CHỦ DỀ NHÂN QUYỀN TẠI LIÊN HOAN PHIM BUDAPEST

Chủ đề nhân quyền nổi bật tại Liên hoan phim Tài liệu ở Budapest
Tuấn Thảo
Bài đăng ngày 31/10/2008 - Cập nhật lần cuối ngày 31/10/2008 17:18
http://www.rfi.fr/actuvi/articles/106/article_1445.asp
Theo ban tổ chức, đã có khoảng 300 phim từ 27 quốc gia đã được gửi tới liên hoan phim. Trong số này, có 57 phim được tuyển chọn và sẽ được công chiếu tại 3 rạp hát ở Budapest. 36 phim lần đầu tiên ra mắt khán giả Hungary. Thông tín viên Hoàng Nguyễn tường trình từ Budapest

Dưới sự bảo trợ của đạo diễn nổi tiếng Jancsó Miklós và Ủy ban Helsinki Hungary (một tổ chức nhân quyền lớn của Hung), các chủ đề chính của LHP là chủ nghĩa cuồng tín trong tôn giáo và chính trị, chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa dân tộc, sự nghèo khó, tình trạng di dân, bản sắc giới tính, sự áp bức chính trị, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và sự sống còn của văn hóa.

Đồng thời với những buổi chiếu phim, theo thông lệ, LHP Verzió có nhiều cuộc trò chuyện, giao lưu với các tác giả, các nhà xã hội học, nhằm mổ xẻ những đề tài "khó xử", mang tính cấm kỵ liên quan đến từng bộ phim. Trong LHP Verzió lần thứ 5, còn có loạt chương trình riêng dành cho giới học sinh trung học yêu điện ảnh, muốn thảo luận và đi sâu vào phê bình điện ảnh.

Khán giả của LHP sẽ có dịp bình chọn các bộ phim trong thể loại dự thi: giải thưởng chính mang tên Giải Khán giả Học viện Xã hội Mở (Open Society Institute) sẽ được trao cho bộ phim tài liệu được nhiều phiếu bầu nhất. Điểm đặc biệt là sau đó, bộ phim được giải sẽ được chiếu miễn phí cho công chúng.

57 bộ phim tài liệu xuất sắc của thế giới và Hungary được xếp theo 5 hạng mục. Được chờ đợi nhất là hạng mục Toàn cảnh thế giới với 30 bộ phim từ mọi miền trên thế giới, với những phim đã "thành danh" tại các LHP Quốc tế như "Công dân Havel" (Občan Havel, chân dung cá nhân của nguyên tổng thống Vaclav Havel), "Tình yêu máy" (Mechanical Love, về tình yêu và lý trí), "Những vị hôn thê của Allah" (Brides of Allah, về trường hợp của các phụ nữ trở thành khủng bố), hay "Nhà hàng Tàu lớn nhất thế giới" (The Biggest Chinese Restaurant in the World, về một doanh nghiệp lớn của Trung Quốc).

Bên cạnh Toàn cảnh thế giới là loạt Toàn cảnh Hungary với 11 bộ phim xuất sắc và gợi mở như "Ba trang thiếu" (Három hiányzó oldal) của Schuster Richárd (về một tình yêu phải giấu kín trong 60 năm), hay tác phẩm của Hajdú Eszter về sự hận thù chính trị hiện tại ở Hungary.

Từ năm 2005 trở đi, chương trình chính của LHP Verzió còn được bổ sung bởi loạt Chương trình Hồi tưởng về lịch sử điện ảnh. Trong năm nay, sẽ có 5 bộ phim của Trung Quốc, trong loạt phim mang tên "Những mảnh gương sành từ lịch sử Trung Hoa". Các bộ phim mang tựa đề "Nhân danh hoàng đế", "Sau cái chết của tôi" (Though I am Gone), "Ánh nắng ban mai" (Bā Jiǔ Diǎn Zhōng de Tàiyáng), "Thiên An Môn" (Tiananmen: The Gate of Heavenly Peace) và "Nghệ thuật đỏ" (Red Art) có kỳ vọng giới thiệu những khoảnh khắc đầy mâu thuẫn của lịch sử Đại lục, dưới những cái nhìn khác nhau.

Đặc biệt, nhân kỷ niệm 5 năm, LHP Verzió sẽ trình chiếu 5 bộ phim kinh điển, được coi là những tác phẩm điện ảnh đã đưa thể loại phim tài liệu sang những viễn ảnh mới. Tuy nhiên, vì đã xuất hiện cách đây nhiều thập niên nên khán giả hiện tại ít có điều kiện tiếp cận và thưởng thức. Trong số đó, có "Biên niên sử một mùa hạ" (Chronique d’un été, 1961) của đạo diễn Pháp Jean Rouch, hay "Quyết định" (A határozat, 1972) của hai tác giả Gazdag Gyula và Ember Judit, cùng những kiệt tác của các bậc thày như Errol Moris, Krzysztof Kieślowski và Róbert Drew.

Đáng chú ý là bộ phim nổi tiếng "Người thường trực đêm" (Z punktu widzenia nocnego portiera, 1977) của đạo diễn Ba Lan Krzysztof Kieślowski, nói về một người thường trực có sở thích oái ăm là săm soi, kiểm tra người khác - năm 2005, một đạo diễn Áo là Andreas Horvath đã tìm gặp nhân vật chính của bộ phim năm 1977, để làm một phim mới mang tựa đề "Người thường trực đêm về hưu" (Views of a Retired Night Porter) với đề tài, gần 3 thập niên trôi qua đã khiến ông thường trực thay đổi ra sao. Cả hai bộ phim trên sẽ được chiếu trong lễ khai mạc, sẽ do đạo diễn nổi tiếng của Hungary Tarr Béla mở đầu.

Ngoài ra, ở hạng mục Khách mời, những tác phẩm điện ảnh xuất sắc nhất của LHP Tài liệu Leipzik (DOK Leipzik, CHLB Đức) sẽ được giới thiệu.

Là một LHP về đề tài nhân quyền, tuy nhiên, với những mảnh đề tài rất bao quát và phong phú, có thể nói LHP Quốc tế Verzió lần thứ 5 đã đả động đến hầu hết những vấn đề văn hóa, chính trị và xã hội của thế giới đương đại, trong đó có nhiều bộ phim chắc chắn sẽ khiến chính giới phải suy ngẫm về những hành động của họ, nếu họ chịu khó là khán giả của một buổi chiếu.