Hiroshima qua đôi mắt những thế hệ Mỹ
Warren Kozak
Trần Quốc Việt dịch
17/08/2010 7:00 sáng
http://www.talawas.org/?p=23509
Vào ngày này cách đây 64 năm, một chiếc máy bay Mỹ B-29 tên Enola Gay thả một quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima. Chúng ta biết có đến 80,000 người Nhật chết ngay tức thì. Chúng ta biết thành phố bị san thành bình địa, và chúng ta biết về sau thêm độ 100,000 người nữa chết vì nhiễm độc phóng xạ. Chúng ta cũng ý thức rằng quả bom Hiroshima, và quả bom Nagasaki thả xuống ba ngày sau đó, đã mở đầu thời đại nguyên tử.
.
Vào thời điểm của sự kiện này, theo cuộc thăm dò của viện Gallup, 85% công chúng Mỹ tán thành việc thả bom nguyên tử (10% không tán thành). Trải qua nhiều năm, thái độ đó đã thay đổi. Đến năm 2005, Gallup thấy chỉ có 57% người Mỹ nghĩ bom nguyên tử ấy là cần thiết, trong khi 38% không tán thành. Đa số những người được thăm dò đều sinh ra sau sự kiện này.
.
Vào tháng Tám năm 1945, phần lớn thế giới đã mỏi mòn kiệt quệ sau sáu năm trường chiến tranh tổng lực và hàng chục triệu người chết. Mùa hè năm ấy, đa số mọi người đều không hiểu rõ lắm những hệ luỵ của Hiroshima. Tất cả những gì họ biết là bom nguyên tử là loại bom gì đấy mới, cực kỳ mạnh và là kết quả của một kế hoạch tuyệt mật. Bom chứng minh sự ưu việt phi thường về kỹ thuật của Hoa Kỳ – không khác gì chuyện lên trăng 24 năm sau.
Nhưng ngay cả trước khi bom nguyên tử được thả xuống Hiroshima, những hoài nghi về việc sử dụng đến bom này đã xuất hiện trong nhóm những nhà vật lý chế tạo bom. Albert Einstein, người đầu tiên cho FDR biết về bom nguyên tử, cùng với Leo Szilard, người có vai trò quan trọng trong việc chế tạo bom, cả hai đều phản đối việc sử dụng bom nguyên tử chống lại thường dân Nhật.
.
Khi thời gian qua đi, đội quân của những kẻ hoài nghi đông thêm. Những người chỉ trích này cho rằng vào tháng Tám năm 1945, Nhật Bản đã gần như bại trận, nên bom nguyên tử không cần thiết. Họ khẳng định chiến dịch ném bom lửa trước đấy đã phá huỷ phần lớn các thành phố của Nhật Bản, và việc phong toả thuỷ lôi các sông cảng nội địa đã làm cho guồng máy sản xuất phục vụ chiến tranh hầu như bị tê liệt hoàn toàn. Các công dân Nhật Bản lại bị suy dinh dưỡng và ở trong nước gần như chẳng còn nhiên liệu hay bất kỳ nguyên liệu nào khác. Nhật Bản, theo hướng suy nghĩ này, là một quốc gia đã hết thời rồi, giờ chỉ còn chờ xem may ra có thương lượng được gì tốt nhất với phe Đồng Minh. Phần lớn điều này là đúng.
.
Mặt khác, những ai tin ném bom nguyên tử là cần thiết lại chỉ ra rằng khác với nước Đức quốc xã bị sụp đổ vào những ngày cuối cùng của nó, nguời Nhật chiến đấu càng mãnh liệt hơn nhiều khi người Mỹ càng tiến gần đến đất liền Nhật. Như đã chứng tỏ trong từng trận chiến chiếm đảo trước đây, hầu hết tất cả thần dân Nhật đều sẵn sàng chết cho Thiên Hoàng của họ, và vì thế điều này tất sẽ dẫn đến một cuộc đổ bộ hải lục quân có lẽ lớn nhất trong mọi thời đại. Người Mỹ đã trở nên chán ngán khi thấy cảnh hàng trăm hàng ngàn điện tín báo tử toả ra khắp các thành phố và thị trấn trên cả nước. Tướng Geogre C. Marshall, tham mưu trưởng quân đội, lo ngại rằng người Mỹ sẽ không thể nào duy trì được quyết tâm theo đuổi chiến tranh nếu cuộc tấn công vào nước Nhật lại là một cuộc chiến kéo dài, tổn thất quá cao.
.
Người Nhật cũng đặt hy vọng vào điều này. Vào thời điểm thả hai quả bom nguyên tử, những người lính Mỹ dày dạn chinh chiến đang được thuyên chuyển từ Châu Âu về lại Mỹ, và rồi được điều tiếp đến những khu vực tập kết ở Thái Bình Dương. Theo kế hoạch đợt đánh đầu tiên vào Nhật Bản sẽ dự trù diễn ra trong tháng Mười Một năm 1945 do tướng Douglas MacArthur chỉ huy, tiếp đến đợt tấn công thứ hai vào tháng Ba năm 1946. Các bệnh viện lúc ấy đang được xây dựng hối hả ở Quần Đảo Mariana để dự trù tiếp nhận hàng ngàn thương binh. Những gì người Mỹ cuối cùng tìm thấy ở Nhật Bản sau khi Nhật Bản đầu hàng đã chứng minh rõ ràng là Nhật Bản đang chuẩn bị để đẩy lùi cuộc tiến công của Mỹ, không chỉ bằng quân đội mà cũng bằng những đội cảm tử dân sự.
.
Cuộc tranh luận về bom nguyên tử này đến hồi sôi nổi nhất cách đây 14 năm khi viện Smithsonian giới thiệu một cuộc triển lãm mà các nhóm cựu chiến binh phản đối vì họ tin là cuộc triển lãm ấy nhấn mạnh quá nhiều đến những nạn nhân của vụ ném bom nguyên tử mà không nhấn mạnh đến các lý do cho việc thả bom. Cuộc trưng bày đó cuối cùng bị huỷ bỏ. Rồi, mùa xuân vừa qua, nghệ sĩ hài Jon Stewart đã bị rất nhiều người đồng loạt chỉ trích khi ông gọi Harry Truman là “tội phạm chiến tranh” vì đã ra lệnh thả bom nguyên tử. Ông Stewart sau này đã xin lỗi.
.
Một số người chỉ trích vội vã bác bỏ sự thật là việc chiến tranh kết thúc nhanh chóng đã cho phép Mỹ tránh được một cuộc chiến tranh trên bộ ở trên đất Nhật, nhờ thế cứu được rất nhiều sinh mạng. Họ cho rằng không có cơ sở nào để ước tính được số lượng thương vong lớn như thế. Nhưng lúc đó số người Châu Á bị chết dưới tay nguời Nhật lại thật kinh hoàng. Hơn một phần tư triệu người bị chết mỗi tháng. Sự thật là cơn cuồng sát này, tổng cộng 17 triệu người, đột ngột ngưng lại khi quân đội Thiên Hoàng cuối cùng buộc phải về nước hiếm khi được nhắc đến.
.
Có lẽ lý lẽ đơn giản nhất và thuyết phục nhất cho việc sử dụng hai quả bom ấy mà cũng là lý do chính trước tiên tổng thống Truman quyết định thả chúng: ông hy vọng bom sẽ làm cho Nhật Bản khiếp đảm đến độ buộc phải đầu hàng. Đấy chính xác là những gì đã diễn ra.
.
Ngày nay, đối với người Mỹ Hiroshima đã trở thành một cuộc trắc nghiệm tâm lý (Rorschach test). Chúng ta thấy cùng những hình ảnh và chúng ta nghe cùng những sự thật. Nhưng dựa trên cách nhìn của chúng ta về quốc gia mình, chính phủ mình, thế giới mình mà chúng ta hiểu những sự thật này theo những chiều hướng rất khác nhau.
Một cựu binh Mỹ, giờ đây 90 tuổi, ngày trước đã sống sót qua cuộc chiến ở Châu Âu và sắp sửa bị điều đến Thái Bình Dương hiểu rất rõ ràng rằng bom nguyên tử đã cứu đời mình. Cháu ông có thể thấy sự kiện này theo một chiều hướng rất khác.
.
Tựa đề của người dịch, nguyên tác tiếng Anh ”The Hiroshima Rorschach Test“
Nguồn: Wall Street Journal ngày 4 tháng Sáu năm 2009
Bản tiếng Việt © 2010 Trần Quốc Việt
Bản tiếng Việt © 2010 talawas
.
Phản hồi
.
Lê Anh Dũng nói:
Vào những năm 1980, khi làng Mai của sư ông Nhất Hạnh còn mang tên làng Hồng, có tổ chức những ngày kỷ niệm bom nguyên tử thả xuống Hiroshima, như nhắc nhở về thảm họa của bom nguyên tử và chống nó. Lúc đó cũng là khoảng thời gian mà Mỹ dự định triển khai Pershing ở Đức để đối lại những hỏa tiễn SS mang đầu nguyên tử phiá Cộng Sản chĩa vào Tây Âu.
Như thông thường xẩy ra ở những buổi họp cộng đồng nói chung, đặc biệt là khi có hiện diện của những VIP, khán thính gỉa có khuynh hướng giỏng ăn-ten để nghe ngóng những tín hiệu từ VIP và sau đó phát biểu theo chiều tương tự cho phải đạo, lấy điểm (đây là nhận xét tôi có được khi học chính trị ở VN sau 1975, đa số phát biểu theo chiều, và che dấu suy nghĩ thật của mình). Ở làng Hồng lúc đó cũng tương tự như vậy, khi có những ngày quán niệm về Hiroshima, nói chung ai cũng bắt được tín hiệu của nhạc trưởng và lục tục phát biểu phụ họa (điều khôi hài ở làng Hồng lúc đó, là cũng có một hệ thống chấm điểm, cũng có người ngây ngất, sung sướng khi được “trên” để ý, cũng xun xoe làm “trên” vui lòng, cũng có một mạng ăn-ten để báo cáo, nghe ngóng động tịnh, để biết ai là người tốt, ai là kẻ xấu; những chuyện này thuộc về những cơn sốt vỡ da của một cộng đồng đang lớn? hay nằm trong bản tính con người khi sinh hoạt trong một tập thể? hiện nay tôi không rõ còn như vậy hay không).
Lúc đó, tôi có nhắc lại tội ác của quân phiệt Nhật ở Nam Kinh ( http://en.wikipedia.org/wiki/Nanking_Massacre ) giết chết hàng trăm ngàn người, về những tội ác của Nhật gieo rắc khắp Đông Nam Á ( là điều mà thủ tướng Lý Quang Diệu cũng nhắc tới sau này trong một tác phẩm, hình như là hồi ký của ông, là tội ác Nhật khắc sâu, kinh hoàng trong ký ức dân Đông Nam Á); rằng có những cái chết tàn bạo hơn cái chết bởi bom nguyên tử; rằng khi để lên bàn tính thật minh bạch để so sánh rõ ràng con số thì coi bộ số dân Nhật chết vì bom nguyên tử sẽ ít hơn tổng số người Nhật lẫn các nước khác sẽ phải chết nếu không có 2 qủa bom A thả xuống; rằng những lập trường chống nguyên tử lúc đó (thập niên 1980) thật ra là một chiều, vì lúc đó có một phong trào lan rộng ở Tây Âu nhằm chống sự triển khai nguyên tử của phía Mỹ và Tây Âu hơn là thực sự chống và công bằng kêu gọi giải giới nguyên tử từ 2 phiá Tây lẫn Đông; rằng quan điểm chống nguyên tử của làng Hồng lúc đó, chỉ quán niệm về tai hại của qủa bom Hiroshima, mà có nhắc nhớ tới lượng hỏa tiễn SS mang đầu nguyên tử từ phía Đông chỉa sang phiá Tây hay không.
Thầy Nhất Hạnh trả lời “anh không chống thì thôi”, không có thêm một lời bình nào cả (khỏi phải nói, lúc đó dưới mắt của rất nhiều người tôi là một con cừu đen, rất đen).
Tôi rất chán những quan điểm nhợt nhạt như trên.
.
.
.
No comments:
Post a Comment