VỤ IDS : TÚI KHÔN NẰM Ở ĐÂU ?

Túi khôn nằm ở đâu?
Bùi Tín
Đăng ngày 16-9-2009
http://danchimviet.com/articles/1484/1/Tui-khon---nm--au/Page1.html
Các nước dân chủ phát triển đều có khá nhiều cơ quan nghiên cứu chuyên sâu về chính trị, kinh tế, tài chính, quân sự, quan hệ quốc tế, văn hóa, khoa học, kỹ thuật...
Phần lớn đó là những tổ chức, viện, công ty tư nhân có mục đích nghiên cứu chuyên sâu tình hình, có chương trình, kế hoạch nghiên cứu, trao đổi, tổ chức hội thảo, công bố thông tin, xuất bản sách báo, nhằm phục vụ toàn dân và các cơ quan chính quyền, mở rộng kiến thức cho toàn xã hội.
Ví dụ ở Hoa kỳ, có American Enterprise Institut AEI - Viện Kinh doanh Mỹ; John Hopkins University Institude for Policy Studies - Viện nghiên cứu Chính sách thuộcĐại học John Hopkins; Heritage Foundation - Tổ chức Kế thừa; Hoover Institute - Viện Hoover; Rand Corporation - Tập đoàn Rand ...và vài chục viện khác.
Các nhân vật Mỹ, từ tổng thống, nghị sỹ, lãnh tụ các chính đảng, chính khách, nhà ngoại giao, tướng lãnh, trí thức toàn nước Mỹ đều chăm chú theo dõi hoạt động của các Viện nghiên cứu ấy để mở rộng hiểu biết, thu thông tin, gợi nguồn cảm hứng, làm phong phú thêm tư duy của mình. Nhiều chính sách lớn của nhà nước được định hình từ các "lò tư duy" này.
Người Mỹ gọi đây là những "think tank" - những "cỗ xe tư tưởng". Người Pháp, Tây Ban Nha, Ý, cả người Nga, Đan mạch .. cũng dùng chữ "Think tank" của Mỹ-Anh.

Vì chữ think tank bao hàm nghĩa rộng, gồm cả khối tư duy lớn, tinh hoa toàn xã hội và thời đại, khối lượng đồ sộ và chất lượng cao, như cỗ máy luôn vận động mạnh mẽ, sôi sục sáng tạo, lao tới trước, do các viện nghiên cứu ấy tạo nên.

Ở ta, từ xưa, có từ "túi khôn", chỉ rõ con người khác với mọi động vật khác là ở trí khôn, biết tư duy, biết suy luận, biết phân biệt phải trái, đúng sai, có lời nói và chữ viết. Túi khôn xã hội nằm ở người quân tử ngay thật, ở giới khoa bảng và sỹ tử có học hành thấu triệt thiên cơ của trời đất vạn vật và nhân sinh của con người.
Xã hội ta thời phong kiến, nếp nghĩ toàn dân là phó mặc tư duy cho vua quan cai trị.
Ý vua là ý trời. Minh quân thì dân được phúc; hôn quân thì dân chịu hoạ.

Hơn nửa thế kỷ đảng cộng sản cầm quyền, với tư duy độc quyền đảng trị theo lý luận chuyên chính vô sản, coi tự do tư nhân là hiểm nguy cho đảng, nên nếp nghĩ được trau dồi cho toàn dân là đảng luôn tuyệt đối sáng suốt như thần như thánh, không thể phạm sai lầm, mọi sự đã có đảng lo, có đường lối chính sách tuyệt vời, cứ vâng lời theo đảng là có thiên đường trên hạ giới này. Cho nên dân chỉ có nghe theo và làm theo, vâng vâng dạ dạ, không cần, không được suy nghĩ điều gì khác.

Thời mở cửa và đổi mới, có những đổi thay, không còn như cũ. Cho nên cái "túi khôn" tư nhân, cái "think tank" tư nhân mang tên Viện Nghiên cứu Phát triển IDS - Institute of Development Studies chào đời trong dịp Việt nam gia nhập Tổ chức thương mại quốc tế WTO.
Vậy mà cái IDS mang dấu hiệu thời đại ấy lại vừa chết yểu ngày hôm kia 14/9.

Cho tôi xin được ngỏ lời chia buồn chân thành với 16 vị trí thức kẻ sỹ thời đại đã tạo nên cái túi khôn xã hội thật sự quý hoá và có giá trị này.
Tôi biết khá rõ từng vị trong Hội đồng khoa học của IDS, và xin được chia sẻ nỗi buồn này với các vị, mà đến hơn một nửa là bạn quen biết, không ít người là bạn thân quen vẫn thường giao du, gặp gỡ tôi khi có dịp và trao đổi với tôi trên internet.
Tôi nói lên điều ấy vì rất hiểu tinh thần lương thiện tri thức của các anh chị - la probité intellectuelle - ngay thật liêm khiết trong tư duy, không mảy may sợ sự thật, như nhà bác học cổ khi bị đưa lên giàn thiêu vẫn khẳng định :"quả đất vẫn quay!".
Tôi rất hiểu đây không mảy may là một sự đầu hàng, bỏ cuộc. Không! Trái lại tôi coi đây là một hành động tiến công, một cuộc công phá bạo quyền còn u tối, mù quáng vì tham vật chất riêng tư, rất sợ lẽ phải, khoa học, dị ứng với luật pháp, đối lập với "túi khôn" của dân tộc. Ánh sáng luôn đẩy lùi bóng tối.

Từ đầu năm tôi đã được biết cả 16 vị đang trong tầm ngắm của Tổng cục II, bị chụp mũ là "có âm mưu chống phá nhà nước"(!), có "dấu hiệu xâm phạm an ninh quốc gia"(!), đã "nhận tiền yểm trợ từ nước ngoài", "bị bọn phản động giật dây, lôi kéo, mua chuộc"(!).

Tôi rất thông cảm và am hiểu nhân cách của các anh Việt Phương, Nguyên Ngọc, Tương Lai, Phan Huy Lê, Chu Hảo, Hoàng Tuỵ, Phan Đình Diệu..., của 2 chị Phạm Chi Lan và Kim Hạnh, các anh chị rất an nhiên tự tại, tự tin và coi khinh những chụp mũ dựng đứng trên đây. Cũng bởi vì họ cũng từng chụp mũ cho tôi là : bị phản động lôi kéo (!), bất mãn về địa vị (!), nhận tiền của phòng nhì (deux B) và CIA (!), gia nhập đảng Việt Tân... không có lấy một bằng chứng nhỏ, một ly sự thật. Thật thương hại cho bộ máy an ninh đồ sộ tốn kém mà toàn ăn óc nói mò, vu vơ thảm hại đến thế! Một cơ chế hung ác, và bệ rạc!

Trong một chế độ pháp quyền, tôi có thể kiện và đòi kẻ vu khống phải xin lỗi và bồi thường danh dự; tiền ấy nếu như có, sẽ xin tặng những anh chị em dân chủ yêu nước bị tù đầy.

Tôi hiểu rằng IDS không chết. IDS sống mãnh liệt trong lòng dân, trong lòng túi khôn dân tộc. IDS nạn nhân của vu cáo và khủng bố nhà nước, có quyền kiện lại bạo quyền phạm pháp, để trở về trong hào quang của khoa học và chân lý.

Tôi tin là IDS ngẫm cho cùng, vẫn sống, và sống đẹp, sống khoẻ, sống mãnh liệt trong xã hội Việt Nam đang chuyển mình lên một tầng văn hoá - chính trị cao hơn : xã hội dân chủ tự do theo pháp luật, sự chuyển mình mà IDS đã góp phần không nhỏ.

Paris 16-9-2009