XE
ĐIỆN CỦA THIÊN ĐƯỜNG TESLA ĐANG MẤT THỊ PHẦN VÌ MUSK NHƯ THẾ NÀO
Vakhtang Partsvania | 27/03/2025 | The
Insider
Nhà
kinh tế học, Giáo sư tại Đại học Kavkaz
Hnb
Tran cùng
với Phúc
Lai GB biên dịch
Nội
dung
-
Sụt giảm trong một thị trường đang tăng trưởng
-
Khách hàng đã mất khó có thể thay thế
-
Giữa Trump và Tập Cận Bình
Các
vấn đề của Tesla là một trường hợp không điển hình: phần còn lại của thị trường
xe điện toàn cầu đang cho thấy sự tăng trưởng ổn định. Vào năm 2024, 17 triệu
xe điện đã được bán ra, cứ 5 chiếc xe được mua trên toàn thế giới thì có một
chiếc là xe điện. Theo dự báo, thị phần xe điện có thể đạt 70% vào năm 2035. Có
khoảng 600 mẫu xe điện trên thế giới và dự kiến đến năm 2028, sẽ có 1.000 mẫu.
Sự
tăng trưởng này được thúc đẩy bởi các biện pháp hỗ trợ của chính phủ đối với
phương tiện giao thông thân thiện với môi trường và các hạn chế đối với xe có động
cơ đốt trong khi vào các thành phố lớn. Do đó, tại Na Uy, 95% ô tô được bán vào
năm 2024 là xe điện hoặc xe hybrid, tại Thụy Điển - 60%, tại Hà Lan - 30%, tại
Pháp và Vương quốc Anh - 25% và tại Mỹ, con số này lần đầu tiên vượt quá 20%.
Người
mua xe điện lớn nhất là Trung Quốc, chiếm 60% tổng doanh số toàn cầu, tiếp theo
là Châu Âu (25%) và Mỹ (10%).
Sự
cạnh tranh trong thị trường đang phát triển này dự kiến sẽ ngày càng gay gắt.
Các nhà sản xuất Trung Quốc BYD, Nio và XPeng đang tích cực mở rộng sự hiện diện
của mình ở nước ngoài. Các nhà sản xuất ô tô châu Âu – BMW, Mercedes-Benz,
Volkswagen, Renault, Stellantis – đang tăng cường đầu tư và giới thiệu các mẫu
xe mới ra thị trường.
#Tesla
theo truyền thống rất được ưa chuộng ở Châu Âu, cũng như các biện pháp hỗ trợ của
chính phủ. Nhưng kể từ khi chủ sở hữu công ty #Elon_Musk
trở nên thân thiết với Donald Trump và CÔNG KHAI ỦNG HỘ CÁC CHÍNH TRỊ GIA CỰC HỮU
Ở CHÂU ÂU, người tiêu dùng và nhà đầu tư bắt đầu bỏ phiếu bằng tiền của họ. Năm
2024, doanh số bán hàng của Tesla tại Châu Âu đã giảm 10,4% và đạt 328 nghìn
xe. Sau khi Trump được bầu làm Tổng thống Mỹ và Musk tăng cường hoạt động chính
trị, tốc độ suy giảm đã tăng tốc: nếu trong quý đầu tiên của năm 2024, mức giảm
là 8%, thì đến tháng 1 năm 2025, con số này đã là 45%.
SAU
NHIỀU NĂM THỐNG TRỊ THỊ TRƯỜNG XE ĐIỆN TOÀN CẦU, LẦN ĐẦU TIÊN LÀ VÀO NĂM 2024,
TESLA ĐÃ MẤT VỊ TRÍ DẪN ĐẦU VÀO TAY ĐỐI THỦ CẠNH TRANH CHÍNH LÀ CÔNG TY #BYD
CỦA TRUNG QUỐC. Tesla đã sản xuất 1.774.442 xe điện, trong khi công ty Trung Quốc
này sản xuất 1.777.965 xe. Doanh số của Tesla cũng giảm so với năm trước: Công
ty của Musk đã bán được 1.789.226 xe điện so với 1.808.581 xe vào năm 2023. Cổ
phiếu đang mất giá: Vốn hóa của Tesla đã giảm từ 1,4 nghìn tỷ đô la vào cuối
năm 2024 xuống còn 895 tỷ đô la tại thời điểm xuất bản bài báo cáo này. Thị phần
của công ty tại châu Âu, nơi mà xe điện của công ty này thường thống trị trong
thập kỷ qua, đang giảm dần.
Tại
Mỹ, Tesla vẫn duy trì vị trí dẫn đầu với 49% thị phần (bán được 634.000 xe),
nhưng doanh số cũng đang giảm và các đối thủ cạnh tranh là #General_Motors,
#Ford,
#Hyundai
và #KIA
đang tích cực mở rộng dòng xe điện và đặt cược vào người tiêu dùng đại chúng.
Dòng sản phẩm của Tesla chỉ giới hạn ở năm mẫu xe: Model S, Model X, Model 3,
Model Y và Cybertruck.
Tại
Trung Quốc, doanh số bán xe của Tesla đạt kỷ lục 657.000 xe điện vào năm 2024
(tăng 8,8% so với năm trước), trong khi xuất khẩu xe từ nhà máy lớn nhất ở Thượng
Hải giảm 24% và vào tháng 2 năm 2025 giảm 87%. Nguyên nhân chủ yếu là do cuộc
điều tra của Ủy Ban Châu Âu về việc trợ cấp quy mô lớn cho xe điện do Trung Quốc
sản xuất và việc bán chúng với giá thấp hơn trên thị trường châu Âu, dẫn đến việc
đưa ra các biện pháp bảo hộ, bao gồm thuế 7,8% đối với việc nhập khẩu xe Tesla
sản xuất tại Trung Quốc.
Tại
sao các đối thủ cạnh tranh của Tesla lại tốt hơn:
+
Giá cả: Các nhà sản xuất Trung Quốc cung cấp các mẫu xe giá cả phải chăng hơn,
có nhu cầu cao trong số người tiêu dùng đại chúng;
+
Phát triển và đổi mới công nghệ: Các đối thủ cạnh tranh của Tesla, đặc biệt là
các thương hiệu Trung Quốc, đang áp dụng các công nghệ mới nhanh hơn, tích cực
phát triển phần mềm, trí tuệ nhân tạo và hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến và hệ
thống lái xe tự động.
Tesla
theo truyền thống liên kết với sự đổi mới, thân thiện với môi trường và các giá
trị tiến bộ. Tuy nhiên, sự vướng mắc chính trị và các tuyên bố gây tranh cãi của
Elon Musk đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng về danh tiếng cho thương hiệu. Musk
không chỉ là một trong những nhà tài trợ chiến dịch lớn nhất của Trump mà còn
trở thành một trong những đồng minh thân cận nhất của ông sau chiến thắng bầu cử,
đồng thời cũng là người đứng đầu Bộ Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE) mới.
Tesla
đặc biệt gặp rắc rối ở #Đức,
nơi Musk lên tiếng ủng hộ phe cực hữu trước cuộc bầu cử Bundestag vào tháng 2
và "lời chào phát xít" của ông tại lễ nhậm chức của Trump đã dẫn đến
sự sụt giảm mạnh về doanh số: vào tháng 2 năm 2025, doanh số giảm 76% (xuống
còn 1.429 xe) trong bối cảnh thị trường xe điện nói chung của quốc gia này tăng
trưởng 31%.
Các
cuộc thăm dò gần đây cho thấy 94% người Đức sẽ không còn cân nhắc mua Tesla nữa,
mặc dù có một nhà máy gần Berlin tuyển dụng khoảng 12.000 nhân viên người địa
phương. Hơn nữa, sự ủng hộ của Musk đối với đảng cực hữu Alternative for
Germany (AfD) đã thúc đẩy nhiều chủ sở hữu Tesla tìm kiếm các giải pháp thay thế
để tránh bị liên đới với Musk và Trump.
Các
cuộc khảo sát ở #Hà_Lan
cũng cho thấy 31% chủ sở hữu Tesla có kế hoạch bán xe hoặc đã bán rồi. Doanh số
bán Tesla trong tháng 2 đã giảm 26% tại #Pháp
(xuống còn 2.395 xe), #Na_Uy
giảm 45% (xuống còn 917 xe), #Thụy_Điển
giảm 42% (xuống còn 613 xe) và #Đan_Mạch
giảm 48% (xuống còn 509 xe).
"Phản
ứng dữ dội toàn cầu chống lại Musk và Tesla" cũng đang gia tăng ở Bắc Mỹ.
Tại #Mỹ,
sở thích của người tiêu dùng bắt đầu chuyển hướng sang chống lại Tesla sau khi
Musk mua Twitter vào năm 2022. Trong khi 22% người mua xe mới chắc chắn đã cân
nhắc mua Tesla trước đó, thì đến cuối năm 2024, con số này chỉ còn dưới 8%. Tỷ
lệ những người không cân nhắc mua Tesla đã tăng từ 39% lên 63%. Cũng đáng chú ý
là trong số những người sở hữu Tesla, tỷ lệ những người ủng hộ Đảng Dân Chủ đã
giảm từ 40% trong nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden xuống còn 29% hiện nay,
trong khi tỷ lệ những người ủng hộ Đảng Cộng Hòa vẫn ổn định ở mức khoảng 30% kể
từ năm 2021. Đồng thời, nhu cầu về xe điện thường cao hơn ở các tiểu bang bỏ
phiếu cho Đảng Dân Chủ.
Nhiều
người Mỹ không hài lòng với Musk đã bắt đầu tổ chức các cuộc tuần hành thường
xuyên gần các đại lý, kêu gọi những người ủng hộ họ bán Tesla và cổ phiếu của
công ty. Đôi khi, cuộc biểu tình biến thành hành vi phá hoại: các mạng xã hội
tràn ngập hình ảnh và video về những chiếc ô tô hoặc trạm sạc bị phủ đầy hình vẽ
graffiti. Cũng có nhiều trường hợp Tesla bị đốt cháy ở bãi đậu xe và gần các đại
lý hơn.
Những
xu hướng tương tự cũng được quan sát thấy ở #Canada.
Những bình luận công khai của Musk về Thủ tướng Justin Trudeau, sự ủng hộ của
ông đối với nỗ lực của Trump nhằm biến Canada thành một tiểu bang của Mỹ và những
nỗ lực của ông nhằm tác động đến cuộc bầu cử không chỉ khiến nhu cầu về Tesla ở
người Canada giảm và ví dụ như việc loại chiếc xe này khỏi chương trình khuyến
khích sử dụng xe điện làm taxi của Toronto, mà còn dẫn đến việc phát động chiến
dịch tước quyền công dân Canada của Musk (bản kiến nghị đã thu thập được khoảng
400.000 chữ ký). Ngoài ra còn có một vụ phá hoại lớn ở Hamilton, Canada: hơn 80
chiếc xe Tesla đã bị hư hỏng, bao gồm cả những vết xước sâu và thủng lốp.
Nhận
ra những rủi ro kinh doanh liên quan đến hoạt động chính trị của Musk, các
thành viên hội đồng quản trị gần đây đã bán hơn 100 triệu đô la cổ phiếu của
công ty. Bản thân doanh nhân này đang kêu gọi nhân viên không nên bán cổ phiếu
bất chấp "thời kỳ khó khăn", trong khi Trump đe dọa sẽ bỏ tù những kẻ
phá hoại Tesla và thậm chí còn tổ chức một loại chiến dịch quảng cáo cho những
chiếc xe ngay bên ngoài Nhà Trắng.
Sau
khi mất đi những khách hàng cũ, Musk khó có thể dễ dàng thay thế họ bằng những
khách hàng mới. Xe điện theo truyền thống không được những người ủng hộ cực hữu
ưa chuộng, nhiều người trong số họ phủ nhận biến đổi khí hậu và không ủng hộ
"chương trình nghị sự xanh".
Do
đó, kỳ vọng về việc phân bổ lại nhu cầu đối với Tesla đối với các cử tri cánh hữu
có vẻ không thực tế.
Các
vấn đề của Tesla không dừng lại ở đó: cuộc chiến ở Ukraine đang đẩy giá nguyên
liệu thô lên cao và gây bất ổn nguồn cung, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và EU
đang đe dọa áp dụng thuế quan mới và mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa
Washington và Bắc Kinh đang đặt ra câu hỏi về sự phát triển trong tương lai của
Tesla tại Trung Quốc, thị trường chính của công ty. Các nhân viên của Tesla thậm
chí còn phàn nàn về cuộc chiến thương mại của Trump với Đại diện Thương mại Mỹ #Jamison_Greer,
cảnh báo rằng công ty đang mất đi khả năng cạnh tranh. Theo Financial Times ghi
nhận, không ai ký vào bức thư vì sợ bị sa thải.
Năm
ngoái, Tổng thống Biden đã áp thuế 100% đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất
khi nhập khẩu vào Mỹ, về cơ bản là đóng cửa thị trường Mỹ đối với các thương hiệu
Trung Quốc. Donald Trump gần đây đã thắt chặt chính sách này, mở rộng các hạn
chế thương mại đối với nhiều loại sản phẩm và về cơ bản là tuyên chiến thương mại
với Trung Quốc. Trung Quốc đã chấp nhận thách thức, tuyên bố sẵn sàng "cho
bất kỳ cuộc chiến nào với Mỹ".
Khi
quan hệ Mỹ-Trung xấu đi, Tesla dễ bị tổn thương hơn vì một số lý do.
Không
phải ngẫu nhiên mà Musk tránh đưa ra những tuyên bố tiêu cực về giới lãnh đạo
Trung Quốc, mà ngược lại, bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với công nghệ, cơ sở hạ tầng
và kỷ luật lao động của địa phương, và thậm chí còn gọi Đài Loan là "một
phần không thể tách rời của Trung Quốc". Trong bối cảnh này, Musk sẽ ngày
càng khó xoay xở giữa Donald Trump và Tập Cận Bình, khó duy trì sự trung lập về
chính trị, và Tesla sẽ cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trên
lĩnh vực của họ.
Nếu
chiến tranh thương mại leo thang thành thế bế tắc chính trị gay gắt hoặc thậm
chí là xung đột quân sự (mà Trump đã từng nói: "Chúng tôi không muốn có một
cuộc chiến tiềm tàng với Trung Quốc, nhưng tôi có thể nói với bạn rằng nếu điều
đó xảy ra, chúng tôi sẽ được trang bị rất tốt để xử lý"), thì Tesla có khả
năng không chỉ phải đối mặt với việc tẩy chay của người mua Trung Quốc, các cuộc
biểu tình và phá hoại, mà còn buộc phải rời khỏi thị trường Trung Quốc hoàn
toàn, mất tài sản và hoạt động kinh doanh nói chung, giống như đã xảy ra với
nhiều công ty phương Tây tại Nga sau khi nổ ra một cuộc chiến toàn diện ở
Ukraine.
Trong
mọi trường hợp, xét đến quy mô rủi ro, VỊ THẾ CỦA TESLA TẠI THỊ TRƯỜNG TRUNG QUỐC
VẪN CỰC KỲ BẤT ỔN. Vì vậy, hiện nay có thể đáng để thực hiện các tính toán chiến
lược để giảm sự hiện diện của mình trên thị trường Trung Quốc và thực hiện một
loại dự án "Đại Chia Cắt – Grand Decoupling". Điều này đặc biệt có
liên quan khi xét đến mối quan hệ chặt chẽ của Musk với Lầu Năm Góc, khả năng
tiếp cận được các kế hoạch quân sự tuyệt mật của Mỹ về chiến tranh với Trung Quốc
và hàng tỷ đô la trong các hợp đồng được trao cho công ty SpaceX của ông để
giúp chống lại các mối đe dọa từ Trung Quốc.
Có
thể những tính toán này cũng là lý do đằng sau các nỗ lực của chính quyền Trump
nhằm tiếp cận các kim loại đất hiếm và khoáng sản từ Ukraine (ví dụ, pin của xe
điện Tesla Model S cần khoảng 63 kg #lithium
có độ tinh khiết cao, trong khi Ukraine chứa một phần ba trữ lượng lithium của
châu Âu) hoặc Nga. Musk đã phân bổ 288 triệu đô la cho chiến dịch tranh cử của
Trump và có thể đang trông chờ vào việc thu hồi lại số tiền này.
.
No comments:
Post a Comment