Ukraina
tấn công vào đất Nga, Phương Tây im lặng : Bước ngoặt của cuộc chiến
Thụy
My - RFI
Đăng
ngày: 14/08/2024 - 13:37
Chiến dịch
của Ukraina trên đất Nga có thực sự thay đổi chiều hướng cuộc chiến ? Le
Figaro ngày 13/08/2024 đặt câu hỏi. Đây là lần đầu tiên kể từ 1941 một
đội quân ngoại quốc tiến vào lãnh thổ Nga, một nước chỉ có vũ khí quy ước dám tấn
công một quốc gia sở hữu vũ khí nguyên tử.
HÌNH :
Khu lều
trại tạm cư dựng lên cho dân Nga ở tỉnh Kursk sơ tán khỏi vùng chiến sự vì quân
đội Ukraina tấn công sang. Ảnh chụp ngày 12/08/2024. AP
Những
tháng Tám xui xẻo cho Nga
Le
Figaro nhắc lại,
thường có những sự kiện chính trị quân sự tại Nga trong tháng Tám. Năm 1991, cuộc
đảo chánh hụt do một nhóm lãnh đạo cộng sản bảo thủ tiến hành nhắm vào Mikhaïl
Gorbatchev đã dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô. Đến tháng 8/2000 xảy ra vụ nổ tàu
ngầm nguyên tử Kursk làm 118 thủy thủ tử nạn, là thách thức lớn đầu tiên cho
Vladimir Putin vừa lên làm tổng thống. Tháng 8/2023, chủ tập đoàn lính đánh
thuê Wagner bị rơi máy bay chết, vài tuần sau khi nổi dậy chống chính quyền. Và
tháng Tám năm nay, rắc rối đến từ phía nam với cuộc tiến quân thần tốc của
Ukraina vào tỉnh biên giới Kursk.
Dù hồi kết
của chiến dịch này như thế nào đi nữa, Kiev đã bước qua một giai đoạn mới của
cuộc chiến. Trước hết là tầm quốc tế, với sự ủng hộ trong im lặng của phương
Tây. Cho đến nay, các đồng minh của Ukraina vẫn « thắng » bớt lại mỗi
khi cái nhìn của bộ tham mưu Ukraina hướng về phía lãnh thổ của kẻ xâm lược. Sợ
« leo thang », vượt « lằn ranh đỏ » dù lằn ranh này vẫn mù mờ, lâu nay họ vẫn cấm
Ukraina tấn công vào đất Nga bằng vũ khí phương Tây. Nhà Trắng còn đòi Kiev
không nhắm vào các cơ sở dầu khí của Nga, và cho đến 2023, đồng minh còn do dự
trước việc Ukraina đánh vào cầu Kertch ở Crimée. Đó là thời kỳ mà Emmanuel
Macron nói rằng không nên « sỉ nhục Nga ».
Lần
đầu tiên một nước dám tấn công quốc gia có vũ khí nguyên tử
Nhưng
chính sách này vừa tan tành như bọt nước. Sau xe tăng hạng nặng, phi cơ, hỏa tiễn,
rốt cuộc một số nước đã bật đèn xanh cho Ukraina « tấn công vào sâu ». Ngoài
Trung Quốc kêu gọi xuống thang, phương Tây không nói gì về sự kiện Ukraina đánh
sang lãnh thổ Nga từ một tuần lễ qua.
Đành rằng
Hoa Kỳ bận rộn với chiến dịch bầu cử, và tổng thống Pháp -nhiều tuần lễ phải đối
mặt với những rối loạn từ việc giải tán Quốc hội, rồi 15 ngày Thế vận hội - muốn
tránh những động thái ảnh hưởng đến thành công của Olympic. Nhưng ngoài tình trạng
rề rà thường lệ trong tháng Tám, sự im lặng của đồng minh có vẻ như là một sự đồng
ý ngầm. Le Figaro cho biết theo một viên chức Ukraina, Kiev đã
báo trước việc sử dụng vũ khí phương Tây. Hoa Kỳ còn khẳng định « kiên
quyết ủng hộ nỗ lực tự vệ của Ukraina trước hành động xâm lăng của Nga ».
Trừ việc
Achentina chiếm quần đảo Falkland thuộc Anh năm 1982, đây là lần đầu tiên trên
thế giới một nước chỉ có vũ khí quy ước dám tấn công vào lãnh thổ một quốc gia
sở hữu vũ khí nguyên tử. Trước đây đã có những vụ xâm nhập nho nhỏ vào Belgorod
của các nhóm vũ trang Nga ly khai, nhưng lần này là quân đội chính quy Ukraina
với quy mô chưa từng thấy. Hãy còn quá sớm để biết được chiến dịch quân sự
Ukraina có thể quyết định được cuộc chiến hay không.
Chiếm
1.000 kilomet vuông đất, Kiev gây áp lực mạnh lên Kremlin
Sau nhiều
ngày im lặng, Kiev đã nêu ra các mục tiêu « kéo giãn các vị trí địch »,
gây « thiệt hại tối đa », « làm bất ổn tình hình tại Nga », « chuyển chiến
tranh sang đất Nga » trong khi người Nga bị ru ngủ bằng tuyên truyền của
Kremlin. Ukraina đã chiếm được 1.000 cây số vuông lãnh thổ Nga, sẽ là thế mạnh
một khi đàm phán. Như tổng thống Volodymyr Zelensky đã nói : « Áp lực
lên Nga càng mạnh thì hòa bình càng đến gần ». Một lần nữa Kiev chứng
tỏ với các đồng minh là luôn có khả năng tiến hành những chiến dịch quy mô, và
cần đến sự táo bạo.
The
Economist dẫn lời
một sĩ quan Ukraina cho biết Kiev đã gởi những đội quân thiện chiến nhất đến điểm
yếu nhất ở biên giới, đè bẹp những vị trí Nga hầu hết do lính quân dịch trấn giữ,
và lính Nga nhanh chóng đầu hàng, bắt giữ được rất nhiều tù binh. Chỉ trong vài
ngày, một giàn khoan khí đốt ở Hắc Hải và một căn cứ không quân Nga đã bị các
drone Ukraina tấn công, khiến giá khí đốt thế giới tăng lên. Một tàu chiến Nga
bị đánh đắm bởi Sea Baby, một trong những drone hải chiến đã từng đuổi hạm đội
Nga ra khỏi Hắc Hải. Một đoàn xe quân sự Nga cũng là mục tiêu của các drone
Ukraina, rất nhiều lính Nga thiệt mạng.
Trong bài
xã luận, Libération nhận định Ukraina được cho là đang tê liệt
do khó tuyển được quân và chịu áp lực từ cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, đã thành
công trong việc tạo ra ngạc nhiên lớn giữa mùa hè. Nhân danh phòng vệ chính
đáng được Hiến chương Liên Hiệp Quốc công nhận, Kiev đã phá vỡ điều cấm kỵ. Thời
điểm được chọn lựa không phải ngẫu nhiên : dự kiến Nga và Mỹ sẽ thảo luận
về tương lai Ukraina. Khó thể hình dung Kiev chấp nhận việc đứng ngoài. Hiện
chưa biết Kiev có tham vọng nào khác hay không.
Bị
lăng nhục, nhưng Putin phản ứng dè dặt như lúc Wagner nổi loạn
Phản ứng của
Putin giống như hồi quân Wagner nổi loạn tiến về Matxcơva : lặng lẽ cho di tản
dân, vài ngày sau mới dè dặt nhìn nhận là một số địa phương đã bị chiếm. Nhiều
nhà quan sát dùng chữ « nhục nhã » cho Putin và quân Nga. Dù ở mức độ hạn chế,
sự kiện Ukraina đánh sang đất Nga là cú sốc lớn, và hậu quả của vụ Yevgeny
Prigozhin đối với quân đội vẫn còn, ông chủ điện Kremlin trở nên dễ tổn thương
hơn. Có vẻ như FSB, lực lượng con cưng của Putin cũng như bản thân tổng thống
Nga đều quá bất ngờ.
Đối với Libération,
trước cuộc tấn công của Ukraina trên lãnh thổ mình, Nga trong thế thủ. Tuy chế
độ Putin khẳng định kiểm soát được tình hình, nhưng cư dân vùng chiến sự Kursk
tiếp tục được ồ ạt tổ chức di tản, con số đã lên đến 121.000 người. Tổng cộng
có 28 địa điểm đã đổi sang màu cờ Ukraina.
Theo nhà
phân tích quân sự Emil Kastehelmi, tình hình chưa hẳn đã tốt đẹp, Ukraina vẫn
chưa hoàn toàn kiểm soát được Korenevo lẫn Soudja và có thể quân Nga đã chận hướng
bắc. Tuy nhiên Kiev giữ được hầu hết phần đất đã chiếm, và dù quân Nga đông
hơn, Ukraina vẫn ở thế công. Cựu tướng Úc Mick Ryan hôm qua viết rằng Kiev có
ba chọn lựa : củng cố tất cả các vị trí chiếm được trước khả năng đàm
phán, lùi lại để bảo vệ những vùng quan trọng nhất mà không mất quá nhiều người,
hoặc rút lui toàn bộ khỏi Nga – một cách để giảm thiểu thiệt hại và lăng nhục tối
đa Putin.
Không
nước nào chỉ trích Ukraina « xâm lăng » : Một bước ngoặt
Le
Figaro ghi nhận
tinh thần người Ukraina lên cao, còn người Nga đang hết sức hoang mang khi chiến
sự diễn ra trước mắt. Phóng sự của Libération mô tả sự bất
bình của người dân tỉnh Kursk. Không ít người chỉ trích « Nga bị
xâm lăng, còn Putin vẫn ở trong boong-ke ». Phe dân tộc chủ nghĩa
bất bình khi chính quyền chỉ lập chế độ « chống khủng bố » ở ba tỉnh
biên giới thay vì tuyên chiến. Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho rằng có lẽ
Kremlin muốn giảm thiểu tầm cỡ cuộc tiến công đối với công chúng, hạn chế những
phản ứng tiêu cực. Theo trang mạng độc lập Nga Verstka, Putin tránh dùng những
từ ngữ quân sự khi họp với thống đốc lâm thời Alexei Smirnov của Kursk hôm
08/08.
Diễn
tiến còn tùy thuộc tác động của chiến dịch và phản ứng tiếp theo của Kremlin. Cuộc
tấn công vào Kursk có gây chia rẽ trong chính quyền Nga, buộc Matxcơva phải đưa
viện quân đến, làm giảm áp lực ở miền đông Ukraina ? Liệu Ukraina có đủ sức giữ
được lâu dài mặt trận mới, và Nga có gia tăng mức độ trả đũa quân sự ? Những
câu hỏi chờ đợi được trả lời trong những ngày, những tuần lễ tới.
Bài xã luận
của Le Figaro nhận xét, cả tuần rồi Matxcơva phải chịu trận mà
chưa thể đẩy lùi được lực lượng Ukraina. Chính quyền các tỉnh Kursk, Belgorod,
Briansk mô tả tình hình là « khó khăn » thậm chí « báo động », phải sơ tán cả
trăm ngàn dân. Chỉ riêng áp lực chưa từng thấy của David lên Goliah đã là một
thành công của Ukraina. Kiev chứng tỏ với phương Tây rằng sự cấm đoán sử dụng
vũ khí viện trợ lâu nay là không nên có.
Phía sau
thách thức nhiều rủi ro này, còn là quyết tâm chiến lược : đối đầu trực diện
đang trong ngõ cụt thì phải thử cách khác. Ngay cả nếu đây là một ván bài thất
bại, Nga sẽ không quên. Thế nên Mỹ và châu Âu đang theo dõi sát sao. Không ai phản đối
tính chính danh của việc đưa chiến tranh sang lãnh thổ Nga, và cũng không ai chỉ
trích việc Ukraina sử dụng vũ khí phương Tây. Với góc nhìn này, đây là bước ngoặt
của cuộc chiến.
Pháp :
Dư vị ngọt ngào của Thế vận hội Paris 2024
Người Pháp
vẫn còn ngây ngất với dư âm của Thế vận hội, một giấc mơ tuyệt vời vừa trải qua.
Le Monde tiếc nuối « Paris 2024 : Một mùa hè quá đẹp », với
ảnh trang nhất là đám đông khán giả đang say mê theo dõi sự kiện. La
Croix kêu gọi « Duy trì sức bật » : Tuy Thế vận hội
không thể giải quyết được những vấn đề của đất nước, nhưng đã thay đổi bầu
không khí và giúp người Pháp có được cái nhìn mới về chính mình. Libération đặt
vấn đề « Sau Thế vận hội, tất cả đều dành cho thể thao ? ». Do
thành công của Olympic Paris, nhiều người Pháp có ý định tập luyện các môn bóng
bàn, bơi lội, bóng rổ... Nhật báo kinh tế Les Echos nhận xét
thị trường chứng khoán nước chủ nhà thường tăng mạnh suốt sáu tháng sau, hy vọng
lần này Paris sẽ hưởng được tác động từ Thế vận hội.
Trước mắt,
Thế vận hội người khuyết tật - thường ít được chú ý - đã bán được 400.000 vé
trong thời gian hai tuần Olympic vừa qua. Tác động tích cực về kinh tế thấy rõ
đối với Pháp. Về mặt địa chính trị, Thế vận hội là thời điểm của đoàn kết, hòa
bình, và có thể còn là đòn bẩy chính trị, theo La Croix. Chẳng hạn
người tị nạn đã có được huy chương thế vận đầu tiên, hay lần đầu một chiến binh
Ukraina giành được chiếc huy chương…Và các phái đoàn ngoại quốc có thể gặp gỡ,
tiếp xúc không chính thức, nhân dịp này các nhân viên ngoại giao Pháp đã rất
tích cực hoạt động.
Xã luận của Le
Monde nhận định, Thế vận hội Paris đã mang lại hơn hai tuần lễ tự hào
và hạnh phúc trong một nước Pháp không chính phủ. Thành công vượt quá mong đợi,
từ giao thông công cộng không có gì chê trách cho đến an ninh, những bài hát
Pháp được cất lên khắp nơi…Olympic Paris còn là chiến thắng của « soft
power » Pháp. Vấn đề là làm sao duy trì nghị lực, sự cảm thông, khát khao
thành công…Vạc lửa Olympic rực rỡ phía trên vườn Tuileries không thể là di sản
duy nhất của Paris 2024.
No comments:
Post a Comment