03/07/2019
(VNTB)
- Mùa hè năm 2014, cùng với sự kiện đòi hỏi Chính phủ hành động nhằm bảo vệ
chủ quyền biển đảo trước hành vi xâm lấn trực tiếp của Bắc Kinh, nhiều hội đoàn
độc lập cũng đã ra đời, và Hội
nhà báo độc lập Việt Nam (IJAVN) là một trong số đó.
Đó một dấu hiệu hy vọng hiếm có cho xã hội dân sự Việt
Nam. Bởi lẽ, xã hội Việt Nam dưới một hệ thống đơn đảng đã trở thành một nhà nước
theo dõi, không có bất kỳ mảng ngành nào, hoặc khía cạnh nào thoát khỏi tầm kiểm
soát từ phía chính quyền nhà nước. Báo chí là một lĩnh vực đặc biệt, đến mức, một
tổ chức với tên gọi Ban Tuyên giáo Trung ương ra đời chỉ để đưa yếu tố này vào
khuôn khổ, phục vụ cho mục đích của chính đảng (ĐCSVN). Và vì lẽ đó, một yếu tố
mới về cả tổ chức hay phương thức báo chí, đều được đánh giá như một sự phản ứng
bất lợi cho chính quyền hiện tại.
Nhưng nền báo chí cách mạng trực thuộc quản lý của
ĐCSVN đã không thực sự cách mạng, nhiều tin tức giả, huyền ảo hóa, hay thậm chí
lá cải hóa đã xuất hiện, biến báo chí trở thành nơi thỏa mãn các thị hiếu tầm
thường và phục vụ cho nhu cầu vật chất phù phiếm. Một tin sao nữ hở ngực có thể
được đăng tải nhiều hơn những tin tức liên quan đến những lần đụng độ giữa ngư
dân Việt Nam và tàu kiểm ngư Trung Quốc trên vùng biển đông. Điều này không xa
lạ, khi mà các phương tiện truyền thông được định hướng khá chặt chẽ trên lĩnh
vực chính trị gắn với nhãn những chủ đề nhạy cảm cần tránh, nhưng thả nổi trên
các lĩnh vực khác nhằm bẻ lái dư luận.
Hệ thống báo chí cách mạng không gây ra gì ngoài sự
phẫn nộ, thống khổ và thờ ơ. Và Hà Nội ít khoan dung hơn đối với các phương tiện
truyền thông ngoài lề. Nhưng rõ ràng, chúng ta cần tin rằng, đất nước chúng ta
xứng đáng có một tương lai tốt đẹp hơn, xứng đáng được hưởng quyền tự do ngôn
luận hơn. Để báo chí thực sự là diễn đàn của nhân dân, và nó truyền tải những
thông điệp ý nghĩa và mang tính chất thúc đẩy xã hội đi lên hơn, chứ không phải
là một phần của bộ máy tuyên truyền của Hà Nội.
IJAVN ra đời trên nhu cầu bức thiết đó, và khởi đầu
của tổ chức này cũng đã thu hút nhiều người với tâm lý, nỗi niềm, lý tưởng đó.
Không ít người trở thành hội viên IJAVN bởi họ cảm thấy có trách nhiệm với công
việc của họ và cảm thấy cần phải viết những gì họ thấy cần thiết, nhưng không bẻ
cong ngòi bút của chính mình. Họ đứng vào trong một tổ chức nghề nghiệp, một
quyết định của sự dũng cảm. Nơi mà mỗi ngày trôi qua, là một ngày chiến thắng
trước sự hỗn loạn, và không có sự thỏa hiệp đe dọa đến sự chính trực của bạn.
Hãy xem tiến trình 5 năm trôi qua đã có gì thay đổi
trên IJAVN (thông qua Việt Nam Thời Báo)? Những bài luận với ngôn ngữ sắc sảo
hơn, dẫn chứng nhiều hơn. Có sự phân tách các chủ đề một cách rõ ràng, ngôn phù
hợp với các tiêu chí mà chính bản thân IJAVN đặt ra. Những ngôn ngữ không hằn học
hay kích động hận thù, những bài viết với nội dung bình luận trên chính kiến cá
nhân dựa trên những sự việc có thực được báo chí nhà nước phản ảnh trước đó; những
nhận định cá nhân với không ít thuyết âm mưu, nhưng được gắn liền với các sự kiện
và diễn giải đầy tính hợp lý; những bài dịch nóng hổi tính thời sự, nhất là về
quan hệ Việt – Trung; những bài phỏng vấn đi nhanh vào vấn đề và nêu bật tính
thông tin tới người đọc,…
Rõ ràng, so với thời kỳ đầu, IJAVN đã có những nội
dung nền tảng, những cây bút chắc chắn hơn trong tư duy và lý luận về cả mặt
chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội.
Nhưng cũng giống như nhiều hội đoàn độc lập khác,
chuyên nghiệp vẫn là khát vọng với chính tổ chức này, khi các nội dung trên Việt
Nam Thời Báo vẫn còn ít nhiều chậm tính thời sự hơn so với các trang web thông
tin khác, tính tổng hợp chưa cao như Báo Tiếng Dân; khả năng quản trị về văn phong và các vấn đề
khác trong biên tập có vẻ như còn thấp so với Luật Khoa tạp chí;… Nhưng
những khiếm khuyết nêu trên, mặc dù có thể cảm thông là do nhân sự đều ở Việt
Nam (so với các trang tin bài khác là ở nước ngoài), thì đó vẫn là vấn đề cần đặt
ra, nếu IJAVN muốn trở thành một tổ chức nghề nghiệp chuyên môn hóa cao hơn, và
tính chuyên nghiệp nhiều hơn. Đưa Việt Nam Thời Báo trở thành một trang tin bài
phản biện thực sự, khách quan thực sự, và thời sự thực sự. Đáp ứng tốt các tiêu
chí về độ nhạy bén với thông tin trong và ngoài nước, và những bình luận súc
tích nhưng đầy tính sắc sảo. Và bất chấp tất cả các tỷ lệ cược, báo chí độc lập
hay IJAVN vẫn tiếp tục tồn tại ở Việt Nam và kết quả công việc của nó dần dần
thấm vào phạm vi công cộng. Về cơ bản, những nỗ lực này đang đặt nền móng báo
chí sinh động hơn, nhân bản hơn cho một nước Việt Nam trong tương lai.
Mới đây, Hội đồng Nhân quyền LHQ 41 đã ra tuyên bố
chung của Anh, Hà Lan và Canada, nhắc lại cam kết của họ đối với quyền tự do ý
kiến và bày tỏ.
Trong lời tuyên bố, đại sứ của Anh tại Liên Hợp Quốc
thay mặt ba quốc gia tuyên bố: quyền tự do ý kiến và bày tỏ vẫn là quyền thiết
yếu để bảo vệ tất cả các quyền con người và góp phần vào sự thịnh vượng, ổn định
và khả năng phục hồi của một xã hội. Chúng tôi vẫn cam kết làm việc với tất cả
các thành viên của Hội đồng để làm sáng tỏ vấn đề này và đảm bảo rằng các quốc
gia có các công cụ họ cần [để thúc đẩy và bảo vệ quyền tự do ngôn luận và tự do
truyền thông.
Tuyên bố này đã phần nào cũng chỉ ra sứ mệnh của
IJAVN và vai trò của IJAVN trong bảo vệ quyền con người, sự thịnh vượng và khả
năng phục hồi xã hội Việt Nam bị tổn thương bởi nền báo chí định hướng và cải
hóa nhanh chóng. Đồng thời cũng nhắc nhở về một tổ chức báo chí nghề nghiệp cần
được Hà Nội thừa nhận, như là một trong những ví dụ điển hình nhất về thúc đẩy
và bảo vệ quyền tự do báo chí, như một sự tất yếu của dòng thác thông tin, và
nhu cầu bức thiết về quyền tự do ngôn luận của người dân.
--------------------------------
CÙNG CHỦ ĐỀ
.
.
.
.
No comments:
Post a Comment