Mối
lo của các doanh nghiệp Pháp giao thương với Trung Quốc
Thùy Dương - RFI
Đăng ngày: 07/05/2024 - 13:19
Đối với giới công nghiệp Pháp, điều đáng quan tâm trong chuyến
công du Pháp của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, là liệu ông Tập có đưa ra
phát biểu chính thức về thương mại, mở cửa thị trường cho doanh nghiệp phương
Tây hay không. Hiện nay, các công ty Pháp làm ăn với Trung Quốc, đang lo ngại về
nguy cơ gánh họa do Trung Quốc đáp trả các cuộc điều tra của Liên Âu nhắm vào
Trung Quốc, nhất là về bảo hộ, trợ cấp của Nhà nước, bán phá giá.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại điện Elysée, Paris, trước
cuộc họp với tổng thống Pháp Emmanuel Macron và chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula
von der Leyen, ngày 06/05/2024. REUTERS - Gonzalo Fuentes
Cán
cân thương mại giữa Pháp và Trung Quốc hiện giờ ra sao ?
Báo
kinh tế Pháp Les Echos ngày 03/05 cho biết là giữa Pháp và Trung Quốc, sự
mất cân bằng thương mại ngày càng gia tăng. Thâm hụt thương mại của Pháp với
Trung Quốc, vốn đã ở mức cao kỷ lục, nay càng thêm nghiêm trọng.
Thâm
hụt mậu dịch với Trung Quốc hiện là mức thâm hụt song phương lớn nhất của
Pháp. Dù Paris nhiều lần đề ra mục tiêu tái cân bằng cán cân thương
mại, nhưng thâm hụt vẫn ở mức cao từ nhiều năm nay. Thâm hụt thương
mại Pháp với Trung Quốc lên tới kỷ lục vào năm 2022, 53,6 tỉ euro, năm
2023 có dấu hiệu giảm nhưng vẫn ở mức 46,3 tỷ euro. Con số này như vậy
đã tăng gấp 10 lần sau 2 thập kỷ, kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức
Thương Mại Thế Giới (WTO).
Theo
Hải quan Pháp, hàng nhập từ Trung Quốc chủ yếu là máy tính và thiết bị
điện (chiếm gần 30% lượng hàng nhập khẩu) : thiết bị tin học và điện.
Hàng dệt may, dù chiếm tỷ trọng lớn trong nhập khẩu nhưng đang giảm dần,
trái ngược với lĩnh vực ô tô mà Trung Quốc hiện giữ vị thế siêu cường.
Về
phía Pháp, hàng xuất khẩu sang Trung Quốc chủ yếu là trong lĩnh vực
chế tạo hàng không - không gian (20% xuất khẩu), các sản phẩm xa xỉ cũng như
thực phẩm.
Theo
giải thích của Sébastien Jean, giáo sư tại Học Viện Mỹ Thuật và Công Nghệ Quốc
Gia CNAM, cộng tác viên cấp cao tại Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp Ifri,
được Les Echos trích dẫn : « Thâm hụt song phương trước hết phản
ánh sự mất cân bằng ở nội địa Trung Quốc và việc nước này khắc phục một
phần thông qua nhu cầu của nước ngoài, và điều này càng thể hiện mạnh
hơn kể từ khi có Covid. Thặng dư thương mại của Trung Quốc về hàng hóa sản xuất
năm ngoái đạt 1,8 nghìn tỷ đô la. Đây là dấu hiệu của một nền kinh tế ưu tiên
sản xuất hơn là tiêu dùng, và điều này ngày càng gây nhiều vấn đề về
kinh tế và chiến lược cho các nước Liên Âu ».
Các
nhà máy của Trung Quốc hoạt động hết công suất, tạo ra tình trạng dư thừa
công suất trong công nghiệp. Do nhu cầu trong nước đình trệ, Trung Quốc
không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm kiếm nguồn xuất khẩu lớn. Anthony
Morlet-Lavidalie, kinh tế gia của Rexecode, ước tính 3/4 mức tăng trưởng
trong sản xuất của Trung Quốc từ năm 2019 đến năm 2023 là nhờ xuất khẩu, và
điều này là đáng ngại.
Tuy
nhiên, theo kinh tế gia Anthony Morlet-Lavidalie, đằng sau thâm hụt thương mại
với Trung Quốc còn có một vấn đề đến từ chính khả năng cạnh tranh
của Pháp, bởi Pháp cũng bị thâm hụt cán cân thương mại với các đối tác
châu Âu. Theo dữ liệu của Ngân hàng Trung ương Pháp (Banque de France), mức
thâm hụt của Pháp với Liên Âu năm ngoái cao ngang bằng mức thâm hụt của Pháp với
Trung Quốc : hơn 45 tỷ euro.
Về
đầu tư thì sao ?
Đầu
tư ở cả hai phía đều chững lại. Trung Quốc hiện là nhà đầu tư nước
ngoài lớn thứ 12 tại Pháp. Theo dữ liệu gần đây của Banque de France, được
Business France công bố, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Trung Quốc tại
Pháp đạt 8 tỷ euro trong năm 2023, con số này vẫn ở mức ổn định, không tăng
kể từ năm 2017.
Kinh
tế gia Anthony Morlet-Lavidalie nhấn mạnh : « Trung Quốc đang
chuẩn bị trước cho sự suy giảm dân số và hiện đang nhắm đến các quốc gia
có nguồn lao động dồi dào, nhất là các nước mới trỗi dậy ở châu
Á » và « nếu có đầu tư vào châu Âu, thì Trung
Quốc sẽ hướng tới những quốc gia cởi mở, thân thiện hơn » Pháp,
chẳng hạn Hungary và Tây Ban Nha.
Về
phía Pháp, các công ty lớn từng đầu tư ồ ạt vào Trung Quốc trong vòng 30 năm
qua giờ đây có vẻ lo ngại và thận trọng hơn nhiều. Một hội đồng của các tập
đoàn lớn của Pháp, được báo Le Figaro ngày 03/05 trích dẫn, cho biết: « Các
tập đoàn lớn của Pháp, bắt đầu từ những tập đoàn mỹ phẩm và hàng xa xỉ, đương
nhiên mong muốn tiếp tục xuất khẩu vì họ tin đây là thị trường tiềm năng. Thế
nhưng, họ ngày càng rụt rè trong việc tiến hành những dự án đầu tư công nghiệp
mới tại Trung Quốc».
Kể
từ đại dịch Covid-19, với mục tiêu số một là « tránh rủi ro » trong
các hoạt động tại Trung Quốc, các tập đoàn Pháp chuyển sang tìm các nguồn cung ứng
khác và các phương tiện tăng trưởng khác. Đối với những dự án đầu tư công nghiệp
mới, ưu tiên của họ là Đông Nam Á, Ấn Độ và Hoa Kỳ. Một nhà công nghiệp Pháp
cho Le Figaro biết : « Chỉ những tập đoàn lớn cung cấp dịch vụ
cho các cơ quan công quyền Trung Quốc và có thể ký được những hợp đồng kéo dài
nhiều năm, như Veolia hay Suez, thì mới lạc quan về Trung Quốc. Trong
khi các ngân hàng vẫn giữ thái độ bình tĩnh, hầu hết các nhà công nghiệp, trong
lĩnh vực hàng xa xỉ, thực phẩm và hàng không đều đã bày tỏ mối lo ngại của họ đến
phủ tổng thống Pháp ».
Quả
thực, có những nhà công nghiệp Pháp hoạt động nhiều tại Trung Quốc lo ngại họ sẽ
trở thành « những nạn nhân liên đới » mà Bắc Kinh nhắm
tới để trả đũa châu Âu trong cuộc xung đột thương mại giữa Liên Âu và Trung Quốc,
nhất là ngành xe hơi, thực phẩm, mỹ phẩm, hàng xa xỉ và rượu mạnh.
Vì
sao các hãng rượu Cognac lo ngại?
Cognac
được xem là loại rượu mạnh nổi tiếng nhất của Pháp ở nước ngoài và Trung Quốc
là một trong những khác hàng chính. Theo Les Echos ngày 03/05, 98% rượu Cognac
của Pháp là để xuất khẩu, trong đó ¼ là xuất sang Trung Quốc.
Suốt
4 tháng qua, các nhà sản xuất Cognac của Pháp rất lo ngại vì họ bỗng dưng trở
thành « con tin » trong cuộc xung đột thương mại giữa
Trung Quốc và Liên Âu, cụ thể là do Liên Hiệp Châu Âu hồi tháng 09/2023 đã mở
điều tra về việc lĩnh vực chế tạo xe điện của Trung Quốc được Nhà nước trợ cấp,
qua đó bán phá giá và xuất khẩu ồ ạt sang Liên Âu.
Bắc
Kinh cho rằng Pháp có vai trò quan trọng thúc đẩy Liên Âu gia tăng xung đột
thương mại với Trung Quốc, trong khi Đức được cho là có thái độ hòa hoãn hơn.
Vì thế, hồi tháng Giêng 2024, Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách cho mở điều tra về
bán phá giá nhắm vào ngành sản xuất rượu mạnh của châu Âu. Trong lĩnh vực này,
90% là rượu Cognac và Armagnac của Pháp, theo báo Les Echos ngày 03/05. Còn
Reuters hôm nay 07/05 dẫn dữ liệu của Hải quan Trung Quốc, theo đó đến cuối
tháng 11/2023, Trung Quốc đã nhập khẩu 1,57 tỷ đô la rượu mạnh từ Liên Âu, mà
Pháp thì chiếm tới 99,8% tổng lượng rượu mạnh xuất khẩu của Liên Âu.
Mặc
dù chính quyền Trung Quốc không đưa ra con số cụ thể, nhưng dựa trên kinh nghiệm,
các hãng rượu Cognac ước tính, nếu bị tăng thuế quan, con số này tối thiểu sẽ
là 25%, làm mất khả năng cạnh tranh của rượu Cognac Pháp trước các loại rượu mạnh
khác được bán tại Trung Quốc, chẳng hạn như whisky.
Tập
Cận Bình đã giải tỏa nỗi lo của các nhà sản xuất Cognac của Pháp ?
Trước
mắt là như vậy. Hãng tin Pháp AFP tối hôm qua 06/05, sau buổi họp trực tiếp
giữa hai nguyên thủ Pháp - Trung tại điện Elysée, đưa tin là tổng thống Pháp
Macron đã cảm ơn Tập Cận Bình về việc không áp thuế nhập khẩu « tạm
thời » nhắm vào rượu Cognac của Pháp. Một cử chỉ mang tính biểu
tượng : trong số các món quà nguyên thủ Pháp tặng chủ tịch Trung Quốc Tập
Cận Bình có một chai rượu Cognac Hennessy X.O. và một bình rượu Cognac « Louis
XIII » của hãng Rémy Martin.
Thực
ra, đây không phải lần đầu tiên ngành sản xuất rượu của Pháp gánh họa do các
xung đột giữa Liên Âu và Trung Quốc. Les Echos nhắc lại là hồi
2014, Trung Quốc đã tăng thuế nhấp khẩu rượu vang Pháp suốt 2 năm để đáp lại
cáo buộc của Liên Âu, xuất phát từ Đức, là Trung Quốc bán phá giá pin mặt trời.
Gần đây hơn, trong cuộc chiến thương mại giữa hai tập đoàn chế tạo máy bay
Boeing của Mỹ và Airbus của châu Âu, chính quyền Mỹ thời Donald Trump cũng có
biện pháp tăng thuế quan đối với rượu vang nhập từ Pháp.
------------------------------
Các
nội dung liên quan
ĐIỂM
BÁO
Ukraina
và thương mại : Pháp không ảo tưởng khi tiếpTập Cận Bình
PHÂN
TÍCH
Tập
Cận Bình thăm Pháp : Không dễ gì dung hòa lợi ích giữa Paris với Bắc Kinh
No comments:
Post a Comment