Cù
Tuấn
biên dịch
.
Tóm
tắt: Việc bắt
giữ nhà sáng lập Telegram đã làm nổi bật vị thế to lớn của ứng dụng nhắn tin
này trong cuộc chiến đẫm máu nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II.
----
Việc
bắt giữ Pavel Durov, người sáng lập ứng dụng nhắn tin Telegram, tại Paris vào
ngày 24.8 đã làm dấy lên câu hỏi về tương lai của một nền tảng vốn đóng vai trò
định hình nhận thức của công chúng về cuộc chiến của Nga tại Ukraine.
Cuộc
xâm lược của Nga năm 2022 đã giúp biến Telegram từ một công cụ giao tiếp chuyên
biệt dành cho tầng lớp trí thức của Nga thành một hiện tượng toàn cầu. Ứng dụng
này đã cho phép hàng triệu người theo dõi diễn biến chiến trường gần như theo
thời gian thực, biến những người lính thành người kể chuyện về cuộc xung đột
đang diễn ra xung quanh họ và trao cho cả những người tuyên truyền và những người
bất đồng chính kiến một sân khấu để thể hiện trong cuộc đấu tranh giành trái
tim và khối óc của những người theo dõi cuộc chiến.
Telegram
được ông Durov cùng anh trai thành lập vào năm 2013. Các công tố viên Pháp cho
biết Durov, một công dân Pháp gốc Nga, đã bị bắt giữ liên quan đến cuộc điều
tra được mở vào tháng trước về hoạt động tội phạm trên ứng dụng này và tình trạng
thiếu hợp tác với cơ quan thực thi pháp luật.
Theo
Trung tâm Levada, một tổ chức thăm dò ý kiến độc lập của Nga, hiện nay cứ hai
công dân Nga thì có một người sử dụng Telegram để lấy thông tin hoặc giao tiếp
với người khác, tăng từ mức khoảng 38 phần trăm vào đầu cuộc chiến.
Nhiều
người Nga đã chuyển sang ứng dụng nhắn tin này để biết tin tức về cuộc chiến
sau khi Điện Kremlin cấm hầu hết các nền tảng truyền thông xã hội lớn khác của
phương Tây tại quốc gia này, bao gồm Facebook và Instagram. Chính phủ Nga cũng
đã đóng cửa một số tờ báo, trang web, đài phát thanh và truyền hình độc lập, và
bỏ tù hàng trăm người vì đặt câu hỏi về cách truyền thông Nga tường thuật chính
thức về cuộc chiến.
Theo
một cuộc thăm dò do Levada thực hiện vào tháng 4, cứ bốn người Nga thì có một
người đọc các bảng tin công cộng của Telegram, mà được gọi là các kênh, để có
được góc nhìn chân thực hơn về cuộc chiến. Năm năm trước, con số đó chỉ là 1 phần
trăm.
Những
người khác bị thu hút bởi tính năng mã hóa mạnh mẽ và cài đặt quyền riêng tư của
ứng dụng này, khiến nó trở thành phương tiện hấp dẫn để truyền đạt thông tin nhạy
cảm trong thời điểm kiểm duyệt và đàn áp gia tăng ở Nga.
Sự
kết hợp giữa lượng người dùng lớn của Telegram và tính bảo mật được cho là của
nền tảng này đã khiến nó trở thành công cụ truyền thông được ưa chuộng ở Nga đối
với cả những người ủng hộ và những người phản đối cuộc xâm lược.
Các
nhà báo độc lập hiện đang sống lưu vong đã sử dụng ứng dụng này để tiếp tục đưa
tin về cuộc chiến và thông báo cho khán giả Nga về thiệt hại của nó. Những người
hâm mộ quân sự Nga và nhà phân tích dữ liệu vệ tinh trước đây ít được biết đến
đã thu hút hàng triệu người theo dõi trên Telegram sau cuộc xâm lược, và họ trở
thành trọng tài quan trọng để nêu ý kiến về diễn biến của cuộc chiến. Những người
tình nguyện Nga đã sử dụng ứng dụng này để gây quỹ cho quân đội Nga và giúp sơ
tán các dân thường bị kẹt trong cuộc chiến.
Telegram
cũng đã trở thành một nguồn thông tin chiến tranh nổi bật ở Ukraine. Ví dụ, nhiều
người Ukraine đã chuyển sang sử dụng Telegram để cảnh báo không kích, được coi
là nhanh hơn ứng dụng chính thức của chính phủ Ukraine.
Nhưng có lẽ
điều đáng nói nhất là những người lính tiền tuyến đã chuyển sang dùng Telegram
để ghi lại cuộc sống và cái chết của họ. Việc này đã thay đổi bản chất của cách
thông tin lan truyền trong thời chiến. Việc Telegram không hạn chế nội dung bạo
lực có nghĩa là ứng dụng này đã trở thành cổng thông tin cho một số video chiến
đấu ghê rợn nhất, phơi bày thực tế của cuộc chiến tranh thế kỷ 21, nơi máy bay
không người lái và máy quay đeo trên người đã tạo ra một số lượng cảnh quay thời
gian thực khổng lồ chưa từng có.
Binh
lính Nga cũng thường xuyên sử dụng Telegram để trao đổi thông tin quân sự với
nhau. Việc này đã nhấn mạnh cách thức chiến tranh ở Ukraine được tiến hành bằng
sự kết hợp giữa công nghệ quân sự và thương mại, bao gồm cả máy bay không người
lái và bộ định tuyến Starlink.
“Cho
đến nay, Telegram có lẽ đã trở thành phương tiện chính để chỉ huy và kiểm soát
các đơn vị quân đội”, một nhóm các nhà phân tích quân sự Nga ủng hộ chiến
tranh, được gọi là Rybar, đã viết trên Telegram sau khi ông Durov bị bắt giữ.
Rybar
nói thêm rằng việc bắt giữ ông Durov đã cho thấy nhu cầu của Nga trong việc
phát triển các kênh liên lạc quân sự an toàn hơn.
Sức
mạnh định hình câu chuyện về cuộc chiến của Telegram đã trở nên rõ ràng vào mùa
hè năm 2023, khi lãnh chúa Nga Yevgeny V. Prigozhin sử dụng ứng dụng nhắn tin
này để công bố — và sau đó tường thuật — cuộc nổi loạn ngắn ngủi của ông chống
lại bộ chỉ huy quân sự Nga. Hàng triệu người ở Nga và nước ngoài đã xem trên
Telegram hình ảnh và video về đoàn xe bọc thép của ông Prigozhin tiến về
Matxcơva, trong khi các kênh truyền hình của đất nước này tập trung phát các
chương trình giải trí thường lệ.
Việc bắt
giữ ông Durov hiện đang đe dọa vị thế của Telegram như là phương tiện truyền
thông chính thống đưa tin về cuộc chiến.
Một
số nhà phân tích cho biết việc bắt giữ ông có thể làm phức tạp thêm hoạt động
gây quỹ của công ty, gây ra nghi ngờ về khả năng tài chính trong tương lai của
công ty này. Những người khác đã bày tỏ lo ngại về tính bền vững của các biện
pháp bảo vệ quyền riêng tư của Telegram sau khi phương tiện truyền thông Pháp
đưa tin rằng các cơ quan thực thi pháp luật của nước này đang tìm cách truy cập
vào cơ sở dữ liệu các cuộc trò chuyện riêng tư trên ứng dụng này.
Một kênh
Telegram của Nga có quan hệ mật thiết với các cơ quan tình báo nước này, có tên
là Baza, đã đưa tin vào ngày 26.8 rằng các quan chức an ninh Nga đã nhận được
chỉ thị yêu cầu xóa ứng dụng này khỏi điện thoại của họ.
Margarita
Simonyan, một giám đốc truyền thông nhà nước Nga và là một nhà tuyên truyền nổi
tiếng, đã viết trên Telegram vào ngày 25.8 rằng: "Bất kỳ ai đã quen sử dụng
Telegram cho các cuộc trò chuyện và tin nhắn nhạy cảm phải xóa ngay lập tức và
đừng làm như vậy trong tương lai".
Chính
phủ Nga đã từng cố gắng đẩy mọi người ra khỏi Telegram trước đây, một phần vì sợ
cung cấp thông tin an ninh quốc gia nhạy cảm cho công ty do ông Durov điều
hành. Nhưng nỗ lực năm 2018 nhằm chặn quyền truy cập vào ứng dụng này hầu như
là vô ích, và chính phủ Nga đã từ bỏ những nỗ lực này vào hai năm sau đó.
Kể
từ đó, Telegram đã trở thành kênh truyền thông chính thức của chính phủ Nga.
Ảnh:
https://www.facebook.com/photo/?fbid=122140464908323532&set=a.122095297286323532
Durov,
ông chủ Telegram, chụp tại San Francisco 2014
No comments:
Post a Comment