AI GÂY NÊN "VINASHIN" ? (Nguyễn Thanh Giang)

Friday, August 20, 2010

AI GÂY NÊN "VINASHIN" ? (Nguyễn Thanh Giang)

Nguyễn Thanh Giang

20/08/2010 10:45 sáng

http://www.talawas.org/?p=23736

Bản kết luận Vinashin của Bộ Chính trị ĐCSVN công bố ngày 8 tháng 8 năm 2010 đã kể tội tập đoàn này hết sức nặng: “Tình hình tài chính đứng trước bờ vực phá sản: Theo số liệu ban đầu, ước tính dư nợ hiện đang rất lớn, lên tới khoảng 86.000 tỉ đồng; nợ đến hạn phải trả khoảng trên 14.000 tỉ đồng; tỉ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu gấp gần 11 lần, khó có khả năng tự cân đối dòng tiền. Sản xuất, kinh doanh hiện đang bị đình trệ; bị mất hoặc giảm nhiều đơn đặt hàng; nhiều dự án đầu tư dở dang, không hiệu quả. Tình hình nội bộ diễn biến phức tạp: Hơn 70.000 cán bộ, công nhân viên lo lắng do việc làm và thu nhập giảm; hiện đã có khoảng 17.000 công nhân chuyển việc hoặc bỏ việc; 5.000 công nhân bị mất việc làm; nhiều công nhân của một số nhà máy, xí nghiệp bị chậm trả lương trong nhiều tháng…[1]

Tội của Vinashin không chỉ ở chỗ đã gây ra khoản dư nợ 86. 000 tỉ đồng và làm khốn đốn bảy vạn cán bộ, công nhân… mà còn uy hiếp cả nước: “… tình hình của Vinashin có thể ảnh hưởng xấu đến các tổ chức tín dụng, các đơn vị được nhận chuyển giao, ngân sách nhà nước, sự ổn định vĩ mô của nền kinh tế, việc làm và thu nhập của cán bộ, công nhân Tập đoàn và nhiều hộ gia đình nông dân nơi có đất bị thu hồi; ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân đối với chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển doanh nghiệp nhà nước và mô hình tập đoàn kinh tế nhà nước; tác động tiêu cực đến ổn định chính trị – xã hội của đất nước”.[2]

Thông báo đề ngày 4 tháng 8 năm 2010 của Chính phủ về cơ bản cũng xác định những tội trạng trên của Vinashin.

Tuy nhiên, hai văn bản, một của Đảng, một của Chính phủ này có nhiều điểm khác nhau khá cơ bản.

Mở đầu, bản Kết luận của Bộ Chính trị đã rạch ròi: “Từ khi được thành lập vào năm 1996 đến nay, Tập đoàn Vinashin (trong đó từ năm 1996 đến năm 2006 là Tổng Công ty Công nghiệp Tàu thuỷ Việt Nam) đã có bước phát triển nhanh trên nhiều mặt… Tuy nhiên, hiện nay, Vinashin đang gặp nhiều khó khăn rất lớn, bộc lộ nhiều yếu kém, sai phạm nghiêm trọng…”[3]

Sự rạch ròi này ám chỉ rằng: Khi ông Phan Văn Khải làm thủ tướng thì Vinashin “phát triển nhanh trên nhiều mặt”, nhưng chỉ từ khi ông Nguyễn Tấn Dũng làm thủ tướng (2006) thì Vinashin mới phạm tội lớn. (Sự thật thì ông Phan Văn Khải cũng không hơn gì ông Nguyễn Tấn Dũng, nếu không muốn nói đúng là: kém hơn).

Kết luận của Bộ Chính trị còn quy tội Thủ tướng một cách cụ thể: “…từ năm 2006 – 2009 tuy đã qua 11 lần kiểm toán, kiểm tra, thanh tra, nhưng vẫn không phát hiện được đầy đủ, kết luận đúng tình hình và những yếu kém, khuyết điểm nghiêm trọng của Tập đoàn, chưa đưa ra được những biện pháp chấn chỉnh, ngăn chặn, xử lý kịp thời, có hiệu quả, mặc dù những biểu hiện về những khó khăn, khuyết điểm của Vinashin đã được cơ quan thông tin đại chúng và dư luận phản ánh, cảnh báo từ sớm và nhiều lần”.[4]

(Lưu ý: Vấn đề không chỉ ở chỗ từ sau năm 2006 nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra của Chính phủ làm rất kém mà còn ở chỗ các cơ quan thông tin của Đảng đã cảnh báo sớm và nhiều lần mà Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vẫn không chịu nghe).

Thông báo của Chính phủ thì nêu lên một thực trạng quốc tế khó khăn và nhấn mạnh thành tích: “Gần 5 năm qua, nhất là từ năm 2008 đến nay, trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái, tác động nặng nề tới nền kinh tế nước ta, hầu hết các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước đã nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, sản xuất kinh doanh có hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế và bảo đảm phúc lợi – an sinh xã hội của đất nước”.[5]

Thông báo còn khẳng định thành tích vượt trội so với trước đây: “Chế tạo thành công thép tấm khổ lớn, cần cẩu 150 tấn, cổng trục 450 tấn, máy ép thủy lực 2.000 tấn, máy uốn tôn cán được khổ 13m, sản xuất dây hàn lõi thuốc, nắp hầm hàng, cáp điện tàu thủy, chân vịt tàu 10.000 tấn, lắp ráp động cơ 8.400 mã lực… mà 5 năm trước phải nhập khẩu 100%”.[6]

Nhờ sáng suốt hơn Chính phủ trước nên: “Ngay từ năm 2006, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo kiểm tra, giám sát việc huy động, sử dụng vốn của Tập đoàn, yêu cầu cắt giảm các dự án đầu tư nhằm tập trung vào các dự án hiện đại hóa và nâng cấp cơ sở đóng mới tàu biển, từ gần 200 dự án, qua các đợt cắt giảm, dừng, hoãn và đến năm 2010 tập trung đầu tư 13 dự án đóng tàu cấp thiết nhất.”[7]

Khi quy trách nhiệm, Kết luận của Bộ Chính trị vạch ra: “Những hạn chế, yếu kém nêu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, song nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, trước hết thuộc về trách nhiệm trực tiếp của Hội đồng Quản trị và Ban lãnh đạo Tập đoàn, trong đó có cá nhân Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn và trách nhiệm của một số cơ quan quản lý nhà nước có liên quan ở Trung ương”.[8]

Thông báo của Chính phủ thì giải thích: “Từ năm 1999 đến 2007 ngành công nghiệp đóng tàu thế giới phát triển rất mạnh với tổng trọng tải đóng mới bằng 51% tổng tải trọng của toàn bộ đội tàu đang hoạt động trên thế giới. Bước sang năm 2008, ngành vận tải biển bị đình đốn, ngành công nghiệp đóng tàu thế giới rơi vào suy thoái… Nhiều hãng đóng tàu thế giới có nguy cơ phá sản buộc phải cắt giảm nhân công, thu hẹp sản xuất và đầu tư…

Hoạt động sản xuất kinh doanh chính của Tập đoàn Vinashin là đóng mới, sửa chữa tàu biển và vận tải viễn dương, đã hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng và phụ thuộc lớn vào thị trường thế giới nên trong bối cảnh trên việc đầu tư phát triển, sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính của Tập đoàn Vinashin bị ảnh hưởng hết sức nặng nề”.[9]

Tiến sỹ Âu Dương Thệ, một nhà chính trị nặng lòng với Tổ quốc hiện sống ở Đức có nhận xét: “Trong Bộ Chính trị hiện nay vai trò của Nguyễn Phú Trọng rất mạnh và ai cũng biết hai ông Trọng và Dũng không ưa nhau, một người gian thâm và một người thích nổ. Trong bốn năm qua ông Trọng đã phê bình và chế diễu ông Dũng một số lần công khai, không những thế phe Nguyễn Phú Trọng ít nhất đã hai lần buộc tội Nguyễn Tấn Dũng đã có những sai lầm trong lãnh vực mình phụ trách… Vụ Vinashin lại là một cơ hội tốt không lâu trước ĐH 11 để phe Nguyễn Phú Trọng chỉ trích thêm Nguyễn Tấn Dũng”.[10]

Không biết tiến sỹ Âu Dương Thệ đã thu thập thông tin từ đâu để đưa ra nhận định trên. Riêng nhận định “hiện nay vai trò của Nguyễn Phú Trọng rất mạnh”, thì chỉ cần qua tivi, báo, đài TNVN… cũng thấy: tuồng như là thế. Lấn sân nhiều vị trí quan trọng khác, ông đi lăng xăng nhiều nơi, tiếp nhiều loại khách quốc tế… Tuy sáo rỗng và cũ mòn, nhưng ông nói rất nhiều, cao giọng giảng dạy công chúng rất nhiều!

Nếu nhận định của tiến sỹ Âu Dương Thệ là đúng thì thật là đáng phàn nàn, chê trách và lo lắng.

Chê trách: Thông báo của Chính phủ đã lên mạng ngày 4 tháng 8. Bốn ngày sau đó, bản Kết luận 81 của BCT mới công bố, mà sao nỡ công khai “đá chéo nhau” lộ liễu trước công luận như vậy.

Lo lắng: như thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Ngô Thịnh Đức: “Trong lúc nhà có việc phải cùng nhau tập trung giải quyết. Giờ phút này mà chia rẽ, đổ trách nhiệm cho nhau là sụp đổ”.[11]

Phàn nàn: Ông Nguyễn Phú Trọng không phải góp xương máu, chẳng phải chịu mấy gian lao, cứ khệnh khạng tiến vọt trên quan lộ; ông Nguyễn Tấn Dũng là thương binh. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chèo lái được Việt Nam trước cơn phong ba kinh tế thế giới và có nhiều hoạt động đối ngoại mạnh dạn, đúng xu thế thời đại; chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng ù lì, kém hẳn hai bậc tiền nhiệm Nông Đức Mạnh và Nguyễn Văn An.

(Phải trần tình rằng tôi không hề quen biết và có bất cứ quan hệ nào với ông Nguyễn Tấn Dũng, nhưng tôi nghĩ: giữa những cái chưa tốt đành phải chọn cái ít xấu hơn. Tôi rất lo ngại những người được ân sủng quá lớn từ đâu đó nên họ dễ lú lẫn bám lấy “thánh chỉ” mù quáng, sẵn sàng biến Việt Nam thành tên lính lệ hy sinh dưới ngọn cờ Mác xít giả hiệu để kẻ ngoại bang kia thực hiện cuồng vọng Đại Hán bá quyền).

Đánh giá nguyên nhân gây nên quốc họa kiểu Vinashin, chỉ câu sau đây trong Thông báo ngày 4 tháng 8 của Chính phủ là đáng lưu ý nhất: “Mô hình tập đoàn kinh tế còn đang trong giai đoạn thí điểm, cơ chế chính sách còn thiếu và chưa đồng bộ”.[12]

Tại sao đến nay mà “Mô hình tập đoàn kinh tế còn đang trong giai đoạn thí điểm”? Tại sao “cơ chế chính sách còn thiếu và chưa đồng bộ”?

Khẳng định rằng: thí điểm mấy cũng không thành công được, và, làm sao cho cơ chế chính sách đồng bộ được!

Cách đây hơn 14 năm, ngày 6 tháng 6 năm 1996, tôi đã viết trong bài “Phải chăng nước ta đã ra khỏi khủng hoảng” (in trong cuốn Khát vọng ngàn đời và có trên thư viện mạng www.nguyenthanhgiang,com):

“Việc xóa bỏ các liên hiệp xí nghiệp trước đây để thành lập tràn lan những tổng công ty có số vốn đủ 100 tỷ đồng đang có nguy cơ gây ách tắc và lãng phí mới. Nhiều nhà doanh nghiệp cho rằng Chính phủ đang tốn công nặn ra những chiếc bình mới để đổ vào đấy vẫn là thứ rượu cũ. Có người còn cho rằng bên trong những chiếc bình ấy sẽ chỉ có tro thiêu của những cái xác liên hiệp cũ.

Việc thành lập hệ thống quản lý cho các Tổng công ty này mới thật là nhiêu khê! Theo Nghị định 39/CP thì trong Tổng công ty mới phải có đầy đủ các thành phần: Tổng giám đốc, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát… Tuy nhiên, không thể nào xác định được rằng hội đồng quản trị nằm ngoài cơ cấu tổng công ty, là cấp trên để thực hiện chức năng quản lý nhà nước, hay nằm trong cơ cấu tổng công ty? (Bởi vì chức năng quản lý Nhà nước đã do cấp Bộ thực hiện rồi).

Nghị định 75/CP của Thủ tướng Chính phủ quy định Hội đồng quản trị không phải cơ quan quản lý nhà nước. Nó không thể thay thế cơ quan cấp bộ và ngang bộ. Nó không phải cấp trên của tổng công ty mà là tổ chức nằm ngay trong cơ cấu tổng công ty.

Quyết định 91/CP lại nói rằng Hội đồng quản trị chính là tổ chức được thành lập để nhận chức năng “bộ chủ quản” để từ đó giải phóng các bộ khỏi chức năng chủ quản hiện nay.

Thế rồi, lúc thì Bộ Tài Chính thay mặt nhà nước giao vốn cho Hội đồng quản trị để Hội đồng quản trị giao lại vốn cho Tổng giám đốc. Nơi thì Bộ Tài chính giao vốn thẳng cho Ban giám đốc…

Dẫu thế nào đi nữa thì hội đồng quản trị hoặc tổng giám đốc cũng đều ôm một bọc tiền chùa to tướng, ngồi trên một đống tài sản khổng lồ của nhân dân mà không mấy ai của đau con xót cả.

Có điều thuận tiện là khi gây lãng phí tiền triệu, tiền chục, tiền trăm tỷ thì sẽ có kẻ tung người hứng tạo nên ‘sức mạnh tập thể’ để ngụy biện, bao che cho nhau. Và, dễ liên minh, liên kết với nhau mà tham ô dây chuyền…

Chung quy, chỉ vì cái bệnh duy ý chí truyền kiếp, cái gan lớn muốn làm trái quy luật, cái mệnh lệnh: tập trung nguồn lực để kinh tế nhà nước đạt cho được tỷ trọng 60% GDP. Trong khi, ngay cả ở những nước phát triển, tỷ trọng này cũng mới chỉ vào khoảng 25-30% GDP”.

Thảm họa Vinashin chỉ là mảnh nhỏ của “Đại họa doanh nghiệp nhà nước”. Nguồn gốc tội trạng này không phải ở Phạm Thanh Bình, cũng không phải do chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, mà từ đường lối chủ trương sai lầm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hết công nghiệp nặng là then chốt, lại kinh tế quốc doanh là chủ đạo. Hết bỏ qua tư bản tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội lại kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Toàn những sản phẩm duy ý chí của chủ nghĩa duy tâm chủ quan được nặn ra thành những quái vật gọi là kết tinh sáng tạo của Đảng bắt nhân dân đặt lên bàn thờ tụng niệm, tung hô đời đời nhớ ơn Đảng. Chính vì vậy mà mãi không ngẩng mặt lên được. Chính vì vậy mà một đất nước với tài nguyên thiên nhiên dồi dào, tài trí dân tộc trác việt đáng bậc hàng đầu Châu Á và thế giới mà đến nay vẫn thua xa mấy nước Đông Nam Á! (Tôi viết dòng này trong lúc đang hồi hộp đợi tin giáo sư Ngô Bảo Châu nhận giải “Nobel toán học” Fields).

Nhiều người khuyên can: thôi đừng đấu tranh tư tưởng, lý luận với họ làm gì để mang vạ vào thân. Họ đang nói một đàng, làm một nẻo ấy mà.

Nhưng, sứ mệnh công dân thôi thúc đến mức chẳng thể đặng đừng. Ngoài quyền lợi cá nhân của lũ tư bản đỏ, sở dĩ người ta cứ hô hào đổ máu xương, mồ hôi nước mắt của nhân dân vào kinh tế quốc doanh là vì “Định hướng xã hội chủ nghĩa”. Điều quái lạ là: phải bắt tay thực hiện kinh tế thị trường tức là đã từ bỏ chủ nghĩa Mác rồi chứ. Mác đả phá kinh tế hàng hóa thì làm sao có thể thừa nhận kinh tế thị trường.

Đại hội XI của Đảng sắp thông qua Báo cáo Chính trị Đại hôi và Cương lĩnh mới. Tôi mong những người có lương tri hãy sáng suốt và dũng cảm góp phần đấu tranh chống và bác bỏ những đường lối chủ trương sai lầm để ngăn chặn “những thảm họa Vinashin”.

Hà Nội 19 tháng 8 năm 2010

[1] Kết luận 81 của Bộ Chính trị về tập đoàn Vinashin.

[2] Kết luận 81 của Bộ Chính trị về tập đoàn Vinashin.

[3] Kết luận 81 của Bộ Chính trị về tập đoàn Vinashin.

[4] Kết luận 81 của Bộ Chính trị về tập đoàn Vinashin.

[5] Thông báo của Chính phủ ngày 4-8-2010 về Vinashin.

[6] Thông báo của Chính phủ ngày 4-8-2010 về Vinashin.

[7] Thông báo của Chính phủ ngày 4-8-2010 về Vinashin.

[8] Kết luận 81 của Bộ Chính trị về tập đoàn Vinashin.

[9] Thông báo của Chính phủ ngày 4-8-2010 về Vinashin.

[10] Âu Dương Thệ – Chống phá lẫn nhau ở Trung ương để giữ ghế chia phần trong Đại hội 11!

[11] Phát biểu trong buổi cùng PTT Nguyễn Sinh Hùng làm việc với Vianashin.