Monday, August 12, 2024

CÓ PHẢI HỘI CHỨNG STOCKHOM XUẤT HIỆN TẠI HÀ NỘI? (Đặng Đình Mạnh / Người Việt Online)

 



Có phải hội chứng Stockhom xuất hiện tại Hà Nội?

*Đặng Đình Mạnh         

*Chuyện Vỉa Hè        |    Ngưởi Việt Online

August 11, 2024

https://www.nguoi-viet.com/viet-nam/chuyen-via-he/co-phai-hoi-chung-stockhom-xuat-hien-tai-ha-noi/#google_vignette

 

 

Trong khá nhiều clip phát đi từ trong nước, không thông qua hệ thống truyền thông chính thức do chế độ chi phối, chúng ta bắt gặp cảnh cả hàng đoàn người xếp hàng để được vào viếng linh cữu ông Nguyễn Phú Trọng.

 

Tương tự, trong nhiều clip khác, lại thấy hàng ngàn người dân đứng suốt dọc hai bên vệ đường chờ đoàn xe tang đi qua. Họ vẫy tay như chào vĩnh biệt người thân thích của mình, xen lẫn, cả tiếng khóc òa, nức nở kêu “Bác ơi…” khi chiếc xe tải quân đội kéo khẩu pháo có linh cữu ông Nguyễn Phú Trọng, phủ lá cờ đỏ trên đó. Ngay cả nhà thờ họ của ông Trọng ở quê Lại Đà, Đông Anh cũng vậy, cổng chưa mở, người dân đã tự động xếp hàng sẵn chờ vào lễ trước bàn thờ có di ảnh của ông.


https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-Nguyen-Phu-Trong-dan-tien-dua-LinhPham-AFP-072624-1536x1024.jpg

Hàng chục ngàn cán bộ đảng viên tại Hà Nội đứng dọc đường khi quan tài ông Nguyễn Phú Trọng đi qua. (Hình: Linh Phạm/AFP/Getty Images)

 

Chúng ta có lý do chính đáng để không tán thành chế độ Cộng Sản lẫn ông Nguyễn Phú Trọng. Không chỉ thế, chúng ta càng muốn tất cả người dân đồng tình, chia sẻ chung với nhau về điều ấy. Tuy vậy, qua những clip được xem kể trên, thì thật ra, cũng không hề bất ngờ khi rất nhiều người dân ở thủ đô đã tiếc thương, khóc tiễn ông Trọng một cách rình rang và mùi mẫn như vậy.

 

Vì lẽ, nếu hiểu điều gì đã tác động lên người dân, nhất là đối với người dân thủ đô như vậy trước nghịch lý: Tại sao ông Trọng, người dành cả đời để gây tan hoang đất nước, khiến thế giới văn minh khinh khi, các giá trị nền tảng của một quốc gia như chính trị, pháp luật, tài chính, kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế… đều bị phá hủy, đạo đức, dân khí suy đồi đến tận đáy, bất công, tham nhũng tràn lan… Nhưng lại được tôn sùng đến mức như vậy khi qua đời?

 

Tất nhiên, nhiều lý do dễ hiểu đã được người dân công khai đưa ra, như tin nhắn của công an buộc người dân phải đến viếng hoặc ra đường tiễn đưa đám tang ông Trọng. Hoặc các “hoạt náo viên” đứng giữa đám đông làm cò mồi hát quốc ca… Thể hiện sự tác động của chế độ, buộc người dân phải thể hiện thái độ đau buồn trước cái chết của ông Trọng.

 

Điều này không thể làm chúng ta không liên tưởng đến hai phiên bản tương tự, cũng trong thể chế Cộng Sản độc tài đã từng biết: Ở Liên Xô cũ và Bắc Hàn.

 

Ở Liên Xô cũ, trong những sự kiện có sự phát biểu của lãnh tụ, nếu lãnh tụ chưa có lời yêu cầu ngừng vỗ tay, thì tiếng vỗ tay của công chúng tham dự sẽ kéo dài mãi không bao giờ dám chấm dứt. Dĩ nhiên, không một ai trong số những người tham gia sự kiện ấy dám cả gan đi ngược lại với số đông bằng cách không vỗ tay hoặc ngủ gật cả!

 

Ở Bắc Hàn, nhưng ở mức độ tệ hại hơn gấp nhiều lần. Trong nhiều thước phim hiếm hoi mà chúng ta được xem chính thức, thì mỗi khi cha con họ Kim, Kim Jong-Il hoặc khi Kim Jong-Un xuất hiện, thì người dân xứ này, kể cả đàn ông, quân nhân lại nhảy chồm chồm lên, tay đấm ngực thình thịch rồi òa khóc nức nở. Bất chấp thực tế nghịch lý về việc ba đời họ Kim đã bần cùng hóa người dân Triều Tiên của họ thậm tệ đến mức nào, cả về tinh thần lẫn vật chất.

 

Nhiều chuyên gia đã dẫn ra một số nguyên nhân để giải thích về hiện tượng này, họ cho rằng:

 

Người dân phải đối phó với sự trừng phạt của chính quyền nếu không bày tỏ sự phấn khích, ngưỡng mộ khi lãnh tụ xuất hiện;

 

Người dân bị thiếu thông tin và bị tẩy não, nên đã tin vào bộ máy tuyên truyền của chính quyền rằng lãnh tụ là người thuộc dòng dõi phi thường từ ngọn núi truyền thuyết Ashfall, đã đưa Triều Tiên trở thành quốc gia hàng đầu của thế giới. Cho nên, họ đã bày tỏ sự phấn khích, ngưỡng mộ khi lãnh tụ xuất hiện;

 

Hiệu ứng tâm lý từ đám đông lan truyền đến từng người dân khi tham gia sự kiện có sự xuất hiện lãnh tụ;

 

Chưa kể rằng, có chuyên gia đã dẫn ra “Hội Chứng Stockholm,” cho đấy là nguyên nhân. “Hội Chứng Stockholm” là một thuật ngữ y tế để chỉ một trạng thái tâm lý, trong đó, con tin hình thành mối quan hệ tình cảm với kẻ bắt cóc trong thời gian bị giam cầm.

 

Những cảm xúc nói trên của “nạn nhân” thường được xem là vô lý vì họ đang nhầm lẫn hành vi hành hạ với lòng tốt của kẻ bắt cóc, mặc cho những nguy hiểm, sự hành hạ mà họ đã phải trải qua. Một trong những giả thiết giải thích sự tồn tại của “Hội Chứng Stockholm” được dựa trên lý thuyết của nhà phân tâm học Anna Freud: Sự đồng cảm của nạn nhân với kẻ hành hạ là cách mà nạn nhân phản ứng với nỗi đau mà họ đang phải trải qua.

 

Bằng cách đồng hóa bản thân với kẻ hành hạ, bản ngã của nạn nhân được bảo vệ. Khi đó, nạn nhân chia sẻ chung những suy nghĩ, thái độ và giá trị với kẻ hành hạ, “tạm quên mất” rằng mình đang bị đe dọa.

 

“Hội Chứng Stockholm” còn giúp cho nạn nhân gia tăng khả năng sống sót. Một vài đặc điểm của người mang hội chứng này xuất hiện lần lượt như sau: Đồng cảm với kẻ bạo hành, có cảm xúc tiêu cực đối với người giải thoát, giúp đỡ kẻ bạo hành và không muốn bị giải thoát khỏi kẻ bạo hành. Trong hoàn cảnh đó, dĩ nhiên, người lâm vào trạng thái tâm lý này chẳng bao giờ nhận mình đang rơi trong “Hội Chứng Stockholm” cả.

 

Tên gọi “Hội Chứng Stockholm” về trạng thái tâm lý này xuất phát từ vụ cướp tại Ngân Hàng Kreditbanken, thủ đô Stockholm, Thụy Điển. Bốn nhân viên ngân hàng bị giữ làm con tin từ ngày 23 đến ngày 28 Tháng Tám, 1973. Trong khoảng thời gian này, nạn nhân bắt đầu phát triển gắn bó về mặt cảm xúc với kẻ bắt cóc, từ chối sự trợ giúp từ chính quyền rồi đứng ra bảo vệ kẻ bắt cóc trước truyền thông và giới cảnh sát sau khi được giải thoát sau sáu ngày giam cầm.

 

Nhà tội phạm học, tâm thần học Nils Bejerot, với tư cách chuyên gia tâm thần học tham gia trong cuộc điều tra vụ cướp tại Ngân Hàng Kreditbanken là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “Hội Chứng Stockholm.” Sau đó, nhà tâm thần học Frank Ochberg là người đưa ra định nghĩa đầy đủ hơn về “Hội Chứng Stockholm.”

 

Sự giải thích về hiện tượng xã hội tại Liên Xô cũ, Bắc Hàn cũng là lời giải thích dành cho xã hội Việt Nam lúc này vì hoàn cảnh hết sức tương đồng. Người dân cùng là nạn nhân phải sống trong thể chế độc tài chuyên quyền của Cộng sản. Nên những thói hư, tật xấu phát sinh từ chế độ cũng hoàn toàn giống nhau, đại loại: Kiêu căng, hợm mình, tô hồng lãnh tụ, giả dối, xu nịnh, tham tàn vô độ…

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-Kim-Yong-UN-dan-khoc-TrieuTienWeb-111813.png

Các bà mẹ Bắc Hàn mỗi khi gặp lãnh tụ độc tài Kim Yong Un phải khóc nức nở vì cảm động. Không khóc bị coi là phản động. (Hình: Thông tấn Triều Tiên)

 

Với ông Nguyễn Phú Trọng, hệ thống tuyên truyền khổng lồ của chế độ đã bơm thổi, tô hồng ông ấy như một lãnh tụ vĩ đại, trong sạch, yêu nước, thương nòi. Ông đặt ra công cuộc đốt lò để diệt trừ quan tham. Tin tức về những quan chức cao cấp bị khởi tố, bắt giữ, khi xét xử đều nói “Xin lỗi bác Trọng!” củng cố thêm cho người dân xác tín vào những giá trị đó.

 

Cho nên, khi ông ấy qua đời, đã để lại sự tiếc thương cho họ. Hơn nữa, bày tỏ sự tiếc thương, cũng là cách sinh tồn tự nhiên, giúp cho họ cảm thấy an toàn về tâm lý trước một chế độ tàn ác, phi nhân mà họ không thể thoát ra được.

 

Tất cả các điều kể trên, bao gồm cả trạng thái tâm lý “Hội Chứng Stockholm” đều có thể là nguyên nhân giúp giải thích thái độ thương tiếc và cả khóc lóc của một số người dân Hà Nội trong đám tang của ông Nguyễn Phú Trọng, người đã giành cả đời gây bần cùng hóa xứ sở, trong đó, bao gồm cả những người đã khóc tiễn trong đám tang của ông ấy. [kn]

 





No comments: