HỒ SƠ WIKILEAKS (49) :
Ðỗ Dzũng/Người Việt
Thứ Hai - 21 Tháng 11, 2011
WESTMINSTER (NV) - Trong một lần viếng thăm Sài Gòn, Phụ Tá Ngoại Trưởng Mỹ Arthur Gene Dewey hăm giới chức Việt Nam là tình trạng tự do tôn giáo tại Tây Nguyên chưa xứng đáng, nhất là vụ bắt bớ một số tín hữu Tin Lành tại Quận 11 mà ông nghe được trước khi trở về Hoa Kỳ.
Ðó là nội dung công điện ngoại giao do tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn, bà Emi Lynn Yamauchi, chuẩn bị ngày 23 Tháng Tám, 2003, trước khi gởi về Washington, DC, vừa được trang web Wikileaks tiết lộ.
Theo bản công điện, ông Arthur Gene Dewey, đặc trách dân số, tị nạn và di dân tại Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, phàn nàn về tự do tôn giáo trong các cuộc họp với nhiều giới chức chính quyền Việt Nam tại Sài Gòn ngày 19 Tháng Tám, 2003, ba ngày sau khi ông đi thăm vùng Tây Nguyên.
Phía Việt Nam có mặt trong buổi họp với ông bao gồm đại diện Ủy Ban Tôn Giáo, Sở Ngoại Vụ và Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố.
Trong các cuộc họp với ba cơ quan này, ông Dewey đều mô tả thiếu tự do tôn giáo làm con người trở thành dân tị nạn. Ngoài ra, ông cũng nói với phía Việt Nam là “ông trở về Hoa Kỳ với một quan điểm lẫn lộn về khả năng người dân thực hành tự do tôn giáo tại Việt Nam”.
Tuy nhiên, mặc dù vị phụ tá ngoại trưởng Mỹ có khen ngợi điều mà ông gọi là những cố gắng tích cực của chính quyền tỉnh Lâm Ðồng cho ghi danh những giáo hội Tin Lành mới, “tình hình tại những nơi khác lại không được tích cực như vậy”.
Ông có nhắc tới vụ chính quyền Việt Nam thừa nhận giáo hội Southern Evangelical Church of Vietnam (SECV) và nói việc cho phép giáo hội này mở trường dạy giáo lý hồi Tháng Hai là một bước tích cực khác.
Trong những buổi họp này, ông Arthur Gene Dewey nêu chuyện xô xát trong vụ không thừa nhận một giáo hội “bất hợp pháp” tại Quận 11 trước đó một ngày.
Ông Dewey nói rất khó để ông hiểu làm thế nào mà Việt Nam có thể tự cho là có tự do tôn giáo khi công an hành động “một cách tàn bạo như vậy.”
Nhà ngoại giao Mỹ nói với giới chức Việt Nam là ông hy vọng trở lại Washington, DC, với cảm nhận là tình hình tại Sài Gòn nói chung là tích cực, nhưng không biết phải giải thích như thế nào sự việc xảy ra tại Quận 11.
Ông Dewey nhắc nhở ông Nguyễn Ngọc Sang, chủ tịch Ủy Ban Tôn Giáo Thành Phố, rằng “cả thế giới đang theo dõi (sự việc),” và hy vọng giới chức địa phương hiểu hậu quả suy nghĩ của cộng đồng quốc tế về hành động của họ.
Phụ Tá Ngoại Trưởng Dewey kêu gọi ông Sang vận động thả ngay hai mục sư nghe nói mới bị bắt và giải thích sự việc này với ông, trước khi ông rời Việt Nam tối hôm đó.
Chủ tịch Ủy Ban Tôn Giáo Thành Phố nói rằng ông rất tiếc chưa nghe bất cứ gì về chuyện này, nhưng hứa sẽ điều tra. Ông Sang cũng nói giới chức quận đôi khi báo cáo sự việc với thành phố khá chậm, và nói sẽ lấy làm tiếc nếu chuyện bắt hai mục sư thật sự xảy ra.
“Trong suốt buổi nói chuyện, ông Sang nhắc lại vụ hai mục sư Tin Lành nhiều lần, mặc dù ông Dewey không đòi hỏi, và có vẻ thực sự quan tâm đến sự việc,” bản công điện viết.
Ông Dewey mô tả ông Sang tự cho mình là một người có theo đạo với sự hiểu biết nhu cầu tinh thần của con người. Ông Sang tự hào khi nói với ông Dewey là ông có bàn thờ trong nhà, nhưng không bao giờ cho biết ông theo đạo nào.
Cũng trong buổi nói chuyện, ông Sang nhất quyết rằng một số tín đồ vi phạm luật pháp vì lợi dụng tự do tôn giáo để theo đuổi mục tiêu chính trị. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận là công an địa phương có khi hành động quá tay bởi vì họ không hoàn toàn hiểu chính sách của chính phủ, theo lời kể của ông Dewey. Ông Sang có đề cập chuyện hai người dân mới đây bị phạt vì vi phạm chính sách tôn giáo của chính phủ, mặc dù không đưa ra chi tiết.
Rồi ông Sang nói với nhà ngoại giao Mỹ là ông vừa tổ chức tám buổi huấn luyện cho giới chức địa phương để họ hiểu như thế nào là thực hành tôn giáo. Những buổi huấn luyện này có sự hiện diện của tu sĩ Tin Lành và Công Giáo .
Nhưng ông Dewey lại nhận xét trong công điện: “Tuy nhiên, ông Sang là một người không nhất quán, nhất là khi ông nói về tình trạng của các giáo hội không được thừa nhận.”
Những giáo hội này, theo ông Dewey, nói chung là được để yên cho hoạt động, “nếu họ không làm gì ảnh hưởng tới sự đoàn kết dân tộc.”
“Tuy nhiên, tình trạng 'bất hợp pháp' của họ cũng có nghĩa là họ có thể bị đóng cửa hoặc bị tịch thu tài sản bất cứ lúc nào. Có nghĩa là 'tự do tôn giáo' của họ chỉ kéo dài cho tới khi họ vượt qua một lằn ranh giới hạn nào đó,” ông Dewey nhận xét.
Theo ông Dewey, ông Sang nói rằng Ủy Ban Tôn Giáo còn đang chờ sự đồng ý của Hà Nội để thừa nhận thêm một số giáo hội liên hệ với SECV, nhưng bảo đảm là những người này, trong khi đó, vẫn được hoạt động tôn giáo của họ. Ông Sang nói rằng ủy ban không phản đối việc SEVC in Kinh Thánh, và chỉ chú trọng đến “những cuốn sách kích động sự bất ổn định.”
Ông Sang cũng đưa ra một số thống kê về hoạt động tôn giáo tại Sài Gòn như có 2 triệu tín đồ, trong đó có 1 triệu người theo đạo Phật, 500,000 người theo Công Giáo và số còn lại theo đạo Hòa Hảo, Cao Ðài, Hồi Giáo, Ấn Ðộ Giáo và Bahai. Ông Sang cũng nói Việt Nam cổ vũ sự phát triển tôn giáo và nói thêm là lịch sử chiến tranh của Việt Nam làm cho chính quyền coi trọng tự do và đoàn kết dân tộc.
Nhà ngoại giao Mỹ đồng ý là có sự khác biệt giữa tín đồ và người làm chính trị, nhưng nhấn mạnh nhu cầu giảm thiểu giữa chính sách của chính quyền trung ương cho phép người dân thực hành tín ngưỡng và sự không đồng nhất trong việc thi hành chính sách này của chính quyền địa phương.
Ông Dewey cũng nhắc lại một cách rõ ràng là chính phủ Mỹ ủng hộ mạnh mẽ sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, nhưng sự đa dạng tôn giáo là điểm mà Hoa Kỳ luôn coi trọng.
Theo bản công điện, những cuộc họp khác của ông Dewey đều tập trung những điểm tương tự như cuộc họp với ông Sang, trong đó, phía Việt Nam luôn đề cập sự tiến triển của tự do tôn giáo bằng cách nêu ra con số tín đồ gia tăng.
“Tất cả mọi người đều nói chung một 'câu thần chú' là tự do tôn giáo được tôn trọng, nhưng không phải với người có ý đồ chính trị,” bản công điện trích lời ông Dewey nói.
Ông Lê Quốc Hùng, giám đốc Sở Ngoại Vụ Thành Phố, còn đưa ra một “mốt mới” bằng cách so sánh sự ổn định để hấp dẫn đầu tư ngoại quốc với sự kiện là tôn giáo thường liên hệ với các lực lượng xâm lăng từ bên ngoài vào Việt Nam, ông Dewey được trích lời nói.
“Cũng giống như tất cả giới chức chính phủ Việt Nam, ông Hùng nhấn mạnh rằng có sự tiến bộ rõ rệt trong những năm qua, nhưng cân bằng tự do tôn giáo với an ninh và ổn định phải được làm 'từng bước một,'” ông Dewey nhận xét, theo công điện ngoại giao.
––
Liên lạc tác giả: DoDzung@nguoi-viet.com
.
.
.
No comments:
Post a Comment