Wednesday, March 17, 2010

GOOGLE RỜI HOA LỤC ?

Google Rời Hoa Lục?

Trần Khải

Việt Báo Thứ Tư, 3/17/2010, 12:00:00 AM

http://www.vietbao.com/?ppid=45&pid=2&nid=156788

Đó là một lựa chọn giữa kinh doanh và tôn trọng nhân quyền. Người ta vẫn có thể kinh doanh để kiếm tiền, và vừa tôn trọng nhân quyền ở một chừng mực nào đó. Đó là những suy nghĩ chắc chắn đã khởi lên trong đầu nhiều Việt Kiều khi về Việt Nam kinh doanh, không chỉ để giúp người thân thoát cảnh nghèo mà cũng về lâu dài hy vọng sẽ dân chủ hóa chế độ bằng những cách riêng, một hình thức của xã hội dân sự chẳng hạn.
Nhưng khi bị đẩy phải đi quá một lằn ranh, thí dụ một nguyên tắc đạo đức bất khả dời đổi, tất nhiên phải có một lựa chọn quyết liệt. Đó là khi công ty Google phảỉ xét tới rời bỏ Trung Quốc. Và nếu như thế, cả hai phía cùng thiệt hại. Tất nhiên là chính phủ Bắc Kinh mang tiếng, khi lộ liễu trở thành sát thủ nhân quyền, nhưng công ty Google, hiện đang chiếm 35% thị trường tìm kiếm trên mạng và chiếm nhiều thị phần cho các dịch vụ khác, thí dụ như âm nhạc và công cụ trên điện thoại di động. Hy sinh tất nhiên là lớn. Người dân thường Trung Quốc cũng sẽ thiệt thòi, và sẽ cảm thấy bất an hơn vì mất đi các dịch vụ từ Google.
Các bản tin Trung Quốc nói rằng công ty Google Inc. đang sửa soạn đóng cửa trang Google.cn, nơi được nói là đã ngưng kiểm duyệt. Nhưng thực tế, hôm Thứ Ba, khi tìm kiếm đề tài như “thảm sát Thiên An Môn,” các kết quả vẫn cho thâý còn kiểm duyệt. Thông tấn AP ghi lời phát ngôn nhân Google là Scott Rubin, rằng thực sự công ty vẫn còn kiểm duyệt theo luật pháp Trung Quốc, nhưng ông không nói gì về trang Google.cn có thể sẽ đóng cửa hay không.
Edward Yu, chủ tịch của Analysys International, một công ty nghiên cứu ở Bắc Kinh, nói là nếu Google rời Hoa Lục, thì mọi phe cùng thiệt hại.
Google nói là trong các cuộc đối thoại với Bắc Kinh sau thông báo ngày 12-1-2010 là hãng không muốn bị TQ kiểm duyệt. Nhưng TQ hôm Thứ Sáu nhắc rằng công ty phải tuân thủ luật TQ. Các thông tin cho thấy gần như chắc chắn là Google sẽ ra đi, rời bỏ thị trường khổng lồ này.
Bề ngoàì có vẻ như sẽ có lợi cho Baidu Inc., một công ty tìm kiếm trên mạng lớn của TQ hiện chiếm 60% thị trường này. Nhưng các công ty khác nương dựa vào Google để tìm kiếm, xem bản đồ và các dịch vụ khác có thể phải tìm cách khác.
China Mobile Ltd., công ty điện thoại lớn nhất thế giới về số khách hàng với 527 triệu trương mục, hiện dùng Google để tìm kiếm qua điện thoại di động và dịch vụ xem bản đồ bằng tiếng Trung Quốc.
Người dân bình thường TQ trước giờ đã bị ngăn chận vào các trang Facebook,YouTube,Twitter và các dịch vụ viết blog lớn ở hải ngoại; bây giờ nếu Google ra đi, họ sẽ còn bị cô lập thêm.
Google hiện có 700 nhân viên tại TQ, và có một trung tâm nghiên cứu và thiết kế tại Bắc Kinh, các văn phòng thương mại và một kinh doanh điện thoại di động.
Li Yizhong, Bộ Trưởng Kỹ Nghệ TQ, nói hôm Thứ Sáu rằng kỹ nghệ Internet TQ sẽ vẫn phát triển dù không có Google. Nhưng các phân tích gia kỹ nghệ TQ tin rằng tình hình TQ xiết chặt kiểm soát các công ty truyền thông và mạng Internet đang làm thiệt hại sức tăng trưởng của kỹ nghệ.
Tình hình sẽ được thấy rõ ngay trong tháng 3-2010. Thông tấn Bloomberg hôm Thứ Ba 16-3-2010 nói rằng công ty Google sẽ tới hạn phải tái gia hạn giấy phép kinh doanh ở TQ trong tháng này. Trường hợp đặc biệt, Bộ Kỹ Nghệ và Kỹ Thuật Thông Tin TQ có thể nới hạn tái đăng ký cho một số công ty sang tháng 4-2010 là hạn chót.
Nhưng TQ đã đưa ra lời cảnh cáo nghiêm trọng. Yao Jian, phát ngôn nhân Bộ Trương Mại TQ, hôm Thứ Ba nói trong buổi họp báo rằng công ty Google phải tiếp tục tuân thủ luật pháp TQ.
Cổ phiếu hãng Google đã sụt giảm 16.36 đô la, tức 2.8 percent, để còn 563.18 đô la hôm Thứ Hai tại New York trên thị trường Nasdaq Stock Market. Cổ phiếu này đã mất 9.2% trong năm 2010 tới giờ. Hãng đối thủ ở TQ là Baidu có cổ phiếu tăng 26.60 đô la để tới 576.84 đô la.
Nếu Google mà cũng nhượng bộ TQ thì chẳng còn gì để nói, và giới hoạt động nhân quyền các nước cũng sẽ bất an. Google đã nói sau khi bị tin tặc tấn công trang Google.cn là sẽ ngưng kiểm duyệt thông tin. Lúc đó, Ngoại Trưởng Mỹ Hillary Clinton hồi tháng 1-2010 đã kêu gọi các công ty Internet Hoa Kỳ hãy chống lại việc kiểm duyệt thông tin Internet, và bà nói bọn tin tặc phải bị trừng trị.
Các công ty quảng cáo trên mạng Google tại TQ đang được khuyên hãy sang các hãng đối thủ. Thông tấn Bloomberg kể là Vincent Kobler, giám đốc quản trị hãng EmporioAsia Leo Burnett tại Shanghai, nơi thay mặt các khách hàng để đặt mua quảng cáo, nói là ông phảỉ khuyên khách hàng sang mua quảng cáo trên Baidu vì “chính phủ TQ thì cứng rắn và Google, họ có nguyên tắc riêng, sắp đóng cửa.”
Báo Anh Quốc Financial Times viết hôm 13-3-2010 là Google đã lập kế hoạch chi tiết để đóng cửa ở TQ và “99.9 phần trăm” là Google sẽ đóng cửa ở TQ, dẫn lời một viên chức ẩn danh.
Như thế, giữa kinh doanh và nhân quyền vẫn có một khoảng cách bất khả tương nhượng. Tuy nhiên, khi Google rút khỏi TQ, các công ty Mỹ như Yahoo và Microsoft vẫn ở lại, và vẫn phải bất đắc dĩ làm những việc mà trong thâm tâm không muốn.
Đó là những lựa chọn khó. Đối với Việt Kiều cũng thế. Giữa kinh doanh và nhân quyền vẫn có một khoảng cách. Đó vẫn là một lựa chọn riêng, nhiều hy sinh. Và ngay cả khi Google rút khỏi TQ, cũng vẫn phải ca ngợi công lớn của Google khi bước vào TQ nhiều năm trước, kể cả khi họ chấp nhận tự kiểm duyệt cho tới khi không thể chịu đựng nổi nữa.
Nói ngắn gọn, đã kham nhẫn nhiều năm, cho tới khi phải đứng dậy và nói rằng không thể ngửi nổi chế độ toàn trị đó thêm một ngày nào nữa. May mắn là Google còn có lựa chọn để rút, trong khi hơn 1.3 tỉ người và hàng triệu cơ sở kinh doanh không có cơ may để lưạ chọn như thế.

.

.

.

No comments: