Nhiều
cựu TNLT suy kiệt sức khoẻ và tinh thần khi mãn hạn tù
RFA
2023.07.07
Gần đây, có không ít tù nhân lương tâm (TNLT) đã thi hành xong án tù của
mình và trở về với gia đình. Trong số này, có các nhà hoạt động trẻ tuổi như
Phan Kim Khánh, Huỳnh Thị Tố Nga, Phạm Long Đại, Nguyễn Văn Điển, Trần Hoàng
Phúc, Đặng Thị Huệ (tức Huệ Như), Bùi Văn Thâm...
Hầu hết họ đều cho biết sức khoẻ bị suy kiệt và mệt mỏi về tinh thần sau
nhiều năm bị giam cầm trong nhà tù cộng sản.
Suy
giảm thể lực
Nhà hoạt động chống BOT bẩn Đặng Thị
Huệ, bị án 39 tháng tù giam, mãn hạn tù ngày 16/01/2023, chia sẻ với Đài Á
Châu Tự Do (RFA) về sức khoẻ của mình nửa năm sau khi rời khỏi Trại giam số 5
(huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá), nơi mà theo nhiều cựu TNLT thì đây là một
trong những “địa ngục trần gian” đối với họ.
“Tác động về thể lực và tinh thần đối với tôi là rất lớn qua những năm
tháng tù đày vừa qua, bởi vì trong suốt quá trình đó, chúng tôi không được thể
dục thể thao, ăn uống sinh hoạt, chăm sóc sức khoẻ đúng mức một cách cơ bản nhất
cũng không được chứ đừng nói cao hơn nữa. Cộng với thời tiết hết sức khắc nghiệt.
Trong thời gian chúng tôi bị giam ở trong điều kiện
miền Trung rất là khắc nghiệt, nắng và gió Lào thì 39 tháng tù giam đã làm tôi
suy kiệt về tinh thần và thể lực rất là lớn. Khi về thì tôi đã gặp rất nhiều sức
khoẻ, bệnh về xương khớp rồi bệnh về thần kinh. Các cơ quan nội tạng có những
biểu hiện rất bất thường và gần đây nhất là tôi bị một bệnh rất là nghiêm trọng,
đó là u nang thanh quản.
Vì là trong tù điều kiện sống khắc nghiệt, mùa đông
chúng tôi chỉ được sử dụng nước lạnh dù nhiệt độ xuống dưới 10 độ C. Qua tác động
của môi trường thì tôi bị u nang thanh quản rất là lớn, sau đó là amidan và phổi
đã bị viêm.”
Bà Huệ cho biết sau khi khám sức khoẻ tổng quát, bệnh viện yêu cầu bà phải
phẫu thuật vì bác sĩ phát hiện có mủ và dịch đọng lại phổi và thanh quản. Cựu
TNLT này đã phải nằm viện mất 15 ngày để xử lý những vấn đề về sức khoẻ như vừa
nêu.
Sau khi phổi được xử lý xong, bà Huệ lại bị phát hiện bệnh về xương khớp,
mà theo bà nói là hậu quả của việc bị giam giữ cùng nhiều tù nhân khác trong
phòng giam chật hẹp. Bà kể tiếp:
“Trong trại giam chật chội, mỗi người chúng tôi chỉ được 60 cm để có
thể nằm ngồi và sinh hoạt. Sự chèn ép đó khiến cho các dây thần kinh bị tê liệt,
và tôi đã phải điều trị một thời gian khoảng bốn tháng về các bệnh xương khớp
sau khi ra tù.”
Hôm tháng 3/2023 vừa qua, nhà hoạt động Huỳnh Thị Tố Nga, người bị bắt đầu
năm 2019 và sau đó bị kết án năm năm tù giam vì các bài viết cổ suý quyền con
người và dân chủ đa nguyên, đã mãn hạn tù.
Mới đây, nhà hoạt động Huỳnh Thị Tố Nga đã chia sẻ
về những khó khăn trong thời gian bị tù đày với RFA:
“Những năm tháng tù đày đã qua là khoảng thời gian đã ghi dấu ấn không
thể nào quên trong cuộc đời tôi cũng như hầu hết những người tù nhân hoạt động
chính trị khác. Có những sự gian nan mà có lẽ khó diễn tả bằng ngôn ngữ vì nó
tác động về mặt tinh thần rất lớn.
Do điều kiện giam giữ vô cùng thiếu thốn và khắc
nghiệt (nhất là thời gian khi ở Trại tạm giam B5, Đồng Nai), chúng tôi bị nhốt
trong một căn phòng chật hẹp, tối tăm (ánh sáng chỉ đủ cho mắt nhìn được những
vật có kích thước lớn vì ánh sáng rất mờ) và không khí ẩm thấp bởi vì không khí
trong phòng không được thông với không khí bên ngoài nên hầu như những người tù
điều có vấn đề về sức khỏe.
Riêng tôi, ảnh hưởng lớn nhất cho sức khỏe là sau thời
gian dài ở trong môi trường thiếu ánh sáng cả ngày lẫn đêm nên mắt tôi đã bị giảm
thị lực. Đa phần những người tù khác bị những bệnh về da do không khí trong
phòng ẩm thấp nên rất nhiều người bị bệnh viêm da do vi nấm, bản thân tôi cũng
từng bị nhưng may mắn đã khỏi.”
Một nhà hoạt động trẻ khác cũng từng bị tù đày và đã mãn hạn tù (không muốn
công khai danh tính) cho biết sức khoẻ của mình có giảm sút đi nhiều vì đã trải
qua điều kiện giảm giữ hà khắc trong thời gian dài hơn năm năm. Người này nói,
sau khi trở về nhà từ nhà tù, anh thường xuyên bị đau đầu và mệt mỏi nếu phải
làm việc liên tục, ho kéo dài đã hơn 2 năm 4 tháng, thỉnh thoảng mũi bị chảy mủ…
Người này cũng tiết lộ, bản thân từng bị giam chung với phạm nhân bị HIV
và lao phổi.
Khủng
hoảng tinh thần
Cựu TNLT Đặng Thị Huệ cho biết
không chỉ sức khoẻ thể chất bị suy giảm trầm trọng, mà tinh thần của bà cũng bị
ảnh hưởng nghiêm trọng.
“Về tinh thần thì ra một thời gian rất dài tôi thấy rất mông lung bởi
vì mình bị cưỡng chế quá nhiều trong việc được tự do thể hiện những mong muốn
đơn giản của mình như thể dục thể thao, đọc sách đọc báo. Tôi luôn luôn cảm thấy
giấc ngủ không ngon, bị rối loạn về giấc ngủ, và tôi đã phải điều trị cả về rối
loạn tinh thần, rối loạn giấc ngủ ở Bệnh viện Thái Bình.”
Còn nhà hoạt động Huỳnh Thị Tố Nga thì cho rằng:
“Về mặt tinh thần, đa số trong thời gian đầu, thời gian còn bị điều
tra, chúng tôi ít hay nhiều cũng điều bị khủng hoảng, vì thời gian đó, chúng
tôi phải trải qua thời gian hỏi cung cực kỳ khắc nghiệt.
Bản thân tôi, tôi cho đó là khoảng thời gian mà tôi
đã trải nghiệm sự khổ luyện rất lớn, luyện tinh thần bản thân trở nên bản lĩnh
và cứng cỏi hơn rất nhiều, đó là thời gian mà tinh thần lúc nào cũng ở trạng
thái ‘cân não,’ rất căng thẳng và cực kỳ mệt mỏi. Đôi môi tôi hầu như lúc nào
cũng ở trạng thái bị nứt nẻ và chảy máu liên tục dù có uống nước bao nhiêu đi nữa.
Hết thời gian ở trại tạm giam, tôi bị chuyển qua trại
giam An Phước (Bình Dương) và ở đây tinh thần được thoải mái hơn. Tại đây,
chúng tôi lao động và trải qua những ngày tháng dài cho đến ngày ra tù, tất
nhiên, ở đâu thì điều kiện về chế độ dinh dưỡng điều tệ như nhau, ít hay nhiều
mà thôi.”
Một cựu tù nhân khác không muốn nêu tên vì lý do an
ninh, nói:
“Đầu tiên phải nói vượt qua những năm tháng tù đầy đòi hỏi mỗi TNLT một
tinh thần kiên định, chỉ có tinh thần kiên định mới giúp vượt qua những thử
thách trong tù.
Với tôi, những áp lực, điều kiện thiếu thốn trong tù
khiến tôi bị đau dạ dày, đặc biệt các nguồn nước không đảm bảo khiến tôi gặp
các vấn đề về da như ghẻ toàn than và nấm đầu.
Về tinh thần, tôi chịu nhiều áp lực, nhiều lúc cảm
thấy rất căng thẳng, từ đó trí nhớ kém, sự tập trung cũng kém. Đó là tình trạng
nhiều anh em khác gặp phải.”
Cùng chia sẻ về những khắt nghiệt khi bị tù đày, một
nhà hoạt động khác (muốn ẩn danh vì lý do an ninh), xác nhận:
“Những năm tháng tù đày làm tôi bị tổn hại tinh thần và sức khỏe rất
nhiều. Trong trại giam, ngoài việc vượt qua nỗi nhớ nhà, nhớ gia đình, đối mặt
với những lời nói không hay thì tôi phải tự đấu tranh để vượt qua nỗi cô đơn,
khó khăn, sự cám dỗ để hoàn thiện chính mình một khi tôi đã chọn con đường, mục
tiêu, lý tưởng của tôi vì dân tộc Việt Nam!
Tuy nhiên trong chốn lao tù phức tạp, có đôi lúc làm
tôi mệt mỏi nhưng khi nhớ lại đời sống khốn cùng của những người yếu thế, những
dân oan ở Việt Nam thì tôi thấy mình cần phải sống, sống tốt, phải cố gắng làm
việc nhiều hơn nữa để có thể đóng góp một phần công sức bé nhỏ của mình cho một
Việt Nam ngày càng tốt đẹp hơn và những năm tù đày của tôi không thể so sánh với
những mất mát của đồng bào tôi!”
.
Những
bài học và dự định
Khi được hỏi về những bài học từ những năm tháng của tuổi trẻ bị chôn vùi
trong chốn lao tù, một cựu tù nói:
“Tôi học được sự bản lĩnh, học cách chăm sóc bản thân, cách vượt qua sự
cám dỗ mua chuộc, cách giải quyết các vấn đề khi gặp những người được phía nhà
tù cài vào để gây chia rẽ, cách sẻ chia đối với anh em tù khó khăn. Đó là những
điều không phải ai cũng học được!”
Người này chia sẻ về dự định trong thời gian tới:
“Trong tương lai, tôi sẽ tiếp tục trau dồi kiến thức, nâng cao hiểu biết,
con đường dân chủ chỉ có thể đi nếu có kiến thức, sự am hiểu về dân chủ và các
vấn đề liên quan, về con đường tranh đấu, tôi sẽ tìm những phương pháp phù hợp
với điều kiện hiện tại của mình. Tôi không hối tiếc quá khứ, nó cho tôi bài học
lớn. Tôi sẽ tìm những phương pháp tranh đấu phù hợp với khả năng hiện tại của
tôi.”
Một cựu tù nhân trẻ khác góp lời:
“Một trong những điều tôi học được sau những năm tháng tù đày là sự vững
tin và lòng kiên trì. Tôi tin ngày mai sẽ tươi sáng hơn ngày hôm qua, tôi tin
vào con đường, mục tiêu, lý tưởng mà tôi đã chọn sẽ có một bước chuyển mình mới,
tươi sáng hơn.
Sự vững tin vào tương lai là chìa khóa để tôi vượt
những khó khăn tạm thời, vượt qua nỗi sợ hãi. Sự vững tin cổ vũ tôi kiên trì mỗi
ngày phải đọc nhiều sách hơn nữa, phải làm việc hết mình, học mọi điều hay cái
lạ từ thế giới xung quanh tôi, có như vậy thì tôi mới cảm thấy không nuối tiếc
với những gì đã trải qua.”
Về tương lai, người này nói:
“Học để hoàn thiện bản thân luôn là ưu tiên hàng đầu của tôi, học để
nâng cao hiểu biết về thế giới quan, học để biết thấu cảm, và học để đóng góp một
phần nhỏ bé cho chiếc tàu Dân tộc Việt Nam tiến ra đại dương để định vị Việt
Nam là một nước nhân quyền, dân chủ, và thịnh vượng.”
Mặc dù bị kìm hãm trong tù nhiều năm nhưng gần như
các cựu TNLT vẫn không nhụt chí, nhất là khi chia sẻ về tương lai. Một người
trong số họ trải lòng về vận mệnh của đất nước:
“Tôi đã thay đổi nhiều về vấn đề nhận thức và kiến thức của mình. Tôi
biết rằng lịch sử, kiến thức và góc nhìn về xã hội của tôi đã bị đầu độc trong
một thời gian dài và sự đầu độc này có hệ thống với mục tiêu bẻ gãy đi suy nghĩ
tự do, khai phóng và những giá trị về nhân quyền mà các quốc gia văn minh đang
tôn trọng và bảo vệ.
Tôi cho rằng xã hội Việt Nam đang gặp sự suy thoái về
đạo đức, kinh tế, giáo dục theo thời gian nói chung và nếu so sánh với sự phát
của các nước khác dân tộc tôi đang bị tụt hậu quá nhiều. Giới trẻ hiện nay đa số
chỉ quan tâm đến những điều vô bổ và người dân thì quan tâm nhiều về kinh tế
cho bản thân hơn là chính trị (có lẽ bởi đại đa số họ nghèo đói và lo sợ bị trừng
phạt).”
Người này cho biết quan tâm
nhiều hơn đến những người đang chịu đựng những bất công, đặc biệt là những người
đang bị giam cầm vì đấu tranh với những bất công trong xã hội hay đang thực hiện
các quyền mà các quốc gia văn minh đang thúc đẩy và bảo vệ.
“Sau những gì tôi đã trải qua và tình hình xã hội hiện tại, trước hết
tôi muốn giữ an toàn mạng sống và tìm kiếm công việc phù hợp cho bản thân để
mưu sinh. Tôi thấy bản thân mình cần phải hoàn thiện kiến thức nhiều hơn.
Tôi mong ước được sống trong một xã hội tốt hơn, nơi
mà tôi có thể bày tỏ suy nghĩ, thông tin ... mà không sợ bị trừng phạt.”
Cũng với chia sẻ về dự định trong tương lai, nhà hoạt động Huỳnh Thị
Tố Nga, người trước khi bị bắt làm nhân viên xét nghiệm trong một bệnh viện lớn
ở thành phố Hồ Chí Minh cho biết:
“Gian nan, khổ luyện sẽ làm cho chúng ta có bản lĩnh hơn, sự chịu đựng
gian khổ làm chúng ta hiểu thấu hơn nỗi khổ của những tù nhân án xã hội. Họ lao
động cực khổ gấp đôi, gấp ba những người tù nhân án chính trị chúng tôi. Vậy
nên, đối với cá nhân tôi, những năm tháng tù đày đã giúp cho tôi cứng cỏi hơn,
thấu hiểu nhiều hơn nỗi khổ cực của người dân trước những sự bất công đang tồn
tại trong xã hội.
Tương lai sắp tới sẽ như thế nào, tôi cũng chưa có dự
tính cho bản thân, vì trước mắt sẽ còn nhiều khó khăn, chỉ biết là, dù việc gì
xảy đến tôi cũng sẽ đối mặt. Tôi chỉ có một tâm nguyện, đất nước Việt Nam sẽ được
cường thịnh, người dân Việt Nam sẽ được thụ hưởng mọi quyền lợi mà một công dân
bình thường ở bất kỳ quốc gia nào cũng được hưởng. Tương lai Việt Nam sẽ là một
đất nước tồn chủng nòi giống Bách Việt, nhân bản và thịnh vượng.”
Còn nhà hoạt động Huệ Như, tuy chưa vượt qua được những
khó khăn về tinh thần và thể chất sau những năm tháng bị tù đày nhưng bà vẫn
đau đáu nổi lo cho các tù nhân lương tâm khác:
“Tôi nghĩ rằng là, và tôi cũng rất là mong muốn là các cơ quan báo
chí, kể cả báo chí chính thống và các cơ quan đài báo nước ngoài, có tiếng nói
về nhân quyền, thì lên tiếng mạnh mẽ cho việc bảo vệ nhân quyền cho những tù
nhân lương tâm đang ở trong các trại giam ở khắp đất nước Việt Nam để bảo vệ
quyền lợi chính đáng của họ vì tôi thấy là chế độ nhà tù cộng sản rất khắc nghiệt
đối với tù nhân lương tâm.
Tôi mong muốn rằng là chúng ta phải thực sự quan tâm
nhiều hơn nữa đến các tù nhân lương tâm đang bị giam giữ.”
-------------------
Tin,
bài liên quan
TIN VIỆT
NAM
TNLT
Nguyễn Văn Đức Độ cáo buộc "bị đầu độc," cựu tù nói có thể do nước
uống kém chất lượng
Cựu
TNLT Huỳnh Thị Tố Nga: Tôi không có tội với nhân dân!
TNLT
Đặng Thị Huệ mãn án tù: Tôi sẽ tiếp tục đấu tranh chống BOT bẩn!
Đồng
Nai: Nhà hoạt động Hoàng Văn Vượng bị bắt giữ, chưa rõ cáo buộc
Gia
Lai: Cựu tù nhân tố cáo bị tấn công tình dục, đối xử vô nhân đạo trong thời
gian tạm giam
No comments:
Post a Comment