Trung
Quốc thực thi chiến thuật “con ếch chết luộc” xung quanh Biển Đông như thế nào?
RFA
2024.05.03
Tư lệnh
Thái Bình Dương của Mỹ, Đô đốc John “Lung” Aquilino, nói với The Financial
Times rằng Trung Quốc từ lâu đã áp dụng chiến thuật “con ếch chết luộc”
(boiling frog) trên Biển Đông. Theo ông Aquilino, trong ba năm ông làm tư lệnh Ấn
Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, Trung Quốc đã tăng tốc phát triển quân sự. Đồng
thời, ngày càng tăng cường những hoạt động gây bất ổn, hung hăng hơn, nguy hiểm
hơn.
Đô
đốc John C. Aquilino, Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, phát biểu tại
chương trình Bài giảng đặc biệt của IISS ở Singapore 16/3/2023. (Ảnh minh họa)
. REUTERS
Chiến
lược “con ếch chết luộc” là gì và vì sao nó nguy hiểm?
Trao
đổi với RFA, nhà nghiên cứu Hoàng Việt ở Tp. HCM nói rằng chiến lược “con ếch
chết luộc” là một cách nói ẩn dụ, mô phỏng hình ảnh con ếch trong nồi nước sôi.
Nếu người ta thả một con ếch vào nồi nước, đun nước sôi từ từ, nhiệt tăng nhẹ
chậm rãi, con ếch sẽ thích ứng dần với nhiệt độ mới mà không nhảy ra khỏi đó. Đến
khi nước đến gần điểm sôi thì con ếch không nhảy ra được nữa và bị luộc chín.
Theo
nhà nghiên cứu Hoàng Việt, việc Trung Quốc hợp tác với Campuchia xây dựng kênh
đào Phù Nam, quân cảng Ream ở Vịnh Thái Lan, tự bản thân Trung Quốc xây các đập
nước thượng nguồn Mekong, các căn cứ quân sự ở quần đảo Trường Sa, đều không
khiến cho Việt Nam “chết” ngay. Tuy nhiên, theo ông Việt, nếu Việt Nam không có
chiến lược phù hợp, khả năng rơi vào tình cảnh “con ếch chết luộc” trong tương
lai là không phải không có khả năng xảy ra.
Nhà
nghiên cứu Nguyễn Thế Phương ở Đại học Canberra, Úc, nói với RFA rằng thậm chí
ngay cả dự án kênh đào Kra ở Thái Lan mặc dù mới nằm trên giấy nhưng nếu
nó trở thành hiện thực trong tương lai, nó sẽ được kết hợp với các cơ sở khác của
Trung Quốc như quân cảng Ream ở Campuchia, góp phần phát triển năng lực kiểm
soát ba chiều của Trung Quốc trong khu vực: trên không, trên biển, và đất liền.
Đối
với quân cảng Ream, nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Phương nói, nếu đứng dưới góc độ
Việt Nam mà xét thì còn cần xem xét Trung Quốc có muốn triển khai khí tài quân
sự tới sân bay ở Ream hay không. Nếu sân bay đó trở thành cơ sở của Trung Quốc
thì toàn bộ vùng trời ở Vịnh Thái Lan và phía Nam Việt Nam, khu vực mà đối với
Việt Nam là vùng kiểm soát TP. HCM, thì đều có thể bị lọt vào tầm bao quát của
Trung Quốc. Ông nói tiếp:
“Sự
kết nối không gian nữa vùng trời Vịnh Thái Lan và phía Nam Biển Đông sẽ tạo
thành một thế liên hoàn Đông Tây. Điều đó khiến cho các hoạt động của Việt Nam,
đặc biệt là hoạt động quân sự, dù là hướng về phía biển hay đất liền, đều dễ
dàng bị Trung Quốc phát hiện được.
Nói
ngắn gọn thì điều đó khiến cho năng lực răn đe về mặt quân sự của Việt Nam bị
giảm xuống. Khi người ta có thể nhìn thấy anh đang làm gì thì đó là một viễn cảnh
xấu nhất trong thời bình mà chúng ta có thể nghĩ tới.”
Vẫn
với chiến lược “con ếch chết luộc” mà Đô đốc Aquilino đã nói, tức được hiểu
Trung Quốc đang dần dần “nâng cao nhiệt độ” để các nước khác đánh giá thấp mối
nguy hiểm cho đến khi quá muộn, nhà nghiên cứu Hoàng Việt ở Tp. HCM cho rằng
tính chất lưỡng dụng của cơ sở của Trung Quốc, đặc biệt là căn cứ hải quân Ream
và các cơ sở khác của Trung Quốc xung quanh đó, làm cho những nước như Việt Nam
rất khó phản đối họ. Lưỡng dụng là khả năng sử dụng cho cả dân sự và quân sự.
Ông giải thích:
Điều
chúng ta cần đặc biệt lưu ý là hầu hết các cơ sở trên thế giới của Trung Quốc đều
mang tính chất lưỡng dụng, tức là vừa quân sự vừa dân sự. Hiện chưa rõ sau này
họ sẽ dùng cảng Ream như thế nào, nhưng với các tàu chiến cập cảng và thiết kế
của nó cho thấy chiến hạm cỡ lớn của Trung Quốc vào được. Họ có thể chuyển sang
quân sự bất kỳ khi nào họ muốn.
Theo
nhà nghiên cứu Hoàng Việt, tính chất dân sự (bên cạnh khả năng quân sự của nó)
của những cơ sở đó đã tạo ra thế khó khăn để khiến Việt Nam và các nước liên
quan khó có thể đưa ra bằng chứng, đối thoại với Campuchia và Trung Quốc về
khía cạnh quân sự của nó. Đấy là mối đe dọa rất lớn.
Việt
Nam cần đề phòng gì?
Về
quá trình “tăng dần nhiệt độ của nước”, để cho các bên liên quan đánh giá thấp
tình hình trước khi quá muộn, nhà nghiên cứu Hoàng Việt cho rằng với quân cảng
Ream thì Campuchia đã không thành thật. Ông giải thích:
“Thứ
nhất là ở giai đoạn đầu thì họ khẳng định là không có Trung Quốc. Sau này thì
Wall Street Journal tung ra một hợp đồng cho thấy vai trò của Trung Quốc thì
Campuchia thừa nhận nhưng lại nói đó không đặt căn cứ quân sự của bất kỳ quốc
gia nào. Lúc đầu thì Campuchia nói Trung Quốc chỉ tham gia vào việc sửa chữa,
thế rồi sau đó chiến hạm Trung Quốc đã neo đậu ở đó liên tục nhiều tháng.
Việc
tàu Trung Quốc neo đậu ở đó thực ra không phải là lạ với những người theo dõi
tình hình Campuchia vì cuối năm 2023, Bộ trưởng Quốc phòng là Tea Seiha, cũng
là con của cựu Bộ trưởng Quốc phòng tea Banh, đã khoe trên Facebook là tàu chiến
Trung Quốc cập cảng.
Họ
úp mở, sau đó bào chữa nhưng bào chữa cũng không thành thật. Campuchia nếu công
khai minh bạch, rõ ràng ngay từ đầu thì có lẽ không tạo ra cảm giá bất an cho
các quốc gia láng giềng trong đó có Việt Nam.
Quân
cảng này cũng tạo ra một loạt đe dọa với Việt Nam. Nếu xảy ra một cuộc chiến
trên Biển Đông thì Trung Quốc sẽ nắm ưu thế. Một mặt, họ có thể triển khai các
thiết bị như Rada để nắm thông tin ở toàn bộ khu vực miền Nam Việt Nam và Vịnh
Thái Lan.”
Theo
nhà nghiên cứu Hoàng Việt, hiện nay Việt Nam và Trung Quốc vẫn chưa có gì căng
thẳng lớn, ngoài vấn đề Biển Đông. Vấn đề Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc
có lúc âm ỉ có lúc bùng phát và hai bên vẫn đối đầu nhau. Tham vọng của Trung
Quốc vẫn không có dấu hiệu suy giảm, cho nên, theo ông Hoàng Việt, không sớm
thì muộn, Việt Nam sẽ phải đối đầu căng thẳng với Trung Quốc. Nếu trong tương
lai xảy ra một cuộc chiến trên Biển Đông thì Việt Nam sẽ gặp nhiều bất lợi khi
Trung Quốc có quân cảng Ream, nhà nghiên cứu Biển Đông ở Tp. HCM khẳng định.
Như
vậy có thể thấy quân cảng Ream là một mắt xích có liên quan tới Biển Đông chứ
không chỉ với các yếu tố khác như kênh đào Kra ở Thái Lan hay kênh đào Phù Nam ở
Campuchia. Câu hỏi đặt ra là liệu quân cảng Ream rồi đây sẽ được Trung Quốc
dùng để thực thi tham vọng đường lưỡi bò trên thực tế hay không, ông Hoàng Việt
nói:
“Họ
sẽ kiểm soát được khu vực đó, tức đường lưỡi bò. Thứ nhất, họ sẽ kiềm chế được
Việt Nam. Chúng ta nhớ lại là cuộc chiến biên giới Tây Nam những năm 1970s thì
Trung Quốc đã đứng đằng sau để khiến Campuchia nổi giận tấn công Việt Nam từ
1977.
Nếu
trên Biển Đông xảy ra căng thẳng thì Trung Quốc có thể lại sử dụng nhiều cách,
trong đó có biên giới Việt Nam Campuchia, để gây sức ép từ hướng khác. Đó có thể
là biên giới đất liền, hoặc có thể sử dụng vấn đề biên giới trên biển với
Campuchia.
Vấn
đề biên giới biển Việt Nam - Campuchia do đó, cũng là vấn đề tiềm tàng rủi ro.
Do Việt Nam - Campuchia chưa tiến hành phân định biên giới trên biển. Trong vấn
đề quân sự thì rõ ràng Trung Quốc có thể gây sức ép lên Việt Nam từ nhiều hướng,
trong đó có quân cảng Ream.”
Trao
đổi với RFA, nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Phương ở Đại học Canberra lưu ý là Thái
Lan có dự phóng về một kênh đào xuyên qua eo đất Kra. Nếu trong tương lai Trung
Quốc tham gia vào dự án kênh đào Kra ở Thái Lan thì nó sẽ còn thúc đẩy hơn nữa
lợi ích của Trung Quốc qua kênh đào này.
Ông
Nguyễn Thế Phương cho rằng trong trường hợp kênh đào Kra thành hiện thực, Trung
Quốc không còn phụ thuộc vào eo biển Mallaca nữa. Ông nói tiếp:
"Trong
trường hợp kênh đào Kra không thành, thì họ vẫn kết nối và triển khai năng lực ở
khu vực phía nam biển Đông. Họ có thể kết nối không chỉ từ các đảo ở Trường Sa
xuống vùng biển Natuna mà còn có thể đi từ khu vực Vịnh Thái Lan xuống Natuna.
Đi từ Vịnh Thái Lan với quân cảng Ream xuống vùng biển Natuna còn nhanh hơn là
đi từ Trường Sa. Đó là tầm nhìn rộng lớn hơn mà Trung Quốc muốn muốn triển
khai.
Nếu
như cộng thêm sân bay bênh cạnh quân cảng Ream nữa thì năng lực kiểm soát ba
chiều của Trung Quốc, gồm trên không, trên mặt biển và dưới mặt biển, sẽ tăng
lên rất nhiều.”
RFA
đã gửi câu hỏi đến Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, Đô đốc John “Lung”
Aquilino để ông cho bình luận thêm về câu nói của mình trên Financial Times.
Chúng tôi sẽ cập nhật thông tin khi nhận được phản hồi.
------------------------------------------
Tin,
bài liên quan
THỜI
SỰ
Thế
trận an ninh mới ở Á châu: Việt Nam có thể bình thản được bao lâu?
Việt
Nam quốc tế hóa Biển Đông: hợp tác với các cường quốc mà không chọn Trung
Quốc
Mỹ
và các đồng minh sẽ tiến hành tuần tra chung chống lại Trung Quốc
Việt
Nam có đang ỷ lại quá mức vào "ngoại giao cây tre"?
No comments:
Post a Comment