Mai V. Phạm
27/04/2019
“Cái gì không mua được bằng tiền, sẽ mua được bằng
rất nhiều tiền”. Câu nói này ngày càng được chứng minh đúng ở nhiều nơi
trên thế giới, nhất là ở những nơi có chế độ độc tài chuyên chế dùng rất nhiều
tiền để mua ảnh hưởng chính trị thông qua các nhà vận động hành lang
(lobbyists).
Kể từ thời Chiến Tranh lạnh, một số lãnh đạo các nước
dân chủ hợp tác ngoại giao dựa trên dân chủ và nhân quyền, để đổi lấy lợi ích
thương mại và thậm chí lợi ích cá nhân. Có thể nói, sự im lặng và thỏa hiệp một
số nước dân chủ trước các sai phạm nhân quyền của các chế độ chuyên chế có thể
mua được bằng “rất nhiều tiền”.
Vận động hành lang (lobbying)
Thuật ngữ “vận động hành lang” được cho là có nguồn
gốc từ tổng thống thứ 18 Ulysses S. Grant của Mỹ, khi ông mô tả các nhà hoạt
động chính trị thường chờ đợi ông ở hành lang của các khách sạn. Thuật ngữ này
hiện được sử dụng phổ biến để mô tả các nỗ lực tiếp cận và thiết lập quan hệ với
các chính trị gia, nhằm gây ảnh hưởng lên một chính sách hoặc quyết định nào đó
của chính phủ. Tại Hoa Kỳ, vận động hành lang được hợp pháp hóa và có ảnh hưởng
khá lớn đối với các chính sách đối nội lẫn đối ngoại của chính phủ.
Vận động hành lang được đảm nhiệm bởi các nhóm lợi
ích và các chuyên gia vận động hành lang (lobbyists). Năm 2018, Hoa Kỳ có hơn 11 ngàn nhà vận động hành lang đăng ký giấy
phép hoạt động. Vận động hành lang là cầu nối giúp các chính phủ nước ngoài tiếp
cận dễ dàng với chính phủ, cũng như các nhà lập pháp Hoa Kỳ. Vận động hành lang được các
nhóm lợi ích, tài phiệt và các chế độ độc tài tận dụng, làm suy yếu và phân tán
quyền lực dân chủ Mỹ.
Mua, bán ảnh hưởng chính trị dưới thời Trump
Ngay sau khi Donald J. Trump chiến thắng cuộc bầu cử
Tổng Thống năm 2016, Nguyễn Xuân Phúc là một trong các nhà lãnh đạo đầu tiên
có cuộc điện đàm với Trump vào tháng 12 năm 2016. Cuộc
điện đàm giữa Phúc và Trump được sắp xếp bởi luật sư lâu năm của Trump là Marc
Kasowitz. Marc Kasowitz cũng là đại diện pháp lý của Philip Falcone, một nhà đầu
tư người Mỹ, hiện đang sở hữu Grand Ho Tram Strip ở Bà Rịa, Vũng Tàu, trị giá
450 triệu Mỹ kim.
Cựu dân biểu đảng Cộng hòa, Jeff Miller, làm việc
cho công ty vận động hành lang McDermott Will & Emery, hiện là lobbyist
chính thức cho tập đoàn viễn thông quân đội Viettel. Công ty McDermott Will
& Emery được Viettel trả 40 ngàn Mỹ kim mỗi tháng, từ tháng 9/2017 đến
tháng 2/2018, cho các dịch vụ vận động hành lang.
Trước khi trở thành nhà vận động hành lang hàng đầu
dưới thời chính phủ Trump, Brian Ballard là thành viên của đội ngũ chuyển
giao quyền lực Tổng thống và là phó chủ tịch ủy ban phụ trách lễ nhậm chức Tổng
thống cho Trump. Công ty vận động hành lang chuyên nghiệp của Brian, có tên
Ballard Partners, đã có được hơn một trăm khách hàng trong và ngoài nước kể từ
khi Trump thắng cử và nhận được hơn 28 triệu Mỹ kim thanh toán từ các khách
hàng.
Một khách hàng của công ty Ballard Partners là Atiku Abubakar, là Phó Tổng thống Nigeria từ năm 1999 –
2007. Sau khi bị FBI cáo buộc tham nhũng khi yêu cầu cựu Dân biểu William
Jefferson phải đưa hối lộ 500 ngàn Mỹ kim, Atiku Abubakar đã bị cấm du lịch đến
Hoa Kỳ.
Tháng 9/2018, Đảng Dân chủ Nhân dân Nigeria đã thuê
công ty Ballard Partners với một hợp đồng trị giá 1,1 triệu Mỹ kim, vận động ảnh
hưởng chính trị cho Atiku Abubakar. Nhiều tháng sau, Atiku Abubakar đã đến thủ
đô Washington thành công, gặp gỡ các nhà lập pháp, và đặt phòng tại khách sạn
“Trump International Hotel”.
Kể từ khi Trump nhận chức Tổng thống đến nay, “Trump
International Hotel” đã trở thành trung tâm cho các phi vụ vận động hành lang
béo bở, mua bán ảnh hưởng của chính quyền Trump. Theo các báo cáo đáng tin cậy, nhiều cá nhân quyền lực và tổ
chức nước ngoài đến từ Arab Saudi, Malaysia, American Turkish Council, Đại sứ
quán Kuwait… đã chọn ở tại “Trump International Hotel” nhằm lấy lòng Trump.
Thủ tướng Nhật, Shinzo Abe, tin rằng phát triển mối
quan hệ cá nhân với Trump là cách tốt để đạt được những nhượng bộ ngoại giao cần
thiết. Bởi thế, Abe đã đích thân tặng Trump một gậy đánh golf mạ vàng, trị giá $3.755 Mỹ kim. Các nhà
phê bình Thủ tướng Abe đã chế giễu ông vì hành vi tặng quà đầy phản cảm, nhưng
không mang lại lợi ích gì bởi Trump vẫn từ chối miễn thuế quan lên thép và nhôm
cho Nhật Bản. Thủ tướng Abe cũng đang lo ngại Trump sẽ áp đặt thuế quan đối với
hàng nhập khẩu ô tô. Trong nỗ lực ngăn chặn thuế quan, cũng như để đạt được các
mục tiêu khác, các học giả và nhà vận động hành lang đã khuyên Abe hãy tiếp cận
với các thành viên của gia đình Trump.
Tuy nhiên, Nhật Bản lo lắng rằng Trung Quốc sẽ có
nhiều lợi trong việc lấy lòng Trump bởi con rể Trump, Jared Kushner có quan hệ thân thiết với các tỷ phú
người Trung Quốc, thông qua các hoạt động kinh doanh bất động sản. Dự án
Kushner tại thành phố Jersey, mở cửa vào tháng 11/2016, đã nhận được khoảng 50
triệu Mỹ kim từ các nhà đầu tư Trung Quốc giấu tên, chiếm 25% tổng giá trị đầu
tư của dự án, thông qua chương trình định cư theo diện đầu tư EB-5. Công ty đầu
tư bất động sản trực tuyến Cadre của Jared Kushner và người em trai, Joshua
Kushner đã nhận được được khoảng 50 triệu Mỹ kim từ các nhà đầu tư, trong đó có
tài trợ của tỉ phú giàu nhất Trung Quốc Jack Ma – ông chủ tập đoàn Alibaba.
Mô hình ngoại giao được một số nguyên thủ quốc gia sử
dụng khi tiếp cận Trump là gia tăng mối quan hệ và không tiếc lời tâng bốc
Trump. Báo cáo tường thuật rằng, Nhật Bản đang tìm cách
vượt qua Trung Quốc về việc tâng bốc cũng như lấy lòng Trump. Nhóm ngoại giao của
Thủ tướng Abe đang hy vọng sẽ vượt qua Trung Quốc, bởi Tập Cận Bình khiến Trump
“mát mặt” khi sang thăm Trung Quốc vào tháng 11/2017. Trong số các ý tưởng Nhật
đang xem xét là mời Trump và Melania uống trà tại Cung điện Hoàng gia ở Tokyo,
nơi ở của Hoàng đế mà ít người được phép đến, khi Trump thăm Nhật vào cuối
tháng 5/2019.
Một số người Việt ủng hộ Trump xem chuyện Trung Quốc
long trọng tiếp đón Trump là minh chứng nhà cầm quyền cộng sản Trung Quốc tôn
trọng và sợ Trump, so với Obama. Có người hân hoan và chế giễu Obama đã không
được Tập Cận Bình tiếp đón chu đáo. Lập luận này không chỉ ấu trĩ, mà còn thiếu
thuyết phục. Trung Quốc – một nhà nước độc tài hung bạo – phơi bày bộ mặt côn đồ
với Obama, thì tại sao Obama lại phải cảm thấy xấu hổ? Một bọn ăn cướp, mang
hình hài lãnh tụ, không trang trọng tiếp khách, thì người có hiểu biết sẽ cười
chê bọn cướp ngang ngược, hay cười chê vị khách?
Trung Quốc không long trọng đón tiếp Obama là vì tức
giận với chính sách xoay trục châu Á nhằm cô lập Trung Quốc, thông qua Hiệp định
TPP. Tiếp đón nguyên thủ quốc gia bằng thái độ rừng rú, thì chính nhà cầm quyền
Trung Quốc tự “bôi tro trát trấu” vào mặt chúng. Chính chúng phải cảm thấy hổ
thẹn về hành động thấp kém này, không phải Obama. Hành vi côn đồ của Trung Quốc
không làm Obama “bé” lại. Ngược lại, nó bộc lộ bản chất côn đồ của nhà cầm quyền
Trung Quốc.
Thêm nữa, trước khi sang Trung Quốc, Trump đã gặp Tập
Cận Bình vào tháng 7/2017 tại Pháp, và ca ngợi Tập: “Ông Tập là một người tài năng và
tốt bụng. Ông ấy rất yêu nước Trung Quốc. Ống ấy luôn muốn dành những gì tốt đẹp
nhất cho Trung Quốc”. Tập Cận Bình đâu có thần kinh, hoặc ngu dốt đến mức
không long trọng tiếp đón Trump – Tổng thống Mỹ duy nhất đã khen ngợi hắn trước
toàn thế giới. Thêm nữa, Tập và đồng đảng hiểu rất rõ bản chất con người Trump:
cuồng say với lời khen tặng và tâng bốc.
Thay Lời Kết
Không phải lãnh đạo dân chủ nào cũng chấp nhận thỏa
hiệp và im lặng trước các vi phạm nhân quyền của các nước độc tài cộng sản.
Trong bài phát biểu ở Việt Nam vào tháng 5/2017, Tổng thống Obama đã liên tiếp
nhắc đến việc thúc đẩy “nhân quyền”. Tuy nhiên, dưới thời Trump, trong các buổi
gặp gỡ lãnh đạo độc tài cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn, thì
Donald J. Trump chưa một lần lên án các vi phạm nhân quyền, mà chỉ dành những lời khen ngợi cho bọn độc tài. Mới đây, vì lo sợ ảnh
hưởng đến cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra, chính phủ Trump cũng bỏ qua lệnh trừng phạt đối với các quan chức Trung
Quốc đã đàn áp dã man người Duy Ngô Nhĩ.
Các hoạt động vận động hành lang dưới thời Trump vẫn
tiếp tục nhộn nhịp và đông khách. Việc rao bán vé tiếp cận Trump cho các doanh nhân giàu có Trung
Quốc công khai và bành trướng. “Trump International Hotel”, Jared Kushner,
Ivanka Trump, và các thành viên khác trong gia đình Trump là những điểm đến của
các nhà lobbyists tìm kiếm sự ảnh hưởng từ chính phủ Trump. Thêm vào đó, Trump
phớt lờ các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của Bắc Hàn, Trung Quốc, Ai Cập, Arab Saudi, Việt Nam…
Martin Luther King nói: “Ai chấp nhận cái ác mà
không phản đối, thì thực sự đang hợp tác với nó”. Tất cả những điều này
đang khiến bọn độc tài hung bạo vui mừng khôn siết.
Vẫn còn có khá nhiều người Việt, trong lẫn ngoài nước,
mong Trump có thể mang một “phép màu” cho con đường dân chủ Việt Nam. Tuy
nhiên, có những mơ ước quá sức viển vông, thì khó lòng trở thành hiện thực. Giấc
mơ Kim Jong-Un, Tập Cận Bình, hoặc Nguyễn Phú Trọng sẽ giải thể thể chế độc tài
cộng sản, tổ chức bầu cử tự do, và xây dựng dân chủ thực sự, sẽ không bao giờ xảy
ra. Tương tự, giấc mộng hèn yếu và ỷ lại “Trump đánh Trung Quốc giúp Việt Nam”
của những kẻ chối bỏ hiện thực và sự thật cũng đang chết dần, chết mòn theo thời
gian.
No comments:
Post a Comment