NỘI DUNG :
LHQ cảnh
báo tình trạng băng sơn toàn cầu sẽ tan hết vào năm 2050
Patrick
Hughes, BBC News
.
LHQ
cảnh báo: Giảm khí thải quá ít, nhiệt độ sẽ tăng ít nhất 2,6°C
Trọng
Thành -
RFI
==================================================
.
.
LHQ cảnh báo
tình trạng băng sơn toàn cầu sẽ tan hết vào năm 2050
Patrick Hughes
Phóng
viên khoa học, khí hậu BBC
3 tháng 11 2022, 19:19 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cv2qzgy7jp0o
Các
băng sơn trên toàn cầu - bao gồm cả những băng sơn cuối cùng ở châu Phi - sẽ
không thể tránh khỏi tình trạng bị biến mất vào năm 2050 do tình trạng biến đổi
khí hậu, Liên Hiệp Quốc nói trong một bản phúc trình.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/cdd8/live/bfd03df0-5b6a-11ed-ac87-630245663c6a.jpg.webp
Băng sơn
Phúc trình của UNESCO cho biết băng sơn ở một phần ba các di sản thế giới
của Liên Hiệp Quốc sẽ tan chảy trong vòng ba thập niên.
Các băng sơn cuối cùng trên Đỉnh Kilimanjaro sẽ biến mất, giống như các
băng sơn trên dãy Alps và Công viên Quốc gia Yosemite ở Hoa Kỳ.
Các tác giả bản phúc trình nói băng sơn sẽ tan chảy bất kể thế giới có
hành động thế nào nhằm đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu.
Bản phúc trình đưa ra dự báo dựa trên dữ liệu vệ tinh, được công bố vào
lúc các nhà lãnh đạo thế giới chuẩn bị nhóm họp tại Ai Cập cho hội nghị về biến
đổi khí hậu COP27 vào tuần tới.
Có khoảng 18.600 băng sơn đã được xác định trên 50 di sản thế giới của
Liên Hiệp Quốc. Chúng chiếm gần 10% diện tích bị đóng băng của Trái Đất và bao
gồm các điểm du lịch nổi tiếng cùng những nơi linh thiêng đối với người dân địa
phương.
Sự thu nhỏ dần và biến mất của các băng sơn là "một trong những bằng
chứng ấn tượng nhất cho thấy khí hậu Trái Đất đang ấm lên", bản phúc trình
nói.
"Chúng tôi hy vọng chúng tôi có thể sai, nhưng đây là một khoa học
khó khăn," Tales Carvalho Resende, một trong các tác giả của dự án UNESCO,
cho biết.
"Các băng sơn là một trong những chỉ số có giá trị về biến đổi khí hậu,
bởi vì chúng có thể nhìn thấy được. Đây là điều mà chúng ta thực sự có thể thấy
đang xảy ra."
Các băng sơn có ở hai phần ba di sản thế giới còn lại của Liên Hiệp Quốc
có thể được cứu, nhưng chỉ khi thế giới giới hạn sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5
độ C, các tác giả cho biết.
Một phúc trình khác của Liên Hiệp Quốc công bố vào tuần trước cho thấy thế
giới hiện không có "lối đi đáng tin" để đạt được điều đó.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/eb72/live/f59ef610-5b6a-11ed-ac87-630245663c6a.jpg.webp
Lớp băng sơn tại Công viên Quốc gia Yosemite đang có
nguy cơ biến mất
Các dự báo được xây dựng dựa trên một phúc trình trước đó, sử dụng các mô
hình để tính toán các băng sơn thuộc Di sản Thế giới sẽ thay đổi như thế nào
theo thời gian.
“Điều chưa từng xảy ra trong lịch sử là điều này đang diễn ra quá
nhanh," Beata Csatho, nhà băng học từ Đại học Buffalo, người không tham
gia nghiên cứu, cho biết.
“Vào giữa thập niên 1900, các băng sơn khá ổn định. "Sau đó là một
cuộc thu nhỏ lại cực kỳ nhanh," bà nói.
Các di
sản thế giới được liệt kê là có băng sơn sẽ biến mất vào năm 2050 là:
·
Rừng Hyrcanian (Iran)
·
Công viên Quốc gia Durmitor (Montenegro)
·
Công viên Quốc gia Virunga (Cộng hòa Dân chủ Congo)
·
Khu Di tích Lịch sử và Thắng cảnh Hoàng Long
(Huanglong) (Trung Quốc)
·
Công viên Quốc gia Yellowstone (Hoa Kỳ)
·
Công viên Quốc gia Mount Kenya / Rừng Tự nhiên
(Kenya)
·
Pyrenees Mont Perdu (Pháp, Tây Ban Nha)
·
Công viên Quốc gia Dãy Rwenzori (Uganda)
·
Cao nguyên Putorana (Nga)
·
Swiss Tectonic Arena Sardona (Thụy Sĩ)
·
Công viên Quốc gia Nahanni (Canada)
·
Công viên Quốc gia Lorentz (Indonesia)
·
Hệ thống Tự nhiên Khu bảo tồn Đảo Wrangel (Nga)
·
Công viên Quốc gia Kilimanjaro (Tanzania)
·
Công viên Quốc gia Yosemite (Hoa Kỳ)
·
Dolomites (Ý)
·
Rừng Virgin Komi (Nga)
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/43e2/live/48d06a80-5b6b-11ed-adc6-47dd5fed4ba3.jpg.webp
Các cộng đồng địa
phương và người dân bản địa sẽ phải hứng chịu tình trạng lụt lội do băng tan
gây ra
Bản phúc trình cho biết, việc mất băng ở các Di sản Thế giới có thể góp tới
4,5% vào việc mực nước biển dâng toàn cầu mà chúng ta quan sát được trong thời
gian từ 2000 đến 2020. Các băng sơn này mất đi 58 tỷ tấn băng mỗi năm - tương
đương với tổng lượng nước hàng năm được sử dụng ở Pháp và Tây Ban Nha.
Nhiều người cũng phụ thuộc vào các sông băng làm nguồn nước cho sinh hoạt
và nông nghiệp, và việc mất nước có thể dẫn đến khan hiếm nước ngọt trong mùa
khô, Giáo sư Duncan Quincey, chuyên gia về băng sơn tại Đại học Leeds, Anh, người
không tham gia vào nghiên cứu trên, nói.
“Điều đó dẫn đến các vấn đề an ninh lương thực vì họ đã sử dụng nước đó để
tưới tiêu cho cây trồng của mình,” ông Quincey nói.
Các tác giả của bản phúc trình cho biết các cộng đồng địa phương và người
dân bản địa sẽ phải gánh chịu gánh nặng của lũ lụt do mất mát sông băng, đồng
thời kêu gọi áp dụng các hệ thống cảnh báo sớm và giảm thiểu rủi ro thiên
tai
Tuy nhiên, điều rõ ràng nhất mà chúng ta cần làm là hạn chế sự nóng lên
toàn cầu.
"Có một thông điệp về hy vọng ở đây," Carvalho Resende nói.
"Nếu chúng ta có thể làm thế nào đó cắt giảm đáng kể lượng khí thải, chúng
ta sẽ có cơ hội cứu được hầu hết các băng sơn này."
"Đây thực sự là một lời kêu gọi hành động ở mọi cấp độ - không chỉ ở
cấp độ chính trị, mà ở cấp độ chúng ta với tư cách là con người."
----------------------
.
.
LHQ
cảnh báo: Giảm khí thải quá ít, nhiệt độ sẽ tăng ít nhất 2,6°C
Trọng Thành
- RFI
Đăng ngày: 31/10/2022 - 15:23
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20221031-giam-khi-thai-qua-it-trai-dat-tang-qua-2-do-6
Hơn một
tuần trước hội nghị Khí hậu của Liên Hiệp Quốc COP27, ngày 27/10/2022, Chương
trình Môi trường của Liên Hiệp Quốc (UNEP/PNUE) đã công bố một báo cáo, dự báo
nhân loại đang đi đến một thế giới với nhiệt độ sẽ cao hơn ít nhất 2,6°C, do tổng
số các cam kết cắt giảm khí thải vẫn thấp ‘‘một cách đáng buồn’’, gần như không
khá gì hơn một năm trước, trái ngược hoàn toàn với các kỳ vọng.
Ảnh minh họa : Một nhà máy nhiệt điện, một trong những
nguồn khí phát thải gây hiệu ứng lồng kính. REUTERS - Siphiwe Sibeko
Cảnh báo nói trên được báo Pháp ví như ‘‘một tảng đá ném xuống ao’’, hình
ảnh ví von để nhấn mạnh đến cú sốc truyền thông của bản báo cáo của Liên Hiệp
Quốc về khí hậu. Các thách thức với cuộc chiến khí hậu cụ thể ra sao, mục Theo
dòng thời sự của RFI tổng hợp thông tin về chủ đề này.
Báo cáo của LHQ có những điểm gì đáng chú ý ?
Báo cáo của UNEP tập hợp các cam kết cắt giảm khí thải mới, được bổ sung
từ năm ngoái đến nay, tính đến cuối tháng 9/2022. Theo đó, chỉ có 24 nước đệ
trình ‘‘các đóng góp được xác định ở quy mô quốc gia’’ (NDC) (hoàn toàn mới, hoặc
được sửa đổi). Theo tính toán của UNEP, tổng số các cam kết mới không nhiều, chỉ
cho phép cắt giảm được thêm từ 5% đến 10% tổng lượng khí thải toàn cầu năm
2030. Trong khi đó, để giữ nhiệt độ Trái đất không tăng quá 2°C, phải cắt giảm
30%, và để nhiệt độ Trái đất không tăng quá 1,5°C, phải giảm 45%.
Nỗ lực cắt giảm khí thải như vậy thấp hơn khoảng từ 3 lần đến 9 lần so với
mức cần thiết. Nhiệt độ thế giới hiện nay đã tăng hơn 1,2°C so với thời kỳ tiền
công nghiệp. Cứ theo đà như hiện nay, chỉ vài năm tới, mức tăng nhiệt độ Trái đất
sẽ vượt quá 1,5°C, mục tiêu phấn đấu được đề ra trong Hiệp định Paris 2015. Hiện
nay, chưa cần mức tăng nhiệt độ vượt quá 1,5°C mà nhân loại đã phải đối mặt
với hàng loạt biến đổi khí hậu, môi trường dữ dội, như bão tố, lũ lụt khô hạn,
cháy rừng thường xuyên hơn, dữ dội hơn nhiều.
Chỉ cần mức tăng nhiệt độ vượt quá 1,5°C, nhân loại sẽ rất khó xoay xở.
Và vượt quá 2°C sẽ là đại thảm họa. Chưa nói đến 2,6°C, theo dự báo của UNEP.
Theo thẩm định của UNEP, tổng hợp các nỗ lực cắt giảm hiện nay, mức tăng nhiệt
độ Trái đất có xác suất 66% giới hạn được ở mức 2,6°C. Cũng có nghĩa là rất nhiều
khả năng nhiệt độ còn vượt quá mức tăng đáng sợ này.
Trả lời AFP, tác giả chính của bản báo cáo, Anne Olhoff, nhận định :
với năm 2022 sắp qua, lại ‘‘thêm một năm thất bát’’ nữa. Các nỗ lực không thể
nói là không có, nhưng ''còn xa mới đủ mức''. Cùng lúc với bản báo cáo gây chấn
động, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres một lần nữa nhấn mạnh: ‘‘nhân
loại chúng ta đang lao thẳng đến một đại thảm họa toàn cầu’’. Lãnh đạo Liên Hiệp
Quốc thẳng thừng chỉ ra một lực cản chủ yếu đối với cuộc chiến khí hậu :
ông khẩn thiết lên án cách hành xử giả dối ‘‘greenwashing’’, tức đề ra các mục
tiêu khí hậu chỉ để đánh bóng hình ảnh, nhưng không thực hiện.
Giới khoa học môi trường phản ứng ra sao ?
Hãng tin Pháp AFP chú ý đến lá thư ngỏ, do nhóm mang tên Scientist
Rebeillon (tạm dịch Cuộc nổi dậy của nhà khoa học) công bố hôm 27/10/2022. Ký
tên vào lá thư ngỏ nói trên của nhóm Scientist Rebeillon có khoảng 1.000 khoa học
gia từ bốn chục quốc gia, trong đó có nhiều khoa học gia là thành viên của Nhóm
chuyên gia liên chính phủ về khí hậu của Liên Hiệp Quốc (GIEC).
Thư ngỏ của 1.000 khoa học kêu gọi đối diện với sự thực. Đó là ‘‘mục tiêu
1,5°C đã chết’’. Nhóm Scientist Rebeillon lên án thái độ bị coi là không thực tế,
khi ‘‘không còn có gì có có thể bảo vệ tính khả thi của mục tiêu 1,5°C, vậy mà
đông đảo các nhà khoa học hàng đầu, và phong trào môi trường vẫn nhắm mắt trước
thực tế này’’.
Hệ quả nguy hiểm, theo Scientist Rebeillon, là thái độ này tạo không khí
thuận lợi cho phép ‘‘các ngành công nghiệp gây ô nhiễm và giới cầm quyền nhân
đó tiếp tục cưỡng lại việc từ bỏ nhanh chóng các năng lượng hóa thạch’’.
Thư ngỏ của 1.000 nhà khoa học kêu gọi ‘‘cộng đồng khoa học quốc tế đang
làm việc về tất cả các khía cạnh của biến đổi khí hậu, ra một tuyên bố trước hội
nghị COP27’’.
Từ bỏ mục tiêu ảo tưởng 1,5°C để tập trung
toàn lực cho việc giữ dưới 2°C
Một tuyên bố như vậy có ý nghĩa gì ? Theo thư ngỏ của 1.000 khoa học
gia : tuyên bố của cộng đồng khoa học quốc tế cần phải ‘‘chỉ ra một cách
rõ ràng là không thể đạt được mục tiêu 1,5°C’’, đã trở thành ảo tưởng, và tập
trung vào việc dồn toàn lực cho các biện pháp có thể giúp giới hạn mức tăng nhiệt
độ không quá 2°C.
Dồn toàn lực vào các biện pháp giữ nhiệt độ không tăng quá 2°C như vậy sẽ
giúp cho việc đưa đến với công chúng các thông tin về những thách thức khổng lồ
của việc cắt giảm khí thải. Cần dè dặt trong việc tin cậy vào tiềm năng của
‘‘các công nghệ phát thải âm’’ (như các công nghệ chôn khí thải dưới đất, hấp
thu khí thải trong đất, trong lòng biển, trong sinh khối…) để tránh rơi vào các
ảo tưởng mới, làm giảm bớt nỗ lực căn bản nhất, là cắt giảm khí thải, giảm tiêu
thụ năng lượng hóa thạch.
Lá thư ngỏ của 1.000 khoa học gia nhắc lại 3 cột trụ chính của chính sách
khí hậu, là cắt giảm khí thải, thích nghi với biến đổi khí hậu và đền bù tổn thất
do biến đổi khí hậu. Điểm được chú ý đặc biệt là việc đền bù các tổn thất do biến
đổi khí hậu. Thư ngỏ xác định rõ là ‘‘các quốc gia giầu có vẫn còn lời hứa chưa
thực hiện được, cấp 100 tỉ đô la/năm cho các nước nghèo nhất, để giúp đối phó với
biến đổi khí hậu’’. Món nợ tín dụng liên quan đến lời hứa 100 tỉ đô la/năm sẽ
là một trong các nội dung chính của hội nghị Khí hậu COP26, tổ chức tại Ai Cập,
dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 06 đến ngày 18/11 tới.
Hội nghị COP27 có thể giúp được gì cho ‘‘cuộc
chiến khí hậu’’ ?
Các hội nghị khí hậu COP của LHQ gây rất nhiều thất vọng trong công luận
quốc tế. Nhiều người không tin tưởng là thêm một hội nghị COP có thể giúp
cải thiện được tình hình. Trên thực tế, Hội nghị COP27 có thể giúp được gì cho
‘‘cuộc chiến khí hậu’’ ?
Về chủ đề này, nhật báo La Croix có bài phân tích đáng chú ý mang tựa đề :
‘‘COP27 : 100 tỉ đô la nằm ở tâm điểm căng thẳng’’. Lời hứa từ 13 năm nay
của khối các nước công nghiệp tính đến năm 2020, theo một thống kê của OCDE
tháng 9/2022, mới chỉ đạt hơn 83 tỉ đô la. Đã tăng 4% so với năm trước, nhưng
còn hụt tới 17 tỉ.
Khoản tiền 100 tỉ tín dụng là cái giá ban đầu mà các cường quốc công nghiệp
dự định chi ra để thực thi ‘‘trách nhiệm lịch sử’‘ của mình đối với mô hình
phát triển kinh tế, dẫn đến tình trạng khí thải hâm nóng Trái đất như hiện nay,
và đây cũng là điều đáp ứng đòi hỏi của công lý. Cụ thể là hỗ trợ các quốc gia
nghèo nhất hành tinh, vốn gần như không chịu trách nhiệm gì về khí thải, nhưng
lại phải gánh chịu các tổn thất nặng nề do biến đổi khí hậu.
100 tỉ đô la cam kết : Món nợ chưa hoàn của
các nước giàu
Báo La Croix không chỉ điểm ra việc các cường quốc công nghiệp đã thất hứa
trong việc cấp đủ 100 tỉ đô la tín dụng hàng năm, mà còn nêu bật hàng loạt điểm
bất cập nghiêm trọng trong việc sử dụng các khoản tín dụng đã có. Cụ thể là,
theo Hiệp định Khí hậu Paris 2015, các khoản tài trợ phải được chia thành hai
phần đều nhau. Một phần cho cắt giảm khí thải, phần kia cho các dự án thích
nghi với biến đổi khí hậu. Thực tế cho thấy các khoản tài trợ cho vế thích nghi
chỉ chiếm 34% tổng tài trợ cho khí hậu, ít hơn nhiều so với dự kiến.
Chi cho cắt giảm khí thải là chi cho các nước phát triển hoặc đang phát
triển, các quốc gia nghèo nhất gần như không đặt ra mục tiêu cắt giảm khí thải,
mà chủ yếu cần tiền để đối phó với biến đổi khí hậu, hậu quả của khí thải. Chỉ
trích cũng tập trung vào việc nhiều khoản tín dụng đã được chi ra nhưng không đến
được với nhiều quốc gia nghèo lâm nạn, như Somalia đang chìm trong nạn đói, do
khô hạn nặng – hệ quả của biến đổi khí hậu, với gần một nửa dân cư bị đe dọa,
hơn 213.00 người có nguy cơ chết đói.
Nước giàu ''Đền bù tổn thất'' : Ẩn số của
COP27
Báo tài chính Pháp La Tribune nhấn mạnh đến một hồ sơ quan trọng khác được
trông đợi tại Hội nghị COP27 ở Ai Cập. Đó là vấn đề đền bù ‘‘các tổn thất’’ do
biến đổi khí hậu. Không phải chỉ để giúp các nước nghèo thích nghi, các nước
giàu phải có trách nhiệm đền bù thiệt hại. Đây là điều mà cho đến này, các nước
giàu về cơ bản tránh né. Hội nghị COP27, lần đầu tiên được tổ chức tại châu
Phi, là một thời khắc của sự thật.
Theo một ước tính, vào năm 2030, chỉ riêng các tổn thất kinh tế do biến đổi
khí hậu sẽ lên đến 530 tỉ đô la/năm. Càng chậm đầu tư cho cắt giảm khí thải,
cái giá để khắc phục hậu quả về kinh tế sẽ càng lớn, chưa kể đến các tổn thất
ghê gớm khác. Theo La Tribune, nếu COP27 không đạt được một thỏa thuận về ‘‘các
thiệt hại và đền bù’’, niềm tin của các nước nghèo vào các nước giàu vốn đã
không nhiều, sẽ sụt giảm hơn nữa.
-----------------------------
CÁC NỘI
DUNG LIÊN QUAN
Biến
đổi khí hậu: “Thảm họa” được dự báo, nhưng quyết tâm ngăn chặn vẫn yếu ớt
No comments:
Post a Comment