BlackPink và chuyện đường
chín đoạn
Chủ Nhật, 07/09/2023 - 11:15 — tuankhanh
https://www.rfavietnam.com/node/7694
Câu chuyện ban nhạc Hàn Quốc được một công ty
Trung Quốc đưa đến Việt Nam biểu diễn, nó mở ra những thách thức mới đối với
nhà nước Việt Nam về vấn đề đối phó toàn diện với cả một hệ thống tuyên truyền
rộng lớn tinh vi và kiên trì của Trung Quốc từ suốt nhiều năm nay.
Cần nhớ chính sách của Trung Quốc luôn nhất
quán bảo vệ quan điểm của mình - họ đã chính thức áp dụng trên toàn thế giới và
công khai - nghiêm khắc với cả người bên ngoài Trung Quốc.
Đã từng có những ngôi sao lớn của phương Tây vấp
phải nguyên tắc này như Brad Pitt,
Keanu Reeves, Kenny G… thậm chí có người đã phải
nói lại, quy phục, thậm chí ra mặt nịnh bợ để có thể tiếp tục khai thác thị trường
Trung Quốc như John Cena. Bắc Kinh rất rõ ràng: "không đi với tôi, tức là
kẻ thù của tôi".
Nhưng với Việt Nam thì bối cảnh có nhiều khác
biệt so với Trung Quốc. Những người trong nước ra mặt chống đường chín đoạn, và
thậm chí đeo đuổi những suy nghĩ chống lại đường lưỡi bò của Trung Quốc, đòi lại
phần đất của tổ quốc mình bị cưỡng chiếm như Hoàng Sa hay Gạc Ma, thì hầu hết gặp
rắc rối không thể kể hết, bao gồm cả tù tội.
Nhưng những nghệ sĩ Trung Quốc công khai lên
tiếng ủng hộ đường chín đoạn lại luôn được chào đón ở Việt Nam, được báo chí ca
ngợi và vuốt ve, và được cố ý xóa nhòa về quan điểm chính trị chống Việt Nam.
Có ý kiến rằng hình ảnh đường chín đoạn của
công ty IMe có thật sự quan trọng và đáng để lên tiếng không? Thật khó mà trả lời
bằng một cái nhìn đơn giản như vậy. Nhưng tôi chỉ tự hỏi rằng liệu một nghệ sĩ
Việt Nam mặc áo chống đường chín đoạn của Trung Quốc hay công khai bày tỏ quan
điểm khẳng định Hoàng Sa và Trường Sa là của Việt Nam, liệu họ có được tự do và
dễ dàng đi vào Trung Quốc tổ chức những chương trình biểu diễn rộng lớn hay
không?
Về mặt chống tuyên truyền với đường chín đoạn
của Trung Quốc, lâu nay có vẻ như nhà nước Việt Nam đã sử dụng đến 70% sức mạnh
của mình để chỉ kiểm soát người dân trong nước, nhằm không cho những tổ chức
hay cá nhân nào lên tiếng phản đối, và chỉ sử dụng khoảng 30% mang tính ứng xử
ngoại giao đối ngoại với Trung Quốc về việc này mà thôi.
Có thể thấy rõ nhà nước Việt Nam dường như muốn
khẳng định rằng tất cả những câu chuyện của đất nước như vậy, chỉ có những cơ
quan chức năng mới được quyền lên tiếng, hoặc thỉnh thoảng ủy quyền cho một vài
tổ chức dân sự - được chỉ định - lên tiếng.
Vấn đề của nhà nước Việt Nam, không thể là cứ
đối phó lần lượt với từng câu chuyện như với cty IMe mà phải có một chính sách
kiên định và rõ ràng như luật: Bất kỳ ai ủng hộ những quan điểm tổn hại đến quốc
gia, dân tộc thì sẽ bị cấm triệt để, không được bước vào đất nước này. Trong
trường hợp Bắc Kinh đã từng cổ xúy cho giới văn nghệ sĩ hô hào ủng hộ đường
chín đoạn, Hà Nội cũng cần đáp trả bằng cách công bố công khai cấm với cả danh
sách những nghệ sĩ Trung Quốc đã lên tiếng ủng hộ đường chín đoạn.
Trong các sự kiện ở Việt Nam từ văn hóa cho đến
kinh tế, luôn có những điều chồng chéo từ luật pháp cho đến những mối làm ăn
riêng lẻ của các quan chức, và những thỏa thuận ngầm. Chuyện công ty IMe bị vạch
trần vào giờ cuối là một công ty ủng hộ đường chín đoạn của chính quyền Trung
Quốc, cũng có thể bị coi là từ chuyện không hài lòng nhau trong hậu trường qua
vụ làm ăn.
Hiện tại, chuyện ứng xử đối với công ty IMe
đang kèm những rắc rối đang dắt dây với nhau, bao gồm từ bộ mặt quốc gia cho đến
việc chất vấn lại trong nội bộ đã ra giấy phép, và nói bằng cách nào đó thì có
thể dự đoán rằng cú làm ăn lớn này khó có thể dừng lại: Nó ắt sẽ được xoa dịu
công chúng bằng cách nào đó.
Đừng quên chương trình nhóm Black Pink đến Việt
Nam biểu diễn được hớn hở chào đón một cách đặc biệt, rất sớm trên trang
fanpage Thông tin Chính phủ, một điều mà chưa có nhóm nhạc nào trên thế giới đến
làm show ở Việt Nam, được vỗ tay hân hoan sớm như vậy.
Bộ ngoại giao Trung Quốc đã chính thức có
thông tin, ra vẻ rất cao thượng, nói rằng không nên đặt những vấn đề chính trị
vào các sự kiện văn hóa. Nhưng điều Bắc Kinh rúng động lên tiếng, có vẻ không
phải là nhắm vào nhà nước Việt Nam mà là muốn ngụ ý đến thái độ luôn luôn quan
sát, hành động chính danh và quyết liệt của người dân Việt Nam đối với tất cả mọi
âm mưu và những phương thức lập lờ của Bắc Kinh. Đối phó với các quan chức và
các hệ thống hành chính tại Việt Nam dường như bao giờ cũng dễ dàng hơn so với
quan điểm và sức nóng của người dân.
Nói về lợi dụng văn hóa để lồng chính trị vào
thì Trung Quốc là bậc thầy. Nhiều năm nay họ dùng nhiều tiền của để can thiệp
vào các kịch bản của Hollywood cũng như các sản phẩm giải trí vô hại khác. Một
người bạn trẻ ở Úc gửi cho tôi hình trái bóng tròn của trẻ con, in hình địa cầu
cũng có kèm cả đường chín đoạn.
Những vụ cấm đoán điện ảnh phương Tây chứa
hình ảnh đường chín đoạn của Việt Nam gần đây, có thể nói là đã gửi những thông
điệp rất cụ thể đến với Trung Quốc, nhưng vẫn là gián tiếp. Lần này đối tượng cụ
thể là một công ty Trung Quốc ủng hộ chính sách của nhà nước cầm quyền. Tôi
cũng như những người dân Việt Nam khác cũng đang chờ đợi xem nhà nước Việt Nam
sẽ ứng xử trực tiếp và chính danh như thế nào, với nơi đã xác nhận treo tấm bản
đồ có đường chín đoạn phi pháp này, nhưng lại lý giải là "không chủ đích
nhằm vào người Việt Nam".
Thưởng thức văn hóa và hâm mộ thần tượng là
câu chuyện phi biên giới của các thế hệ. Câu chuyện của Black Pink ở Việt Nam
hôm nay phức tạp hơn, vì họ đến Việt Nam với người dẫn đường có giắt sau lưng tấm
hải đồ chà đạp chủ quyền Việt Nam.
Bản thân Black Pink là một hiện tượng văn hóa
và không có gì sai khi giới trẻ Việt Nam đam mê những nghệ sĩ này. Vấn đề là sự
ứng xử của ban tổ chức có đủ thông minh và ý thức về danh dự tổ quốc hay không.
Hãy tưởng tượng, chẳng hạn chương trình biểu
diễn này vẫn được diễn ra, nhưng tất cả những vé bán ra cho chương trình của
Black Pink đều có một mặt in hình đường chín đoạn phi lý bị gạch bỏ, với chú
thích rõ là dù công ty tổ chức biểu diễn chương trình này có quan điểm không
đúng, người Việt Nam không chấp nhận, nhưng hoan nghênh và chấp nhận và chào
đón nhóm Black Pink.
Tôi có nhận được những thông điệp bất bình của
một số bạn trẻ về việc lên tiếng "làm quá" chuyện công ty IMe. Nhưng
thật ra, những người trẻ đó không có lỗi khi sân khấu chính của đất nước này vẫn
đang trình diễn những điều bất cập không có lời giải chạy dài theo suốt nhiều
thập niên, mà họ là những khán giả bị ám thị.
Ở miền Bắc đã từng có những giai đoạn những
thanh niên tụ tập hát nhạc Beatles, bị chính quyền địa phương đến răn đe. người
hát nhạc tiền chiến bị đi tù. Miền Nam có những giai đoạn sách vở băng đĩa nhạc
bị lôi ra đường đốt và đấu tố.
Nhiều năm tháng, những người trẻ được khuyến
khích chỉ nên thụ hưởng là chính, đừng quan tâm gì bên ngoài tầm mắt của mình,
và chỉ nên nghĩ đến những điều gần gũi với họ nhất, hơn là những vấn đề chính
trị lẫn khuất sau đó, và hãy tin vào phán quyết của truyền thông dòng chính. Họ
tin, và họ hẫng.
Tôi đọc trên các trang mạng, đâu đó có câu hỏi
rằng liệu có thể chấp nhận được giới trẻ hôm nay hay không, khi họ đặt quyền giải
trí ích kỷ của họ lên cả những giá trị đất nước. Nói vậy thì thật oan và một
chiều. Thật ra cũng cần phải đặt thêm một câu hỏi từ một góc độ khác là, liệu
Nhà nước Việt Nam có vì tình hữu nghị cam kết với Bắc Kinh, mà nhân nhượng sự
kiện hôm nay, không muốn làm lớn chuyện như việc cấm đoán các bộ phim phương
Tây, bất chấp một hiện thực về giá trị chủ quyền đang bị xóa nhoà và lạm dụng
tuyên truyền?
Cuối cùng, cũng cần nhắc lại rằng việc cấm bộ
phim Barbie, đã được hãng sản xuất Warner Bros chỉ ra rằng là vô lý, vì bản đồ
giả tưởng trong phim không liên quan gì đến hiện thực Việt Nam. Tuy nhiên bằng
sự quả quyết và kiên định, phía kiểm duyệt của nhà nước Việt Nam vẫn quyết
không rút lại lệnh cấm.
No comments:
Post a Comment