Hội nghị COP28 sẽ
giúp chống biến đổi khí hậu ra sao?
Matt McGrath
Phóng
viên môi trường BBC tại COP28
15 tháng
12 năm 2023
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4nyde414r2o
Thỏa
thuận ở Dubai được kí kết và mọi thứ đã hoàn tất – nhưng liệu có thật sự tác động
đến biến đổi khí hậu?
Sau khi
thoả thuận được chấp nhận ở thủ đô giàu có này, đây là lần đầu tiên vấn đề sử dụng
nhiên liệu hoá thạch làm gia tăng nhiệt độ khí hậu đã được đề cập và cũng giúp
định hình được một tương lai giảm dần việc sử dụng than, dầu, và khí đốt.
Xét về
quan điểm của Liên Hợp Quốc, đây là một cột mốc lịch sử và cũng là một bước đi
lớn nhất từ Thoả thuận ở Paris vào năm 2015.
Nhưng nếu
chỉ xét riêng thì liệu thoả thuận này có đủ để cứu “Sao Bắc Đẩu” của sự kiện
COP nhằm giữ nhiệt độ không tăng quá mức 1,5 độ C trong thế kỷ này?
Điều này gần
như là không thể.
COP28 ở Dubai là gì và vì sao nó quan
trọng?
Hai mỏ khí đốt trên Biển Đông của VN
góp phần phá vỡ thỏa thuận khí hậu Paris?
Vì sao các nhà khoa học phải xuống đường
biểu tình khí hậu?
Mặc dù
theo yếu tố chính của thoả thuận, việc giảm dần sử dụng nhiên liệu hoá thạch
trong hệ thống năng lượng thì thật sự là một điểm mốc lịch sử.
Tuy nhiên,
thoả thuận này không có những cam kết rõ ràng và được cho là sử dụng những ngôn
từ yếu hơn sự mong đợi của nhiều nước.
Các Tiểu
vương quốc Ả Rập Thống nhất đều ủng hộ việc dần loại bỏ sử dụng nhiên liệu hoá
thạch từ ngày đầu thượng đỉnh.
Nhưng vì bị
phản đối từ nhiều nước, họ đã bỏ yêu sách đó ngay trong bản dự thảo thỏa thuận
đầu tiên.
Điều này
chỉ làm những người theo xu thế đòi biến đổi nhanh bực giận và chỉ đích danh
các nước sản xuất dầu mỏ.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/393a/live/942757b0-9af7-11ee-b9a7-c91b9dfa91e5.png
Nam
Sudan - một trong nhiều nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi hậu quả của biến đổi khí
hậu
Thế nhưng
đây không phải hoàn toàn là lỗi do các nước như Ả Rập Saudi.
Yếu tố
chính trong việc làm nhẹ đi ngôn từ của thỏa thuận là vì các nước thu nhập
trung bình còn ngờ vực về sự ủng hộ quá rầm rộ cho việc loại bỏ từng bước
(phase-out) việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
Với những
nước như Nigeria, Uganda, Colombia và những nước còn lại, họ phàn nàn rằng cần
phải có nguồn doanh thu từ việc bán than, dầu, và khí đốt để đảm bảo rằng họ có
thể chi trả cho sự chuyển đổi sang những loại năng lượng xanh hơn.
Colombia
phàn nàn rằng từ việc từ bỏ sử dụng nhiên liệu hoá thạch sẽ khiến mức xếp hạng
tín dụng bị hạ mức, nghĩa rằng những khoản vay nợ quốc tế của họ để đầu tư vào
bảo vệ môi trường sẽ tốn kém hơn nhiều.
Thỏa thuận
chung cuộc kêu gọi các nước dịch chuyển dần khỏi (transition away) nhiên liệu
hoá thạch, nhất là loại dùng vào việc cung ứng năng lượng, nhưng đối với xử lý
nhựa, vận chuyển và nông nghiệp thì chưa.
Thỏa thuận
này cũng có nhiều yếu tố khác giúp giới hạn khí thải nhà kính gồm một cam kết mới
rằng sẽ tăng gấp ba lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm
2030.
Điều này sẽ
thay thế nhiên liệu dầu mỏ, than, và khí đốt bằng năng lượng gió và điện mặt trời.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/97a4/live/cd76f930-9af7-11ee-b9a7-c91b9dfa91e5.png
Một yếu
tố khác là thỏa thuận yêu cầu các nước phải có kế hoạch cắt giảm CO2 tốt hơn
cho đến năm 2025.
Nếu như
Trung Quốc và Ấn Độ đều đồng ý đặt quá trình chuyển đổi sang các năng lượng
xanh vào trọng tâm của chương trình hành động thì sẽ tạo thay đổi lớn trong nỗ
lực của toàn thế giới.
Nhưng cũng
có sự công nhận rằng vai trò của “các nhiên liệu chuyển đổi” (transitional
fuels) trong thoả thuận – đây là mã hiệu của Liên Hợp Quốc về việc tiếp tục sử
dụng nhiên liệu tự nhiên.
Ngoài ra,
còn có những ủng hộ về việc dùng công nghệ thu hồi và lưu trữ CO2, một công nghệ
mà các nhà sản xuất dầu mỏ muốn dùng để tiếp tục khai thác mỏ.
Các đảo quốc
nhỏ cũng khó chịu về việc thỏa thuận được chấp thuận khi mà họ không có trong
cuộc họp.
Đối với họ,
mục tiêu cắt giảm phát tán khí CO2 lên không trung là một bước đi ngắn hạn so với
sự đe doạ về lối sống của họ trong thời gian dài.
“Chúng tôi
cảm thông cho bạn, chúng tôi nhìn nhận vấn đề của các bạn. Và chúng tôi nhận thấy
rằng văn bản này có lẽ không đủ với bạn, hay là thế hệ các con của bạn,” Bộ ngoại
giao Đức Annalena Baerbock phát biểu.
Bà nói rằng
thoả thuận ở Dubai chỉ là một sự bắt đầu, và tôi nghĩ rằng đó là một điều quan
trọng mà chúng ta có thể rút ra được.
Những người
quan sát ở đây tin rằng kỳ thượng đỉnh này và hai kỳ COP kế tiếp, ở Azerbaijan
và Brazil, sẽ là một phần của toàn bộ chương trình hành động giúp thế giới giải
quyết tiến trình biến đổi khí hậu.
Tình hình
là với chi phí của các nhiên liệu tái sử dụng được tiếp tục giảm, sức ép phải
dùng nhiên liệu hoá thạch sẽ tiếp tục tăng lên.
Lúc này có
cảm giác là vào năm 2025, Tổng thống Lula của Brazil sẽ có cơ hội đưa nhiên liệu
hoá thạch trở thành một
No comments:
Post a Comment