch Ốc
Grisham chưa từng tổ chức họp báo dù chỉ một lần, kể từ khi nhận việc hồi tháng
7/2019 cho đến khi có thông báo rời khỏi chức vụ này vào ngày 7/4/2020, trong
khi thỉnh thoảng cô ta thực hiện phỏng vấn trên truyền hình, chủ yếu là với Fox
News. Tháng 1 năm 2020, 13 cựu thư ký báo chí tòa Bạch Ốc và các phát ngôn viên
khác của ba chính quyền Cộng hòa và Dân chủ trước đó đã ký một lá thư, công
khai kêu gọi tiếp tục lại các cuộc họp báo thường kỳ. Thư của họ ghi: “Những
người nam và nữ đáng tin cậy, đứng trước hậu cảnh mang tính biểu tượng tại tòa
Bạch Ốc, Bộ Ngoại giao và Lầu Năm góc, là hết sức quan trọng cho công việc mà
Hoa Kỳ phải làm trên thế giới”.
Đáp lại, Grisham nói với
Washington Examiner rằng, các nhà báo đã sử dụng các cuộc họp báo tại tòa Bạch Ốc
chủ yếu như là cơ hội để các nhà báo “phô trương” trên truyền hình, và cô ta sẵn
sàng cho các phóng viên cá nhân tiếp xúc mỗi ngày. Cô ta nói với báo này: “Trong
một buổi họp báo, tôi sẽ gọi một phóng viên từ một báo và họ có thể sẽ được đặt
một câu hỏi truy tiếp. Trong ngày làm việc, tôi nói chuyện với năm, sáu, bảy
phóng viên từ mỗi báo. Tôi nói chuyện với – Tôi sẽ không nói hàng trăm – mà gần
một trăm phóng viên mỗi ngày”.
“Cô ta không nói chuyện
với hàng trăm phóng viên mỗi ngày”, Karl nói với tôi, “và không có nhiều
thông tin từ văn phòng báo chí truyền ra, so với các chính quyền khác”.
Kumar của báo Politico
nói, cô đã bỏ lỡ cơ hội để lột trần các quan chức tòa Bạch Ốc, những người tham
dự các cuộc họp báo hàng ngày sau khi tắt camera. Các phóng viên đã phải thay
phiên nhau tham gia trong những lần được chọn vào Phòng Bầu dục và Kumar nói rằng,
cô chỉ có thể vào trong đó khoảng một lần mỗi tháng. Cô nói, các trợ lý trong
văn phòng báo chí luôn có thể gặp được, nhưng họ thường “không có thông tin
hoặc không muốn cung cấp thông tin”.
Tại Bộ Ngoại giao và Lầu
Năm góc cho đến thời gian gần đây, các cuộc họp báo không thường xuyên, không họp
báo lần nào trong nhiều tháng. Cả hai cơ quan này đều cắt giảm số lượng các nhà
báo có thể đi theo các Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng trong các
chuyến đi nước ngoài, mặc dù các tổ chức báo chí phải trả tất cả mọi chi phí.
Thỉnh thoảng, mỗi bộ này rút quyền tháp tùng đối với những phóng viên nào viết
những bài báo mà các quan chức không thích.
Phóng viên Shaun Tandon của
AFP tại Bộ Ngoại giao và là chủ tịch Hiệp hội Phóng viên tại Bộ Ngoại giao,
nói: “Quan hệ của Bộ Ngoại giao với báo chí trong thời chính quyền này đã xấu
đi rõ rệt. Các cuộc họp báo có ghi hình hàng ngày đã giảm xuống”, ông nói,
nó tướt đi cơ hội để các phóng viên “đặt câu hỏi và nhận câu trả lời về nhiều
vấn đề” mỗi ngày.
Các cuộc họp báo hàng
ngày có ghi âm/ ghi hình đã được thay bằng việc các quan chức Chính phủ thỉnh
thoảng đến khu vực báo chí của bộ để thông báo về chủ đề cụ thể, mà không có
ghi âm/ ghi hình “suốt 90% thời gian”, Carol Morello, phóng viên báo
Washington Post tại bộ Ngoai giao, nói với tôi. Điều đó khiến những bài báo của
các phóng viên mở ra cho những lời chỉ trích rằng, họ chỉ dựa vào một “quan
chức cấp cao giấu tên của Bộ Ngoại giao”.
Khi nói chuyện với các
phóng viên, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã tỏ thái độ thù địch ra mặt khi ông
không thích câu hỏi của họ. Trong những dịp riêng biệt, ông nói với một phóng
viên truyền hình Nashville và Judy Woodruff, phóng viên gạo cội của PBS News
Hour, khi họ thúc ép ông trong các cuộc phỏng vấn, trả lời về các thỏa thuận với
Ukraine mà cuối cùng dẫn đến việc Trump bị Hạ viện luận tội, rằng có vẻ như họ
đang làm việc cho Ủy ban Quốc gia của đảng Dân chủ.
Ngày 24/1/2020, Mary
Louise Kelly, đồng chủ trì chương trình “All Things Considered” của NPR, và một
phóng viên an ninh quốc gia kỳ cựu, đã phỏng vấn Pompeo có ghi hình về chính
sách của chính quyền Trump đối với Iran và Ukraine. Cô đã có một thỏa thuận bằng
văn bản với nhân viên của ông để hỏi về một loạt chủ đề. Pompeo phản đối khi
Kelly hỏi ông có nợ bà Marie Yovanovitch, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, một lời
xin lỗi hay không, vì ông đã không lên tiếng cho bà khi Trump triệu hồi bà về
Washington sau một chiến dịch dài bôi nhọ bà.
Sau đó, một phụ tá đã yêu
cầu Kelly đến phòng riêng của Pompeo, ở đó ông ta giận dữ mắng nhiếc cô vì đã hỏi
về Ukraine. Kelly sau đó đã kể lại trên NPR rằng, Pompeo đã hỏi, “‘Cô có
nghĩ người Mỹ quan tâm đến Ukraine không?’ Ông ta đã sử dụng từ Đ.M trong câu
đó và nhiều câu khác. Ông ta hỏi, liệu tôi có thể tìm ra được Ukraine trên bản
đồ không; Tôi nói được. Ông ta gọi các trợ lý mang tới một bản đồ thế giới
không in chữ, không có quốc gia nào được ghi tên. Tôi chỉ vào Ukraine”.
Kelly đã không được yêu cầu, cũng không thoả thuận, để trao đổi đó nằm ngoài hồ
sơ.
Khi vụ nổ này ra, trở
thành một câu chuyện được tường thuật rộng rãi, Pompeo đã đưa ra một tuyên bố
chính thức cáo buộc sai Kelly về việc đã nói dối ông ta về các quy tắc cơ bản
cho cuộc phỏng vấn và cuộc trò chuyện của họ sau đó. Pompeo nói: “Thật đáng
xấu hổ khi phóng viên này đã chọn cách vi phạm các quy tắc cơ bản của báo chí
và sự đàng hoàng. Đây là một ví dụ khác về việc giới truyền thông đi trật bản lề
như thế nào trong nỗ lực làm tổn hại Tổng thống Trump và Chính quyền này. Không
có gì lạ khi người dân Mỹ không tin vào nhiều thứ trên truyền thông khi họ liên
tục cho thấy bài bản và sự thiếu vắng tính chính trực của mình”.
John Lansing, CEO của đài
NPR đáp lại bằng cách nói với Michel Martin, người dẫn chương trình buổi phỏng
vấn “All Things Considered”, rằng cách Pompeo đối xử với Kelly “là thái quá
và không thích hợp” và rằng “tuyên bố từ Bộ trưởng là sai rành rành”.
Lansing nói thêm: “Không có gì lạ khi có sự căng thẳng giữa các quan chức
chính phủ và nhà báo bởi vì các nhà báo là – như tôi đã nói, nhiệm vụ của họ là
đặt ra những câu hỏi khó… Nhưng điều này vượt xa căng thẳng. Điều này đi về phía
đe dọa. Và hãy để tôi nói điều này. Chúng ta sẽ không để bị đe dọa”.
Bộ Ngoại giao Mỹ đã trừng
phạt NPR bằng cách không cho phép Michele Kelemen, phóng viên lâu năm của họ tại
Bộ Ngoại giao, đi theo trên máy bay chính phủ của Pompeo cho chuyến đi tiếp
theo tới Ukraine. Trump sau đó đã ca ngợi ông Pompeo tươi cười trước nhóm cử toạ
thân thiện tại một sự kiện ở tòa Bạch Ốc dành cho Thủ tướng Israel Benjamin
Netanyahu. “Rất ấn tượng, Mike”, Trump nói, cười mỉm với chính mình, khi
mọi người trong khán phòng cười vang. “Hôm qua, phóng viên đó đã không thể
làm tốt công việc về ông. Tôi nghĩ rằng ông đã thật sự làm một công việc tốt về
cô ta”.
Người phát ngôn của Bộ
Ngoại giao Morgan Ortagus đã không trả lời yêu cầu cho một cuộc phỏng vấn về
báo cáo này.
Tại Lầu Năm góc, dưới quyền
Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis, Bộ trưởng đầu tiên của Trump, “việc tiếp cận
ông đã xuống cấp khá nhanh vì những câu hỏi của phóng viên về những điều trong
đó có một khoảng cách giữa ông và tổng thống. Ít có khả năng Mattis nói chuyện,
còn các tướng lĩnh cũng vậy”, Dan Lamothe, phóng viên của báo Washington
Post tại Lầu Năm góc nói với tôi. Trong những tháng cuối cùng của Mattis, “người
ta đã bị phân công lại trong Lầu Năm góc vì đã nói quá thẳng thắn với báo chí”,
ông nói.
Việc tiếp xúc tăng lên phần
nào dưới thời Mark Esper, Bộ trưởng Quốc phòng hiện tại, mặc dù sự tham gia với
báo chí ít hơn thời trước chính quyền Trump, Lamothe là người đưa tin tức ở Lầu
Năm góc trong 12 năm, nói.
Alyssa Farah, Thư ký báo
chí của Bộ Quốc phòng nói với tôi rằng, Esper “thường xuyên tương tác với
báo chí và thúc đẩy việc tiếp xúc”. Cô nói rằng, ngoài các cuộc họp báo
hàng tháng của Esper, Jonathan Hoffman, trợ lý bộ trưởng Bộ Quốc phòng về các vấn
đề công cộng, hiện tổ chức các cuộc họp báo hàng tuần có ghi hình. Một trong những
phụ tá của Farah, Đại úy hải quân Brook DeWalt, nói, số lượng sĩ quan báo chí
đã được tăng lên, và các phóng viên có uy tín có thể đi lang thang bất cứ nơi
nào trong Lầu Năm góc.
Cơ quan bảo vệ môi trường
(EPA) đã đặc biệt hiếu chiến trong việc đưa tin về nó. Trong nhiệm kỳ của hai
giám đốc dưới thời Trump, người đầu là Scott Pruitt và người sau là Andrew
Wheeler, EPA đã liên tục tấn công các phóng viên và các hãng tin – từ AP, New
York Times đến tờ báo bảo thủ Washington Examiner – về những câu chuyện mà cơ
quan này coi là không thuận lợi. Cơ quan này ngăn cấm một số phóng viên không
được tới dự các sự kiện của EPA và loại ra khỏi danh sách gửi thư chính của nó.
“Tôi đang cố gắng để
không vướng vào chuyện lăng mạ hay chọn việc đấu đá. Thật lòng tôi chỉ muốn bảo
đảm rằng khi ai đưa tin về chính sách và các vấn đề của chúng tôi thì tin đó là
đúng và chính xác”, Corry Schiermeyer, quản trị viên về các vấn đề công cộng
của EPA, nói với phóng viên truyền thông Paul Farhi của Washington Post hồi
tháng 6 năm 2019.
Vào ngày 14 tháng 1 năm
2020, EPA đã đưa ra một thông cáo báo chí chỉ trích báo New York Times về việc
đăng tải một bài thẩm tra chi tiết về lý lịch của các quan chức cấp cao của
EPA. New York Times đưa tin: “Dưới thời chính phủ Trump, những người được bổ
nhiệm vào những vị trí này hầu hết thường làm việc trong các ngành công nghiệp
nhiên liệu mỏ, hóa chất và nông nghiệp. Trong thời gian làm việc cho chính phủ,
họ chịu trách nhiệm nới lỏng hoặc không thực hiện đối với gần 100 biện pháp bảo
vệ môi trường khỏi ô nhiễm và thuốc trừ sâu, cũng như làm suy yếu việc bảo tồn
tài nguyên thiên nhiên và các nỗ lực nhằm hạn chế khí thải nhà kính, làm nóng
hành tinh”.
Thông cáo báo chí của EPA
đã được đặt tựa là “New York Times tiếp tục chiến dịch chống lại chính quyền
Trump. Mọi Tin tức phù hợp với chương trình nghị sự này đều được đăng báo”.
Thông cáo báo chí mở đầu, “Hôm nay, New York tiếp tục tiến bước từ không
thích đáng qua thiên kiến cùng cực”, nó bắt đầu “đưa ra một danh sách tương
tác nhắm vào chính quyền Trump và Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ”.
Tại Bộ Nội vụ, những người
do Trump bổ nhiệm “đã nói khá rõ rằng biến đổi khí hậu không phải là một
lĩnh vực để thảo luận lịch sự. Họ lờ đi các yêu cầu bình luận về bất kỳ chủ đề
nào liên quan đến biến đổi khí hậu”, Bobby Magill, người phụ trách đưa tin
Bộ Nội vụ cho mục Môi trường của báo Bloomberg, nói.
EPA và Bộ Nội vụ nằm
trong số các cơ quan và cơ quan liên bang có trang web được kiểm tra thông tin
và tài nguyên về các chủ đề như biến đổi khí hậu, thuế doanh nghiệp, Đạo luật
Chăm sóc Giá cả Phải chăng, bạo lực gia đình, sức khỏe phụ nữ và LGBTQ (đồng
tính, lưỡng tính, chuyển giới, dị thường) được Sunlight Foundation và các nhóm
chính phủ mở khác giám sát. Theo nghiên cứu của các nhóm chính phủ mở, có ít
thông tin có sẵn trên mạng về lịch trình của các quan chức và khách đến tòa Bạch
Ốc và các bộ trong nội các. Ủy ban Giám sát và Cải cách Hạ viện đã báo cáo hồi
năm 2018, rằng, “nhiều cơ quan đã từ chối tiết lộ danh tính của các cá nhân
phục vụ trong Lực lượng Đặc nhiệm Cải cách Thủ tục mà Tổng thống Trump yêu cầu
mỗi cơ quan lập ra”.
Những gì đã chậm trễ
trong việc đáp ứng các yêu cầu của Đạo luật Tự do Thông tin (FOIA) đã tăng lên ở
hầu hết các bộ và cơ quan liên bang dưới thời chính phủ Trump, Associated Press
nhận thấy. Chính quyền đã chi hơn 40 triệu đô la trong năm đầu tiên, bảo vệ các
quyết định của mình để giữ lại các tài liệu được yêu cầu từ các hãng tin, nhà
báo, các nhóm chính phủ mở và công chúng, AP đưa tin. Theo một phân tích của Dự
án FOIA, các Bộ An ninh Nội địa, Nội vụ và Bộ Tư pháp, bị kiện thường xuyên nhất.
“Bộ Nội vụ không đáp ứng
nhiều với các yêu cầu của FOIA. Nhiều người trong chúng ta đang chờ đợi hết
tháng này qua tháng khác để các yêu cầu của FOIA phản hồi trở lại”, Magill,
chủ tịch khoá trước của Hiệp hội Các nhà báo Môi trường nói.
Carol Danko, cố vấn cao cấp
trong văn phòng truyền thông của Bộ Nội vụ, đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Ngày 2/3/2020, Trump nhận
một câu hỏi từ một thành viên truyền thông trong Phòng Bầu dục của tòa Bạch Ốc.
Một số phóng viên và nhiếp ảnh gia hạn chế được mời đến các cuộc họp giữa Trump
và các nhà lãnh đạo nước ngoài. (AP / Andrew Harnik).
(Còn tiếp)
********************
Dịch giả: Song
Phan
01/05/2020
Trump gọi báo New
York Times là “Kẻ thù của nhân dân” nhưng không nói gì về vụ bắt giữ kẻ khủng bố
Christopher Hasson, Trung úy Tuần duyên Mỹ, âm mưu giết hàng loạt các nhà báo,
thẩm phán và các chính trị gia vì họ chỉ trích Trump. Biếm họa của báo
Cleveland
Trump và sự thật
Khi ông ta tập trung kiểm
soát thông tin của chính quyền vào cho mình, Trump công bố hầu hết các quyết định
của tổng thống, các sự bổ nhiệm hành chính và sự thuyên chuyển – đã tiết lộ phần
lớn những gì trong đầu ông – trong nhiều lần tweet mỗi ngày. “Ông ta sử dụng
Twitter để lập và công bố chính sách. Nó cho chúng ta cảm nhận rõ ràng nhất về
tâm trạng của ông, trong đầu ông nghĩ gì”, Rucker của
Washington Post nói với tôi.
Tweets của tổng thống “đi
vòng quanh báo chí và trực tiếp lôi kéo những người ủng hộ nhiệt tình nhất của
ông. Tweet của Trump là một cửa sổ đáng chú ý để biết ông ta nghĩ gì và những
khoảnh khắc riêng tư của ông ta, là điều cả đời tôi chưa từng thấy trước đây ở
một tổng thống”, Bender của Wall Street Journal nói.
Cựu giám đốc truyền thông
của tòa Bạch Ốc Dubke nói với tôi: “Sức mạnh của những dòng tweet của
tổng thống là chưa từng có. Báo chí không biết cách xử lý chúng. Chúng được tường
thuật là ‘tin nóng’. Chúng hiệu quả hơn nhiều so với một thông cáo báo chí.
Ngoài báo chí, người dân thật ra không đọc chúng. Họ nhận được chúng từ truyền
thông. Báo chí gần như ngay lập tức đưa chúng ra mà không có bộ lọc, và sau đó
dành vài giờ tiếp theo để giải thích chúng”.
Tuy nhiên, Twitter đã cho phép Trump, “đưa
ra những thông tin không trung thực mà không bị trừng phạt”, như Matthew
Ingram, phóng viên truyền thông kỹ thuật số của Columbia Journalism Review
viết, “biết rằng tweet của ông sẽ được phát tán lại rộng rãi bởi những người
theo dõi ông và giới truyền thông, và để tránh những câu hỏi truy theo hoặc chỉ
trích”.
Khi làm như vậy, Trump đã đưa ra nhiều tuyên bố sai lầm hơn bất kỳ tổng
thống nào trong trí nhớ. Ngày đầu tiên nhậm chức
vào 21 tháng 1 năm 2017, ông nhấn mạnh rằng, số lượng người tham dự lễ nhậm chức
của ông đạt kỷ lục. Lời khẳng định này của ông đã nhanh chóng bị bác bỏ qua việc
so sánh các bức ảnh của đám đông ở Trung tâm thương mại của Washington trong lễ
nhậm chức của ông và Barack Obama. Tuy nhiên, Sean Spicer, thư ký báo chí của
Trump lúc bấy giờ đã sử dụng cuộc họp báo đầu tiên của mình để buộc tội các
phóng viên “cố ý đưa tin sai” về lượng người trong buổi nhậm chức.
Trong chương trình “Meet
the Press” (Gặp gỡ báo chí) của NBC vào ngày hôm sau, cố vấn tổng thống
Kellyanne Conway đã được người điều hành Chuck Todd hỏi, tại sao Spicer “đưa
ra một sự giả dối có thể chứng minh được”. Cô [Conway] nói, Spicer đang
cung cấp “những sự thật thay thế” (alternative facts), là điều mà Todd
đáp trả rằng: “Nhìn này, những sự thật khác không phải là sự thật. Chúng là
giả trá”.
Trong ba năm
đầu của nhiệm kỳ tổng thống, Trump đã đưa ra hơn 16.200 tuyên bố sai hoặc gây
hiểu lầm trên Twitter, tại các buổi
tụ họp của ông và những lần xuất hiện công khai khác, và trong các cuộc gặp gỡ
với các phóng viên, theo mục kiểm chứng thông tin thực tế (Fact Checker) của
Washington Post, do Glenn Kessler điều hành. Chúng bao gồm những điều ông nói về
nền kinh tế, thuế, thương mại và thuế quan, lãnh đạo nước ngoài, nhập cư và người
nhập cư, đối thủ chính trị, môi trường và biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe,
súng ống, gian lận cử tri, nhiệm kỳ tổng thống của Barack Obama và cuộc điều
tra luận tội Trump, cùng nhiều chủ đề khác. Một số trang web kiểm tra sự thật
khác cũng đã tìm thấy vô số tuyên bố của Trump đưa ra sai sự thật hoặc gây hiểu
lầm.
“Một đặc điểm rõ ràng
trong nhiệm kỳ tổng thống Donald Trump là ông ta tuôn ra những lời dối trá – việc
Trump vận động không ngừng để thuyết phục mọi người về những điều không thật”,
phóng viên kiểm tra sự thật của CNN Daniel Dale đã viết trên trang ‘Sự
Thật Trước Tiên’ hồi cuối năm 2019. Một số trong những tuyên bố sai hồi năm
2019 của Trump “là những lần nói hớ ngây thơ, một số trong số đó là những lời
nói hơi phóng đại”, theo Dale. “Nhưng đa số là những lời phát biểu dối
trá trơ trẽn: cố ý, một số lần đáng kể là tìm cách lừa mị và thủ đoạn”.
Linda Qiu là người kiểm tra sự thật của báo New York Times, viết rằng, Trump đã
thốt ra ít nhất 18 lần nói dối, cường điệu và thuyết âm mưu đã bị lật tẩy,
trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại kéo dài 53 phút của chương trình tin tức
buổi sáng “Fox & Friends” của Fox News ngày 22/11/2019. Các chủ đề bao gồm
điều tra luận tội, cắt giảm thuế, thuế quan, luật pháp quốc hội và một tuyên bố
sai rằng Trump “đã khai trương” một nhà máy của Apple mà
ông ta đến thăm, thật ra nó đã hoạt động từ năm 2013.
Bob Schieffer của CBS News đã nói với tôi: “Tôi nghĩ rằng, ông ta thường không biết
những điều ông ta nói là không chính xác. Đó là những điều ông ta thấy và nghe
được trên TV. Ông ta có thể mắc nhiều lỗi bởi vì ông ta không biết mình đang
nói cái gì hơn là cố gây hiểu lầm”.
Một số nhà phân tích đã
tìm thấy các tuyên bố sai mà Trump đưa ra, trùng với những gì được nói cùng một
chủ đề gần như cùng một lúc trên các chương trình Fox News mà ông ta xem. Ông
ta cũng đã tweet lại những tuyên bố sai mà ông ta đã thấy trên Twitter, gồm một
số tweet của các nhóm âm mưu cánh hữu.
“Chưa có tổng thống
nào nói nhiều điều sai như Trump”, Steiger của ProPublica nói, tạo ra “sự
sẵn sàng của mọi người để không tin vào các bài báo từ thực tế”.
Kessler của Washington Post và Qiu của New York Times đã ghi lại nhiều
phát biểu sai mà Trump đã đưa ra trong cuộc khủng hoảng COVID-19. “Chỉ có một
người đến từ Trung Quốc và chúng tôi đặt nó dưới sự kiểm soát. Sẽ ổn thôi”,
tổng thống nói trong một cuộc phỏng vấn của CNBC vào ngày 21 tháng 1.
“Chúng ta sắp có
vaccine rồi”, ông nói trong một cuộc họp báo ngày 25 tháng 2, khi mà việc
nghiên cứu vaccine chỉ mới bắt đầu.
“Ai muốn xét nghiệm đều
có thể được xét nghiệm”, Trump nói với các phóng viên vào ngày 6 tháng 3,
trong khi sự thiếu hụt các dụng cụ xét nghiệm virus khắp nơi.
Ngày 11 tháng 3, ông ta
nói rằng, các lãnh đạo ngành bảo hiểm y tế đã nói với ông rằng, họ sẽ chi trả tất
cả các khoản tiền điều trị virus mà người bệnh cùng chi trả (co-payment), trong
khi họ chỉ đồng ý chi trả cho các xét nghiệm.
Chuyên gia truyền thông của
báo Washington Post, bà Margaret Sullivan nói với tôi: “Người Mỹ không có
nhiều chia sẻ thực tế trong những ngày này, và Trump đã làm cho nó tồi tệ hơn. Những
sự giả dối của ông ta đã trở nên phổ biến. Không có kỳ vọng nào về sự thật và
thực tế ở mức cao nhất”.
Khi tôi hỏi cô ấy về việc
kiểm tra sự kiện của các cơ quan truyền thông về Trump, cô Sullivan nói, “tôi
không biết rằng điều đó tạo ra sự khác biệt. Nó dường như không tạo ra sự sứt mẻ
gì nhiều trong số những công dân ủng hộ Trump. Họ coi đó là một phần công việc
của giới truyền thông”.
Trump nhận câu hỏi trong
một sảnh đường của Fox News với sự điều khiển của Bret Baier và Martha
MacCallum tại Scranton, Pennsylvania, vào ngày 5/3/2020. Gần một nửa trong số
70 cuộc phỏng vấn Trump trong năm 2019 là với các báo thân thiện, thiên hữu,
theo số lượng được CBS lưu giữ. (Reuters / Leah Millis).
No comments:
Post a Comment