The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy,
biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/07/12/the-gioi-hom-nay-12-07-2023/
Các thành
viên NATO ra một thông cáo chung tại hội nghị thượng đỉnh ở
Vilnius, Litva, để miễn áp dụng “Kế hoạch Hành động Thành viên” (MAP) cho Ukraine,
vốn là một bước chuẩn bị chính thức trước khi gia nhập liên minh. Tuyên bố công
nhận “tiến bộ đáng kể” mà Ukraine đạt được trong việc ban hành các cải cách dân
chủ và quân sự. Bỏ qua MAP có nghĩa là Ukraine có thể gia nhập NATO “khi các Đồng
minh đồng ý và các điều kiện được đáp ứng.”
Thông cáo
cũng nói “các chính sách mang tính cưỡng ép” của Trung Quốc thách thức an ninh
của các nước NATO, đồng thời kêu gọi Trung Quốc không cung cấp vũ
khí sát thương cho Nga. Khi các quốc gia cam kết tăng hỗ trợ cho Ukraine, tuyên
bố cũng nhắc lại cam kết đầu tư 2% GDP hàng năm cho quốc phòng. Tổng thư ký
Jens Stoltenberg ca ngợi các kế hoạch phòng thủ được thông qua tại hội nghị thượng
đỉnh là kế hoạch “toàn diện” nhất kể từ sau chiến tranh lạnh.
Ủy ban
Thương mại Liên bang Hoa Kỳ thất bại trong việc ngăn Microsoft mua
lại hãng game Activision. Thương vụ nhiều khả năng sẽ hoàn thành
trong ngày 18 tháng 7. Chủ tọa phiên tòa nói cơ quan quản lý thiếu cơ sở khi
tuyên bố vụ sáp nhập làm suy giảm cạnh tranh, và thay vào đó người tiêu dùng có
thể được tiếp cận rộng rãi hơn với các trò chơi của Activision.
Lạm phát ở Đức tăng
trong tháng 6, phá vỡ xu hướng giảm ổn định từ đầu năm đến nay. Đặt trong so
sánh với các nước EU khác, giá tiêu dùng của Đức đã tăng 6,8% kể từ tháng 6 năm
2022, theo cơ quan thống kê liên bang. Nguyên nhân chủ yếu là chi phí vận tải
tăng và nỗ lực kiềm chế lạm phát của chính phủ Đức trước giá nhiên liệu cao hồi
năm ngoái.
Quốc hội Israel bước
đầu thông qua dự luật hạn chế quyền lực của Tòa án Tối cao. Thủ tướng Binyamin
Netanyahu muốn đại tu hệ thống tư pháp. Song tham vọng của ông đã gây ra biểu
tình trên khắp Israel cho đến tận sáng thứ Ba. Dự luật mới sẽ hạn chế quyền của
tòa án trong việc vô hiệu hóa các quyết sách chính phủ. Nó cần thêm hai phiếu nữa
ở quốc hội để được phê chuẩn thành luật.
Foxconn, hãng gia công đồ điện tử của Đài
Loan, đã rút khỏi liên doanh 19,5 tỷ USD để xây nhà máy bán dẫn ở bang Gujarat
với công ty Vedanta của Ấn Độ. Foxconn không muốn chính phủ Ấn Độ
trì hoãn phê duyệt các ưu đãi, theo Reuters. Sự sụp đổ của thỏa thuận
là một đòn giáng mạnh vào tham vọng chip bán dẫn trong nước của thủ tướng
Narendra Modi.
Tòa án
Nhân quyền Châu Âu (ECHR) tuyên bố Caster Semenya, nhà vô địch
Olympic 800m, đã bị tòa án tối cao Thụy Sĩ phân biệt đối xử khi toà này ủng hộ
các quy tắc của Hiệp hội Điền kinh Thế giới về mức độ testosterone. Vận động
viên chạy bộ người Nam Phi bị cấm tham gia cự ly 800m kể từ năm 2018, khi cô lần
đầu lên tiếng phản đối các quy định yêu cầu cô phải dùng thuốc ức chế hormone.
Song phán quyết của ECHR không cho phép cô tiếp tục thi đấu.
Con số
trong ngày: 0,78, là
tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc, thấp nhất thế giới.
TIÊU ĐIỂM
Gió
mùa gây ra lạm phát ở Ấn Độ
Ngân hàng
trung ương Ấn Độ từng có một năm thuận buồm xuôi gió. Từ tháng 1, tỷ lệ lạm
phát theo năm của nước này đã giảm đều đặn, xuống chỉ còn 4,3% trong tháng 5, mức
thấp nhất trong gần hai năm. Nó cho phép Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ tạm dừng chu kỳ
thắt chặt tiền tệ vào tháng 4 và thậm chí có thể sẽ cắt giảm lãi suất. Nhưng rồi
mọi thứ quay ngoặt khi dữ liệu công bố vào thứ Tư sẽ cho thấy lạm phát tăng
4,6% trong tháng 6, phần lớn vì giá lương thực leo thang.
Trước mắt
cũng không sáng sủa. Mưa gió mùa kỷ lục gần đây đã nhấn chìm các trang trại
trên khắp Ấn Độ, làm gián đoạn sản xuất. Một ví dụ là giá cà chua, vốn tăng
160% so với tháng trước vào tuần qua. Nếu mưa to tiếp tục, lạm phát tính theo
năm vào tháng 7 có thể vượt quá giới hạn trên 6% của ngân hàng trung ương, khiến
họ phải lại tăng lãi suất để giảm lạm phát.
Các
hạ nghị sĩ Cộng hoà của Mỹ chia rẽ về dự luật quốc phòng
Hàng năm,
Quốc hội phải thông qua một dự luật chi tiêu để chi trả cho nền quốc phòng của
Mỹ. Dự luật này xác định ngân sách của Lầu Năm Góc, quy định tăng lương cho
quân nhân, và tài trợ cho các chương trình hoặc trang thiết bị cụ thể. Và chưa
năm nào kể từ năm 1961 dự luật không được thông qua.
Năm nay
cũng không khác, nhưng hứa hẹn sẽ ồn ào hơn. Trong cuộc đua kéo dài để bầu
Kevin McCarthy làm chủ tịch Hạ viện, các thành viên bảo thủ của Liên minh Tự do
đã yêu cầu ông không đưa ra “các dự luật cây thông Noel” cồng kềnh đi kèm nhiều
sửa đổi. Song chính các nhà lập pháp đã đưa ra hơn 1.500 điểm vào dự luật quốc
phòng, và những điểm tranh cãi nhất đến từ không ai khác ngoài các đảng viên Cộng
hòa cánh hữu. Chẳng hạn, họ muốn cấm Lầu Năm Góc trả tiền cho các vụ phá thai
và tài trợ cho các sáng kiến đa dạng.
Hạ viện có
thể bắt đầu bỏ phiếu sớm nhất là vào thứ Tư. Ông McCarthy vẫn đang cố gắng xoa
dịu những người cánh hữu trong đảng ông, nên dự luật chắc chắn sẽ còn thay đổi.
Nhưng nhiều sửa đổi trên mặt trận văn hóa sẽ làm giảm ủng hộ từ phe Dân chủ. Với
thế đa số mỏng, phe Cộng hòa sẽ cần phải thống nhất — một vấn đề nan giải cho đảng
trong những tháng gần đây.
Biển
lửa trong nội chiến Myanmar
Khi cuộc nội
chiến Myanmar lan rộng, chính quyền quân sự có thể đang dùng một chiến thuật trấn
áp mới: lửa. Kể từ cuộc đảo chính tháng 2 năm 2021, Myanmar chìm trong xung đột
ngày càng đẫm máu khiến hàng nghìn người thiệt mạng và bị mất nhà cửa. Và khi
không thể dập tắt kháng cự, quân đội đã phạm tội ác trên diện rộng. Hình ảnh vệ
tinh cho thấy họ có thể đang tấn công bằng lửa theo đúng nghĩa đen.
Theo dữ liệu
của Trung tâm Phục hồi Thông tin, một nhóm giám sát nhân quyền, số vụ cháy được
báo cáo trên khắp Myanmar đã tăng đáng kể vào năm ngoái. Họ cho rằng điều này
có thể là do quân đội đốt lửa như một biện pháp chiến tranh tâm lý. Nhiều ngôi
nhà, nơi thờ cúng, và nguồn cung cấp thực phẩm bị phá hủy, đặc biệt là vùng
Sagaing ở phía bắc, nơi bị không kích bừa bãi và đối mặt các phương pháp đàn áp
tàn bạo.
Số
phận Luật Phục hồi Thiên nhiên của EU
Vào thứ
Tư, các nhà lập pháp châu Âu sẽ quyết định số phận của Luật Phục hồi Thiên
nhiên của EU, do Ủy ban châu Âu đề xuất vào tháng 6 năm 2022. Luật này tìm cách
khôi phục, cho tới năm 2030, 20% trên tổng số 81% diện tích biển và đất liền của
châu Âu bị suy giảm chất lượng do hoạt động của con người. Nếu được thông qua,
đây sẽ là mục tiêu bảo tồn có ràng buộc pháp lý đầu tiên được giới thiệu trong
lịch sử 30 năm của EU.
Song chính
các nghị sĩ lại chia rẽ sâu sắc. Đảng Nhân dân châu Âu (EPP) trung hữu và giới
vận động hành lang nông nghiệp cho rằng luật này gây hại cho sản xuất lương thực
và sinh kế của nông và ngư dân. Đáp lại, Chủ tịch Ủy ban Môi trường của Ủy ban,
và một số nhóm khoa học, cáo buộc EPP cố tình gây hoang mang và chơi trò chơi
chính trị trước các cuộc bầu cử sắp tới.
Phần lớn
phụ thuộc vào việc liệu Ursula von der Leyen — người vừa là chủ tịch Ủy ban vừa
là thành viên của EPP — có thể thuyết phục được các thành viên đảng mình hay
không. Nếu luật được thông qua, các nước sẽ có hai năm để đệ trình kế hoạch bảo
tồn của họ. Nhưng nếu nó thất bại, triển vọng của gói đề xuất môi trường rộng lớn
hơn tạo nên Thỏa thuận xanh EU sẽ xấu đi.
No comments:
Post a Comment