Thứ hai, 15/10/2018, 00:35 (GMT+7)
Tôi mới gặp một công ty có sản phẩm đặc biệt ở thành
phố Bologna, Italy. Họ làm ra một phần mềm ứng dụng trong thiết kế, sản xuất vật
liệu xây dựng trên nền tảng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn. Người dùng có thể
khai thác cơ sở dữ liệu gạch lát của các hãng trên toàn cầu, áp dụng cho các
thiết kế mình tự sáng tạo. Ứng dụng này lần đầu tiên giúp một người bình thường
có thể làm được công việc của nhà thiết kế chuyên nghiệp.
Tôi rất ngưỡng mộ và hỏi sâu về việc xây dựng ứng dụng
tuyệt vời này. Họ nói nó được xây dựng và nâng cấp trong nhiều năm qua cùng với
sự phát triển của công nghệ thông tin. Tôi hào hứng nhắc đến khái niệm cách mạng
4.0, dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), điện
toán đám mây hay số hóa thì ngạc nhiên thay, họ bảo chẳng biết đến những trào
lưu này. Họ chỉ đơn giản đã và vẫn làm như bao năm qua.
Nhờ xuất khẩu hàng đi nhiều nước, tôi thường xuyên
tiếp xúc với doanh nhân khắp nơi. Điều khiến tôi ngạc nhiên là khi chúng tôi
dùng cụm từ “cách mạng công nghiệp 4.0” thì các công ty Mỹ, Anh, Pháp, Ý không
hiểu ý chúng tôi muốn nói gì. Khi tôi giải thích về “cơ hội và thách thức” thì
đối tác trả lời, họ không quá bận tâm đến “cách mạng 4.0”. Công nghệ thông tin
liên tục thay đổi trong 20 năm qua và nó cứ thay đổi tới đâu thì họ ứng dụng tới
đó tại doanh nghiệp của mình.
Hầu như ngày nào tôi cũng được, phải nghe cụm từ “bốn
chấm không” ở Việt Nam. Hơn một năm qua, từ chính phủ tới các bộ ngành địa
phương, doanh nghiệp, đâu đâu người ta cũng nhắc đến cách mạng công nghiệp 4.0.
Trước một chuyến bay, tôi đọc trên điện thoại tin tức về một cuộc thi hoa hậu
có câu hỏi ứng xử về cách mạng 4.0. Máy bay vừa hạ cánh, giở điện thoại, lại thấy
email từ Quận ủy Bình Thạnh. Họ mời doanh nghiệp dự hội thảo của quận ủy tổ chức
với chủ đề: “Cách mạng công nghiệp 4.0: Cơ hội và Thách thức”.
Mọi giới trong xã hội đã vào cuộc rầm rộ để đón nhận
cách mạng công nghiệp 4.0 và cho rằng nó đã và đang diễn ra sâu rộng trên toàn
cầu. Nhưng theo tôi, cần hơn là những hành động thực sự.
Hành động đơn giản là tạo ra môi trường tốt và sự hỗ
trợ thiết thực cho doanh nghiệp cùng cộng đồng khởi nghiệp để họ sống được thay
vì phải bỏ cuộc. Rất nhiều dự án khởi nghiệp của người Việt đã
chọn Singapore thay vì quê hương mình. Singapore đã tạo ra môi trường
thân thiện đặc biệt với người kinh doanh từ các chính sách thiết thực về thuế,
thủ tục. Ngân hàng Trung ương MAS đã cấp hàng trăm triệu USD để phát triển các
dự án hỗ trợ ngành công nghệ và công nghệ tài chính. Không riêng Singapore, các
nước Đông Nam Á quanh Việt Nam đều đã có những chương trình hành động rất cụ thể
nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng công nghệ. Trong khi đó, tại Việt Nam, rất
khó có thể thấy được các chương trình hỗ trợ cụ thể của chính phủ.
Ở một khía cạnh khác, việc tuyên truyền thái quá về
“cách mạng 4.0” khiến đã có những người coi nó như một sức mạnh thần kỳ. Trong
một hội thảo của Microsoft tổ chức mới đây, tôi thấy đại diện một doanh nghiệp
lên diễn đàn hùng hồn khẳng định rằng họ sẽ ứng dụng số hóa trong công ty với
khẩu hiệu “Thay đổi hay là chết”. Cũng vận hành doanh nghiệp, tôi cho rằng số
hóa trong hoạt động là tốt, nhưng không phải cứ số hoá ắt sẽ thành công. Sứ mệnh
đầu tiên của doanh nghiệp là vật lộn với sự cạnh tranh khắc nghiệt trên thị trường,
có lợi nhuận để duy trì hoạt động và đảm bảo đời sống nhân viên; muốn số hóa
thì phải dựa trên nền tảng hoạt động bài bản, chuyên nghiệp, đội ngũ nhân sự có
trình độ chuyên môn cao, phải có sẵn sản phẩm tốt, cạnh tranh trên thị trường.
Hãy thử hỏi trong hàng trăm nghìn doanh nghiệp Việt
đang vật lộn để tồn tại, có bao nhiêu người sẽ số hóa thành rồng. Việc hô hào
thái quá và khẳng định vội vàng về “cuộc cách mạng” sẽ tạo ra những mặt trái,
gây ra sự hoang mang bất ổn trong giới doanh nghiệp. Sẽ xuất hiện những doanh
nghiệp nhỏ, có ngân sách hạn hẹp nhưng trước những lời đe dọa “thay đổi hay là
chết” sẽ phải bỏ ra chi phí lớn cho việc chạy đua hệ thống, các ứng dụng số hóa
chưa phù hợp.
Chúng ta không thể nghiêm trọng hóa quá đà một cuộc
cách mạng nào đó. Bởi cuộc sống của con người không bao giờ đứng yên, nhưng nó
không đảo lộn ngay lập tức một cách dễ dàng. Chỉ vài năm trước đây thôi, việc sử
dụng điện thoại di động còn xa xỉ đối với người Việt thì nay, người bán rong
cũng dùng điện thoại thông minh cho công việc. Họ chẳng hề tuyên bố có một cuộc
cách mạng nào với bao nhiêu chấm trong thay đổi ấy.
Gần đây, người ta còn tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo
về chính phủ điện tử, thành phố thông minh, đô thị hiện đại. Tôi không biết cuộc
cách mạng có diễn ra nhưng tôi chắc chắn những chiếc xe ô tô không người lái
Tesla không thể vận hành trên những con đường luôn tắc nghẽn hay ngập nước của
TP HCM. Sẽ vẫn có những kỹ sư điện toán e ngại đến Việt Nam làm việc chỉ vì an
toàn thực phẩm. Không có cuộc cách mạng “mấy chấm” nào trong giáo dục để sáng
mai trẻ em miền núi, vùng xa không còn phải bơi qua sông hay bị bắt nghỉ học,
ngay lập tức giúp mỗi bệnh nhân ở Bệnh viện ung bướu TP HCM được nằm một giường
riêng thay vì ghép với hai người khác.
Cải thiện chất lượng sống đồng đều cho mọi người dân
mỗi ngày mới là mục tiêu cốt lõi của các nhà quản lý. Gọi tên đúng mục tiêu
phát triển, thì việc khoác lên nó một cái áo “mấy chấm” chỉ còn là chuyện phụ.
Đinh
Hồng Kỳ
No comments:
Post a Comment